(1426, 1470 huta bez nazwy w Trzemeśni, 1471 minera alias huta in parte peramplius in hereditate Trzemeschna, 1475 hutta vitrorum, 1483 hutta, 1498 vitrea Zassanska, 1502 hutta Szasanij, 1524 vitrea Zassyanska, 1525 officina vitrearia wlgari huta Zassyanyska, 1529 Vtha Zassanska, 1536 officina vitreatoria alias hutta sklarska dicta Zasanska, 1538 officina vitrearia dicta Huta Zasanska) huta szkła k. wsi Trzemeśnia, istniejąca do początków XVII w., następnie osobna wieś Zasań, 9 km na SE od Myślenic.

1. 1564, 1581 pow. szczyrz. (LK 2 s. 88; ŹD s. 45); 1529, 1597 par. Trzemeśnia (LR s. 188 – meszne; WR k. 35 v.).

2. 1502 Jan Jordan z Zakliczyna oddaje kl. szczyrz. sołectwo dziedz. w Głogoczowie w zamian za wieś Droginię z łąkami Niedzieliska leżącymi między wsiami Czyrnin, Lipnik i H. Sz. (Teut. 6 s. 275; BPAN rps 7112).

3. Własn. szlach., następnie król. w tenucie dobczyckiej. 1426 Birowo z Banowic dzieli się ze swym bratankiem Marcinem z Przybenic wsią Trzemeśnia. Birowo dostaje połowę Trzemeśni, pół lasów, pół huty i całe sołectwo z młynem, karczmą i rolami. Marcinowi przypada też połowa wsi i lasów i pół huty (ZK 8 s. 165-6); 1470 Nikel [Mikołaj] Szklarz z Trzemeśni kmieć u pani Małgorzaty z Trzemeśni wd. po Stanisławie z Przytkowic w sprawie z Andrzejem Charwaskim, Banowskim z Trzemeśni (ZK 16 s. 604, 610, 625, 626, 638); 1471 Andrzej z Banowic z jednej strony i Małgorzata ż. [wd.] szl. Stanisława z Przytkowic z drugiej zawierają ugodę we wszystkich spornych sprawach. „Minera alias hute” będąca w części Małgorzaty w większej części Trzemeśni¹Brak ogniwa w źródłach wskazującego, kiedy i w jaki sposób Huta Zasańska przeszła z rąk szlacheckich do tenuty dobczyckiej nie będzie sprzedawana. Obie strony, tj. Małgorzata i Andrzej mają dzierżyć wieczyście wieś Trzemeśnię. Lasy, które z dawna były użytkowane także teraz mają wspólnie użytkować. Małgorzata i Andrzej udzielą swoim ludziom wolności ,,vkupy seu wrąbne” karczowania lasów pod pastwiska i wycinania drzew, ludziom zaś z innych wsi, którzy w lasach Trzemeśni będą prowadzić karczunek pod wypas i wycinać drzewa, Małgorzata i Andrzej wydzielą równorzędne części. Małgorzata ma ogrodzić nawsie, ogród, folwark i stodołę, podobnie i Andrzej. Jeśli sąsiednie dziedziny przylegające do Trzemeśni ustalą granice, wtedy Małgorzata i Andrzej będą je wspólnie strzec i zachowywać. Obie strony mają przestrzegać układu pod wadium 100 grz. (SP 2, 4036); 1475-83, zm. a. 1489 Maciej szklarz z huty [Zasańskiej] piszący się z Trzemeśni [już w 1468 r.], z Dobczyc i Myślenic, mieszcz. krak. od 1475, ojciec Jana, Leonarda, Macieja, Jakuba, Bernarda i Kaspra (Ind. 139, 169, 192; Kacz. 7575; Cracovia artificum 856, 1009; H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 20-21); 1483 Jan szklarz zeznaje, że kupił w Rzeszowie [ziemia przem.] za 1 grz. od Macieja z h. z Myślenic 400 szyb oraz bańki i gałeczki (Cracovia artificum 1, 856).

