BUKOWIEC

(1301 kop. XVII w. Bucowetz, 1390 kop. 1773 Bukowecz, 1412 or. Bucowecz, 1420 Bukuicz, 1422 Bukowcze, 1425 Buccowecz, 1427 Bucowiecz, 1447 Buccowetz, 1449 Bukowicz, 1452 Bukovvcz, 1474 Bukowicze!, 1508 Buccowecz Almanicum, 1944 Bauchwitz) 10,5 km na SE od Międzyrzecza.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 65); 1420 par. własna (ACC 4, 168); 1510 dek. Międzyrzecz (LBP 175).

2. 1436 sąd polubowny ma rozstrzygnąć spór o granice między Myśleszewem i B. oraz Łagowcem i B.; woźny potwierdza kopce usypane między B. a Łagowcem (PZ 13 k. 122, 171v).

3. Własn. cyst. w Paradyżu 1301, a 1390 n. szlach. 1301 komes Mroczek zw. z Wezenborga daje B. klasztorowi w Paradyżu za zgodą swych synów i dziedziców; zastrzega, aby zbudowano ołtarz Ś. Jana Ewangelisty dla niego, dla komesa Boguszy zw. z Wezenborga i dla Pawła ich stryjecznego oraz pochówek pod tym ołtarzem dla nich i ich potomnych; dok. swój potwierdza pieczęciami swoją, Boguszy, komesa Gniewomira i stryjecznego Pawła (Wp. 2 nr 842).

1390 Jan Konopka dz. z B. (Wp. 3 nr 1891), 1425 tenże w sporze z kl. [augustianów] w Sierakowie (ACC 8 k. 91v, 121v, 128).

1412-36 Stefan lub Szczepan Konopka z B. (KoścZ 8, 168), 1436 Bobowicki (PZ 13, 165v), 1444 wd. po nim Małgorzata (PG 2, 45v), a 1445 jako teściowa Jodoka z Piesków (PG 2, 93v); 1449 zmarli Stefan i Janusz z B. nazwani stryjami Tomasza ze Śremu [k. Sierakowa] (PG 3, 101); Stefan występuje wraz z innymi dziedzicami z B. [braćmi zapewne?] Andrzejem, Fabianem, Henrykiem i Piotrem: 1412 Stefan, Andrzej, Fabian i Henryk Konopkowie z B. zwolnieni od przysięgi dot. 120 grz. szkód i kosztów załogi (obstagium) przez Jana s. Dziersława Chycińskiego (PZ 3, 193v; KR 2, 21; KR 8, 9; KObceRyc. 49).

1428 Stefan Konopka w sporze z Henrykiem z Gorzycka, który dowodzi, że kmieć Mik. Hert, czyli Nikiel, osadził swój ślad w B. zanim przeszedł do niego (WR 1 nr 1279); 1436 tenże oraz Henryk, Fabian i Andrzej Konopkowie dziedzice z B. w sporze z Piotrem Konopką, jego bratem Januszem i Barbarą ż. Sędziwoja dziedzicami z Łagowca o granice między Myśleszewem i B. oraz Łagowcem i B.; spór ma rozstrzygnąć sąd polubowny (PZ 13, 122); 1436 woźny potwierdza kopce usypane między dziedzinami B. i Łagowiec Stefana, Fabiana, Henryka, Andrzeja i Piotra z jednej strony1Na tej podstawie Kozierowski nietrafnie uznał Stefana i in. właścicielami Łagowca (KR 8, 9; KR 2, 21). Zebrane materiały dot. Łagowca nie potwierdzają tego twierdzenia, a przeczy mu cytowana powyżej zapiska (PZ 13, 122) i Piotra, Barbary i Jana z drugiej strony (PZ 13, 171v); 1436 Stefan Bobowicki, czyli Stefan Konopka, w sporze z Janem Polickim o granice między Bobowickiem a Polickiem (PZ 13, 165v; KR 8, 9; KObceRyc. 49); 1444 Małgorzata wd. po Stefanie z B. sprzedaje Piotrowi Konopce dożywocie i posag, tj. 200 kóp gr na szóstej cz. w B. za 100 grz. (PG 2, 45v); 1445 taż i Kasper z Piesków kupują od Jodoka, czyli Josta, z Piesków cz. w Pieskach z 1/2 dworu za 150 grz. (PG 2, 93v).

