KOŚCIEJÓW

(1254 Cosczeyow - kop. z XV w., 1256 Cosceyow! - fals. z XV w., 1385 Cosczeyow, 1401 Koszczeow, 1417 Czoszczow!, 1447 Conszczeyow, 1466 Gosczeiow!, 1529 Koszkyeyow) 10 km na NW od Skalbmierza.

1. 1581 pow. prosz. (ŹD s. 16); 1470 n. par. Racławice (DLb. 2 s. 80).

2. 1372 miejsce na założenie sadzawki między ogrodem a drogą w K. → p. 3; 1400 prep. zwierz. pozywa Dominika z Miroszowa o przeoranie ujazdu między Miroszowem a K. (SP 8, 10738); 1401 wieś Łany [dziś cz. Nasiechowic; UN 7 s. 53] niedaleko K. (KMK 1, 94); 1421 Agata ż. Przecława z Węchadłowa c. Mik. Rpiszki darowuje kościołowi w Racławicach 2 stajania roli k. drogi miechowskiej i k. kościejowskiego ujazdu (ZK 195 s. 98); 1434 Przecław z Racławic sprzedaje za 14 grz. Piotrowi Gawłowi z Racławic 2 łanki poczynające się od drogi skalbmierskiej, z których jeden leży k. rajskiego działu (Rayszka divisio) i przy końcu kościejowskiej łąki (ZK 197 s. 257); 1462 → Jeziorko Szada Gruszka; 1466 w Racławicach: łan zw. Rędziny [dziś w Racławicach pole zw. Rędzina; UN 7 s. 66] sięga granic K., inny łan zw. Przepiórów [dziś w graniczących ze sobą wsiach: K., Głupczowie i Górze Kościejowskiej łąki zw. Przepierów; UN 7 s. 61-2, 64] przy ścieżce z Racławic do K., 2 niwy leżące przy granicy K. koło Przepiórowa (ZK 17 s. 357); 1472 2 stajania roli w Racławicach blisko drogi do K. (ZK 152 s. 345); 1478 droga kościejowska w Racławicach [pow. prosz.] (GK 20 s. 779); 1565 rozgraniczenie między K. a Miroszowem poczyna się przy ścianie wsi Racławice, gdzie zostaje usypany narożny kopiec. Następne kopce sypane są prosto ścieżką k. gaju zw. → Jordany aż do innego gaju zw. → Brzoski i jego brzegiem na S i od gaju przez pole do wielkiej drogi z Jędrzejowa do Krakowa, a po jej przekroczeniu aż pod górę zw. Łopaty [dziś cz. K. zwie się Opaty; UN 7 s. 64, jak też Łopaty; Mapa Obrębów]. Dalej granica idzie na N do ujazdu, który dzieli K. i Pirocice [dziś Pierocice]. Pod tą górą usypany zostaje kopiec narożny od strony Miroszowa i inny na ww. ujeździe, odgraniczający K. od Pirocic (ZK 407 s. 31-4).

