GRUSZÓW

(1398 Grussow, 1416 Gruszow, 1529 Gruschow) 8,5 km na SW od Starego Sącza.

1. 1491 pow. [sądowy] czchow. (ZB 2 s. 233); 1581 pow. sądec. (ŹD s. 130); 1596 par. Jazowsko (WR k. 43).

2. 1565 granice między wsiami G., Piestrzec i Jazowsko Macieja i Jana Szalowskich dziedziców Jazowska a dobrami kl. starosądec. zaczynają się od ściany Szczereża k. potoku Kadeczka, który rozgranicza G. od Szczereża. Tu po obu jego brzegach usypano 2 kopce narożne i od nich wytyczano granice do miejsca lesistego zw. Chruślina (Chraslina), następnie przez Chruślinę wg kopców i znaków na drzewach do małej łączki i pola, krzaczków jeżynowych, drogi ze Szczereża do G. aż do pola zw. Tłok. Dalej granice przechodzą drogę i biegną do łożyska, którego woda wpływa do potoku Kłoniecznica, do góry zw. Garbata, końcem tego łożyska do drogi i starego wielkiego dębu, na którym jest stary znak graniczny ww. dziedzin, dalej przez wzniesienie zw. Garb Kamienny Ostry i zarośla k. drogi na wierzchołek góry tegoż wzniesienia zwanej Garb Ostry. Stąd k. drogi schodzą z góry przez dębinę do wielkiego buku, na którym są wycięte „Thubae alias Thramby”, ponieważ nazywa się on „Spytkow Jordanow Buk” [Jordanowie mieli h. Trąby], do potoków, z których jeden płynie k. lasu wsi klaszt. Maszkowice, a drugi opływa jarem górę Garb Ostry naprzeciw Dunajca, łączących się w jeden potok zw. Kłoniecznica; dalej k. tego potoku sypano kopce rozgraniczające Maszkowice od Jazowska. Nad Dunajcem k. drogi królewskiej usypano kopce narożne; 1577 sąd ziemski krak. zatwierdza te granice (BPAN perg. 168).

1577 granice między wsiami Jazowsko, G., Piestrzec, Obidza i Wola [Jazowska] a wsiami Karcza zwana dawniej Kadcza [dziś też Kadcza], Szczereż, Maszkowice i Opalana zaczynają się od kopców narożnych usypanych po obu brzegach potoku zw. Kadeczka, z których jeden należy do wsi Szczereż, drugi do dóbr Jazowsko, Piestrzec i G., i niżej nad tym potokiem usypano kopiec narożny wsi G. Stąd granice biegną tym potokiem między dwiema górami do miejsca, czyli „przedoliska”, ciągnącego się od samej góry do wsi G. i tu kończą się granice G. i Szczereża, a zaczynają się granice wsi kl. starosądec. zw. starym imieniem Kadcza, a obecnym Karcza i wsi G. Stąd biegną na S do narożnika dóbr Jazowska i Kadczy na równym miejscu, na którym spływa z gór potok Kadeczka i opływa narożnik dóbr G. i Szczereż. Tu też dochodzą pod górę pola wsi Kadczy. Dalej dokładnie potokiem Kadeczka, nie dochodząc do pasma gór, na których jest położona wieś G., względnie nie schodząc na równinę, biegną na N do samego potoku i miejsca, którym dawniej na S płynęła Kadeczka prosto do Dunajca. W tym miejscu pełnomocnik klasztoru pokazał stare koryto tego potoku. Na tym odcinku granice zostaną wyznaczone w innym czasie (ZK 407 s. 383-91).

