BUKOWIEC MAŁY

(1210 or. aliud Bucoviz, 1399 Bucouecz, 1397 Parvum Bukouecz, Bukowcze, 1399 Parva Bokovcza, Minor Bukovscze, Minor Bukofcza, 1401 ambo Bucckowicze, 1402 Male Bukowce, 1403 Minor Bucowecz, 1404 Bucowecz, 1417 Maly Bucowecz, 1440 Bucowecz Minus), nie istniejąca wieś k. Bukowca Górnego (dawniej Wielkiego), prawdop. połączyła się z nim w jedną osadę w końcu XV w., leżała na SW od Śmigla.

1. 1417 opole przemęckie; → Przemęt, opole, por. → Brenno, opole – mapa (KoścZ 4, 308); 1444 n. pow. kośc. (PG 2, 109); [par. Charbielin?, par. Bukowiec Wielki?1Można przypuszczać, że B. M. wyjęty został wraz z Bukowcem Wielkim z par. Charbielin (Now. 2, 444)].

3. Własn. książęca, klaszt.?, później szlach. 1210 Władysław [Odonic], ks. kal., nadaje opatowi klaszt. cyst. w Pforta posiadłości koło Przemętu (in provincia Promontensi), m.in. Bukowiec oraz inny Bukowiec z Rozwarowem w celu założenia klasztoru cyst. (Wp. 1 nr 66).

1393-1425 Blizbor z Bukowca albo z B. M. (Lek. 2 nr 2286; WR 3 nr 63, 90, 262, 555, 658, 1113, 1211; KoścZ 5, 60); 1404 tenże w sporze z pleb. z Bukowca Wielkiego (Now. 2, 448); 1415 tenże w sporze z Świętomirem Waliszewskim [z Woliszewa, obecnie Olszewo k. Śmigla] o 45 grz. (WR 3, 542).

1397 Hanka ż. Mieczka z Węgierek [pow. pyzdr.], Helszka i Machna, siostry z B. w sporze z wujem Ottonem [Trachem] z Siekowa o 60 grz. posagu i 40 grz. wiana ich matki (Lek. 2 nr 2011).

1397-1413 Jan (Janek) z P. B. albo z Bukowca, brat Blizbora, h. Leliwa (WR 1 nr 325; WR 3 nr 342, 402, 415, 417, 431, 481; KP nr 919, 920, 954; KoścZ 2, 83; MHP nr 79; ZSW nr 1203); 1399-1400 tenże w sporze z Konradem z P. B., dzierżawcą? (conventor) z Boszkowa, który zajął mu maciory i uczynił szkody wartości 2 grz. (Lek. 2 nr 2400, 2407, 2462); 1403 tenże przegrywa proces z Przybysławem z Gryżyny [i Brenna], który nabył cz. w M. B. od Fryderyka Gerlashich [Gerlachsheim?]2Por. KObceRyc. 36 (KP nr 1530); 1404 tenże wygrywa proces z Dorotą ż. Szczepana, która ma wiano w M. B., o wycięte nieprawnie drzewa wartości 10 grz. na części Jana (KP nr 1866); tenże w sporze z Wojciechem z Boszkowa i Otą z M. B. o gwałt na drodze publicznej (KP nr 1842); 1405 tenże w sporze z Przybysławem Gryżyńskim z powodu napaści (violencia; KP nr 2308); 1407 tenże wygrywa proces z tymże o płosę roli, którą Jan zaorał, a Przybysław obsiał; rolę przysądzono Janowi (MHP nr 78; ZSW nr 1183, 1184); WR 3, 355).

1399-1419 Bogusz (Bogusław) z Bukowca albo z P. B, h. Trach3Tenże w 1432 r. pisał się: „olim de P. B.” (WR 3, nr 1422) (WR 1 nr 537, 1045; WR 3 nr 247, 307, 355, 393; ZSW nr 1293, 1367, por. 1350; MHP nr 85, 93); 1399 tenże w sporze z Przybysławem z Gryżyny [i z Brenna] o 2 kopy gr (Lek. 2 nr 2250, 2270, 2271).

1400 Fryderyk z P. B. jest winien 20 grz. Szygardowi z Grabianowa, jeżeli tego długu nie uiści, zastawi mu cały folwark w P. B. za 30 grz. (Lek. 2 nr 2761); 1401 obie wsie B. mają płacić karę po 8 sk. sądowi i 8 sk. Synosze Wilkowskiej z powodu absencji „circa opole circa Wilkowo” [Polskie] (KoścZ 1, 146); 1404-07 Otta [Trach] z M. B. (KoścZ 2, 83; WR 3 nr 258, 337 por. WR 3 nr 658; por. → p. 6); 1405 tenże w sporze z Przybysławem Gryżyńskim o folw. w M. B., który [Przybysław?] kupił u Fryderyka i Hanki, siostry Otty (KP nr 2309); tenże w sporze z plebanem z Bukowca Wielkiego (Now. 2, 448); 1417 M. B. w opolu przemęckim wraz z in. wsiami z tego opola [por. → Brenno, opole – mapa] płaci karę po 1 grz. Przybysławowi Gryżyńskiemu i po 1 grz. sądowi, ponieważ „egerunt super ipsum pro iniusta astancia” (KoścZ 4, 308); 1418-20 Gunther Trach z B. (KObceRyc. 108; KR 2, 21; WR 3 nr 758); 1425 Andrzej kmieć z M. B. winien jest 23 grz. Dobrogostowi Szymankowskiemu, Wojc. Konarzewskiemu z Konarzewa k. Poznania i Mik. Chomęckiemu; ręczą za niego: Piotr kołodziej i Grzegorz kowal mieszczanie pozn. (SBP 152); 1437 Blizbor Karśnicki [czy identyczny z Blizborem z B. M.?] daje kościołowi w Charbielinie folw. w M. B. (PG 1, 131; Now. 2, 444 stwierdza, że Blizbor dał ten folwark kościołom w Charbielinie i Włoszakowicach).

