JANOWICE

[sand.] (1433 Janowicze, 1434 Janowycze, 1442 Ianowice, 1460, 1464 Janovicze, 1464-6 Janowicze, 1470-80 Janowicze, Janowycze, 1504 Ianowycze, Janowycz, 1506 Janovicze, 1510 Ianvice, 1529 Janovicze, Janowycze, 1532 janowÿcze, 1538n. Janowice [ale: 1569, 1571, 1577-8 Janowicze]; Kam. 79; Rym. 31; Kop.K 239) 6 km na S od Waśniowa; ok. 14 km na E od kl.

1. 1434n. pow. sand. (Mp. IV 1306), 1827 pow. opat. (Tabela I 171); 1470-80n. par. Momina (DLb. II 471).

2. 1449 rozgraniczenie J. i → Wierzbątowic, wsi kl. święt., od Nagorzyc i → Milejowic [cz. szlach.] oraz Roztylic, pozostawiono wspólne pastwisko, wyjąwszy żołędzie i bukiew, które kl. w swoich lasach zachował na własny użytek (Gacki 242); 1470-80 graniczy ze Zwolą, Nieskurzowem, Milejowicami i → Kraszkowem (DLb. III 232, 234); 1780 → Wierzbątowice.

3. Własn. szlach., od 1433 r. kl. święt.

1433 Jan z Żurawicy za zgodą ż. Anny, br. mgra Jakuba i Piotra oraz siostry Anny sprzedaje Mikołajowi opatowi i konw. święt. wieś. J. za 600 grz., z tym że rzeczywista cena wynosi 700 grz., ale Jan siódmą setkę ofiarował opactwu (ZDM II 452); 1440 Władysław Warn. na prośbę opata zatwierdza sprzedaż przez kl. święt. niedogodnie położonej wsi → Opatkowice w pow. lub. i kupno na jej miejsce od Jana Parkoszowica za 600 grz. wsi J. (Mp. IV 1306); 1442 Władysław Warn. przenosi na pr. średz. imiennie wyliczone posiadłości kl. święt., w tym Milejowice, Wierzbątowice, J. i Kraszków (ib. 1434; AG 1843);

1451 spadkobiercy Beaty1Być może była pierwszą ż. Jana ż. Jana z Żurawicy, który sprzedał kl. wieś J., pozywają opata Michała o zwrot sumy posażnej Beaty w wysokości 100,5 grz. ciążącej na J., a z kolei opat skarży spadkobierców i krewnych Jana, na których ciąży obowiązek ewikcji (CE III s. 585 przyp. 1); 1460 ugoda między opatem święt. Michałem a Bartoszem i jego ż. Śmiechną, dziedzicami Boksic. Opat wykupi od brata Bartosza, Mikołaja Łysego z Boksic, całą cz. Boksic należącą do Bartosza i przekaże ją w zamian za 1 ł. Bartoszowi i Śmiechnie w użytkowanie. Mają oni dzierżyć ją do zakończenia będącej w toku sprawy ze Śmiechną i Janem Motyczką zw. Parkosz o wieś J. oraz przez 3 lata po jej zakończeniu, jednak w tym czasie muszą zwrócić opatowi sumę 37 grz., w przeciwnym razie ww. cz. Boksic przejdzie na własn. kl. Jeżeli opat wygra proces z Janem z Motycz, wówczas całą uzyskaną sumę przekaże Śmiechnie i Bartoszowi, potrącając sobie owe 37 grz. długu oraz koszta sądowe, jeżeli przegra, wówczas Śmiechną i Bartosz nie będą mogli więcej wysuwać roszczeń do J. (AG 1857); 1464 opat Michał i konw. pozywają Jana z Motycz zw. Parkosz o to, że sprzedał Mikołajowi opatowi święt. wieś J. z obowiązkiem ewikcji, z którego teraz nie chce się wywiązać, odmawiając zaspokojenia roszczeń wysuniętych jeszcze wobec poprzedniego opata Macieja przez Śmiechnę, ż. Bartosza z Boksic, która domaga się zwrotu spadku po jej matce Beacie, tzn. jej posagu obejmującego 100,5 grz., za które kupiono prawie 1/3 cz. J., zw. Frankowskie, oraz źreb zw. Opatlik, warty 30 grz. Sąd z. sand. na skutek niestawienia się Jana na kolejne terminy rozstrzyga sprawę po myśli opata i nakazuje woźnemu Mrzewli wyegzekwować od Jana ww. sumę (ib. 1863); 1465 mimo usprawiedliwień Jana Parkoszowica z Motycz, że jego nieobecność spowodowana była chorobą, sąd ponownie zarządza egzekucję ww. sumy przez woźnego Malatkę na dobrach Jana (TNXX 1); 1465 pap. Paweł II na prośbę opata poleca sądowi komisarycznemu z Jakubem kustoszem przemyskim rozstrzygnąć spór między kl. święt. a Janem Parkoszowicem z Czartkowic i Janem ze Sławoszewic (Swaschouicze) o ewikcję sumy posażnej 100,5 grz. Beaty ż. Jana z Żurawicy ciążącej na wsi J. Sąd rozstrzyga sprawę po myśli opata (CE III s. 585 przyp. 1); 1466 sąd z. sand. nakłada wieczne milczenie na Śmiechnę ż. Bartosza z Boksic w sprawie posagu jej matki Beaty, tzn. 100,5 grz., za które kupiono 1/3 cz. J., zw. Frankowskie, oraz źreb zw. Opatlik, o które wiodła spór z Maciejem, a następnie Michałem, opatami kl. święt. (TNXX 69);

