JANUSZOWA

(1384 Ianuschowa alias Sonnenschyn, 1389 Sonnenscheyn alias Ianusszowa, 1394 Ianuszowa, 1400 Zewmnysse, Januschowa alias Zymscheyn, 1412 Janusschowa Sonnenskeyn, 1448 Minor et Maior Janvssowa, 1470-80 Janussowa) 4 km na NE od centrum Nowego Sącza.

1. 1394 n., 1581 pow. sądec. (Mp. 4, 1030; ŹD s. 127); 1470-80 n. par. Nowy Sącz (DLb. 1 s. 561).

2. 1299 księżna Gryfina wd. po Leszku Czarnym nadaje za zgodą klasztoru Klarysek w Starym Sączu Janowi Bogaczowi mieszczaninowi z Kamienicy [z Nowego Sącza] 100 ł. w lesie w pobliżu łanów m. Kamienicy z jednej strony, z drugiej strony w pobliżu Zabełcza. Z trzeciej strony nadany las dochodzi do Siedlca, a dalej od Mogilna. Otrzymuje też Bogacz w tym lesie rz. Łubinkę z obu brzegami. Nadany mu las może wykarczować i osadzić tu ludzi na pr. niem. magd., z imm. ekon. i sąd. Po upływie 16 lat wolnizny Bogacz winien płacić Gryfinie 6 grz. czynszu1Na tym terenie powstały wsie: J., Boguszowa, Kwieciszowa, Librantowa i Wolfowa. Por. niż cytowaną pracę K. Dziwika, s. 111-127 (Mp. 1, 132).

3. Własn. księżnych krak., później królowych, od 1299 r. w dziedzicznym używaniu mieszczan Nowego Sącza, przed 1394 własn. szlach., od 1394 własn. szpitala w Nowym Sączu. 1299 → p. 2; 1314 ww. Jan Bogacz przekazuje obszar 100 ł., nadanych mu przez księżnę Gryfinę z uprawnieniami dziedzicznego użytkowania, miastu Nowemu Sączowi (J. Sygański, Historia Nowego Sącza, Lwów 1902, 3, s. 33); 1384 królowa Jadwiga poświadcza, że mieszcz. sądecki Zydel [Lang] nabył prawnie wieś I. alias S. Winien z niej płacić do skarbu królowej 6 grz. Wieś winna korzystać z pr. niem. magd., jak to jest określone w przyw. króla Ludwika Węg. [1370-1382], posiadać imm. ekon. i sąd. (Mp. 1, 369; Pol. 3, 166); 1389 Zydel Lang sprzedaje Kasprowi Krugalowi mieszcz. lwowskiemu swoje wsie: S. alias I., Librantowa, Boguszowa, Kwieciszowa i Wolfowa (AGZ 9, 4); 1394 królowa Jadwiga zaświadcza, że Zawisza Czerwony sprzedaje za 200 grz. wsi: J., Kwieciszowa, Librantowa, Wolfowa i Boguszowa rajcom Nowego Sącza jako opiekunom i zarządzającym szpitala ubogich w tymże mieście, ufundowanego przez Zydla Langa. Królowa nadaje szpitalowi 6 grz. czynszu, który od dawnych czasów był wpłacany z tych wsi do skarbu król. (Mp. 4, 1030); 1400 ww. Lang przekazuje temuż szpitalowi dom w Nowym Sączu. Dom kupił za pieniądze ze sprzedaży wsi Z. (AGZ 9, 9); bp krak. Piotr Wysz zatwierdza fundację szpitala Ś. Ducha w Nowym Sączu i jego uposażenie, m.in. wsią J. alias Z. (ZDK 1, 145); 1412 rajcy → Nowego Sącza przekazują miejscowemu klasztorowi Norb. uposażenie ww. szpitala, m.in. wieś J. S. (ZDM 5, 1242); Władysław Jag. na prośbę Jana opata ww. kl. zrzeka się 6 grz. czynszu z J. z przynależnościami, mianowicie z Librantowej, Boguszowej, Kwieciszowej i Wolfowej (ZDM 6, 1858); Jan XXIII [anty]papież zatwierdza fundację szpitala w → Nowym Sączu i uposażenie, m.in. wsią J. (ZDM 5, 1250); 1470-80 własn. ww. kl. 12 ł. Wieś daje klasztorowi: jaja, koguty, sery, sep oraz pracuje na rzecz kl. Folwark klaszt. z 1 ł.2Tak DLb. 1 s. 561. Wg DLb. 3 s. 84 folwarku we wsi nie ma (DLb. 1 s. 561; 3 s. 84); 1518 Zygmunt Stary rozsądzając spór między kl. Norb. w → Nowym Sączu a rajcami tego miasta, którzy rościli sobie prawa do majątku szpitalnego, orzeka, że kl. jest prawym właśc., m.in. J. Z dochodów tych dóbr ma dawać corocznie ubogim stałe daniny (J. Sygański, Historia Nowego Sącza, Lwów 1901, 1 s. 207); 1529 wieś płaci 3 grz. 16 gr czynszu ww. klasztorowi (LR s. 319); 1530 pobór z 10 ł. w J. i przynależnych do niej wsiach (RP k. 41); 1536 pobór jw. (RP).

4. 1299 → p. 2; 1384 → p. 3; 1412 Władysław Jag. na prośbę opata Norb. w Nowym Sączu przenosi z pr. pol. na pr. niem. średz. wsie ww. kl., m.in. J. (ZDM 5, 1250; 6, 1762).

5. 1448 bp krak. Zbigniew [Oleśnicki] erygując kol. w → Nowym Sączu, nadaje jej wikariuszom annony, m.in. we wsi J. (ZDK 2, 526; DLb. 1 s. 565-74); 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 12 grz. z wszystkich ról bpowi. 1 ł. folwarku klaszt. płaci annony ww. wikariuszom (DLb. 1 s. 561; 3 s. 84); 1529 dzies. snop. z J., łącznie z innymi wsiami, oddawana bpowi w dziesięcinnym kluczu sądem., meszne w owsie wikariuszom kol. w Nowym Sączu (LR s. 43, 287).

7. J. Ptaśnik, Studia nad patrycjatem krakowskim wieków średnich, „Roczn. Krak.”, 15 (1913), s. 85; K. Dziwik, Z badań nad stosunkami własnościowymi w Sądecczyźnie. Januszowa, Librantowa, Boguszowa, Kwieciszowa i Wolfowa, „Roczn. BPAN”, 4 (1958), s. 113-27.

1 Na tym terenie powstały wsie: J., Boguszowa, Kwieciszowa, Librantowa i Wolfowa. Por. niż cytowaną pracę K. Dziwika, s. 111-127.

2 Tak DLb. 1 s. 561. Wg DLb. 3 s. 84 folwarku we wsi nie ma.