KRZEPICE

(1356 in Crzepyce, Crzepycze, 1370 castrum Crzepicze, 1378 Crzepicze, 1391 Crepicz, 1393 Crippicz, 1397 castrum Crepicense, 1398 castrum Krzepicze) zamek i starostwo.

1. 1370-1404 zamek K. w pow. krzepickim [dalej cyt.: krzep.] → Krzepice powiat i ziemia i niżej p. 3a; 1530, 1581 pow. lel. (RP k. 32; ŹD s. 82).

2. Przed 1356 budowa warownego zamku K. niedaleko m. Krzepic w miejscu bagnistym i błotnistym → p. 3a; 1436 w m. Krzepicach ul. Zamkowa → Krzepice m. p. 5d; 1522 ogród szpitalny pod zamkiem krzep. (LBG 2 s. 119); 1532 folwark pod zamkiem (ASK 56 K 1 k. 4, 15v); 1537 młyny pod zamkiem krzep. (MS 4, 18468, 18487); 1564 zamek K. stoi pośrodku łęgu rz. Liswarty, dlatego od szlaku bramy zamkowej aż do miasteczka mieszczanie krzepiccy budują groblę podkładaną dylami, a także mostek przez strumień, na długość dobrego stajania (AS rps 19 s. 224); star. krzep. [Stan. Wolski] zdał sprawę lustratorom w sprawie kontrowersji o tereny zamkowe „około granic [z] Ślęzaki starodawna, około której do tego czasu końca nie masz” (LK 2 s. 3); 1570 zamek K. na granicy śląskiej w Starych Krzepicach [właściwie k. tej wsi, gdyż zamek leżał w ziemi krak., natomiast wieś Stare Krzepice już w ziemi wiel., choć bardzo blisko zamku]. Mieszczanie Krzepic pokazali lustratorom mosty, które naprawiają, począwszy od miasta aż do szlaku zamkowego. Lustratorzy napomnieli mieszczan, aby te mosty dobrze „naprawowali” (LDK s. 65).

3. K. zamek z folwarkiem, wsie przynależne do tenuty - własn. król., w l. 1370-91 w lennie ks. Władysława Opol., od końca XIV w. własn. król., w zamku siedziba starostwa niegrodowego krzepickiego i klucza majątkowego.

3a. Zamek. Przed 1356 Kazimierz W. buduje z wypalanej cegły warowny zamek K., też → p. 2 (MPH 2 s. 625 - Kronika Janka z Czarnkowa; DHn. 9 s. 324 i następne informacje Długosza pod datą 1364 → Krzepice m. p. 4a); 1356 Kazimierz W. wystawia dok. [na zamku] w K. (DP 3); 1370 Ludwig Węg. nadaje w lenno ks. Władysławowi Opol. m.in. zamek K. (MPH 2 s. 645; DHn. 10 s. 18); 1378 ks. Władysław Opol. przebywa na zamku K. (MPH 2 s. 682; DHn. 10 s. 62); 1383, 1391 zamek K. → Krzepice m. p. 3a; 1391 m. Kraków wypłaciło 1 grz. woźnicom, którzy zawieźli królowi przebywającemu [na wyprawie wojennej przeciw Władysławowi Opol.] przed [zamkiem] K. wino i strzały; m. Kraków wypłaciło 1 wiard. posłańcowi, który przybył z pismem od króla z [zamku] K. (KRK 2 s. 235, 297); 1393 → Kłobuck p. 3a; 1397 → p. 3c; 1397-8 Krzepice m. p. 3a; 1398 Spytek z Melsztyna wwda krak. nadaje Marcinowi z Ostrowów wolny łan w tej wsi z obowiązkiem służby na zamku K. (ZDM 4, 1138); 1400 Franczek s. Stefana Gallika sołtys z Bronowic [Polskich] przedkłada pismo Andrzeja z Rembieszyc [pow. chęc., burgr. zamku krak. 1389- 93] i Dobka z Końskich [pow. opocz.] poświadczające, że uczestniczył wraz z nimi w walkach pod Olsztynem i K. w czasie wyprawy [w 1391 r.] (KSN 913).

1404 Władysław Jag. poświadcza, że za jego zgodą i rady król. Hincza z Rogowa [pow. wiśl.] kaszt. roz. wykupił z rąk Elżbiety wd. po wwdzie krak. Spytku z Melsztyna zamek i powiat krzep. za 1000 grz., z których będzie płacił królowi rocznie 60 grz. do pełnej spłaty tej sumy. Z uwagi na liczne zasługi Hinczki i na fakt, że dał on królowi 200 grz. gr czes., dostaje on w dożywocie zamek krzep. z powiatem i wsiami przynależnymi do zamku. Zamek i dobra Hinczka będzie posiadał pod warunkiem, że własnym sumptem, najlepiej jak potrafi, usunie wszystkie defekty zamku krzep. w nowo zbudowanych budowlach zamkowych, naprawi stare budynki i usunie dostrzeżone braki w umocnieniach obronnych innych zabudowań zamkowych, ażeby w murach, basztach, rowach i innych urządzeniach wzmacniających obronność zamek w całej pełni był obronny. Król zobowiązuje też Hinczkę do utrzymywania na zamku sprawnej i dobrze uzbrojonej służby do obrony i strzeżenia całego dystr. krzep., przepędzania wrogów, rabusiów i zbiegów. Obow. też do wypraw wojennych, zgodnie ze zwyczajem w Królestwie i ziemiach jego starostw, stosownie do wart. tenuty krzep. Ma też obowiązek stacji król., tj. przyjmowania na zamku w K. raz w roku króla i królowej - przez dwa dni pełne utrzymanie i wszystkie potrzebne rzeczy, a ponadto przygotowanie królowi pełnego wyżywienia i potrzebnych rzeczy - również przez dwa dni, jeśli więcej niż raz w roku będzie przebywał na zamku w K. Po śmierci Hinczki zamek K. z powiatem wrócą do króla wolne od jakichkolwiek obciążeń finansowych (BCzart., Teki Naruszewicza 10, 76 - dok. nie publikowany); tenże król nadaje niejakiemu Mikicie 2 ł. wolne w Opatowie [par. Kłobuck] z obowiązkiem służby wg potrzeby na zamku w K. na koniu wart. 3 grz. (ZDM 6, 1669).