1470-80 należy do kl. święt., kupił ją w 1430 r. [!] Mikołaj Drozdek opat święt. od Parkosza z Żurawicy h. Godzięba. 9 łkm., karczma z rolą. Kmiecie płacą po 1 grz. czynszu, dają po 30 jaj, 2 koguty, pracują po 1 dniu tyg. własnym wozem lub pługiem, karczma płaci 4,5 grz. czynszu (DLb. III 232; II 471); 1504 pobór z 1 ł. (ASK 1/ 7 104); 1504 pobór z 1/2 ł. (ib. 106); 1506 pobór z 1/2 ł., z 1 ł. i z karczmy (ib. 113, 120v); 1510 pobór z cz. klaszt. oraz cz. [karczmarza?] Pełki, gdzie karczma z rolą (ib. 1/10 18); 1529 należy do stołu opata, czynsz liczony razem z → Pełką, → Szczegłem i → Worowicami wynosi 9 grz. (LR 349); 1531 z cz. klaszt. pobór z 2,5 ł.. z cz. Pełki pobór z karczmy z rolą (ASK 1/10 454v-5); 1532 z cz. klaszt. pobór z 2,5 ł. i karczmy (ib. 1/10 594v); 1538 z J. opata pobór z 2.5 ł., od 2 komor. i z 1 karczmy (ib. 1/7 187v); 1553 Zygmunt A. przenosi na pr. niem. wyliczone dobra kl., w tym J. (AG 1909); 1564-5 własn. kl. święt. (LS 1565-5 331); 1569, 1571 opat święt. daje pobór z 3,5 ł. i karczmy (ASKM1 258v, 332, 403); 1577 opat święt. daje pobór od 10 kmieci na 3,5 ł. i z karczmy z rolą (ib. 572); 1578 z cz. opata święt. pobór od 7 kmieci na 3,5 ł., 1 zagr. z rolą, 3 komor. z bydłem, 2 komor. bez bydła, 1 rybaka i z karczmy (ib. 1/10 767; Paw. 188); 1629 opat święt. daje pobór od 7 kmieci na 3,5 ł., 1 zagr. z rolą, 2 komor. bez bydła (RS 1629 56);

