GAJ

(1404 kop. XVII w. i 1444 or. Gay, 1444 kop. 1578 Gay alias Okrongliecz, 1583 Gaj), dawna wieś na W od Poznania, z gruntami położonymi między Górczynem i Jeżycami, obecnie w granicach m. Poznania.

1. 1580 n. pow. pozn.; par. Święty Marcin k. Poznania (ASK I 6, 164).

2. 1404 G. graniczy z rolami, ogrodami i in. gruntami uprawnymi i nie uprawnymi, położonymi między granicami posiadłości kościoła Ś. Marcina za murami Poznania i fosami tegoż miasta a wsią Kokundorf oraz pagórkami (montes), na których kopie się glinę [→ Poznań, Glinki] na potrzeby budujących się mieszczan pozn. (CP 17, s. 17-26); 1444 role w G. położone między wsiami Górczyn i Jeżyce a wielką drogą do Frankfurtu → p. 3.

3. Własn. m. Poznania. 1426 kop. 1578 Andrzej bp pozn. zezwala szl. Wojtkowi mieszcz. pozn. na przeniesienie czynszu rocznego 7 grz. przeznaczonego dla altarii Ś. Michała oraz Wszystkich Apostołów i Ewangelistów w kościele par. Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu z domu przy rynku miasta na in. jego posiadłości, w tym 3 grz. i 4 gr czynszu na role zw. G. (Wp. 5 nr 447 reg.); 1443 kop. 1578 z ról w G. k. Poznania zobowiązują się płacić Mik. Wedelskiemu altaryście wspomn. altarii w kościele Ś. Marii Magdaleny czynsze roczne: sołtys wsi Kokundorf z 1 ł. roli 16 sk. i 4 kwartniki, dawna sołtysowa z 1/2 ł. 8 sk. i 2 kwartniki oraz Michał Leff tyleż z 1/2 ł.; czynsze te będą płacić za zgodą Wojciecha zw. Bogaty (Dives) mieszcz. pozn., który dawniej zagarnął niektóre dochody wspomn. altarii, a obecnie je zwraca (Wp. nr 708 reg.); 1444 wspomn. Mik. Wedelski zawiera ze wspomn. Wojciechem ugodę, na mocy której tenże Wojciech odstępuje altarii Wszystkich Apostołów i Ś. Michała w kościele Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu pewne czynsze roczne, m. in. od sołtysa i kmieci wsi Kokundorf uprawiających role w G. k. Poznania: od sołtysa 16 sk. i 4 kwartniki z 1 ł., od dawnej sołtysowej 8 sk. i 2 kwartniki z 1/2 ł. (AC 2 nr 1189); wspomn. Wojc. Bogaty sprzedaje wspomn. altaryście m. in. czynsz roczny 3 grz. zapisany na dziedzinie G. alias O., mającej 5 ł., leżących za kościołem Ś. Marcina pomiędzy polami miejskimi i rolami wsi Górczyn i Jeżyce a wielką drogą frankfurcką (Wp. 5 nr 730 reg.).

1580 pobór w G. należącym do m. Poznania z 1/2 ł. i 3 kwart roli (ASK I 6, 164); 1583 pobór płacą: Michał Czapla mieszcz. pozn. z 1 ł., sołtys Górczyna z części należącej do m. Poznania z 1/2 ł. (ASK I 4, 713).

Uwaga: Jeszcze w XIX w. G. stanowił cz. wsi Jeżyce z zabudowaniami w miejscu (w przybliżeniu) obecnych ulic Poznania: Zwierzynieckiej i Gajowej (M. J. Mika, Opisy i lustracje Poznania z XVI-XVIII w., Poznań 1960, s. 325).