3. Własn. kl. Norb. w Zwierzyńcu. 1254 Bolesław Wstydl. nadaje wsiom ww. klasztoru imm. ekon. i sąd. oraz zatwierdza posiadanie imiennie wymienionych wsi, m. in. K. z karczmą (KK 1, 40); 1256 tenże nadaje dobrom klaszt. m. in. K. z rolami, łąkami i karczmą przyw. jw., z poszerzonym imm. sąd. (Pol. 3, 33 fals. z XV w); 1286 Leszek Czarny potwierdza klasztorowi przyw. z → 1256 (ZDM 1, 11 fals. z XV w.)1F. Sikora, Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Leszka Czarnego, SH 21, 1978, s. 11-3; 1287 tenże potwierdza klasztorowi przyw. z → 1254 (Pol. 3, 64); 1372 Ulryk prep. zwierz, i jego konwent zaświadczają, że Jaszek s. zm. Przybyłka sprzedał za 60 grz. i za konia wart. 4 grz. Mikołajowi s. Macieja z Goszyc w K. rolę z siedliskiem, łąką. małym sadem, miejscem na założenie sadzawki między ogrodami Jaszka a drogą w K. Z dóbr tych Mikołaj i jego potomni winni dawać kuchni klaszt. 5 funtów pieprzu rocznie (ZDM 4, 1016); 1385 → Konaszówka; Jaszek mnich [monachus] stawia w sprawie przeciw Staszkowi kmieciowi z K. świadków potwierdzających, że za jego wolą sprzedał konie (SP 8, 3748); 1398 Jakusz kmieć z K. (SP 8 uw. 245/69, 250/36); Grzegorz kmieć z K. (SP 8, 6838-9, uw. 245/69, 250/36); 1400 → p. 2; 1403 Andrzej włodarz K. i Michał kmieć z K. odpierają oskarżenie Floriana z Błędowa o zbiegnięcie tegoż kmiecia (ZK 3 s. 530); Florian z Niegowonic [i z Błędowa] pozywa prep. Zwierz. i Andrzeja włodarza z K. o stawienie kmiecia zbiegłego z Kropidła (ZK 3b s. 58); Andrzej włodarz z K. (ZK 3b s. 52, 114); Wit woźny sądu ziemskiego krak. w dobrach K. „arestavit ... wlgariter przithknal” [dotknął pozwanego dokonując symbolicznego aresztu; Słownik Staropolski 7 s. 3714] Michała zbiegłego z Kropidła kmiecia (ZK 3b s. 59); 1418 Grzegorz kmieć z K. pozwany przez Marcisza ze Słupowa o zbiegnięcie (ZK 194 s. 132, 137); 1419-20 Stanisław włodarz z K. (ZK 194 s. 304; 195 s. 23); 1420 Stogniew prep. Zwierz. ze swoimi sługami i z ww. włodarzem pozwany przez Jana z Ilkowic i jego kmiecia Stanisława o rany i zboże. Tenże Stogniew, [słudzy] Mik. Nosowski i Maciek Kapusta oraz Stanisław włodarz skazani na potrójną karę XV z racji zadanych 10 ran krwawych i 10 sinych, o związanie kmiecia Stanisława z Kropidła należącego do Jana z Ilkowic i za zabranie temuż kmieciowi 12 kop pszenicy i 32 kop żyta (ZK 195 s. 23); 1430 → p. 4; → p. 6; 1442, 1443 → p. 4; 1445 Marcin włodarz z K. wsi kl. zwierz. (GK 9 s. 137); 1453 Marcisz i Wojciech [kmiecie?] z K. (ZK 198 s. 392-3); [po 1457] Mik. Grzymała [włodarz kl. zwierz.] zeznał, że w czasach prep. Wacława [1450-7] prawie połowa wsi K. została opust. i zarośnięta z powodu pobożności i niedbalstw (propter ipsorum devociones et incurias) (Mp. 5 U 5); 1464 Mikołaj czyli Miklasz [skąd?] oświadcza, że prep. Więcław i jego kl. zwierz, wypłacili mu 1 1/2 grz., wykupując od niego rolę w K. (GK 17 s. 268); 1466 Bernard włodarz prep. zwierz. z K. oddala żądanie Riczera włodarza z Sudołu o stawienie Jana kmiecia z K. (GK 17 s. 736); 1470-80 40 ł. kmiec.2Taka ilość łanów w DLb. 3 s. 68, w DLb. 2 s. 80 - 15 ł, z których każdy płaci 9 sk. czynszu, daje 30 jaj, 2 koguty i 2 sery. Kmiecie odbywają podwody do kl. zwierz., odrabiają 2 powaby, płacą sep. Karczma z rolami płaci 2 kopy gr. 4 zagrody z rolami płacą po 1 wiard. czynszu. Dwór klaszt. z rolami folw. (DLb. 1 s. 68; 2 s. 80; 3 s. 65); 1498 folwark → Klonów; 1510 własn. ww. kl. (SP 6, 35); 1529 wieś płaci klasztorowi 9 grz. czynszu. Łany kmiece (LR s. 204, 297); 1530 pobór z 2 1/2 ł. i z karczmy (RP k. 37); 1564 wieś kl. zwierz. pracuje dla folwarku proszowskiego, daje sep z 1 1/2 ł. (LK 1 s. 47; 2 s. 72).

