MOKRE

(1323 Mucker, Mockere, Mockeraw, Mocker, 1570 Mokre) 7,5 km na NE od Grudziądza.

1. 1324 wieś, komt. grudz. (PrU 2/1, nr 490); do r. 1527 diec. pomez. (zob. Błonowo przyp.); 1570 pow. chełm., par. M. (Bi. 33, 80).

2. 1324 granice wsi M. biegną wzdłuż rz. Osy w górę do mostu koło wsi Zakurzewo, od mostu do strugi Swalth, w górę strugi i po przeciwnej stronie wzdłuż drogi do wsi M., w dół drogi aż do zbutwiałego mostu (PrU 2/1, nr 490); 1565 wieś M. o milę od zamku grudz., graniczy z Zakurzewem i szl. Białochowskim (Lustr. 124).

3. 1438 własn. Zak., 19 1/2 ł. czynsz., po 16 szk. i 3 den. z łanu, karczmarz płaci czynszu 2 grz., sołtys ma 4 ł., płaci 16 szk. 1 sz. za nadmiar, pleban 2 grz. za nadmiar (GZ 98); 1500 zagroda w M. kupiona za 30 grz.; 1505 Stefan Król, właśc. karczmy (Pr. 1, 222-3); 1565 własn. król., stwo grudz., 29 ł., w tym 4 1/2 ł. sołt., 6 ł. kośc., 18 1/2 ł. chł., karczmarz (Lustr. 124); 1570 sołtys trzyma rolę zwaną „Ubiszkar” (nadmiar), we wsi karczma, która zwie się Osa (Lustr. 82-3); 1570 własn. król., 23 ł., karczma, wyszynk gorzałki, 6 zagr., 3 rzem., 1 luźny (ŹD 19).

4. 1324 komtur grudz. Sieghard v. Schwarzburg rozszerza przyw. wsi M.: do pierwotnego obszaru 30 ł. o czynszu po 1 grz. z łanu dodaje 7 ł. bagien, karczmarz daje czynsz 2 grz., sołtys ma 5 1/2 ł., z nich obow. do służby zbrojnej konnej na wezwanie Zak., pleban ma 6 ł., pleban i sołtys mają płacić czynsz za nadmiar w bagnach, mieszkańcy mają pr. rybołówstwa na własny użytek od ujścia rz. Wisselae (sic) w górę Osy do mostu drogowego naprzeciw Kwidzyna (PrU 2/1, nr 490); 1483 sołectwo w M. kupione za 70 grz. (Pr. 1, 222).

5. 1422 Mikołaj pleban w M. (Reg. 1, nr 8205); 1565 kościół w M. (Lustr. 124); kościół Wniebowzięcia NMP z 1. poł, XIV w., największy z kościołów wiejskich w powiecie (BK 2, 528-31; F 6-10 314).

6. 1323 Thicko z M. śwd. (PrU 2/1, nr 438); po 1410 szkody woj. oszacowane na 240 grz., wypłacono 100 grz. (Pr. 1, 222).

8. Do 1955 r. grodzisko na W od wsi, 50 m. od Osy wśród podmokłych łąk, rozkopane przy sypaniu wału przeciwpowodziowego (Błachnio 199); osada wczesnośredn. (Ziel. 27).