CIETRZEWKA lub CIETRZEWSKI MŁYN

(1369 kop. 1419, XVIII w. molendinum Czechorzewsky!, 1404 Czeczrzesszewski mlin, 1419 molendinum Czeczrzewsky, 1445 Czetrzewka, 1490 obl. 1539 Trzeczieska, Czietrzeszka, 1508 Czyetrzeska, 1510 Czyecziorka!, 1541 Czyethreska, 1603 Czietrzeszki) nie istniejący młyn przy ujściu strumienia z Jez. Glinowieckiego do rz. Warty na lewym brzegu tej rz., naprzeciw wsi Owińska (Perthées, Gilly, Gaul), ok. 8 km na SW od Murowanej Gośliny.

1. 1508 pow. pozn., par. Ś. Wojciech [k. Poznania] (ASK I 3, 27); 1510 par. Chojnica (LBP 177).

2. 1490 młyn T. położony na strumieniu płynącym od wsi Chojnicy w stronę Owińsk do rz. Warty (ACC 113, 60).

3. Własn. szlach., następnie altarii kat. pozn. 1369 Andrzej archid. pozn., dz. z Chojnicy, wykupuje za 80 grz. i 7 gr część dziedziny w Chojnicy wraz z łąką zw. Poświętne i młynem zw. Cz. od Mikołaja swego bratanka (filiaster), dziedziczoną przez tegoż Mikołaja po ojcu; część tę daje Wojciechowi, swemu bratu, a mł. Cz. z łąką za zgodą wspomn. Wojciecha nadaje altarii ŚŚ. Stanisława, Wincentego, Wawrzyńca i Wacława w kat. pozn. (Wp. 3 nr 1619; Now. 1, 242); 1404, 1419 młyn Cz. (K 4, 125, cytowanych aktów nie odnaleziono); 1444-46 Stanisław prepozyt kolegiaty w Głuszynie, altarysta wspomn. altarii w kat. pozn. w sporze z witrykami (vitrici) kościoła Ś. Marcina k. Poznania o 12 grz. należnych im z racji testamentu [czyjego?] z młyna Cz. (ACC 27, 53v; ACC 28, 88; ACC 29, 28v); 1482 Uriel Górka bp pozn. zatwierdza układ altarysty wspomn. altarii z młynarzem Stan. Trzaską o dochody z młyna C.; 1490 wyrok polubowny w sporach o groblę stawu młyńskiego i drewno oraz daninę z młyna C. dla altarysty wspomn. altarii (Now. 1, 242); 1490 obl. 1539 Uriel Górka bp pozn. i Mikołaj z Kutna star. gen. wlkp. nadają przywileje młynarzowi Stanisławowi z młyna Cz. (zw. też T.) inkorporowanego do wspomn. altarii (tu określonej pod wezwaniem ŚŚ. Bartłomieja Apostoła, Wawrzyńca, Wincentego) w kat. pozn.; młynarz ma płacić altarii 2 grz. rocznie (ACC 113, k. 60-61v); 1508 młyn Cz. [w dzierżawie?] pana Sobockiego [formularz rejestru poboru nie wypełniony] (ASK I 3, 27); 1510 do uposażenia altarii Ś. Stanisława w kat. pozn. należy m. in. młyn Cz. na strumieniu, obecnie opust. (LBP 177); 1541 Katarzyna Chojnicka skarży Jana Morawskiego [z Morawska, obecnie Morasko k. Poznania] o najście na część [gruntów?] mł. wodnego Cz., z dawna należącą do części wsi Chojnica, tejże Katarzyny (PZ 31, 9).

Uwaga: S. Kozierowski podaje również nazwy Cietrzewiense [molendinum] i Cietrzewski [młyn] z przełomu XVI/XVII w., nie powołując się na źródło (K 8, 17). Od pocz. XVII w. aż do XVIII w. występują inne jeszcze nazwy tegoż mł.: Trzetrzewka, Trzetrzesky, Trzeciska (K 2, 99; K 3, 335-336 i 742 i wyżej cytowane mapy). Po upadku fundacji wspomn. altarii i opustoszeniu młyna w XVII w. grunty mł. C. zostały ponownie zajęte przez właśc. Chojnicy (Now. 1, 243).