4. Sołectwo dziedziczne, przekształcone następnie w cz. szlach. 1385 Mik. Kosiec [sołtys]3Sołtysi z K. - zapewne dziedziczni - z tytułem sołtysa występują w źródłach dopiero w 1408 r. Przyw. lokacyjny K. nie jest znany z K. procesuje się z Piotraszem z Cudzynowic o zaprzęg (SP 8, 3540); 1386-94, zm. przed 1397 Mik. Kościejowski z K. (SP 8, 4460, uw. 34/8, 122/14, 212/7, 231/5; ZK 1c s. 194); 1389 Dominik z K. (ZK 1c s. 8, 12); 1396 Mścichna ż. [wd.?] ww. Mikołaja (ZK 2 s. 404); 1396-1408 Andrzej sołtys z K. s. ww. Mikołaja i Mścichny, br. Mikołaja (ZK 2 s. 404; KSN 212; SP 8, 7184, 9239, uw. 231/5, 259/22, 262/6, 272/6, 274/9, 278/5, 287/6, 290/13); 1397-8 Mikołaj s. zm. Mikołaja i Mścichny, br. Andrzeja (SP 8, 6786, 6788, uw. 231/5); 1398 Stachna c. zabitego Jana z Rosiejowa, ż. ww. Mikołaja s. Mikołaja z K. (SP 8, 6715, 6788, 6790); Urszula wd. po Mikołaju ze Śladowa procesuje się z Piotrem, Katarzyną i ww. Stachną dziećmi zabitego Jana z Rosiejowa4W SP 8 błąd odczytu wydawcy: Johannes de Cosczeow o cz. główszczyzny wart. 4 grz. 8 sk. po ojcu. Cz. tę Urszula dla siebie zabrała (SP 8, 6715); Marcisz z Miroszowa poręcza sumę 8 1/2 grz. za ww. Stachnę ż. Mikołaja z K. dzieciom zabitego Jana z Rosiejowa, na ręce wuja tych dzieci Jakusza ze Śladowa, gwarantując, że w ciągu 4 lat spłaci tę sumę (SP 8, 6788); Krystyn ze Stradowa [pow. wiśl.] zobowiązuje się spłacić 4 grz. za Urszulę ze Śladowa5W SP 8 błąd odczytu wydawcy: Urszula „de Stradow” zamiast „de Sladow” dzieciom Jana z Rosiejowa na ręce Stachny z K. (SP 8, 6790); 1398-9 ww. Andrzej z K. s. Kościejowskiego procesuje się Przecławem Niedomą zw. Strzedz z Boczkowic o główszczyznę i 5 otwartych ran (SP 8, 7184, 9239, uw. 259/22, 262/4); 1417 Jan z Milejowic [pow. sand.] sprzedaje za 300 grz. Andrzejowi z K. całą swoją cz. w Milejowicach; 1418 Helena wd. po Tomku z Milejowic sprzedaje za 200 grz. temuż Andrzejowi całą swoją cz. w Milejowicach (Mp. 4, 1167,1171); 1418-29 Imram z K., 1429 z Częstoszowic i K. (GK 1 s. 536; ZK 194 s. 219; 196 s. 206, 306; 1429 Elżbieta ż. ww. Imrama (ZK 196 s. 309); Marcisz niegdyś z Łaganowa, obecnie z K. (ZK 196 s. 358); 1430 sołtys i kmiecie z K. (ZK 197 s. 9); 1436 Andrzej Baran sołtys z K., → też p. 6 (ZK 197 s. 475); 1442, zm. 1443 Jarosław „kmeto liber alias wolni” sołtys z K. (ZK 198 s. 59, 83); 1443 Dorota sołtyska z K. wd. po Jarosławie i ich c. Stachna uwalniają od pretensji Zbigniewa sołtysa z K., którego pozwały o cz. sołectwa w K. (GK 8 s. 91; ZK 198 s. 113, 160); 1447 br. Jan i Mikołaj ss. [Stan.] Gomółki ze Zysławic wydzierżawiają jako opiekunowie za 30 grz. na rok Mikołajowi s. Imrama niegdyś z K. cz. dziedziny w Cudzynowicach należącą do Stanisława s. Klemensa zw. Oszok z Cudzynowic; Mikołaj i Jan niegdyś z K. gwarantują Janowi z Bełzowa spłatę sumy poręczenia za nich Janowi i Mikołajowi ze Zysławic (ZK 198 s. 392-3); 1458 Mikołaj Łuczycki sołtys z K. (GK 13 s. 864; ZK 199 s. 258); 1465-74 Paweł Łuczycki sołtys z K. (OK 12 s. 478; GK 18 s. 197, 468-9, 539, 669-70, 839, 915; 19 s. 89, 864, 922); 1468 ww. Paweł zapisuje ż. Annie c. Piotra Samsona z Polekarcic 100 grz. wiana i 100 grz. posagu na połowie dóbr [sołectwa] w K. (ZK 17 s. 524-5); 1470-80 sołtys z 4 rolami i zagrodą6W Zakładzie Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii UJ w skolacjonowanym przez J. Mitkowskiego z rękopisem egzemplarzu DLb. 1 s. 68 w opisie K. jest nie jak w wydaniu: „Item est ibi scoltetus” lecz zamiast słowa „scoltetus” ręką Długosza słowo „nobilis”. W DLb. 2 s. 80 i DLb. 3 s. 65 w opisie K. występuje sołtys. Poprawka Długosza świadczy o tym, że w jego czasach dziedz. sołectwo w K. przekształcało się w cz. szlach. wsi. Dzies. także z ról sołtysich [→ p. 5] należąca wg DLb do preb. zakrzowskiej, w r. 1529 dawana jest tejże prebendzie tylko z ról kmiec., a w 1581 r. pobór płacony jest z cz. klaszt. i szlach. K. (ŹD s. 16). Por. też Klonów p. 4 (DLb. 1 s. 68; 2 s. 80; 3 s. 65); 1484 szl. Marcin dz. [sołtys] z K. (ZK 261 s. 216); 1484-96 Wojciech Łuczycki [sołtys] z K. (ZK 261 s. 216; GK 25 s. 423); 1504 Jan dz. [sołtys] (ZK26A s. 137-8).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. wart. 20 grz. z łanów kmiec., karczmy z rolami, 4 zagród z rolami należy do preb. zakrzowskiej w kat. krak. Sołtys z 4 ł. i 1 zagrody także daje dzies. snop. tejże prebendzie (DLb. 1 s. 68; 2 s. 80; 3 s. 65); 1529 dzies. snop. wart. 26 grz. z ról kmiec. ww. prebendzie, meszne wart. 34 gr plebanowi w Racławicach (LR s. 209, 297).

