¹Spośród wzmianek tyczących się wsi o wspólnym pierwszym członie nazwy – Zdziar-, leżących na granicy powiatów płoń. i biel., ze względu na trudność identyfikacji, umieściłam pod hasłem Z.-Ł. wiadomości, w których Z.-Ł. określona jest tylko drugim członem nazwy: Łopatki. Por. przypisy przy haśle Z. Gąsowski, Z. Wielki, Z. Mały (1400 Lopatki, Lopaki, Lopathky, Loptki) 21 km na W od Płońska, nad rz. Płonką.

1. 1439 distr. zawkrz. [!] (MK 335, 95v); 1439 distr. płoc. (MK 340, 167); 1578 pow. płoń., par. Góra (ŹD 104).

3. Włas. szlach. 1400-1405 Jakusz z L. (Pł. nr 16, 17, 23, 53, 55, 68, 497, 502); 1401 Maciej dz. z L. (Pł. nr 100, 101); 1401-1409 Piotr z L. (Pł. nr 63, 140, 257, 260, 273, 390, 418, 739, 935, 1091, 1256); 1402-1408 Bogusław Pika dz. z L. (Pł. nr 140, 260, 273, 372, 389, 529, 865, 1027, 1208); 1402-1414 Marcin Rogetko z L. (Pł. nr 170, 257, 260, 273, 372, 468, 470, 942, 986, 1223, 1394, 1497, 1539, 1689, 1964, 1987, 2218); 1405-1415 Wojciech z L. (Pł. nr 497, 502, 986, 1264, 1603, 2043, 2094, 2176, 2520); 1405-1415 Świętosław z L. (Pł. nr 495, 497, 502a, 739, 942, 1256, 1261, 1320, 1325, 1344, 1347, 1354, 1355, 1539, 1663, 2520); 1406-1415 Gabriel z L. (Pł. nr 739, 865, 935, 1264, 1394, 1689, 1987, 2048, 2496); 1409 Koga z L. (Pł. nr 1279); Bartłomiej z L. (Pł. nr 1279); 1409-1415 Klara z L. (Pł. nr 1324, 1325, 1337, 1344, 1348, 1354, 2510); 1410 Koga z L. zastawia Mroczkowi i Wojmirowi z Karwowa całą swą cz. dziedziczną w L. w 3 kopach gr na 4 lata (Pł. nr 1501); 1411 Andrzej [kmieć] z L. (Pł. nr 1605); 1415 Gotprzydowa z L. z dwiema córkami płacą niestane za odbicie więźnia zw. Koga z L. (Pł. nr 2508); Paweł z L. (Pł. nr 2525); Gabriel z L. oskarżony przez Rozdziała z Goszczyc o kradzież sukna wartości 60 gr (Pł. nr 2468, 2490); 1416 Jadwiga wd. po Pawle z L. ma otrzymać 15 kóp gr i połowę zbiorów w L. od Bartłomieja z L. tytułem wiana (Pł. nr 2711); Rogetko z L. przeciwko Stachnie Gotprzydównie z L. (Pł. nr 2588); 1434 Świątka c. zm. Piotra ze Zdziaru kwituje Ścibora, Mścisława, Jana i Piotra, swych braci stryjecznych, dziedziców ze Zdziaru, z zadośćuczynienia za cz. ojcowizny w Zdziarze i L. (MK 335, 5av-6); 1439 Mikołaj i Szczepan z L. sprzedają Pawłowi z Mlic[-Kozików] całą swą cz. i części zastawione przez ojca w L. za 80 kóp gr szerokich (MK 335, 95v-96); Tomek, Mikołaj, Katarzyna, Małgorzata, Mikołaj Rubin sprzedają Pawłowi z Mlic[-Kozików] swoje cz. w L. za 48 kóp gr (MK 340, 167); 1463 Mikołaj z L. występuje przeciwko Mikołajowi Rogatko (Rogetko?) z L. w imieniu br. stryjecznego Seweryna (MK 337, 9v); 1468 Mikołaj z L. zabezpiecza żonie Olechnie c. Dziersława z Korzybia [Dużego] 30 kóp gr w szelągach na połowie dóbr tytułem wiana (MK 337, 24); Seweryn z L. zabezpieczna żonie Katarzynie c. Mścisława ze Zdziaru 40 kóp gr posp. na połowie dóbr tytułem wiana (MK 337, 24); 1483 Mikołaj Koga z L. otrzymuje przywilej z r. 1421 (MK 6, 165); → p. 4; 1531: wd. po Stanisławie – 1/2 wł. folw.; Mikołaj s. Macieja – 1/2 wł. folw.; Mikołaj i Paweł Kogowie -1 wł. folw. (RP 41, 122v).

4. 1421 ks. Siemowit IV nadaje Gabrielowi i Piotrowi, dziedzicom z L., pr. chełm. na ich cz. w L. i Krawięczynie z czynszem po 12 gr pras. oraz pr. nieodpowiedne i zwolnienie od kar (MK 6, 165); 1472 ks. Kazimierz III nadaje szlachcie ze Zdziaru i L. pr. chełm. na ich części tamże z czynszem po 4 gr szerokie (MK 5, 16v).

8. Cmentarzysko w obudowie kamiennej z wczesnego średniowiecza (?). Na powierzchni ułamki ceramiki wczesnośredniowiecznej oraz późniejszej. Na zachodnim brzegu wzgórza, na którym znajduje się cmentarzysko, nad strugą – dopływem rz. Płonki, znajdowano popielnice z grobów całopalnych (Rauhut, 505).