BRZEŹNICA

(1322 Brzessnycza, Breznycza, Bzreznycza, Brzesznica) rzeczka, p. dopływ Wisły, poniżej Płocka.

1322 wieś Niegłosy nad rz. B. (ZDP nr 20); 1361 król Kazimierz nadaje m. Płocku 60 wł. roli na przedmieściu tegoż miasta, między granicami wsi Kostrogaj aż do połowy rz. B., gdzie rzeka ta wpływa do Wisły; z drugiej strony od granic wsi Podolszyce do granic wsi Ośnica (DKM nr 39; ZDP nr 35); 1412 sprzedaż wójtostwa dziedzicznego w Chełpowie wraz z młynem na rz. B. (ZDP nr 83); 1439 ks. Włodzisław I zezwala kapitule płoc. na budowę młyna i stawu na rz. B. w pobliżu ról zw. Niegłos, należących do kościoła par. Ś. Bartłomieja w Płocku, w zamian za co kapituła zezwala księciu na budowę stawu w pobliżu wsi kapitulnej Trzepowo na tejże rzece (ZDP nr 126); 1452 ucz. Mroczesław młynarz książęcy sprzedaje ucz. Maciejowi Jewie młyn na rz. B. za 17 kóp gr w szelągach (MK 335, 130v); 1454 ks. Włodzisław I potwierdza nadania swoich przodków dla klasztoru Ś. Dominika poza murami Płocka zawarte w przywilejach, które spłonęły w czasie pożaru klasztoru, a mianowicie: młyn na rz. B. wraz ze stawem, ogrodem i siedliskiem oraz wyłączność przemiału zboża mieszkańców dwóch ulic w Płocku, ul. Tkaczy i ul. Dobrzyńskiej (ZDP nr 161); 1462 ks. Katarzyna wobec skarg przeora i konwentu klasztoru Ś. Dominika na ruinę ich młyna na rz. B., spowodowaną przez starostę płoc. i jego urzędników nie dopuszczających mieszkańców dwóch ulic w Płocku: ul. Tkaczy i ul. Dobrzyńskiej do korzystania z tego młyna, potwierdza uprawnienia młyńskie nadane dominikanom przez jej poprzedników, książąt mazowieckich (ZDP nr 177); 1475 wieś książęca Chełpowo z młynami na rz. B. sprzedana Janowi z Radzanowa stolnikowi płoc. (MK 5, 54v; ZDP nr 203); 1498 na rz. B. są 3 młyny wodne, z każdego z nich dają rocznie po łaszcie żyta i po 3 korce pszenicy; jeden z tych młynów opuszczony (LP 154); 1525 król Zygmunt I zezwala klasztorowi dominikanów extra muros w Płocku na budowę drugiego młyna na rz. B. w miejscu wyżej położonym (MK 39, 91; MS IV, 2 nr 14105); 1548 płosa w Brochocinie od rz. B. naprzeciwko granic Rogozina i Stróżewka, obok Dębska (PG 14, 142); 1565 we wsi królewskiej Powsino młynik na rz. B. trzymany w dzierżawie rocznej, z którego młynarz daje rocznie 60 korców mąki żytniej starej miary i 2 korce mąki pszennej; jest też młyn we wsi królewskiej Chełpowo na rz. B. trzymany przez młynarza dziedzicznego w dzierżawie od star. płoc., któremu daje co roku 1 łaszt mąki żytniej i 2 korce pszenicy (LP 12, 13).