1416, 1418, 1420, 1424 Władysław Jag. przebywa na zamku w K. (GItin. wg ind.); 1424, 1436 Jan Mężyk z Dąbrowy star. krzep. wystawia dokumenty na zamku K. (DP 136; ZDM 5, 1414-5); 1447 → p. 3c; 1449 Kazimierz Jag. zobowiązuje szl. Sieciecha dz. Kukowa i jego spadkobierców do wysyłania na generalną wyprawę wojenną kusznika z pełnym wyposażeniem na koniu i w czasie wojny pilnego strzeżenia król. zamku K. (ZDM 3, 836); 1456 zamek K. zobowiązany do wystawienia na wyprawę 1 kopijnika i 4 pieszych łuczników (M. Kuntze, Przyczynek do badań nad historią wojskowości w Polsce, KH 44, 1930, s. 49); 1462 Hincza z Rogowa kaszt. sand. i star. krzep. wystawia dok. na zamku krzep. (AC 3, 835); 1487 Kazimierz Jag. nadaje [star. krzep.] Dobiesławowi z Kurozwęk [pow. wiśl.] 10 bałwanów soli na naprawę zamku krzep. (Teki Paw. 2 s. 195); 1506 Aleksander Jag. zwalnia Jana Balińskiego z obowiązku wyprawy wojennej do czasu powrotu z niej Stanisława z Kurozwęk star. wiel. i krzep. z tym, że jest obow. rezydować w tym czasie w zamku krzep. (MS 3, 2653); 1512 Stanisław z Kurozwęk star. krzep. wystawia dok. na zamku K. (MS 5, 8755); 1515 Zygmunt Stary zobowiązuje się wypłacić określone sumy na zamku krzep. swej siostrze Elżbiecie z okazji jej ślubu z Fryderykiem II ks. Legnicy i Brzegu (S. Muznerowski, Krzepice w przeszłości, s. 7); 1525 tenże zobowiązuje się wypłacić ostatnią ratę na zamku K. za siostrę Elżbietę (MS 4, 4270).

1526-9 Mik. Szydłowiecki zniszczony zamek K. „niemal od fundamentów z cegły wybudował i zrestaurował”. Prace malarskie i dekoracyjne powierzył malarzowi Piotrowi (J. Kieszkowski, Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki, Poznań 1912, s. 69, 98, 547; S. Muznerowski, Krzepice, s. 31); 1532 zamek w K. z murowanym pallatium, reszta drewniana. Pierwsza brama z 5 działami i uzbrojeniem: 17 tarczy, 17 lanc z proporcami i 7 kusz. W przyległej izbie 22 hakownice, 10 sztuk broni palnej, odebranej kłusownikom, i 1 kamień prochu. Druga brama z: 2 nowymi hakownicami, 12 nowymi lancami i 12 innymi lancami. Zegar zamkowy (ASK 56 K 1 k. 2-3, 10v-4); 1537 Zygmunt Stary wystawia dok. na zamku krzep.; Paweł puszkarz zamku krzep. (MS 4, 18406, 18487); 1552 Zygmunt August daje siostrze Izabeli wd. po Janie Zapolyi na mieszkanie zamek krzep. (S. Muznerowski, Krzepice, s. 8); 1552 n. król odwiedza często siostrę i po kilka dni przebywa na zamku krzep., widzi kiepski stan zamku, poleca architektowi zbadać budowę i zarządza restaurację, też → niżej 1564 (S. Muznerowski, Krzepice, s. 8; LK 2 s. 3); 1556 wwda kal. Marcin Zborowski zatrzymuje na zamku krzep. królową Bonę, wyjeżdżającą do Włoch z ogromnymi skarbami (M. Baliński, T. Lipiński, Starożytna Polska, W. 1844, s. 130-6; S. Muznerowski, Krzepice, s. 8); 1558 Stan. Wolski star. krzep. wystawia dok. na zamku K. (MS 5, 8558).

1564 zamek krzep. w ruinie, gdyż po dwu stronach zamku z gruntu aż do wierzchu porysowane ściany, sklepy i gmachy, jedna ściana ku rzece, a druga ku miastu, gdzie brona [brama] stoi. Już wcześniej król wysłał w tej sprawie rewizorów i po ich wysłuchaniu polecił poprawę tej ruiny zamku pod pewnymi warunkami. Rozpoczęto prace remontowe, gdyż już na trzeciej stronie k. wieży dokonano napraw. Obecni lustratorzy zwrócili uwagę na niedostateczne opatrzenie tego zamku pogranicznego strzelbą [czyli na złe uzbrojenie]; mieszczanie krzepiccy płacą rocznie 36 gr stróży zamkowej; bednarz z Opatowa robi statki [naczynia] do zamku krzep.; urzędnicy i czeladź zamkowa: pstarości z trzema innymni urzędnikami, burgrabia, puszkarz, strzelec, 4 grodzian, klucznik, piwowar, piwowarczyk, piekarz, kucharz, rybitw [rybak], 2 wrotnych, 4 stróżów, 2 gajowych i cieśla. Urzędnikom wydano sukno lońskie i czeskie, czeladzi natomiast sukno krzepickie. Łącznie na utrzymanie urzędników i czeladzi przeznaczono 224 fl. i 24 gr, nie wliczając w tę sumę wart. znacznej liczby łokci sukna, które dostali. Pstarości ma 5 koni, burgrabia 1, pisarz 1, urzędnik (dwornik) 1, gajowy 4, woźniki zamkowe 4; Zamek w K. pobiera rocznie w żupie wielickiej 3 cetnary i 6 beczek soli (LK 2 s. 3, 6, 10, 14, 115); brama zamkowa → p. 2; 1567 Mik. Wolski star. krzep. wystawia dok. na zamku K. (MS 5, 10061). Przed 1518 żupa wielicka oddaje 6 beczek i 3 cetnary soli dla zamku K. (Opis żup krakowskich z 1518, wyd. A. Keckowa i A. Wolff, KHKM 9 nr 3, s. 532); 1564 Jakub kucharz na zamku K.; 1585 Marcin Borwoj puszkarz zamkowy (KR → p. 7 k. 30r, 143v).