1489–1527, zm. a. 1536 szl. Jakub Zasański szklarz piszący się z Huty Zasańskiej, z Trzemeśni i z Dobczyc, s. Macieja szklarza z tejże huty, mąż Małgorzaty, następnie Zofii, ojciec Stanisława, Jana, Mikołaja, Barbary, Katarzyny, Doroty, Andrzeja i Jakuba (Cracovia artificum 1, 1009, 1328; 2, 260, 283, 299, 339, 401, 481, 528, 602, 851, 1366; Wypisy z l. 1501-15; Ind. s. 126; MS 2, 1180; 4, 14 019, 4898; BJ rps 5348 t. 2 s. 320; ZK 29 s. 292-5; H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 29-31; A. Wyrobisz, Szkło w Polsce, → p. 7, s. 24); 1498 Jan Olbr. nadaje Michałowi Mninowskiemu [Minoskiemu] m. in. skonfiskowany zastaw Jakuba szklarza z J. w Trzemeśni (Jacobi vitreatoris de Jassan in Trzemeschna) (MS 2, 1180); Jan Olbr. uwalnia od wyprawy wojennej Jakuba mistrza huty szklanej zw. Z., przynależnej do zamku Dobczyce, obowiązanego do niej z tytułu posiadania połowy wsi Trzemeśni (MS 4 supl. 1199); 1509-36, zm., a. 9 XII 1538 Katarzyna c. Jakuba szklarza właściciela huty zasańskiej żona Jakuba złotnika, następnie Andrzeja Stano mieszcz. lwowskiego, dziedziczka tejże huty (Cracovia artificum 2, 299, 547; MS 4, 19 581; ZK 29 s. 292-5; H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7 s. 35; A. Wyrobisz, Szkło w Polsce, → p. 7, s. 24); 1524 Zygmunt Stary zatwierdza dok. Jana Olbr. z r. 1498 w sprawie zwolnienia od wyprawy wojennej hutnika Jakuba z huty szkła zw. Z. (Jacobi vitreatoris vitreae Zassyanska) przynależnej do zamku Dobczyce, z tytułu posiadania połowy wsi Trzemeśni (MS 4, 14 019); 1525 Zygmunt Stary nadaje prawem dziedz. szl. Jakubowi Zasańskiemu i jego prawnym następcom hutę szkła zw. Z. położoną między wsiami Trzemeśnią i Lipnikiem i przyznaje mu prawo użytkowania lasów i gajów król. przynależnych do dóbr dobczyckich. Zwalnia Jakuba i jego następców od jurysdykcji ziemskiej i miejskiej w sprawach dotyczących huty poddając ich jurysdykcji starosty dobczyckiego. Uwalnia od obowiązku stawienia się na wyprawę wojenną. Ponadto nadaje Jakubowi i następcom 250 grz. na tej hucie i zobowiązuje Jakuba do płacenia 4 grz. rocznie staroście dobczyckiemu i do dostarczania szyb i szklanic na potrzeby zamku dobczyckiego (Cracovia artificum 2, 602; MS 4, 4898; BJ rps 5348 t. 2 s. 320).