1412-1462 Fabian, Pabian Konopka z B., Bukowiecki (WR 1 nr 1579; KBR nr 129; BJ 80571 IV 245; KObceRyc. 49), 1449 stryj Tomasza ze Śremu [k. Sierakowa] (PG 3, 101), Fabian występuje wraz z innymi dziedzicami z B. [braćmi zapewne?] Andrzejem, Henrykiem i Piotrem, [rzekomy właściciel Łagowca → przyp. 1]: 1412, 1436 zob. wyż. transakcje Stefana; 1443 Fabian w sporze z Pieczem zw. Konopka z B. (PZ 14, 138); 1449 Tomasz ze Śremu [k. Sierakowa] sprzedaje stryjowi Fabianowi części w B., odziedziczone po stryjach Januszu i Stefanie, za 200 zł węg. (PG 3, 101; K 2, 62 nietrafnie odnosi tę wiadomość do wsi Bukowiec k. Sierakowa); 1449 Fabian kupuje od Piecza Konopki z B. jego części B. za 1200 zł węg. (PG 3, 65); 1450 tenże zapisuje po 100 kóp posagu i wiana Annie ż. swego s. Jakuba, na dwóch częściach B., nabytych od Piecza (PG 4, 95); 1452 tenże pozywa Sędziwoja z Chyciny i Goruńska (PZ 17, 14v); 1452 tenże uznaje skargę Stan. Ostroroga dot. sumy 1160 zł węg. i tyleż tytułem szkód; ma zapłacić sumę główną oraz szkody w 8 tyg. (PZ 17, 30v); 1452 tenże w sporze ze Stanisławem z B. o to, że ten zajął mu konia i wóz z miodem (PZ 17, 30v); 1462 u Fabiana ma 66 zł Stanisław niegdyś Nowowiejski (PG 6, 142v).

1412-36 Andrzej Konopka z B., występuje wraz z innymi dziedzicami z B. [braćmi zapewne?] Stefanem, Fabianem, Henrykiem i Piotrem; [rzekomy właściciel Łagowca, → przyp. 1]: 1412, 1436 zob. wyż. transakcje Stefana; 1435 jego ż. Hanka sprzedaje Jerzemu Jarogniewskiemu czwarte części Chobienic i Śniegoszewa (PG 1, 68v).

1412-36 Henryk Konopka z B., [rzekomy właściciel Łagowca, → przyp. 1], występuje wraz z innymi dziedzicami z B. [braćmi zapewne?] Stefanem, Andrzejem, Fabianem i Piotrem: 1412, 1436 zob. wyż. transakcje Stefana, 1422 → p. 6; 1426 Haszka (KR 2, 22 i KR 3, 67 [podaje nietrafnie Halszka] niegdyś z Gorzycka zobowiązuje się wobec Henryka Konopki [z B.] bronić [sprzedane mu] 1/2 Gorzycka od roszczeń innych osób (PZ 8, 87).

1420 Janusz Konopka [z B.] → p. 5, 1449 wspomn. jako zm., stryj Tomasza ze Śremu k. Sierakowa, zob. wyż. transakcje Fabiana z B.