3b. Burgrabiowie. 1356 Prandota burgr. [też = star.] (DP 3); 1382 → p. 3e; 1397-8 Stan. Rudzki „burgrabius Crzepicensis” z ramienia star. krzep. Spytka z Melsztyna, marszałek Spytka 1395 (ZDM 1, 219; 4, 1139)1W UŁS C 83 ulożsamiono go niesłusznie ze Stańczykiem z Rudy i Słupska [ziemia wiel.] h. Świnka, star. wiel. w 1391 r., który dziedziczył również → Gródek k. Rożnowa w l. 1388-1410. Nigdy zresztą Stańczyk nie występował w źródłach z imieniem Stanisław, Staszek (R. Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej, W. 1963, s. 145, 154; SHGK 2 s. 85; F. Sikora, Sprawa insygnialna 1370-1412 a genealogia Rożnów, Rocznik Polskiego Tow. Herald., ns I, s. 52). M. Antoniewicz, Mikołaj Kornicz Siestrzeniec sławny burgrabia będziński, Katowice 1987, s. 45, utożsamia go błędnie ze Stanisławem Rudzkim z Zagórza i Głębokiego Dołu k. Mysłowic. ; 1424 Święszek z Szarowa [Pańskiego, woj. sier.] z ramienia star. krzep. Jana Mężyka z Dąbrowy [ziemia wiel.]. (DP 136); 1434 Jan z Kłobii [Kujawy] z ramienia tegoż Mężyka (ZDM 5, 1401); 1452-4 Jerzy Komorowski (A. Mosbach, Przyczynki do dziejów polskich z Archiwum miasta Wrocławia, Poznań 1860, s. 106-7; Wypisy do biografii Jana Długosza z ksiąg sądowych kurii metropolitalnej w Krakowie, wyd. M. Kowalczykówna, Analecta Cracoviensia 12, 1980, nr 17); 1462-6 Stanisław z Jajek [woj. sier.] (AJG rps 118 k. 107; 119 s. 31); 1486-8 Stanisław z Korytnicy [nie zid.] Muz. s. 119-20; AJG rps 102 k. 1); 1488 Jan s. Stan. Przywary (AJG rps 102 k. 5); 1526 Mik. Jackowski (AJG rps 137 k. 10 - dok.); 1564 → p. 3a.

3c. Folwark zamkowy pod m. Krzepice. 1532 na folwarku uprawia się żyto jare, owies i marchew. W ogrodzie 63 ule, a w lesie 3 barcie. W oborze: 18 wołów, 21 krów, 43 cielce i jałowice, 30 cieląt, 41 świń, 40 gęsi i wiele kur (ASK K 1 k. 4, 15v); 1564 na folwarku zamkowym uprawia się: pszenicę, żyto jare i ozime, jęczmień, owies, groch, proso, konopie i zbiera spore ilości siana. W oborze: 26 krów mlecznych, 6 krów starych, jałówek 26, 23 byczków pospolitych, 22 cielęta tegoroczne, 15 świń starych, 27 prosiąt, 40 gęsi i 50 kokoszy. Na folwarku: gospodyni, 2 kucharki, pastuch bydła i pastuch świń. Bywa też drugi pastuch latem do bydła jałowego. Młyny → p. 3d (LK 2 s. 7-8).

