JANUSZOWICE

(1387 Janusowicz, 1390 Janussouicz, 1396 Ianuszkowicze, 1399 Janussouice) 6 km na NW od Skalbmierza.

1. 1396 Mikołaj z Kozłowa udowadnia poprzez świadków, że wieś J. położona jest w ziemi krak. (AKP 8/1, 44); 1489 n. pow. krak. (RP s. 138); 1581 pow. prosz. (ŹD s. 19); 1470 h. par. Działoszyce (DLb. 1 s. 108; 2 s. 456).

2. 1424 J. k. Skalbmierza, między wsiami Jakubowice i Dzierążnia [obie w pow. wiśl.] (SP 2, 1977).

3. Własn. szlach. 1387 Sławisz z J. (SP 8, 4269a); Staszek z J. (SP 7/2, 1198; 8, 4320); Mściwoj [h. Lis] z → Kozłowa i Maciej kapelan z J. procesują się z Żyrą z Książa Małego (SP 8 uw. 66/12); 1387-1408 Mściwoj z → Kozłowa i J. (SP 8 uw. 66/12; wg ind. WAP); 1388 Maciej Richt z J. procesuje się z Janem Dalikowicem młynarzem z Błozowic (SP 8, 4554); 1390 Maciej Goszko z J. (SP 8 uw. 215/18); 1394 Jan kmieć z J.; → p. 6 (ZK 1c s. 349); 1395 Staniec z Zawady [nie zid.] pozywa Macieja zw. Richit i Goszkę z J. o zabranie koni na drodze (ZK 1c s. 200, 204); Mściwoj z Kozłowa pozywa Szczepana i Janusza ze Skalbmierza o zbiegnięcie z J. bez zapłacenia czynszu i kar (ZK 1c s. 395, 398); 1399 Dzierżek z Bronocic zapisuje swej ż. Stachnie 95 grz. wiana na całej swej cz. w Dziekanowicach i 50 grz. wiana na swojej części w J. (SP 8, 8712); 1404 mgr Mikołaj Kozłowski dz. Trzonowa pozywa swego ojca ww. Mściwoja z Kozłowa o 315 grz. długu i o 120 grz. za zboże w J. (ZK 3b s. 278; 4 s. 49); 1408 [ss. Mściwoja]: mgr Mikołaj i Jakub z → Kozłowa z jednej strony oraz Jarosław i Jan z drugiej strony dzielą dobra. Mikołajowi i Jakubowi przypadają m.in. J. i Trzonów (ZK 5 s. 29-30); 1412 Janusz z J., jego ż. Dorota i matka tejże Helena sprzedają za 150 grz. Mikołajowi Pszonce z Miroszowa całą swoją cz. w Dziewięczycach (ZK 193 s. 79); 1413 br. mgr Mikołaj bakałarz teologii i Jakub bakałarz sztuk wyzwolonych - obaj z Kozłowa unieważniają poprzedni podział dóbr [→ 1408]. W nowym podziale Mikołajowi przypadają J., a Jakubowi - Trzonów (ZK 5 s. 348-9); 1413 tenże Mikołaj zastawia na 3 lata za 400 grz. swemu br. Piotrowi z Kozłowa wieś J. (ZK 5 s. 425); 1414 tenże Piotr wójt Grybowa zobowiązuje się spłacić swemu ww. br. Mikołajowi 40 grz. zapisanych na J. Gdyby Piotr zmarł i jego dzieci nie chciały płacić czynszu, J. winny być Mikołajowi zwrócone. W wypadku śmierci Mikołaja dzieci Piotra winny wieczyście zachować J. (SP 2, 1337); 1414-24 Piotr z → Kozłowa i J. (wg ind. WAP; ZDM 1, 320; SP 2, 1977); 1415 Jarosław z Kozłowa sprzedaje za 1000 grz. swemu br. Piotrowi z Kozłowa całą wieś J., która winna mu przypaść po śmierci br. mgra Mikołaja (ZK 6 s. 78); 1418 Jan z J. br. Piotra (ZK 194 s. 195); 1419 Piotr z Kozłowa wyznacza swemu br. Mikołajowi Kozłowskiemu rektorowi kościoła w Pilczy 40 grz. na wsi J. i ustanawia go opiekunem swoich dzieci w wypadku swojej śmierci na jakiejś wyprawie (GK 1 s. 136); 1419-27 Jan Borek z J. (ZK 8 s. 10, 69, 73, 273; 194 s. 295, 300; 195 s. 85); 1419-20 tenże procesuje się z Janem z Kowalów (ZK 194 s. 295, 300; 195 s. 85); 1423 Gwiazdoj i Kabat kmiecie z J. (wg ind. WAP); 1424 Piotr z Kozłowa odstępuje swemu br. Mikołajowi Kozłowskiemu z działu po ojcu wieś J. położoną k. Skalbmierza, między wsiami Jakubowice i Dzierążnia. Po śmierci Mikołaja prawo Piotra lub jego potomków do tej wsi nie może być w niczym pogwałcone. Gdyby zaś Piotrowi zdarzyło się polec lub ponieść jakąś szkodę na ciele w obecnej wyprawie przeciw czeskim husytom, Mikołaj winien przejąć opiekę nad dziećmi Piotra (SP 2, 1977).