1422-70 Piecz, czyli Piotr Konopka, Piotr Piecz Konopka, Piecz, Piotr z B., Bukowiecki (WR 1 nr 1115; CEV nr 1165; PZ 11, 148v; PZ 14 k. 185v, 229; PG 2, 45v; KR 8, s. 9, 11; KR 2, 21; KObceRyc. 49), 1436 występuje wraz z innymi dziedzicami z B. [braćmi zapewne?] Stefanem, Fabianem, Henrykiem i Andrzejem (PZ 13 k. 122, 171v), [rzekomy właściciel Łagowca → przyp. 1], 1450 niegdyś z B. (PG 4, 95), 1469 stryj braci Jakuba, Jerzego, Wawrzyńca i Marcina z B. ss. Anny wd. po Jakubie Bukowieckim (PG 8, 23), 1494 jego c. Klara ż. Wojc. Nojewskiego z Przytoczny (PG 7, 33v): po 1443? tenże kupuje od Jakuba Adamowica dział w Gorzycy (KR 8, 9; bez cytatu i bez sprecyzowanej daty); 1443 tenże w sporze z Fabianem z B. (PZ 14, 138); 1444 tenże kupuje za 100 grz. od Małgorzaty wd. po Stefanie z B. jej dożywocie i posag, tj. 200 kóp gr na szóstej cz. w B. (PG 2, 45v); 1449 zob. wyż. transakcje Fabiana; 1462 tenże, z B., kupuje za 200 grz. i 17 zł węg. od Jakuba Oganki z Gorzycy [k. Międzyrzecza] czwartą cz. tej wsi i 1 ł. (PG 6, 159v); 1464 tenże z B. i cz. Gorzycy pozwany przez Adama Ogankę o wykup na podstawie pr. bliższości 1/4 Gorzycy, którą Piotr Piecz Konopka kupił od Jakuba s. Adama Oganki (PZ 18, 26v); 1465 tenże kupuje za 400 grz. od Andrzeja z Bnina trzy części 1/2 m. Sarnowa i wsi Sarnówka i Żołędnica (PG 7, 271v); 1468 tenże współpatron kościoła par. w Gorzycy (ACC 47, 206v).

1424 Małgorzata z B., Małgorzata i Agnieszka z Lutola [Suchego?] występują o ojcowiznę w Myśleszewie i Łagowcu; Katarzyna z dziećmi dziedzice z Myśleszewa odpierają te roszczenia (PZ 7, 161v-162); 1424 Katarzyna z dziećmi dziedzice z Myśleszewa i Łagowca odpierają roszczenia Manety i Agnieszki z Lutola [Suchego?] i Małgorzaty z B. o 114 grz. gr pras., która to suma pochodzi z Chełmna, ich ojcowizny; z pieniędzy tych Dziersław Smolka [z Łagowca?], póki żył, utrzymywał swą matkę, Manetę (PZ 7, 162); 1447 Jan Wata z B. w sporze z Dobrogostem [z Kolna] podsędkiem pozn. (PZ 16, 31v; KR 8 s. 9, 20-21); 1452 wspomn. jako zm., a jego c. panna Jadwiga przy pomocy Wojciecha Waty toczy spór z Mikołajem z Kolna i Bielska o 300 zł węg., które jego ojciec zm. Dobrogost Koleński zapisał w księdze ziemskiej na rzecz ojca Jadwigi2Kozierowski niesłusznie podał, że w 1452 r. Jan Wata z B. (zmarły już przecież!) procesował się z Mik. Koleńskim. Podał też, że Mik. Bobowicki był opiekunem Jadwigi (KR 8, 9), a to ostatnie z zapiski sądowej nie wynika (PZ 17, 118). Wg zapiski pełnomocnikiem procesowym Jadwigi był Wojciech Wata [z B.?], a Mik. Bobowicki występował w imieniu Mik. Koleńskiego, przeciwnika procesowego Jadwigi (PZ 17 k. 32v, 118).

1448-64 Jakub z B., Bukowiecki (AR 2 nr 1175), 1450 s. Fabiana [Konopki] (PG 4, 95), 1450, 1464 jego ż. Anna (PG 4, 95; PG 7, 270), w 1469 i 1479 wd. po nim (PG 8, 23; PG 9, 188): 1450 zob. wyż. transakcje Fabiana; 1464 Jakub Bukowiecki zapisuje ż. Annie po 100 kóp posagu i wiana na trzeciej cz. w B., tj. na 18 ł. (PG 7, 270).