3d. Starostwo - dobra. Przed 1397 Spytek z Melsztyna wwda i star. krak. uzyskuje od Władysława Jag. zapis 1000 grz. na zamku i całym dystr. krzep. (BCzart., Teki Naruszewicza 10, 76 → p. 3a)2Nie da się wykluczyć, że już na przełomie 1391 i 1392 r. król, wynagradzając zasługi Spytka przy odzyskaniu fragmentu ziemi krak. i nieomal całej ziemi wiel., nadał mu zamek z przynależnym okręgiem i uczynił na jego rzecz zapis 1000 grz. na stwie krzep. Pobyt Spytka w Krzepicach jest już poświadczony w 1392 r. (KRK 2 s. 238). Władysław Jag. zadbał tym samym, by ten istotny dla bezpieczeństwa Królestwa obszar położony na granicy z dziedzicznymi posiadłościami Opolczyka na Śląsku dostał się zaufanej osobie i był odpowiednio broniony. W 1396 r. tenże monarcha przyznał Spytkowi ziemie zdobyte na Opolczyku w ostatniej wyprawie z tego roku, a mianowicie dystrykty lubliniecki, oleski i gorzowski w księstwie opolskim, ale Spytek zastawił je w 1397 r. księciu cieszyńskiemu Przemysławowi i jego ss. Bolesławowi i Przemysławowi (W. Dworzaczek, Lewici Tarnowscy, W. 1971, s. 113-4; Pol. 3, 183); przed 1397 tenże król nadaje podkanclerzemu Klemensowi z Moskorzewa wieś Rębielice [Królewskie] przynależne do zamku krzep. (KK 2, 423 or.)3W dok. po słowie „in districtu” jest luka, w którą wydawca wpisał błędnie „Welunensi sitam”, zamiast „Crepicensi sitam”. W haśle Krzepice m. błędnie zid. Rębielice Królewskie z Rębielicami Szlacheckimi w ziemi wiel; 1397 → Kuźnica Herbołtowska w dystr. [stwie] krzep.; 1398, 1404 → p. 3a; 1404 Opatów należy do zamku krzep. → p. 3a; 1405 Biała Wielka w dystr. [stwie] krzep. [Mp. 4, 1089]4W SHGK cz. 1, s. 63-4 błędnie, określona jako Biała Mała; 1407 → Krzepice m. p. 3b; 1414 → Kalej w ziemi krak. i dystr. [stwie] krzep. (DP 65; Pol. 3, 191); 1424 Jan Mężyk z Dąbrowy [h. Wadwicz] star. krzep. i ostrzeszowski nadaje za wierną służbę sław. sołtysom z Łobodna: Sobkowi, Tomkowi i Piotrowi pisarzowi swego brata [przyrodniego?] Henryka z Rogowa [pow. wiśl., pieczętował się on h. Działosza] miejsce na sadzawkę po obu brzegach rz. Okszy (in fluvio Noczcza) poniżej młyna stwa krzep. zw. Wiślny względnie Wielki Młyn (Viszlny mlin w or., Wielcy Mlin w kopii DP 136)5Tekst dok. w DP 136 z lukami, gdyż zatwierdzający go zachowany w or. dok. Kazimierza Jag. jest uszkodzony. Pełny tekst dok. z 1424 r. znajduje się w cytowanym rpsie. Piotr syn Michała z Łobodna był w r. 1404 studentem Ak. Krak. (Ind. s. 251). Mógł zatem być pisarzem Henryka z Rogowa. Brak danych pozwalających wyjaśnić sprawę pokrewieństwa Henryka i Mężyka. Jeśli faktycznie byli braćmi, to z jednej matki a różnych ojców. Najprawdopodobniej byli rodzeństwem; → Krzepice m. p. 3c; przed 1434 Władysław Jag. zapisuje Janowi Mężykowi pewne sumy na K. (ZDM 8, 2507); 1436 → Kuków p. 3; 1440 dok. w sprawie założenia wsi → Czarny Stok w stwie krzep.; 1442?, może przed 1457, Jan Długosz z Grabowej [ziemia wiel.], Henryk Biel z Błeszna, Zygmunt z Wilkowiecka i Mikołaj Mokrski [z Mokrej] poświadczają, że star. krzep. Kmita zamierzał odebrać mieszcz. kłobuckiemu Andrzejowi Gorylowi staw między Libidzą a Kamykiem, poniżej młyna wsi Libidzy, chcąc wiedzieć jakim prawem i tytułem Goryl posiadał ten staw. Wówczas ten przedłożył dok. ks. opolskiego i ruskiego Władysława, którym nadał on ten staw Piotrowi Mijence, a także przedstawił dok. poświadczający jakim prawem posiadał ten staw. Po zapoznaniu się z tymi dok. Kmita przywrócił Gorylowi posiadanie stawu. Ww. po osobistym zapoznaniu się ze sprawą polecają spisać dok., który pieczętują własnymi pieczęciami (Mp. 4, 1418 - wyd. opuścił w datacji quadragesimo)6W zasadzie dok. nie budzi wątpliwości. Wystawcy odpowiadają dacie, nie przystaje jednak do niej star. krzep. Kmita, gdyż w r. 1442 był nim na pewno Jan Grabowski. Być może data dok. została zepsuta przez kopistę. Może Kmita był starostą przed r. 1457, po Mik. Szarlejskim. Grabowski dziedziczył tylko zapisy po Mężyku, nie wykluczone więc, że w r. 1442 zarządzał w imieniu króla Kmita, a nie Grabowski, choć konsekwentnie tytułował się on i w 1442 star. krzep. Na tę możliwość mógłby ewentualnie wykazywać jakiś konflikt króla z Grabowskim w r. 1447 → p. 3d, gdyż poręczycielom groziła utrata majątków, jeśli nie dotrzyma on umowy z królem; 1447 na sejmie piotrkowskim sąd ziemski sier. poświadcza, że wymienieni imiennie dziedzice poręczyli za Jana z Jedlna [woj. sier.] tenut. krzep., iż w imieniu Kazimierza Jag. będzie wiernie dzierżył zamek K. i zrezygnuje z tenuty, gdy król zapłaci mu sumy zapisane niegdyś jego wujowi [Janowi] Mężykowi, albo uczyni to wskazana przez króla osoba. W razie niedotrzymania przez Jana warunków dobra ruchome i nieruchome poręczycieli przejdą w ręce króla i Królestwa (ZDM 8, 2507; RI s. 308); 1451 tenże król na prośbę Tomasza sołtysa z król. wsi Łobodno k. Kłobucka w stwie krzep. zatwierdza dok. sędziego sier. Mikołaja z r. 1344 w sprawie sołectwa w należącej do niego wsi Łobodno i ww. dok. z r. 1424 (DP 134); → Kuźnica Herbołtowska; przed 1457 Hińcza z Rogowa uzyskuje od Kazimierza Jag. zapisy sum na stwie krzep. → 1457; 1457 Hińcza z Rogowa kaszt. sier. i podskarbi kor. zeznaje, że za wierną służbę dostał od Kazimierza Jag. w dożywocie K., Brzeźnicę [woj. sier.] → Kłobuck i Pajęczno [woj. sier.] czyli zamki i miasta z przynależnymi do nich wsiami w dożywocie, w zamian rezygnuje z wszelkich sum wyznaczonych i zapisanych mu wcześniej na tych dobrach oraz zobowiązuje się zwrócić dokumenty król. Gdyby po jego śmierci znalazły się jakieś dok. w sprawie tych sum, będą one nieważne (Mp. 5 D 18), 1457 tenże król poświadcza, że ww. Hińcza na wypadek śmierci zrzeka się na rzecz Królestwa ww. dóbr oraz wszystkich sum zabezpieczonych mu na nich przez niego i jego poprzedników. W zamian król zobowiązuje się nie zastawiać tych dóbr na czas posiadania ich przez Hińczę w dożywociu, lecz tylko mianować w tych dobrach starostów gdyby zaszła potrzeba ich obrony przed nieprzyjaciółmi (AS 2, 156); tenże król poświadcza kupno przez Hińczę z Rogowa kaszt. sier. i podskarbiego kor. [od mieszczan krzep.] 4 sadzawek w Kukowie, 2 ł., młyna i sadzawki w sołectwie w Sośniszowie, pola zw. Błońskie Niwy i stawu Grzędziński Staw w stwie krzep. (in districtu Crzepicensi). Dobra te Hińcza przeznacza na potrzeby Kościoła (Kopiarz krzep. s. 347-8); 1466 Hińcza kaszt. sand. i star. krzep. będzie mieć w dożywociu wsie Popów [ziemia wiel.] i Rębielice Krakowskie [Królewskie], które wykupił od Długoszów, a po jego śmierci zostaną włączone do stwa krzep. → Krzepice m. p. 5a; role pana [star. krzep.] w Iwanowicach (Spominki → Krzepice m. p. 7, nr 21; 1466-1517 2 ł. w Staromieściu k. Kłobucka, należące do tenutariusza krzep. - jeden zw. Golski, drugi pod Zagórzem z folwarkiem starosty → Kłobuck-Staromieście tab. 1 nr 39; → Kłobuck-Zawada tab. 2 nr 16; 1468 → Krzepice m. p. 3c; 1470-80 [w stwie krzep.] miasta Krzepice i Kłobuck z przedmieściem zw. Staromieście [Kłobuck-Staromieście]; wsie [stwa krzep.]: [Dankowice], Grodzisko, Iwanowice, Kopskie, Łobodno, Miedzo, Ostrowy, Pierzchno [część], Truskolasy, Walenczów, Wręczyca, Zagórze, Zakrzew → Kłobuck-Zawada; kuźnice: Hankowa, Herbołtowska, Piła, młyn Mierzanów (DLb. 2 s. 211-3; 3 s. 124, 163 172); 1470-90 3 ł. sołeckie w Iwanowicach należące do stwa krzep. (BPAN rps 1967 k. 29r, 36r, 43r, 51r-v, 57r, 64r, 70v, 76r, 83r, 90r-v, 98r-v, 106r-v, 115r, 123v, 131v, 138r, 143r, 146r, 152r, 170r, 272v; Spominki → Krzepice p. 7 s. 55, 119, 123, 125); 1471 → Krzepice m. p. 3b; łąka król. pod m. → Kłobuckiem przy drodze do Grodziska; 1476 → Kuźnica Piła → Kuźnica Nowa i wieś → Kopskie w stwie krzep.; 1479 → Kłobuck m. p. 3a; → Kłobuck-Zawada p. 3; 1483 → Kuźnica Piła; 1484-5 