1438 Mikołaj z J. dr i kan. krak. daje swemu br. Jarosławowi z Kozłowa trzecią cz. swych dóbr w J. (ZK 150 s. 141); 1448 Jarosław Kozłowski zastawia Jakubowi z Trzonowa na 3 lata dobra Kozłów, Przesieka i cz. w J. (GK 10 s. 469-70); 1451 Jadwiga wd. po Jakubie [Wiertelu] z → Cichawy [c. zm. Piotra z Kozłowa] sprzedaje za 90 grz. Jakubowi z Trzonowa całą cz. w J. (ZK 146 s. 596-7); Jan z J. opiekun dzieci Tomasza brata Mikołaja z Trzcieńca i Jadwigi (GK 11 s. 329); 1452 Jarosław z J. wydzierżawia za 25 grz. rocznie na czas swego życia [br.] Jakubowi z Trzonowa wszystkie swoje dobra (GK 11 s. 794-5); 1454 tenże Jakub zapisuje swej ż. Barbarze c. Stanisława z Młodziejowic 500 fl. węg. wiana i 500 fl. węg. posagu na połowie swoich dóbr: Kozłów, Trzonów, J. i Stanowiska (ZK 14 s. 163); 1457 Jakub z Trzonowa i Jadwiga wd. po Jakubie z Cichawy zawierają ugodę, na mocy której Jakub winien w ciągu 2 tygodni wydzielić jej i wydać w wieczyste posiadanie 1/4 wszystkich dóbr po zm. stryju Jarosławie w J. i Kozłowie (ZK 14 s. 341); 1458-90 sąd ziemski krak. i sąd wiecowy w kolejnych wyrokach postanawiają, że Jakub z Trzonowa winien wydzielić ww. Jadwidze 1/4 dóbr dziedz. w Kozłowie i J. z racji prawa bliższości po Katarzynie Ligęzinie siostrze zm. męża Jadwigi Jakuba. Jakub z Trzonowa kupił te dobra u tejże Katarzyny (ZK 15 s. 20, 36, 95-6, 168, 303; 146 s. 618); 1459 Tomasz z J. s. Borka zeznaje, że Mikołaj z Kunic spłacił mu posag w wysokości 200 grz. swej siostry Małgorzaty (GK 14 s. 198); 1460-9 Małgorzata ż. Tomasza z J., dz. Kunic c. zm. Mikołaja z Janowic [par. Wieliczka] siostra Mikołaja z Janowic i Kunic (GK 15 s. 304; ZK 16 s. 414, 453, 480, 500; 17 s. 527, 597-9); 1466 ww. Jadwiga Wiertelowa i jej c. Barbara gwarantują Jakubowi Kozłowskiemu z Trzonowa zwrot 10 grz. ewentualnym wwiązaniem w swojego kmiecia zw. Garbacz w J., płacącego 1 grz. czynszu (ZK 17 s. 293-4); 1470-80 właśc. Jakub Kozłowski h. Lis. 9 łanów kmiec., z których 1 uprawiany jest przez dwór, 3 zagrody, z tych 2 wydzielone z ról dworskich, karczma bez roli, dwór z folwarkiem (DLb. 1 s. 108-9; 2 s. 456); 1489, 1491-4, 1496-8 pobór z 4 ł.; 1490 pobór z 2 ł.; 1499, 1500, 1508 pobór z 3 1/2 ł. (ŹD s. 441; RP s. 138, 164, 180, 194, 211, 82, 118, 44, 15, 253, 345); 1529 role folw., role kmiece (LR s. 200, 307); 1530 pobór z 4 ł., karczmy i młyna o 1 kole (RP k. 16).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 9 grz. z łanów kmiec. i 1 zagrody należy do preb. Dojazdowskiej w kat. krak., z folwarku i 2 zagród do pleb. w Kozłowie (DLb. 1 s. 108-9; 2 s. 456); 1529 dzies. snop.: wart. 4 grz. ról folw. ww. plebanowi, wart. 13 grz. z ról kmiecych ww. prebendzie (LR s. 200, 307).

6. 1404 - zm. 1443 Mikołaj Kozłowski z → Kozłowa i J. prof. teologii, rektor Ak. Krak., kan. kat. krak., uczestnik Soboru w Bazylei (M. Zwiercan, PSB, 15, s. 26-8).

8. Znaleziska powierzchniowe ceramiki średniowiecznej (Z. Liguzińska-Kruk, Poszukiwania archeologiczne w dorzeczu górnej Nidzicy, „Spraw. Arch.”, 33 (1981), s. 207).