1580 granice między G., Jazowskiem i Obidzą a Karczą [czyli Kadczą] i Opalaną zaczynają się nad potokiem zw. Kadeczka, który od E rozgranicza G. od Stanęcina i Szczereża. Dalej biegną wg znaków na drzewach, rozdzielając dobra G. i Jazowsko od dóbr Kadcza i Stanęcin. K. rz. Kadeczki kl. starosądec. okazał dok. graniczny z r. 1565 w sprawie 2 kopców narożnych. Dalej sypano kopce na S z prawej strony G. przez las albo dąbrowę zw. Dąbrowa Kadeczka, i od owego potoku [Kadeczka] i kopców ku wieczchowi góry, gdzie usypano trzeci kopiec narożny G., a na jej wierzchołku czwarty kopiec ścienny. Od niego przez drogę z Kadczy do G. w dół przez Debrz i nią ku polu, pod górę, między gruntami Kadczy i Jazowska i na W ku Dunajcowi k. bruzdy dzielącej te grunty, i dalej do drogi biegnącej przez Kadczę. Tu granice przechodzą Dunajec. Na jego drugim brzegu usypano 2 kopce pod górą nad potokiem zw. Miłoszów, który rozgranicza Opalaną od Obidzy i tym potokiem wg znaków i krzyży na drzewach po obu jego brzegach do wierzchołka góry oraz ostatniego kopca dzielącego Obidzę od Opalanej. Stąd wierzchem tej góry do ściany Woli Gabańskiej, gdzie zakończono rozgraniczanie (ZK 406 s. 285-8).

3. Własn. szlach. 1398 w dziale rodzinnym Piotrowi ze Szczekocin i → Dębna [s. kaszt. lubel. Piotra] przypadają m. in. Jazowsko, Wola Jazowska, G. i Piestrzec (DSZ 74; SP 8, 7327); 1414 Bartosz z Dębna sprzedaje za 400 grz. półgr Wiernkowi z Gabania wieś Jazowsko z inną wsią G. oraz innymi przyległościami i przynależnościami. Bartosz wziął już 300 grz. Jeśli nie wykupi tych dóbr w ciągu 10 lat, Wierenek doda mu 100 grz. i obejmie je w wieczyste posiadanie (ZK 5 s. 462); 1416 kaszt. lubel. stren. Jan [ze Szczekocin] wstrzymuje wydanie przez sąd dok. dla Piotra z Gabania w sprawie sprzedanych dóbr Jazowsko i G. (ZCz. 2 s. 160); 1423 tenże Jan przeciw temuż Piotrowi o J. z trzema wsiami [nie wymienionymi z nazwy, wśród nich był G.], do których rości pretensje z tytułu pr. bliźszości (ZK 7 s. 267); 1468 Mirek Gabański pozwem król. pozywa br. Wiernka dz. Jazowska o zagarnięcie cz. dziedzictwa przypadającego mu po zm. bezpotomnie ich br. Jakubie [z → Gabania] w Jazowsku, G., Obidzy, Brzanie i Piestrzcu (SP 2, 3907); 1490 Jan Gładysz z Polnej z ż. Barbarą zastawiają za 183 fl. węg. Stanisławowi z Szalowej wsie Jazowsko, Obidzę, G. i Piestrzec (ZCz. 5 s. 220); 1491 ciż sprzedają temuż ww. dobra, → Bieśnik w pow. biec. p. 4; ciż uwalniają od wszelkich obciążeń sprzedane Stan. Szalowskiemu wsie Jazowsko, Obidzę, G., opust. Wolę [Jazowską] i Piestrzec (ZB 2 s. 233); 1515 Stan. Szalowski z Jazowska wyznacza ż. Katarzynie c. Feliksa Iłowskiego po 300 fl. posagu i wiana na połowie dóbr w Jazowsku, G. i Obidzy (ZCz. 8 s. 193-4); 1528 → Gródek, par. Jakubkowice; 1581 w G. pobór z 1 ł. i od 9 zagr. posiadających role (ŹD s. 130).

5. 1529 dzies. snop. z G. i Jazowska wart. 36 gr bpowi krak. (LR s. 44).

7. F. Sikora, O rzekomej dominacji politycznej Lisów w Małopolsce w XIII w., czyli kilka uwag o rodzie Pobogów, SH, 26, 1983, s. 3-28.