zapisy sum na rzecz Dobiesława z Kurozwęk star. krzep. na zamku K., mieście K. i m. → Kłobucku [p. 3a]; 1485 → Kłobuck m. p. 5aa; 1487 zapis na rzecz Dobiesława z Kurozwęk 200 grz. na K. i → Kłobucku (CE I/2, 246); 1488 Kazimierz Jag. zapisuje Dobiesławowi z Kurozwęk [pow. wiśl.] 220 grz. na zamku K.; tenże zapisuje temuż Dobiesławowi 200 grz. na zamku i mieście K. (RI s. 311; MS 1, 1949); → Kłobuck p. 5aa; → Kuźnica Piła w dobrach król. krzepickich; 1489 Kazimierz Jag. zapisuje Dobiesławowi z Kurozwęk wwdzie lub. za służbę 200 fl. węg. na m. Krzepice i wsiach, które ma w tenucie (RI s. 312; MS 1, 1995); wsie należące do zamku [stwa] krzep., położone w pow. lel.: Kocin, Ostrowy, Miedzno, Łobodno, Zagórze, Pierzchno, Wręczyca, Grodzisko, Zakrzew, Walenczów, Truskolasy, Złochowice, Opatów, Iwanowice, Dankowice, Rębielice [Królewskie] (RP s. 132); 1501 z podziału dóbr Stanisławowi z Kurozwęk s. Dobiesława przypadają m. in. dobra król. K. i → Kłobuck (GK 28 s. 248-9)7W haśle Kłobuck m. p. 3a błędnie GK 27, zamiast 28; 1502 → Kłobuck p. 3a; 1504 Aleksander Jag. potwierdza podział dóbr po Piotrze z Kurozwęk kaszt. sand. i podskarbim kor. i po [jego br.] Krzesławie bpie włocławskim i kanclerzu kor. Ich bratankowi Stanisławowi star. wiel. i tenut. krzep. s. zm. wwdy sand. Dobiesława przypada m. in. połowa zapisów król. przeniesionych z dóbr Padew [pow. sand.] na dobra K., [→ Kłobuck p. 3a 1502 r.]. Jego stryjowi Mikołajowi wwdzie lub. i star. sier. przypada m. in. druga połowa tych zapisów (MS 3, 1942); → Krzepice m. p. 3c; 1514 sadzawka pańska [stwa krzep.] w → Kłobucku p. 3f; 1518 Stan. Kurozwęcki, trzymający dobra te w zastawie rezygnuje z nich testamentem na rzecz króla. Po jego śmierci dobra K. przejmuje skarb (Sucheni-Grabowska, Odbudowa → p. 7 s. 77); 1519 Wręczyca należy do zamku [stwa] krzep. (DP 2; MS 4, 3056); 1520 Jan Iwan z Karmina [woj. pozn.] dz. Leksandrowic na prośby Mikołaja z Szydłowca [pow. rad.] star. krzep. zwolniony od obowiązku udziału w wyprawie wojennej z powodu służby na zamku w K. (MS 4, 12719); 1521 Zygmunt I zapisuje Mikołajowi z Szydłowca kaszt. sand. podskarbiemu kor., star. olsztyńskiemu, rad. i krzep. 4000 fl. na stwie krzep. Za tę sumę Mikołaj wykupił stwo krzep. z rąk Barbary c. zm. Stanisława z Kurozwęk star. wiel. i krzep. Stwo krzep. ma pozostawać dożywotnio w rękach Mikołaja, a po jego śmierci wróci ono do dóbr król. (RI s. 316; J. Kieszkowski, Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki, Poznań 1912, s. 37); 1522 Zajączki wieś król. [w stwie krzep.] (LBG 2 s. 119); 1524 sprzedaż folwarku w Kłobucku-Staromieściu, należącego do stwa krzep.; wsie → Rębielice [Królewskie] i Popów w dystr. [stwie] krzep. → Kobylany p. 3 (MS 4, 13985)8W haśle Kobylany wieś Popów, leżącą w ziemi wiel., błędnie zaliczono do pow. lel. W MS 4, 4438 pod r. 1524 jest błędny odczyt Iwanowice, zamiast Swanovicze czyli Zwonowice. Błąd ten powtórzono w haśle Iwanowice par. Kłobuck p. 3 i w haśle Kromołów; 1531 → Krzepice m. p. 3e i 4a; Zajączki Małe [ziemia wiel.] należą do zamku [stwa] krzep. (MS 4, 16012); → Kuźnica Hankowa i wieś Wręczyca w stwie krzep. (MS 4, 16060); 1532 w stwie krzep. m. Krzepice z zamkiem i folw. i m. Kłobuck oraz wsie: Dankowice, Grodzisko, Iwanowice, Kocin, Łobodno, Miedzno, Opatów, Ostrowy, Pierzchno, Truskolasy, Walenczów, Wręczyca, Zajączki, Zagórze i Zakrzów oraz kuźnice Łojka [Hankowa] i Panki [Herbołtowska] (ASK 56 K 1 k. 1-5, 10-27); 1533 Jan Spytek z Tarnowa rozlicza się z dochodów stwa krzep. za rok, począwszy od r. 1532, pobranych z tego stwa po śmierci Mikołaja z Szydłowca (MS 4, 17029); 1537 Walenczów wieś król. zamku krzep. (MS 4, 18358); Zygmunt I na prośby Spytka z Tarnowa podskarbiego kor. i star. krzep. nadaje prac. Marcinowi nowy dok. na młyn pod zamkiem krzep. na rz. Liswarcie, wykupiony przez Marcina za 10 grz.; Tenże król nadaje Pawłowi puszkarzowi zamku krzep. nowy dok. na młyn pod tym zamkiem, wykupiony przez Pawła za 10 grz. (MS 4, 18468, 18487); 1539 wieś Popów należy do zamku krzep. (MS 4, 6642); 1544 → Kłobuck m. p. 5c; 1545 → Kuźnica Piła w stwie krzep. (MS 4, 7467); 1546 kl. krzep. przekazuje Zygmuntowi I wieś Rebielice Królewskie → Krzepice m. p. 5a; 1548 tenże król przekazuje s. Zygmuntowi Augustowi prawo mianowania starostów krzep., jeśli stwo to zawakuje po śmierci dotychczasowego star. Spytka z Tarnowa (Proch. 274); 1548-52 tenże Spytek trzyma stwo krzep. tytułem dzierżawy za opłatą 400 fl. rocznie (Sucheni-Grabowska, Monarchia → p. 7 s. 202); 1551 wieś Ostrowy w stwie krzep. (MS 5, 5321); 1552 Zygmunt August zwalnia dożywotnio Spytka z Tarnowa star. krzep. od opłat dzierżawnych z tego stwa, wynoszących 400 fl. rocznie (MK 80 k. 196; MS 5, 1187); → Kuźnica Herbołtowska w stwie krzep. (MS 5, 5609); wieś król. Starokrzepice należy do stwa krzep. (MS 5, 1168); wieś król. Zajączki Duże w stwie krzep. (Rosin, Słownik → przyp. 1 s. 101); 1553 Kuźnica Hankowa w stwie krzep.; 1554 wieś Pierzchno w ziemi krak. w stwie krzep. (MS 5, 6190, 6727); 1555 granice między m. Kłobuckiem w stwie krzep., a wsią szlachecką → Kamyk (MS 85 k. 412-6; MS 5, 7088); 1555-6 wsie Zajączki Duże i Zajączki Małe w stwie krzep. (MS 5, 7074, 7287, 7605); 1557 Zygmunt August wydzierżawia dożywotnio Zygmuntowi Ligęzie stwo krzep. za opłatę roczną 800 fl. (MS 5, 7878); Zajączki Małe w stwie krzep. (MS 5, 8005); → Krzepice m. p. 4a; 1558 wójt krzep. posiada pr. wolnego wyrębu w lasach stwa krzep. → Krzepice m. p. 4a (Kopiarz krzep. k. 485-6 - tekst dok.; LK 2 s. 3-4; Muz. s. 43-4; MS 5, 8453); Zygmunt August nadaje stwo krzep. Stan. Wolskiemu z Podhajec [ziemia lwowska] kaszt. brzezińskiemu; (MS 5, 8309); → Kuźnica Hankowa [Ławy] w stwie krzep., Truskolasy w tymże stwie (MS 5, 8502, 8558); 1559 mieszczanie krzep. oddają do zamku krzep. po kłodzie śledzi oraz płacą 29 fl. targowego i 300 fl. cła mostowego (Kiryk, Rozwój → p. 7 s. 118, 393); → Kuźnica Piła w stwie krzep. (MS 5, 8511); 1561 Zygmunt August wydzierżawia dożywotnio stwo. krzep. Stan. Wolskiemu z Podhajec kaszt. brzezińskiemu za opłatą 800 fl. rocznie (MS 5, 9002; Sucheni-Grabowska, Monarchia → p. 7 s. 203); 1562 tenże król podnosi dożywotnio Wojc. Wierzchlińskiemu rotmistrzowi król. pensję roczną z 50 fl. na 200 fl. z dochodów stwa. krzep. i 5 bałwanów soli z żupy bocheńskiej (MS 5, 9059); 1563 dok. na założenie → Kuźnicy Warchołowskiej w stwie krzep.; → Kuźnica Herbołtowska w stwie krzep. (MS 5, 2745, 9247); Zygmunt August zezwala Janowi Rabiczowi wykupić wójtostwo w Grodzisku w stwie krzep. z rąk obecnych posiadaczy; Zakrzów w stwie krzep. (MS 5, 9248, 9264); tenże król podnosi Wojc. Wierzchlińskiemu rotmistrzowi król. pensję o dalsze 200 fl. z dochodów stwa krzep. (MS 5, 9282); 1564 do stwa krzep. należą: m. Krzepice, 2 młyny pod zamkiem krzep., komora celna krzep., folwark zamkowy z nowym młynem pod lasem Jagniętno na rz. Kocinie [→ Kocince] i m. Kłobuck; kuźnice: Łojek [Hankowa] na rz. Ława, Piła na rz. Kostrzyni, Herbołtowska na rz. Kostrzyni i Nowa [Warchołowska]; wsie: Iwanowice, Opatów, Złochowice, Krzepice Stare, Rębielice [Królewskie], Zajączki, Dankowice, Zagórze z folwarkiem, Ostrowy, Kocin, Pierzchno, Grodzisko, Wręczyca, Łobodno, Walenczów, Miedzno i Truskolasy (LK 2 s. 3-21); 1566 Pierzchno w stwie krzep.; Zygmunt August zatwierdza rezygnację Mik. Wolskiego bpa kujawskiego z sum na stwie krzep. na rzecz swych bratanków Mik. i Jana Wolskich ss. Stan. Wolskiego (MS 5, 9802); tenże król przekazuje stwo krzep. po śmierci Stan. Wolskiego jego synowi Mik. Wolskiemu z Podhajec; 1567 Łobodno w stwie krzep. (MS 5, 9898-9); 1569 Rębielice [Królewskie] w stwie krzep. (MS 5,10061); 1570 → Kłobuck m. w stwie krzep. (LDK s. 64).