6. 1388 Mikołaj [sołtys] z K. procesuje się z Januszem z Przemęczan o złorzeczenia (SP 8 uw. 122/14); 1394 Bogusław z K. przyjęty do pr. miejskiego w Krakowie (Kacz. 269); 1398 → p. 4; Grzegorz kmieć z K. skazany na karę 6 sk. za to, że stawił się w sądzie z mieczem i nie zdjąwszy płaszcza (SP 8, 6838); 1398-9 → p. 4; 1400 Jaszek z Falkowic oddala pozew Mikołaja zw. Sropra kleryka z K. o porwanie jego siostry Katarzyny, ponieważ tenże Mikołaj nie chciał wysłuchać przysięgi Jaszka (SP 8, 10062); 1420 → p. 3; 1430 Nanker prep. zwierz, pozwany przez Mikołaja kmiecia z Kropidła o to, iż trzej ludzie z K. zadali mu 2 rany krwawe i 2 sine (ZK 197 s. 7); 1436 Mikołaj kmieć z Tempoczolu [dziś Tempoczów] pozywa Andrzeja Barana sołtysa z K. o 7 ran krwawych i 6 sinych (ZK 197 s. 475); 1525 Mikołaj s. Wawrzyńca z K. studentem Ak. Krak. (Al. 2 s. 227).

7. J. Rajman, Klasztor norbertanek na Zwierzyńcu w wiekach średnich, Biblioteka Krakowska 131, Kr. 1993, wg indeksu.

1 F. Sikora, Ze studiów nad dokumentami i kancelarią Leszka Czarnego, SH 21, 1978, s. 11-3.

2 Taka ilość łanów w DLb. 3 s. 68, w DLb. 2 s. 80 - 15 ł.

3 Sołtysi z K. - zapewne dziedziczni - z tytułem sołtysa występują w źródłach dopiero w 1408 r. Przyw. lokacyjny K. nie jest znany.

4 W SP 8 błąd odczytu wydawcy: Johannes de Cosczeow.

5 W SP 8 błąd odczytu wydawcy: Urszula „de Stradow” zamiast „de Sladow”.

6 W Zakładzie Archiwistyki i Nauk Pomocniczych Historii UJ w skolacjonowanym przez J. Mitkowskiego z rękopisem egzemplarzu DLb. 1 s. 68 w opisie K. jest nie jak w wydaniu: „Item est ibi scoltetus” lecz zamiast słowa „scoltetus” ręką Długosza słowo „nobilis”. W DLb. 2 s. 80 i DLb. 3 s. 65 w opisie K. występuje sołtys. Poprawka Długosza świadczy o tym, że w jego czasach dziedz. sołectwo w K. przekształcało się w cz. szlach. wsi. Dzies. także z ról sołtysich [→ p. 5] należąca wg DLb do preb. zakrzowskiej, w r. 1529 dawana jest tejże prebendzie tylko z ról kmiec., a w 1581 r. pobór płacony jest z cz. klaszt. i szlach. K. (ŹD s. 16). Por. też Klonów p. 4.