1452-96 Stanisław z B., Bukowiecki, 1469 stryj Jakuba, Jerzego, Wawrzyńca i Marcina ss. Anny [i zapewne Jakuba] z B. (PG 8, 23): 1475 tenże wydzierżawia na 3 lata za 15 grz. rocznie wieś Zgierzynkę, należącą do kościoła par. w Brodach (ACC 55, 11 v); 1452 zob. wyż. transakcje Fabiana; 1495 tenże daje Janowi Bukowieckiemu 1/4 B. w zamian za 1/4 wsi Gorzyca i 212 zł węg. (PG 7, 88v); 1496 tenże zapisuje po 10 grz. posagu i wiana ż. Elżbiecie na 1/2 cz. we wsi Gorzyca (PG 7, 91).

1469 Jakub, Jerzy, Wawrzyniec i Marcin3Kozierowski podaje mylnie: Jakub, Grzegorz [!], Wincenty [!] i Marcin z B. (KR 8, 21), natomiast w innym miejscu poprawnie (KObceRyc. 49) bracia niedz. z B., w asystencji Tomasza Śremskiego i Piotra Konopki z B. stryjów oraz Andrzeja Łódzkiego i Bieniaka Brodzkiego [ze wsi Brody k. Lwówka] sprzedają swej matce Annie wd. po Jakubie Bukowieckim 1/2 wsi Goruńsko za 150 grz. z zastrz. pr. wykupu, a także sprzedają. Janowi Jostowi niegdyś Pakosławskiemu swą cz. w B. za 350 grz. (PG 8, 23; dalsze ich losy: → Goruńsko 1476, 1479 → Zaparcin 1496).

1469-76 Jan (Jost) Pakosławski z B. lub Jan Jost Bukowiecki4Kozierowski podaje, że 1480 Jan Jost z B. płaci karę Jadwidze c. zm. Josta Pakosławskiego (KR 2, 21; KR 8, 8; brak dokładnego cytatu uniemożliwia sprawdzenie). Wiadomość ta budzi wątpliwości, bo z materiałów zebranych do wsi B. i Pakosław wynika identyczność Jana Josta Bukowieckiego z Janem (lub Janem Jostem) Pakosławskim z B., 1476 Jan Jost z Rogozińca (PG 9, 60), 1486 wspomn. jako zm.: 1469 tenże kupuje cz. B. od Jakuba i braci (zob. wyż.); 1469 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 150 zł węg. posagu i wiana na 1/2 połowy B. (PG 8, 24v); 1474 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 100 grz. posagu i wiana na cz. B. (PG 9, 13v); 1476 tenże zapisuje ż. Katarzynie po 150 zł węg. posagu i wiana na 1/2 cz. B. (PG 9, 50v); 1476 tenże daje Wojc. Ogance z Rogozińca czwartą cz., czyli 9 wielkich ł. w B. w zamian za sołectwo, czyli folw. w Rogozińcu i 150 grz. (PG 9, 59v), a Wojciech z B. zapisuje Janowi Jostowi z Rogozińca 6 zł węg. na 3 wielkich ł. os. w B. z zastrz. pr. wykupu (PG 9, 60); 1486 i 1491 Dobrogost z Lwówka kupuje: od Walentyna z B. pr. bliższości po zm. bracie Janie Joście dz. w B. za 50 grz., a od Andrzeja z B. jego cz. w B., przypadłą po śmierci wuja Jana Josta Bukowieckiego za 100 grz. (PG 10 k. 59, 148).