3e. Starostowie. 1356 → p. 3b; 1372 Jaszek Radło [z Łaszowa w ziemi wiel.] ,,capitaneus Crepicensis” z ramienia ks. Władysława Opolczyka, star. ruski 1376-8, star. dobrzyński 1382-90 (ZDM 1, 139; UR s. 148-9; Z. Lasocki, Dostojnicy i urzędnicy ziemi dobrzyńskiej w XIV-XV w., MH 13, 1934, s. 149); 1382 Mikołaj z Marszowic [Śląsk] „burgrabius Krippicensis” [= starosta] z ramienia ww. księcia (DP 12); 1390 [Abel] Biel z Błeszna [h. Ostoja] ,,capitaneus Cripcensis” z ramienia ww. księcia, burg. wiel. 1377, pkom. wiel. 1414 (Pol. 2, 537; UŁS s. 150, 155; J. Laberschek, Bielowie z Błeszna herbu Ostoja, Biuletyn PTH 10, 1993, s. 201; tenże, Bielowie herbu Ostoja i ich zamek w Błesznie na tle polityki obronnej panujących w drugiej polowie XIV wieku, Zeszyty Historyczne 1, Częstochowa, 1993, s. 291-306); 1397-8 Spytek z Melsztyna wwda krak. 1381-99, star. krak. 1390-8 (ZDM 1, 219; 4, 1139); [1399-1404] Elżbieta wd. po Spytku z Melsztyna → p. 3a; 1404 Hincza z Rogowa kaszt. roz. 1404-6 → p. 3a; 1411-37 Jan Mężyk Wadwicz z Dąbrowy wwda ruski 1432-7 (Cracovia artificum suppl. 1410-12, 1421-24, 839W tej zapisce występuje jako „Handzel burgrabius de Crzepicze”; OK 4 k.197v10W tej zapisce występuje jako „Hinczlinus Manszik de Krzepicze capitaneus”; ZDM 2, 488; 3, 836; 5, 1346, 1377, 1401, 1414-5; ZDK 2, 355; MS 4 S, 699; 5, 2775, 3816; PSB 20 s. 513-4; Ludwig → p.7 s. 280; Muz. s. 25); 1438-48 Jan Grabowski zw. Czupka z Jedlna, Popowa i Oszan [ziemia przem.] s. Jakusza i Anny Mężykówny. Tenutę krzep. przejął po zm. bezpotomnie wuju Janie Mężyku (ZK 150 s. 143, 345; 11 s. 442; 12 s. 425; 13 s. 18; 146 s. 435-6, 450, 468-9, 477; 313 s. 148-9, 182, 366, 373-4; 378 s. 223-4; 147 s. 9, 47, 70, 87, 103, 112, 145; GK 6 s. 263, 324, 331; 7 s. 619, 727; 8 s. 65, 661, 934, 993, 1064; 10 s. 670; AGZ 13, 2450; 14, 149, 151; SP 2, 3123, 3145, 3348; Bobrzyński i Smolka, Długosz, s. 322-4; ZDM 2, 563; 8, 2507; Fed. s. 116; Muz. s. 26; Ludwig → p. 7 s. 280-1)11Zob. przyp. 6; 1442?, 1447 → p. 3d; 1449-1452 Mikołaj Szarlejski ze Ściborza [Kujawy] kaszt. włocławski (ZK 146 s. 559; 151 s. 43; GK 11 s. 515, 522; A. Mosbach, Przyczynki → p. 3b pod 1452-4 s. 22, 106-7; Fed. s. 116; Muz. s. 26; Ludwig → p. 7 s. 281); 1457-73 Jan Hińcza z Rogowa kaszt. sier. 1453-60, kaszt. sand. 1460-73 (Mp. 5 D 18; N 34-5; Kopiarz krzepicki k. 307-313, 344, 347-8, AS 2, 156; RI s. 309; AC 3, 835; LBG 2 s. 118 przyp.; DLb. 2 s. 212; AGAD perg. 3897; MS 4, 18358; 5, 2676, 8755; BPAN rps 1967 k. 6v, 14r, 23r, 30r, 76r; LK 1789 cz. 2, s. 646; PSB 9 s. 521-3; Muz. s. 26-9; Ludwig → p. 7 s. 281); 1457 → p. 3d; 1475-89 Dobiesław z Kurozwęk wwda lub. 1484-94, wwda sand. 1494-6 (CE 3, 209; I/2, 246, KMK 1, 188; AJG rps 133 k. 15; 102 k. 1-2,5; 1297 k. 3; 92 k. 10; 128 k. 35; OK 20 s. 479-80; RI s. 311-2; Mp. 5 P 185, 55; Q 121; GK 142 s. 1801-5; Kopiarz krzep. 338; MS 1, 1949, 1995; Teki Pawińskiego 2 s. 195; PSB 16 s. 169-70; Fed. s. 116; Muz. s. 29; Ludwig → p. 1 s. 281-2); 1497-1518 Stanisław z Kurozwęk star. wiel. 1496-1518 (GK 27 s. 838; 18 s. 248-9; MS 3, 295, 300, 1424, 1759, 1942, 2653; 4, 554, 751, 1521, 3056, 8541, 8586, 9608, 10026, 10028, 11407, 11446, 15299; 5, 8755; AGAD perg. 3897; DP 2; AS 5, 87; Sucheni-Grabowska, Odbudowa → p. 7 s. 77: testament; PSB 16 s. 276-7; Fed. s. 116; Muz. s. 29-30); 1519-32 Mikołaj Szydłowiecki kaszt. sand. 1515-32 (MS 4, 3516, 3732, 4103, 4224, 4231, 4412, 4605, 4873, 5072, 5162, 5199, 5205, 5532, 5787, 12236, 12719, 13140, 13508, 13825, 15634, 15773, 16060, 16442, 17029; AJG rps 137 k. 10; RI s. 316; AGZ 10, 439; J.Kieszkowski, Kanclerz Krzysztof Szydłowiecki, Poznań 1912, s. 37, 69, 98, 547; Muz. s. 30-32); 1532-1553 Jan Spytek z Tarnowa wwda sier. 1550-52 (Proch. 274; MS 4, 16442, 16504, 16954, 17025, 17029, 17039, 17289, 17547, 17756, 18 468, 18592, 18875, 19779, 19901, 21451, 22799, 22807, 22917, 22931, 22967, 23328, 23363, 23371; 5, 773, 881, 1166-7, 1187, 5178; Muz. s. 32-3; Dworzaczek, Hetman Jan Tarnowski, W. 1985, s. 365, 369, 371; Mog. s. 69, nr 165); 1553-57 Jan Ligęza z Bobrka, z ramienia królowej Izabeli Zapolyi do r. 1556 (MS 5, 1567, 2000, 2102, 2102, 2164, 7878; Sucheni-Grabowska, Monarchia → p. 1 s. 202); 1558-66 Stanisław Wolski kaszt. sand. 1565-6 (MS 5, 2445, 2745, 3213, 3409, 3709, 8309, 8558, 9002, 9264, 9322, 9434, 9498, 9541, 9660, 9855, 9859; KR → p.7 k. 12, 36; LK 2s. 3); Sucheni-Grabowska, Monarchia → p. 7 s. 203; 1566-1630 Mikołaj Wolski (MS 5, 3709-10, 9855, 10061; Regestra thelonei Aquatici Wladislaviensis saeculi XVI, Kr. 1915, s. 520, 560; KR → p. 7 k. 138, 145, 154, 205, 207, 210, 213; Muz. s. 35; BPAN rps 1697 k. 32-6, 38-40, 60-62, 106, 109, 141-2, 166-7; rps 1698 k. 38-40, 162-3, 199; Z, Perzanowski, Zarys dziejów miasta Kłobucka. Małopolskie Studia Historyczne 1958, z. 2, s. 36, 42-4; K. Chłapowski, Starostowie w Małopolsce 1565-1668, Społeczeństwo Staropolskie 4, W. 1986, s. 124; A. Wyrobisz, Szkło w Polsce od XIV do XVII w., Wr. 1968, s. 28-9).