1662 własn. opata święt., pogłówne od zarządcy szl. Bakanowskiego z żoną i synem, 7 czeladzi folw. i 30 mkw wsi (ASKII61 26v); 1673 opat święt. daje pogłówne od 40 mkw wsi (ib. 233v); 1674 pogłówne od 27 mkw wsi (ib. 401 v, 457); 1780 należy do klucza wierzbątowickiego dóbr stołu opata klaustralnego. 6 kmieci (wójt Antoni Kidoń, Wit Grad, Mikołaj Filip, Grzegorz Kłonica, Józef Slosara, Grzegorz Gora), 1 rola kmieca opust., 2 półrol. (Michał Karcz i Jan Wajszczak), 1 zagr. (Wit Kolanowski), 1 chał. (Walenty Job), 5 komor. (Wojciech Kłonica, Stanisław Tkacz, Mikołaj Karcz, Jakob Kolibaba, wd. Koszrzowa). Kmiecie pracują po 3 dni tyg. sprzężajem dworskim w 2 konie i 2 woły, odrabiają po 4 dni powaby i 12 łokci oprawy, płacą po 1/18 zł czynszu, dają po 3 kor. żyta, 2 kapłony i 30 jaj, półrol. dają połowę wymiaru, zagr. pracuje 3 dni tyg. pieszo, odrabia 2 dni powaby i 4 łokcie oprawy, płaci 24 gr czynszu, daje 1 kapłona i 15 jaj, chał. pracuje 2 dni tyg, pieszo, odrabia 2 dni powaby i 4 łokcie oprawy, komor. pracują po 1 dniu tyg. pieszo i odrabiają po 2 dni powaby. Wszyscy dają stróżę, strzygą owce, uprawiają kapustę i konopie. Komor. dostają zasiane zagony dworskie, po 2 żyta i jęczmienia, 1 grochu. Subsidium charitativum wynosi 349 zł (Inv. Wierzbąt. 8-10, 18); 1780-2 → Wierzbątowice, p. 3B; 1787 liczy 82 rakw (Spis I 414; II 134); 1819 należy do stołu opata, ob. w dzierż. (AOkup. 3v); 1827 ma 12 domów i 92 mkw (Tabela I 171).

4. 1442, 1553 → p. 3.

5. Dzies. należy do pleb. Mominy, okresowo do kl. święt.

1442 dzies. z nowizn w J. przyznana została pleb. Mominy przeciw roszczeniom opata święt. (OK VI 355); 1470-80 dzies. snop. i kon. z 1/2 wsi wart. do 4 grz. należy do pleb. Mominy (DLb. II 471; III 332); 1529 z pewnych ról dzies. snop. wart. 2,5 grz. należy do pleb. Mominy (LR 460); 1780 dzies. snop. należy do dworu w Wierzbątowicach, oprócz kilku ról, z których pobierają pleb. Mominy (Inv. Wierzbąt. 10); 1784-6 → Wierzbątowice; 1827 dzies. gromadzka należy do pleb. Bałtowa (Wiś.Ił. 8).

7. SG III 427; XV/1 637; Wiś.Ił. 6, 8; Krzepela 407; Derwich 1992 wg indeksu.

8. Koło osady z OR, Garbacz st. 1, w północnej cz. J. na W od drogi do Garbacza liczne st. węglarskie z żużlem żelazistym z dymarek, fragmenty ceramiki z OR (Bielenin 1964 226; 1992 221). Ślady osadnictwa neolitycznego [?], fragmenty żużla (Kat.arch. 33).

Uw. Informacja Długosza o kupnie przez kl. J. w 1430 r. zapewne jest pomyłką. To samo najpewniej dotyczy wzmianki J. Ostrowskiego, że transakcja ta miała miejsce już w 1419 r. - cytowane przez niego źródła wiadomości takiej nie zawierają (PSB V 392). Ze względu na liczne występowanie w Małopolsce, w tym w pow. sand., wsi o nazwie J., niemożliwa jest bez szczegółowych badań bliższa identyfikacja występujących w 2 poł. XIV i 1 poł. XV w. osób (szczególnie Janów) piszących się z J.

1 Być może była pierwszą ż. Jana.