(1387; Kosyl 35, 61; SHGL 76; Rospond 94) 5 km na NE od Opola Lub.; ok. 77 km na NE od kl., 13 km na E od → Braciejowic.

Pow. lub.; par. Opole.

Własn. szlach.

5. Dzies. należy do kl. święt. i pleb. Opola.

1460 dzies. sporne między pleb. Kazimierza [Dolnego] a opactwem święt. (SHGL 76; → Wolica); 1463 układ między kl. święt. a pleb. → Wilkowa o dzies. z G., Wolicy i Końskowoli [?]¹Zaszła tu ewidentna pomyłka XIX-wiecznego pisarza sporządzającego rotuł dokumentów dotyczących Głuska na podstawie klaszt. akt pokasacyjnych. Kl. święt. nigdy nie pobierał dzies. z Końskowoli (SHGL 269), a sama nazwa Końskowola występuje dopiero od XIX w. (Osady 70). Wcześniej wieś tę nazywano Konińską Wolą, a w XV w. też Witowską Wolą (ib.). Może zatem pisarzowi chodziło o Witowice, z których rzeczywiście kl. pobierał dzies. (por. Witowice), a które leżały k. Końskowoli. Nic jednak nie wiadomo o roszczeniach pleb. Wilkowa do dzies. z tej, dość odeń odległej wsi (ZDP rps 10543 119); 1464 sąd komisaryczny przysądza kl. dzies. z ww. wsi (ib.); 1470-80 z 7 łkm., 1 karczmy z rolą i od 2 zagr. z rolą dzies. snop. wart. do 7 grz. dowożą kl. święt., z folw. dzies. należy do pleb. Opola (DLb. II 545; III 252-3); 1477 dz. Mikołaj zobowiązuje się oddawać pleb. Opola dzies. snop. wart. 30 gr z nowo wykarczowanych ról folw. (SHGL 76); 1529 dzies. snop. wart. 3 wiard. należy do stołu konw. święt., z folw. dzies. snop. wart. 1 grz. pobiera pleb. Opola (LR 351, 437);

1622 Głuscy od 10 lat nie oddają opactwu dzies. z G. i Wolicy (ZDP rps 10543 119); 1622, 1627 → Wilków; 1627 kl. pozywa Adama i Wojciecha Głuskich o nieoddawanie dzies. (ib.); 1637 ugoda kl. z tymiż o dzierżawę dzies. z G. i Wolicy (ib.); 1643 odnowienie umowy dzierżawy ww. dzies. na sumę 150 zł rocznie (ib.); 1644 spór kl. z Zofią Głuską oraz Tomaszem i Stanisławem Głuskimi o ww. dzies. (ib.); 1645 kl. pozywa o dzies. z ww. wsi kolejno Zofię i Adama Głuskich (ib.); 1645 kl. pozywa Józefa Głuskiego o dzies. (ib. 119v);

1652 szl. Wojciechowa Głuska i Jan Głuski płacą konw. święt. za dzies. z wsi G. i Wolica 20 zł (AG nab. 936 1v, 2); 1659 kl. pozywa Głuskich i Myśliszewskiego o dzies. z ww. wsi (ZDP rps 10543 119v); 1660 kl. pozywa Poniatowskiego i Myśliszewskiego o dzies. z ww. wsi (ib.); 1661 ugody między kl. a Zofią i Stanisławem Głuskimi, spadkobiercami Adama Głuskiego, o dzies. z G. i Wolicy, oraz z Markiem Gołazowskim o dzies. z G. (ib.); 1665 kl. skarży Głuskiego o nieoddawanie dzies. z pewnych cz. pól w G. (ib.); 1665 pokwitowanie kl. dla Niedrzyńskiego na sumę 100 zł za dzies. z G. i Wolic (ib.); 1710-2 spór kl. z Głuskimi i Romaszewiczową o dzies. z G., Wolicy i → Czechówki (ib.); 1744 Dąbrowski wydaje kl. asygnatę na 60 sztuk drzewa (ib. 120); 1750-2 spór i korespondencja kl. z Tomaszem Witkowskim o dzies. z G. i Wolicy (ib.); 1751 spór kl. z Franciszkiem Dąbrowskim i Andrzejem Głuskim o dzies. z ww. wsi (ib.); 1751-2 korespondencja przeora kl. z Bieleckim, Głuskim i Balińskim o ww. dzies. (ib.); 1819 dzies. z G. i Wolicy należące do stołu konw. kupuje za 54 zł gromada (AOkup. 10v).

7. Al. I 183; Paw. 356, 34a; LL 1565 39; RL 1626 105-6; LL 1661 146; Spis I 453; II 162; Tabela I 130; SG II 616-7; Krzepela 314-5; Szafran 184; SHGL 76-7; Sochacka wg indeksu jako Głusk; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 64; Rozwałka 212.

8. Osada neolityczna (Nosek 203, 252) i wśr. z końca VI-poł. X w. (Gurba 50-1; Wąsowicz 216; Dunin-Wąsowicz 26). Wał podłużny [?], koniec VI-poł. VIII w. (Dąbrowska 204; E. Kowalczyk, Systemy obronne wałów podłużnych we wczesnym średniowieczu na ziemiach polskich, Wr. 1987, 214); materiały z VIII-X w. stwierdzone w trakcie badań AZP (Hoczyk 118-9).