1536 córki i dziedziczki zm. szl. Jakuba Zasańskiego (Sassansky) szklarza i dziedzica w Trzemeśni dzielą się dobrami. Katarzyna wd. po Andrzeju Stano mieszcz. lwowskim jako najstarsza córka bierze wieś zw. Trzemeśnia, hutę szklaną (officinam vitreatoriam alias huttam sklarska) zw. Zasanska i dom, czyli kamienicę na ul. Ś. Szczepana (Sancti Stephani) w Krakowie między domami, czyli kamienicami Marcina i Zofii a Szczepanową. Młodszej Dorocie²H. Friedberg w swym artykule o rodzinie Vitreatorów (→ p. 7, s. 35 i tablica genealogiczna) uznaje niesłusznie Katarzynę za młodszą córkę Jakuba wd. po Feliksie [Neubergerze] złotniku przypada dom, czyli kamienica, bez żadnych obciążeń przy domu złotnika Jerzego Permisza (Georgy Permisch). Z powodu przejęcia większej cz. dóbr Katarzyna bierze na siebie spłatę długów i zobowiązań pozostawionych przez ojca [swej siostrzenicy] uczciwej Barbarze córce Floriana złotnika, wnuczce [nepti] zm. Jakuba Zasowskiego [winna jest] 200 fl. pol. Sumę tę Katarzyna zobowiązuje się zapisać na kamienicy na ul. Ś. Szczepana i uwolnić w grodzie [siostrę] Dorotę od tego obciążenia. Katarzyna zapłaci też 100 grz. posagu macosze [Zofii], siostrze zaś Dorocie zapłaci 140 fl. pol., które zapisze jej na kamienicy na ul. Ś. Szczepana z pr. wykupu. Jeśli Katarzyna zapłaci tę sumę w wyznaczonych terminach, Dorota skwituje ją i jej syna Jakuba z całości dóbr po zm. ojcu Jakubie. Katarzyna potwierdza też zabezpieczone 100 fl. przez swego ojca Maciejowi Grodniekowi i jego ż. Zofii, tj. siostrze ojca; Katarzyna wd. po tymże Andrzeju Stano daje s. Jakubowi wszystkie swe dobra nieruchome [nieruchomości], a mianowicie wieś zw. Trzemeśnia, hutę szklaną zw. Zasańska oraz kamienicę w Krakowie, z której rezerwuje sobie dożywotnio dochody. Jeśli on umrze bez potomstwa, dobra te wrócą do niej. Syn zobowiązuje się płacić jej roczny czynsz 20 fl. pol. Jeśli będzie mieszkać w Krakowie, będzie jej płacił 30 fl. z dwoma garncami masła i określonymi jarzynami do końca jej życia pod zakładem 1000 grz. Dożywocie to zabezpiecza matce na wszystkich dobrach, tj. na hucie szklanej i kamienicy na ul. Ś. Szczepana (ZK 29 s. 292-5; A. Wyrobisz, Szkło w Polsce, → p. 7, s. 24); 1538 Adam Siedlecki ma wieś Trzemeśnię i hutę szklaną zw. Z. (ZK 190 s. 103); 1564 pobór w Trzemeśni od Zasańskiego z 4 ł. i od Jordana z 1 1/2 ł. (LK 2 s. 88); 1581 pobór w Porębie [par. Trzemeśnia] należącej do Spytka Jordana, m. in. z huty szklanej³W rejestrach poborowych lokalizacja huty niewątpliwie błędna (ŹD s. 45); 1597 Zasson wymieniona wśród wsi Spytka Jordana w par. Trzemeśnia (WR k. 35v.).

5. 1529 dzies. pien. i meszne z V. Z. plebanowi w Trzemeśni Stanisławowi z Zassowa [pow. pilzn.]⁴Nie jest on tożsamy ze Stanisławem s. Jakuba szklarza z Huty Zasańskiej, doktorem dekretów i oficjałem płockim, skoro ten zmarł na febrę w Płocku w 1521 r. (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 32-3) (LR s. 188).