1486 Jan Bukowiecki sprzedaje Janowi Wata Gorzyckiemu czwartą cz. dziedziczną we wsi Gorzyca za 140 grz. (PG 10, 52); 1493 Jan pleban w B. i dziedzic w Trzciance sprzedaje Klarze wd. po Piotrze Trzcieńskim swe pr. przypadłe mu po śmierci brata Piotra Trzcieńskiego do 1 ł. os. i 1/2 ł. opust. w B. za 40 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 194v); 1499 Wawrz. Bukowiecki w sporze z Janem Watą Gorzyckim o łąkę we wsi Gorzyca (KR 8 s. 9, 10); 1499 w wykazie zaległości podatkowych: B. a capitibus et fertonibus (PG 62, 11); 1505 Dorota Bukowiecka ż. szl. Balcera [sołtysa król. wsi] Kęszyca (PG 13, 28); 1505 Jadwiga Bukowiecka ż. Jana Rudzkiego ze wsi Rudki (PG 13, 47); 1508 pobór z 12 ł., z karczmy 6 gr (ASK I 3, 2); 1510 pobór z 14 ł. (ASK I 3, 246); 1513 Jan Bukowiecki stryj Małgorzaty i Anny cc. zm. Mik. Popowskiego (PG 14, 196; KR 8 s. 9, 12 pod 1512 r.); 1513 Szymon Bukowiecki zapisuje ż. Barbarze c. szl. Zygmunta Leben 200 flor. reńskich (floren po 13 sk.) na 1/2 swej cz. we wsiach B. i Łagowiec, jaka winna mu przypaść w podziale z braćmi Janem i Abrahamem Bukowieckimi (PG 14, 216v); 1538 podział dóbr m. → Lwówek między Ostrorogami; Wojc. Lwowski s. zm. Jerzego Lwowskiego otrzymuje m.in. m. Trzciel i wsie Łagowiec i B. (PG 80, 195v-197v); 1539 Abraham Bukowiecki (Dominikanie P-ń Diss. VIa nr 1); 1545 podział dóbr między Lwowskimi; Stanisław s. zm. Marcina Lwowskiego oraz Wojciech s. zm. Jerzego Lwowskiego otrzymują m.in. po 1/2 części we wsiach B. i Łagowiec (PG 18, 181-183; PG 87, 74-81); 1545 Zygmunt Bukowiecki z Chyciny i Goruńska (L. Hertel, Geschichte des ehemaligen Zisterzienserklosters Blesen, Blesen 1928, s. 134-135); 1563 Wolfgang Bukowiecki Konopka z B. (KR 8, 9); 1563 pobór: 22 ł., 2 karczmy, 5 rzem., 2 komor. (ASK I 5, 214v); 1564 w B. 39 ł. (IBP 307); 1565 podział między braćmi Mikołajem i Abrahamem Bukowieckimi dóbr w B., Łagowcu, Chycinie i Goruńsku; Mikołaj otrzymuje B. i Łagowiec, części Chyciny i Goruńska, połowy młynów Chycińskiego i Borowego, jezior, stawów i boru zw. Mały; Abraham otrzymuje części Goruńska i Chyciny (PG 109, 680-681v); 1577 płatnik poboru Franciszek Bukowiecki (ASK I 5, 662v); 1580 płatnicy poboru Andrzej Krzycki, Bartłomiej Szlichtynk, Jerzy Szczaniecki, Małg. Bukowiecka: 21 1/2 ł., 16 zagr., 11 komor., kowal, garncarz, 1 wolny zagr., 2 pasterzy od 125 owiec, colonus od 4 pługów (ŹD 5; ASK I 6, 80v).

5. 1420 Mikołaj kapłan i dzierżawca kościoła par. w Chociszewie wygrywa spór z Michałem pleb. w B. i szl. Januszem Konopką o dzies. snop. z folw. w Łagowcu braci Piotra i Janusza Konopków (ACC 4, 168); 1423 do par. B. przyłączona – zdaje się już 1423 [?] – par. Łagowiec5Tak podaje Nowacki, lecz z cytowanego przezeń źródła nic podobnego nie wynika (ACC 31, 75v pod 1423 r.). W opisie par. Łagowiec (Now. 2, 473) ponownie pisze o przyłączeniu tego kościoła do par. B., lecz tym razem nie precyzuje daty (Now. 2, 472); 1449 pleban Jan zaprzysiągł nieprawdziwość zarzutów i ma oczyścić się kanonicznie samoczwart przed dziekanem pszcz. (ACC 31, 75v); 1510 par. B. [formularz nie wypełniony] (LBP 175); 1540 rejestr kontrybucji [kleru] diec. pozn., par. B. [nie wypełniony formularz] (CP 404, 52); 1564 dzies. wiard. z 39 ł. w B. dla bpa pozn. (IBP 307); XVI w. kościół par. w B. wraz z kościołem filialnym w Łagowcu oddany innowiercom (Now. 2 s. 472-473).

