(1284 kop. XVI w. Gay, 1403 or. Gay), obecnie Gaj Mały, 5 km na NW od Szamotuł.

1. 1470 n. pow. pozn. (PG 8, 57v); 1508 n. par. [Ś. Stanisława] w Szamotułach (ASK I 3, 18).

2. 1470 Nowa Wieś k. Szamotuł i G. (PG 8, 57v).

3. Własn. szlach. – dobra Szamotuły. 1284 ks. Przemysł II potwierdza zwolnienia imm., dodaje nowe i zezwala na lokacje na pr. niem. dla posiadłości Tomisława kaszt. pozn., tj. dla dziedzin Szamotuły z przy-należnościami, m. in. G. (Wp. 1 nr 546; MS 4/3 supl. nr 63).

1419 Dobrogost Szamotulski winien zapłacić in villis [tj. prawdop. ze swych wsi] Szczuczyn i G. panu N. [Mikołajowi] Pyser [plebanowi w Szamotułach? tytułem zaległych świadczeń na rzecz plebana?] 14 grz. szer. gr (ACC 4, 20v).

1460 bracia Jan i Jan Świdwa z Szamotuł na swych połowach m. Szamotuły i wsi G. i Jastrowie dają dożywotnio swej siostrze Beacie tytułem jej cz. dóbr ojczystych i macierzystych 20 grz. monety obiegowej czynszu rocznego, 3 małdr. żyta, 2 ćw. (mensura) grochu, 1 ćw. (mensura) prosa, 2 kamienie łoju, 20 wozów drzewa opałowego co kwartał, 1 rybaka do połowu w stawie szamotulskim (ACC 40, 18); 1499 Wincenty Świdwa z Szamotuł pozwany o 8 grz. czynszu rocznego dla kościoła w Kórniku [pow. pyzdr.] twierdzi, że jego ojciec Jan Świdwa wda pozn. dla znacznych usług, jakie oddał Urielowi [Górce] bpowi pozn., został przez niego 1484 zwolniony przy świadkach z sumy głównej 100 grz. i czynszu rocznego 8 grz., jaki z zastrz. pr. wykupu ciążył na Nowej Wsi pod Szamotułami i na 1/2 wsi G. na rzecz kościoła w Kórniku i odtąd nigdy tego czynszu nie płacił (AC 2 nr 1545).

1496 Andrzej z Szamotuł kaszt. kal. daje córce Katarzynie 1/2 m. Szamotuły z wsiami, m. in. 1/2 wsi G., dopóki za zgodą ojca nie wyjdzie za mąż, a wówczas otrzyma 2000 grz., zaś wspomn. dobra wrócą do Andrzeja (PG 11, 125v; PG 7, 102v-103); 1511 Katarzyna c. [zm.] Andrzeja z Szamotuł wdy pozn., a ż. Łukasza Górki kaszt. pozn. i star. gen. wlkp. przekazuje mężowi 1/2 m. Szamotuły z wsiami, m. in. 1/2 wsi G., a 1512 Łukasz Górka otrzymuje od króla zgodę na zapisanie w dożywocie ż. Katarzynie m. in. wspomn. dóbr (MS 4/2 nr 10 171, 10 209).

1508-80 pobór: 1508 cz. wdy [pozn. Andrzeja Szamotulskiego]: 7 ł., od karczmy 6 gr; cz. [Wincentego] Świdwy [Szamotulskiego]: 8 ł. (ASK I 3, 18); 1509 cz. Świdwy: 8 ł., sołtys z 1 ł.; cz. wdy: 5 ł. (ASK I 3, 58); 1510 cz. Świdwy: 9 ł.; cz. wdy: 5 ł. (ASK I 3, 261v); 1563 pierwsza cz. [czyja?]: 12 ł., 2 karczmy dor., 2 komor., 2 ł. sołtysie; druga cz. [czyja?]: 7 ł., karczma dor., 1 ł. sołtysi (ASK I 5, 233v); 1577 płatnik poboru Jan Świdwa (ASK I 5, 710); 1580 cz. Jana Świdwy: 5 ł., 4 zagr., 1 [łan] opust., 1 ł. sołtysi, 6 gr od karczmarza na niewielkiej roli; cz. Łukasza Bobrownickiego: 2 ł.; cz. Jakuba Rokossowskiego: 9 ł., komor. szynkuje piwo (ŹD 32; ASK I 6, 140v).

1403 [kmieć?!] Piotr z G. (WR 1 nr 814).

4. 1434 Stanisław pleban z G. [zdaniem Nowackiego był to pleban w Szamotułach, Now. 2, 372] żąda od Jana sołtysa tamże [tj. w G.] 1 grz. tytułem wypożyczonych mu pieniędzy kościoła; sołtys uznaje roszczenie do wysokości 16 sk., co do reszty zaprzecza, i zobowiązuje się zapłacić razem z 2 ćw. (mensure) podwójnego ziarna (silliginis et anone) tytułem mesznego (ACC 18, 38); 1460 Mikołaj sołtys i Marcin Pampek ławnik z G. (ACC 40, 18); 1509 sołtys na 1 ł. (ASK I 3, 58); 1563 w jednej cz. G. 2 ł. sołtysie, w drugiej cz. G. 1 ł. sołtysi (ASK I 4, 233v); 1580 w cz. Jana Świdwy 1 ł. sołtysi (ŹD 32).

5. 1419 [zaległe świadczenia na rzecz plebana w Szamotułach?] → p. 3; 1423 oficjał i wikariusz gen. pozn., na prośbę braci Dobrogosta i Wincentego z Szamotuł, prepozyturze i ośmiu mansjonariom w kościele par. w Szamotułach, ufundowanym przez nich, przydziela m. in. wiardunki i małdraty dzies. z m. Szamotuły, z Nowej Wsi k. Szamotuł, z G. i Szczuczyna, jakie należały dotychczas do plebana w Szamotułach, a których wartość nie przekracza 18 grz. (ACC 64, 23v-24; Wp. 5 nr 378); 1434→ p. 4; 1510 dzies. dla mansjonarzy w Szamotułach z ł. [kmiecego] po 1 wiard. (LBP 222).