KARGÓW

(1465 aqua fluvii in Potok dicta Pothoczka, pratum dictum Cargow, 1468 campus dictus Carbow, 1532 torrens seu fluviolus Kargow) łąka, pole i potok płynący przez wsie Potok Wielki i Potok Mały, lewy dopływ Mierzawy, dopływu Nidy, dziś zw. Potok (UN 21 s. 15; Mapa Obrębów).

[Pow. ksiąs.]

1465 br. niepodzieleni Jan i Mikołaj z Potoku [Wielkiego] zamieniają się dobrami z kl. jędrz. Bracia dają opatowi całą łąkę zw. K. w swej cz. w Potoku w zamian za łąkę zw. Łużna (Luszna) w dziedzinie Okołowice w ziemi sier. (ZK 258 s. 402-3); Włost z Potoku [Wielkiego] zawiera ugodę z Mikołajem opatem jędrz. Włost zeznaje, że: wody ze starego koryta rzeki zw. P. tamże w Potoku nie będzie prowadził do żadnego miejsca w tejże dziedzinie ani między rolą zw. Ulesie należącą do opata jędrz. i do niego, nie zbuduje nad tą rolą Ulesie ani w innym miejscu nad tą rzeką młyna, nie ustawi jakichkolwiek tam i jazów do brzegu opata. Ugoda ta dotyczy również następców Włosta (ZK 258 s. 403-4)1Przez wieś Potok płynie tylko jeden potok, biorący początek w miejscu Kargów, a uchodzący do Mierzawy (Mapa Obrębów; UN 21 s. 15). Nie ulega wątpliwości, iż wymieniony w zapisce z 1465 r. potok jest identyczny z poświadczonym w latach późniejszych potokiem K; 1468 Jan z Potoku sprzedaje za 12 grz. Mik. Morze z Potoku swój dział, czyli siedlisko zw. Wisławskie, tj. 3 niwy, czyli łany na polu zw. K. i 2 stajania na Okrąglicy i z dodaniem „alias sprzyczina seu extirpacionibus”, niwę pod gajem i łąkę na Osudzy (ZK 260 s. 184); 1532 Zygmunt Stary poświadcza, że Jan Grad Potocki dz. cz. w Potoku Małym pod zakładem 800 grz. dał kl. jędrz. połowę Skroniowa w zamian za cz. tegoż klasztoru w Potoku Małym: role Warchołowskie i Serdakowskich z siedliskami, Golszczyńską Karczmę2Na karcie 63v kopiarza Goliszczyńska Karczma i opust. Pieniążkowską Karczmę z siedliskami i innymi przynależnościami w różnych miejscach na piaskach, poczynając od siedliska Warchołowskiego, poprzez końce ról, tj. uwrocia, w pobliżu potoku zw. K., do lewego brzegu tego potoku i w kierunku dworu Jana Grada. Ponadto łąkę wzdłuż potoku i z tej samej jego strony co ww. role, a także role kmiece między ww. rolami w kierunku dworu tegoż Jana. Łąki na prawym brzegu potoku K., przynależne do ww. siedlisk i karczem, leżące między łąkami szlacheckimi w kierunku dworu opata w Potoku Małym, kl. zatrzymuje dla siebie. Klasztor może urządzić sadzawkę i wznieść groblę wokół niej w miejscu potoku K. i w sąsiedztwie ról i łąk tegoż Jana, nie czyniąc szkód jego rolom i łąkom; Jan Grad Potocki powyższe dobra nad Potokiem K. w pow. ksiąs., uzyskane drogą zamiany z klasztorem jędrz. za połowę Skroniowa, nadaje w dożywocie Janowi Krukowi Potockiemu (Biblioteka Uniwersytecka w Poznaniu, Kopiarz jędrzejowski, dawniej własn. W. Smoleńskiego, k. 57r-58v, 63v); 1541 kl. jędrz. daje Janowi Potockiemu zw. Gradem siedlisko zw. Chrabkowskim w Potoku Małym k. dworu Mik. i Stan. Potockich zw. Saczkowie i k. innego siedliska Chrabkowskiego, w którego cz. siedzi kmieć Grzegorz, należący do tegoż Jana. W zamian kl. dostaje od tegoż Jana siedlisko zw. Panterowskie w Potoku Małym położone k. rz. (fluvius) K. i błonia oraz naprzeciw dworu opata i k. innego siedliska zw. Panterowskim, należącego do tegoż Grada (tamże k. 59r-60r).

Uw. K. Mosingiewicz w nie drukowanej rozprawie o Wincentym Kadłubku (maszynopis w Bibliotece Uniwersyteckiej w Toruniu) wysunął przypuszczenie, że pochodził on z Kargowa k. Jędrzejowa, który wcześnie zmienił nazwę na Potok Mały, a pierwotna nazwa przetrwała w nazwie potoku. Wieś tę kl. jędrz. uzyskał w nie znanych okolicznościach. Jego zdaniem była to zapewne darowizna Wincentego, który pod koniec życia był mnichem w tym klasztorze.

W XVIII w. funkcjonuje na tym miejscu karczma Kargów (Mat. do MWK s. 90, 148).

1 Przez wieś Potok płynie tylko jeden potok, biorący początek w miejscu Kargów, a uchodzący do Mierzawy (Mapa Obrębów; UN 21 s. 15). Nie ulega wątpliwości, iż wymieniony w zapisce z 1465 r. potok jest identyczny z poświadczonym w latach późniejszych potokiem K.

2 Na karcie 63v kopiarza Goliszczyńska Karczma.