6. 1468-1515 Jan z Trzemeśni, z Dobczyc, z Krakowa, zw. Vitreatoris od 1474, s. Macieja, bernardyn, wykładowca Ak. Krak. (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 21-5; PSB, 10, s. 485-7); 1468 Jan s. Macieja z Trzemeśni studentem Ak. Krak. (Ind. s. 139); 1474 Jan Vitreatoris z Trzemeśni zostaje magistrem artium (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 21); 1475 Maciej szklarz z Dobczyc z H. V. (Mathis glazir de Dopsczicz de huttis vitrorum) uzyskuje pr. miejskie krak. pod warunkiem, że do dwu lat osiedli się na stałe w Krakowie (Kacz. 7575); 1483-1508 Leonard Vitreatoris z Dobczyc s. Macieja, astronom, astrolog, matematyk, prof. Ak. Krak., autor dekretów astronomiczno-astrologicznych (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 25-8; PSB, 17, s. 71-2); 1483 Leonard s. Macieja z Dobczyc studentem Ak. Krak. (Ind. s. 169); 1486-95 Maciej s. Macieja z Dobczyc szklarza, bakałarz (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 28-9); 1486 Maciej s. Macieja z Dobczyc studentem Ak. Krak. (Ind. s. 192); 1487-1521 Stanisław s. Jakuba właściciela huty szkła, dr dekretów, oficjał generalny płocki (H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 32-3); 1489 przyjacielska ugoda między Stanisławem kocielnikiem opiekunem swego bratanka Stanisława syna Grzegorza kocielnika, a synami Macieja szklarza: Leonardem, Jakubem, Bernardem, Kasprem, i zięciami tegoż Macieja: Maciejem snycerzem, Maciejem mydlarzem i Bernardem mydlarzem (Cracovia artificum 1, 1009); 1499-1508 Jan Vitreatoris z Dobczyc s. Jakuba właściciela huty szkła magister artium i wykładowca Ak. Krak. (PSB, 10, s. 486; H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów, → p. 7, s. 23, 35); 1512 Jakub vitreator dz. w Trzemeśni wyznacza ż. Zofii c. zm. Wyżgi Raciechowskiego po 100 grz. posagu i wiana na całej cz. dziedz., którą ma w Trzemeśni (ZK 22 s. 120); 1513 Jakub szklarz z Dobczyc (Jacob glaser zcw Dobschycz) sprzedaje za 270 fl. Michałowi malarzowi dom przy ul. Grodzkiej w Krakowie (Cracovia artificum 2, 260); 1514 Stanisław vitreatoris z Dobczyc dr dekretów, kan. płocki, i Mikołaj vitreatoris br. rodzeni, ss. Jakuba vitreatoris z Dobczyc odstępują Michałowi malarzowi swe części na tym domu (Cracovia artificum 2, 283); bracia i siostry: Stanisław szklarz z Dobczyc dr dekretów i kan. płocki, Mikołaj bakałarz, Dorota wd. po Janie Czechu, Barbara ż. Floriana złotnika i Katarzyna przez swego opiekuna Jakuba złotnika odstępują Michałowi malarzowi swe cz. na domu przy ul. Grodzkiej w Krakowie (Cracovia artificum 2, 299); Jakub Zasański szklarz z Trzemeśni (Jacobus Zasenyski vitreator de Trzemeschnya) zapisuje swemu s. Mikołajowi bakałarzowi sztuk wyzwolonych 10 fl., które był winien Jakubowi Maciej z Olkusza dr dekretów, oraz 5 fl. 10 gr należnych od egzekutorów zm. Adamowi z Bochenia [Mazowsze] (Wypisy z l. 1501-1515, 216); 1516 Florian złotnik sprzedaje za 900 fl. swemu teściowi Jakubowi Zasańskiemu (Zassanyczky) z Dobczyc dom swój przy ul. Grodzkiej w Krakowie (Cracovia artificum 2, 339); 1519 Jakub szklarz z Dobczyc sprzedaje Kasprowi Beerowi dom swój przy ul. Grodzkiej w Krakowie. Florian odstępuje Beerowi od swych praw do tego domu (Cracovia artificum 2, 401); 1522 Jacobus vitreator de hutta Mislimicze ustanawia swego zięcia Szczęsnego [Feliksa Neubergera drugiego męża Doroty] złotnika pełnomocnikiem we wszystkich swoich sprawach (Cracovia artificum 2, 481); 1523 Jakub Zasański (Sassanski) szklarz zapisał sumę 900 fl., którą miał na domu przy ul. Grodzkiej zamieszkałym przez złotnika Floriana, swojemu s. Andrzejowi i córce Dorocie ż. Feliksa złotnika w ten sposób, iż Andrzej ma po śmierci ojca otrzymać 700 fl., a Dorota 200 (Cracovia artificum 2, 528); 1527 Jakub Zasański w celu odkupienia swych grzechów zapisuje na rzecz kościoła par. w Trzemeśni, który przed kilkoma laty spłonął, 4 1/2 fl., które mu była winna uczciwa Zofia Chronowska wd. z Bochni za szkło (Wypisy z l. 1526-1529, 107); 1536 → p. 3; 1538 Dorota Zasańska ogłasza swój testament przed sądem ławniczym (MS 4, 19 469); 1539 Zygmunt Stary zatwierdza na prośbę Jakuba Bielicza dok. sądu ławniczego z Dobczyc z 1538 r. będący testamentem zm. Katarzyny Zasańskiej (MS 4, 19 581).

7. H. Friedberg, Rodzina Vitreatorów (Zasańskich) i jej związki z Uniwersytetem Krakowskim na przełomie XV i XVI w., Biuletyn Biblioteki Jagiellońskiej, 18, Kr. 1968, s. 19-37; A. Wyrobisz, Szkło w Polsce od XIV do XVII w., Wr. 1968, s. 24; F. Kiryk, Dzieje powiatu myślenickiego w okresie przedrozbiorowym, [w:] Monografia powiatu myślenickiego, t. 1, Kr. 1970, s. 74, 92, 159, 161.

Uw. A. Wyrobisz w swej pracy, → p. 7, s. 24, pisze, iż hutę tę w 1591 r. wykupił za zgodą króla Stan. Wieruski, a w l. 1608-9 toczył się o nią spór między tymże Stanisławem a Kasprem Jordanem. Wyroby tej huty, jak informują rejestry cła, były wówczas dostarczane do Krakowa.