1439-40 Andrzej i Wojsław Gryżyńscy [ss. zm. Jana z Gryżyny] w sporze z Andrzejem Jaszkowskim [s. Wyszaka] o podział spadku po stryju Przybysławie Gryżyńskim, m.in. wsi → Włoszakowice, → Brenno, Bukowiec Wielki, B. M. (KoścZ 12 k. 137v, 322); 1444 działy bratanków Przybysława [Gryżyńskiego z Brenna]: Andrzej i Wojsław, bracia niedz. z Gryżyny, otrzymują m.in. → Brenno, Włoszakowice, Bukowiec Wielki i B. M. (PG 2, 109); 1451 role orne pana Gryżyńskiego oraz role orne in. szlachcica w M. B. → p. 5; 1453 Wojsław z Gryżyny oraz Andrzej, Jan, Maciej i Mikołaj ss. zm. Andrzeja [z Gryżyny] i Włoszakowic posiadają m.in. → Brenno i B. [Wielki i Mały?] (KoścZ 14, 201 v); 1462 Wojc. Wojsław z Włoszakowic otrzymuje w działach z [bratankami] Janem, Maciejem, Mikołajem i Andrzejem, braćmi niedz. z Gryżyny, Włoszakowice z zamkiem, Bukowiec Wielki, M. B., Brenno i Miastko (PG 6, 114av); 1464 tenże zapisuje ż. Klarze 400 grz. wiana na 1/2 folw. i całym dworze w Bukowcu Wielkim oraz na 1/2 folw. M. B. (PG 7, 271); 1466 w działach dóbr po śmierci Wojc. Wojsława z Włoszakowic 1/3 dóbr → Włoszakowice, m.in. 1/3 Bukowca Wielkiego i 1/3 B. M. przypada Andrzejowi z Włoszakowic, s. Andrzeja Włoszakowskiego, a 1/6 tychże dóbr i wsi jego bratu Janowi z Gryżyny (PG 7, 241av, por. k. 238, 240av, 241a, 242a);

1469 Piotr, Jan i Mikołaj z Opalenicy nabywają pr. do wykupienia z rąk Jana Gryżyńskiego, na mocy pr. bliżstości 1/6 dóbr → Włoszakowice, m.in. z 1/6 wsi Bukowiec Wielki i 1/6 M. B. (KoścZ 15, 398); 1481 Piotr chor. pozn., i Mikołaj bracia z Opalenicy kupują od Andrzeja Dłużyńskiego [Gryżyńskiego, Włoszakowskiego] 1/3 dóbr → Włoszakowice, m.in. 1/3 Bukowca Wielkiego i 1/3 B. M. oraz pr. patronatu nad kościołem par. w Bukowcu Wielkim za 2000 grz. (PG 9, 133v); tenże Piotr w działach z bratem Mikołajem otrzymuje m.in. 1/3 dóbr Włoszakowice, w tym m.in. 1/3 wsi Bukowiec Wielki i 1/3 M. B. (PG 9, 141); 1482-83 tenże z bratem Mikołajem dają matce Małgorzacie z Włoszakowic, wd. po Piotrze z Opalenicy kaszt. sant., oprawę na 1/2 dóbr Włoszakowice, m.in. na 1/2 wsi Bukowiec Wielki i 1/2 B. M., a matka tęż oprawę daje s. Piotrowi w zamian za Ptaszkowo i in. wsie (KoścG 2, 91; PG 9, 179v); 1483 tenże zapisuje ż. Annie ze Zbąszynia po 1200 zł węg. posagu i wiana na 1/2 dóbr Włoszakowice, m.in. na 1/2 wsi Bukowiec Wielki i 1/2 B. M. (PG 9, 179v); 1496 tenże tejże żonie zapisuje po 1200 zł węg. na wsiach Bukowiec Wielki i B. M. (PG 7, 118).

5. 1451 Wojciech pleb. z Charbielina wydzierżawił na 3 lata Piotrowi niegdyś z Kokorzyna dochody swego kościoła, m.in. dzies. z ról ornych Gryżyńskiego oraz ról ornych innego szlachcica w M. B. (ACC 33, 47v).

6. 1407 Otto [Trach?] Bukowiecki mieszcz. w Kościanie (MH 15, 183); 1437 Blizbor z Karśnic i ksiądz Marcin Pawłowic z B. fundują altarię Ś. Katarzyny w kościele par. w Kościanie (Wp. 5 nr 595).

Uwaga: Przyjmujemy, że nazwa Bucowiz z 1210 r. odpowiada wsi Bukowiec Wielki, a aliud Bucoviz wsi B. M.

Drobni właściciele B. M. z przełomu XIV/XV w. pisali się z B. M. lub po prostu: z Bukowca. Nie można ustalić, czy nie posiadali oni również jakichś części w Bukowcu Wielkim.

1 Można przypuszczać, że B. M. wyjęty został wraz z Bukowcem Wielkim z par. Charbielin (Now. 2, 444).

2 Por. KObceRyc. 36.

3 Tenże w 1432 r. pisał się: „olim de P. B.” (WR 3, nr 1422).