3f. Podstarościowie. 1524 Mik. Łaszowski (AJG rps 98 k. 36; 118 s. 83; 133 k. 39; BN mikr. 14600 - Kłobuck dok. kościelne); 1554 Zbigniew Zicieński (KR → p. 7 k. 6); 1559 Marcin Suchczyński (KR → p. 1 k. 7-8); 1561 Szymon Gąsowski (KR → p. 7 k. 13); 1566-71 Jakub Modliszowski (KR → p. 7 k. 34, 36; BPAN rps 1697 k. 16); 1581 Jakub Sokoliński (KR → p. 7k. 115, 121).

3g. Sędziowie i podsędkowie. 1429 Mik. Mikita sędzia dystr. krzep. (ZDM 5, 1377)12Może tożsamy z Mik. Mikitą, który w 1404 r. otrzymał od Władysława Jag. 2 ł. wolne w Opatowie z obowiązkiem konnej służby na zamku krzep. (ZDM 6, 1669); 1483 Przedbor Rokszycki sędzia zamku krzep. (Mp. 5 P 185; GK 142 s. 1801-4); 1488 Mik. Ciechanowski sędzia „supremus” krzep.; Joachim Grzywlewski podsędek zamku krzep.; Jakub Strzelicki podsędek zamku krzep. (AJG rps 102 k. 1, 5).

