(1326-7 n. Wamwalnicza, 1346-58 Wawolnicza, Wawolnicia, Wąmwolnicia 1349 Wamlac or. 1374 Vamvelnycza kop., 1377 n. Wanwelnicza or., 1416 n. Wanwalnicza, 1417 Walnicza, 1448 Wawelnicza, 1453 Wąwyelnicza, 1462 Wawelnicza, 1475 Wąwąlnycza), m., dziś w.

1. Pow. 1423 wąwolnicki, 1531 n. lub., par. W.

2. M. nad rzeką tej samej nazwy (DLB III 255). A. 1370 Kazimierz W. otoczył murami W. (MPH II 625, DH VIII 549). Drogi: 1349 Kazimierz W. ustanawia drogę dla kupców z Torunia przez Kazimierz Dolny, W. do Lublina (ZDM IV 937). 1377 droga do Lublina (Mp III 894). 1448 do Stoczka (LP 30). 1515 z Krakowa przez W. na Litwę (Kiryk 161). 1477 przed miastem dwór Jana Kazimierskiego oficjała lub. (or. własn. pryw.). 1557 po pożarze przeniesiono W. na obecne miejsce (Kiryk 161). 1564 mostowe na drodze z Poznania do Lublina przywłaszczone przez tenut. (L 280).

3. Własn. król., → tenuta kazimierska. 1374 królowa Elżbieta zakazuje pobierania ceł i myt od mieszczan z W. w całym Królestwie, od których byli wolni za panowania jej br. Kazimierza [W.] (ZDM I 147). 1409 Władysław Jag. zezwala na odbywanie w W. targów w każdy wtorek (ZDM VI 1690).

1451-2 tenut. Elżbieta wd. po Warszu kaszt. lub. [i tenut. kazimierskim] (ZL IV 86, X 51). 1454 Grot z Ostrowa tenut. kazimierski odstępuje w/w Elżbiecie Wielki Młyn pod W. w zamian za 200 korcy żyta, lub mąki rocznie (ZL IV 157). 1462-9 tenut. Mikołaj Kazimierski z Ostrowa (ZL V 377, VIII 60, X 304). 1518 Zygmunt I nadaje stację w W. Mikołajowi Firlejowi z Dąbrowicy [tenut. kazimierskiemu] na okres 2 l. (MS IV 11540).

1470-80 10 1/2 ł. miejskich 75 ł. podmiejskich (DLB III 255). 1531-3 szos 7 grz. Młyn o 2 kołach (RP). 1564 112 1/2 ł. dawnych miejskich i przedmiejskich (L 1564/5 279).

1399 Eliasz z W. mistrz artium uniw. praskiego, 1409 bakałarz teologii i rektor Uniw. Krak., 1411 dziekan sand., zm. po 1446 (PSB VI 232-3). Zapisani na Uniw. Krak.: 1402 Wacław s. Jaśka, 1407 Stanisław z W. (Ind).

1426 Kiełcz z W. (ZL V 181). 1449 Mikołaj Pul łaziebnik z W. (KL 1536). 1453 szl. Bartosz z Pakosławia [pow. rad.] alias z W. (SP II 3507). 1463 Jadwiga dz. z Węglna, ż. Stanisława krawca z W. (ZL X 96). 1466 szl. Jadwiga siostra Stanisława Rarożka z Niezabitowa, ż. Jana Biesa z W. (ZL V 444).

1470-80 75 ł. na przedmieściu (DLB II 568). Przedmieszczanie: 1445-8 szl. Jan Głogowiec (KL 172-966). 1449 Piotr Kot, siostrzeniec szl. Imrama z Drzewc (KL 1345). 1454 Andrzej Rybka (ZL V 17). 1458-62 Wojciech Wróbel (ZL V 48-208).

1414 wójtostwo w posiadaniu Chwalisława z Jaszczowa (ZL V 97). 1417 Klemens b. wójt z W. (RH III 43, ZL X 137). 1429 Michał wójt (ZL II 216-31). 1448 Kazimierz Jagiel. przenosi W. na pr. magd. (ZDM VIII 2514). 1470-80 do wójtostwa należy w. Wojszyn (DLB III 72).

5. Archid. lub. 1326-7 pleban Mikołaj; dochód 3, wzgl. 2 grz. (MV I 172, 247). 1346/7 - 1343/52 świętop. 2 sk. (MV II 199-255); 1373-4 3 sk. (Gromnicki 339). 1409 Stanisław wikariusz (TA VII 461). 1413 bp Wojciech [Jastrzębiec] przysądza plebanowi Sułkowi dzies. snop. z ról Piotra i Pawła w Piotrowicach (ZDK I 198). 1416 2 wikariuszów Stanisławów (LP 140). 1419 Mikołaj pleban (ZL X 293). 1449-61 Sulisław pleban (KL 1452, ZL IV 5, XI 14, OL II 10-237). Poł. XV w. plebanowi dzies. z Bronic i Piotrowic (OL I 7). 1450 Kazimierz Jagiel. postanawia, aby szlachta z par. W. odnosiła plebanowi placki wielkanocne do poświęcenia, a to z Karmanowic, Rąblowa i Rogalowa do Zawady, z Boguchwałowic, Bronicy i Piotrowic do Drzewc, z Kowali i Pankracowic do Niezabitowa (ZDM III 839). 1453 tenże odstępuje pr. patronatu i prezentacji kośc. w W. opactwu benedyktynów na Łysej Górze (Ep LIV 362-3, Mp V/E 5). 1472 Mikołaj opat koprzywnicki na mocy mandatu papieża Pawła II z 1471 r. przekazuje w/w opactwu pr. jw. (Ep LIV 364-6). 1470-80 kośc. ś. Wojciecha, ufundowany przez Kazimierza [W.], filialny znajdującego się na przedmieściu kośc. mur. ś. Magdaleny. Praepozytowi dzies. snop. z łanów mieszczan wart. 10, wzgl. 20 grz., z przedmieścia wart. do 50 grz. oraz z w. → Bartłomiejowice, Bieliny, Boguchwałowice, Bronice, Charz, Drzewcza, Niezabitów, Opatki, Pankracowice, Piotrowice, Rogalów. Do par. należą w/w wsie oraz → Celejów, Karmanowice, Kowala, Niebrzegów, Rąblów, Wola Kowalska, Zawada. Prepozyt posiada w. Dziewczą Górę [pow. rad.] rzekomo położoną w par. W. (DLB II 568-70, III 255-7, 269). 1483 Kazimierz Jagiel. zezwala br. Janowi bpowi chełmskiemu i Mikołajowi z Ostrowa [tenut. kazimierskim] zapisać 6 grz. czynszu z dóbr Kazimierz i W. na rzecz ołtarza, który mają ufundować (MS I 1605). 1529 prepozytowi dzies. z m. i przedmieścia W. folwarku Kębło i przedmieścia na górze wart. 12 grz., oraz z w. Pankracowice, Drzewca, Bochotnica, Batłomiejowice, Charz, Rogalów, Bronice, Wolica, łącznie z kolędą 3 grz. 63 grz. Wzm. rektor szkoły. (LR 440). 1531-3 okręg par. j/w z wyj. Bielin i Niebrzegowa (RP).

6. Księgi miejskie zachowane od 1490 w APL.

7. Kiryk 160-1.

8. Grodzisko wczesnośredn. (Żaki 516, 523).