1420-1533 plebani: 1420 Michał (ACC 4, 168); 1421 Stefan?; 1425 Piotr z Krakowa poprzednio pleban we wsi Staropole; 1427/31 Jan (ACC 10, 177); do 1436 Jakub; 1449/55 Jan (ACC 31, 75v); 1479-95 Jan Pakosławski z Głupoń i Trzcianki (PG 9, 105; PG 10, 194v; Kc G 8 k. 86, 108, 180; KR 8, 8; Now. 2, 472; natomiast SzPozn. 42 wiąże go z Bukowcem k. Grodziska Wlkp.); 1481 Andrzej Ptak [tak Nowacki; może był to nie pleban, lecz dzierżawca kościoła?]; 1495, zm. 1499 Jan Lewita z Lewic; 1533 Jan (ponadto do poszcz. osób Now. 2, 472).

6. 1422 Henryk Konopka dz. w B., lat ok. 40, składa zeznania w związku ze sporem gran. [pod Gorzowem Wlkp.] między Polską a Krzyżakami (AG perg. 594).

Uwaga: W dok. komesa Przybygniewa dla kl. w Paradyżu 1236 występuje jako śwd. Willelmus de Bucowe capellanus noster albo Willelmus sacerdos de Bucowe (Wp. 1 nr 190, 191). Wiadomości te odnoszę do osady Buków (zniemczona nazwa 1944 Buckow), 13 km na SSE od Świebodzina, a nie do Bukowca k. Międzyrzecza (zniemczona nazwa 1944 Bauchwitz). W literaturze opinie są chwiejne: Wilhelma odnosi się do Bukowa (Wp. 1 nr 190, 191 objaśnienia do dok.; K 7, 134), bądź do Bukowca (Wp. 4 indeks; K 2, 62; Now. 2, 472).

1 Na tej podstawie Kozierowski nietrafnie uznał Stefana i in. właścicielami Łagowca (KR 8, 9; KR 2, 21). Zebrane materiały dot. Łagowca nie potwierdzają tego twierdzenia, a przeczy mu cytowana powyżej zapiska (PZ 13, 122).

2 Kozierowski niesłusznie podał, że w 1452 r. Jan Wata z B. (zmarły już przecież!) procesował się z Mik. Koleńskim. Podał też, że Mik. Bobowicki był opiekunem Jadwigi (KR 8, 9), a to ostatnie z zapiski sądowej nie wynika (PZ 17, 118). Wg zapiski pełnomocnikiem procesowym Jadwigi był Wojciech Wata [z B.?], a Mik. Bobowicki występował w imieniu Mik. Koleńskiego, przeciwnika procesowego Jadwigi.

3 Kozierowski podaje mylnie: Jakub, Grzegorz [!], Wincenty [!] i Marcin z B. (KR 8, 21), natomiast w innym miejscu poprawnie (KObceRyc. 49).

4 Kozierowski podaje, że 1480 Jan Jost z B. płaci karę Jadwidze c. zm. Josta Pakosławskiego (KR 2, 21; KR 8, 8; brak dokładnego cytatu uniemożliwia sprawdzenie). Wiadomość ta budzi wątpliwości, bo z materiałów zebranych do wsi B. i Pakosław wynika identyczność Jana Josta Bukowieckiego z Janem (lub Janem Jostem) Pakosławskim.

5 Tak podaje Nowacki, lecz z cytowanego przezeń źródła nic podobnego nie wynika (ACC 31, 75v pod 1423 r.). W opisie par. Łagowiec (Now. 2, 473) ponownie pisze o przyłączeniu tego kościoła do par. B., lecz tym razem nie precyzuje daty.