3h. Pisarze zamkowi. 1559-60 Jan Węgrzynek (KR → p. 7 k. 7, 11-2); 1598 Wojciech Skibicki (KR → p. 1 k. 329).

7. Księga radziecka miasta Krzepice 1553-1604 (w haśle skrót.: KR), AG depozyt 3; Na tym miejscu składamy serdeczne podziękowanie ks. dr Stefanowi Mizerze za łaskawe udostępnienie nam kserokopii tej księgi; J. Laberschek, Zasięg i charakterystyka rządów Władysława Opolczyka w północno-zachodniej części ziemi krakowskiej, Rocznik Muzeum Okręgowego w Częstochowie, Historia, z. 1, 1985, s. 7-29: M. Ludwig, Besteuerung und verpfändung Köiglicher Städte im spätmittelalterlichen Polen, Berlin 1984, s. 279-82; J. S. Matuszewski, Dożywocie w dyspozycjach królewskich za Jagiellonów, Czasopismo Prawno-Hist. 39, 1987, z. 1, s. 19-40; S. Muznerowski, Krzepice w przeszłości, Włocławek 1914 (w haśle skrót: Muz.); A. Sucheni-Grabowska, Monarchia dwu ostatnich Jagiellonów a ruch egzekucyjny, cz. 1: Geneza egzekucji dóbr, Wr. 1974; taż, Odbudowa domeny królewskiej w Polsce 1504-1548, Wr. 1967; A. Wawrzyńczyk, Studia nad wydajnością produkcji rolnej dóbr królewskich w drugiej połowie XVI wieku, Wr. 1974, s. 121-2, 206.

1 W UŁS C 83 ulożsamiono go niesłusznie ze Stańczykiem z Rudy i Słupska [ziemia wiel.] h. Świnka, star. wiel. w 1391 r., który dziedziczył również → Gródek k. Rożnowa w l. 1388-1410. Nigdy zresztą Stańczyk nie występował w źródłach z imieniem Stanisław, Staszek (R. Rosin, Słownik historyczno-geograficzny ziemi wieluńskiej, W. 1963, s. 145, 154; SHGK 2 s. 85; F. Sikora, Sprawa insygnialna 1370-1412 a genealogia Rożnów, Rocznik Polskiego Tow. Herald., ns I, s. 52). M. Antoniewicz, Mikołaj Kornicz Siestrzeniec sławny burgrabia będziński, Katowice 1987, s. 45, utożsamia go błędnie ze Stanisławem Rudzkim z Zagórza i Głębokiego Dołu k. Mysłowic.

2 Nie da się wykluczyć, że już na przełomie 1391 i 1392 r. król, wynagradzając zasługi Spytka przy odzyskaniu fragmentu ziemi krak. i nieomal całej ziemi wiel., nadał mu zamek z przynależnym okręgiem i uczynił na jego rzecz zapis 1000 grz. na stwie krzep. Pobyt Spytka w Krzepicach jest już poświadczony w 1392 r. (KRK 2 s. 238). Władysław Jag. zadbał tym samym, by ten istotny dla bezpieczeństwa Królestwa obszar położony na granicy z dziedzicznymi posiadłościami Opolczyka na Śląsku dostał się zaufanej osobie i był odpowiednio broniony. W 1396 r. tenże monarcha przyznał Spytkowi ziemie zdobyte na Opolczyku w ostatniej wyprawie z tego roku, a mianowicie dystrykty lubliniecki, oleski i gorzowski w księstwie opolskim, ale Spytek zastawił je w 1397 r. księciu cieszyńskiemu Przemysławowi i jego ss. Bolesławowi i Przemysławowi (W. Dworzaczek, Lewici Tarnowscy, W. 1971, s. 113-4; Pol. 3, 183).

3 W dok. po słowie „in districtu” jest luka, w którą wydawca wpisał błędnie „Welunensi sitam”, zamiast „Crepicensi sitam”. W haśle Krzepice m. błędnie zid. Rębielice Królewskie z Rębielicami Szlacheckimi w ziemi wiel.

4 W SHGK cz. 1, s. 63-4 błędnie, określona jako Biała Mała.

5 Tekst dok. w DP 136 z lukami, gdyż zatwierdzający go zachowany w or. dok. Kazimierza Jag. jest uszkodzony. Pełny tekst dok. z 1424 r. znajduje się w cytowanym rpsie. Piotr syn Michała z Łobodna był w r. 1404 studentem Ak. Krak. (Ind. s. 251). Mógł zatem być pisarzem Henryka z Rogowa. Brak danych pozwalających wyjaśnić sprawę pokrewieństwa Henryka i Mężyka. Jeśli faktycznie byli braćmi, to z jednej matki a różnych ojców. Najprawdopodobniej byli rodzeństwem.

6 W zasadzie dok. nie budzi wątpliwości. Wystawcy odpowiadają dacie, nie przystaje jednak do niej star. krzep. Kmita, gdyż w r. 1442 był nim na pewno Jan Grabowski. Być może data dok. została zepsuta przez kopistę. Może Kmita był starostą przed r. 1457, po Mik. Szarlejskim. Grabowski dziedziczył tylko zapisy po Mężyku, nie wykluczone więc, że w r. 1442 zarządzał w imieniu króla Kmita, a nie Grabowski, choć konsekwentnie tytułował się on i w 1442 star. krzep. Na tę możliwość mógłby ewentualnie wykazywać jakiś konflikt króla z Grabowskim w r. 1447 → p. 3d, gdyż poręczycielom groziła utrata majątków, jeśli nie dotrzyma on umowy z królem.

7 W haśle Kłobuck m. p. 3a błędnie GK 27, zamiast 28.

8 W haśle Kobylany wieś Popów, leżącą w ziemi wiel., błędnie zaliczono do pow. lel. W MS 4, 4438 pod r. 1524 jest błędny odczyt Iwanowice, zamiast Swanovicze czyli Zwonowice. Błąd ten powtórzono w haśle Iwanowice par. Kłobuck p. 3 i w haśle Kromołów.

9 W tej zapisce występuje jako „Handzel burgrabius de Crzepicze”.

10 W tej zapisce występuje jako „Hinczlinus Manszik de Krzepicze capitaneus”.

11 Zob. przyp. 6.

12 Może tożsamy z Mik. Mikitą, który w 1404 r. otrzymał od Władysława Jag. 2 ł. wolne w Opatowie z obowiązkiem konnej służby na zamku krzep. (ZDM 6, 1669).