GORAJ

(1415 or. [Goray], 1444 or. Goray, 1449 Gorag, 1467 Goryay, ok. 1933 Goray, 1944 Bibendorf) 16,5 km na E od Skwierzyny.

1. 1449 n. pow. pozn. (PG 3, 45v); 1508 n. par. Przetoczno (ASK I 3, 15v).

2. 1530 łany opust. Odrakowski i Litwiński w G. → p. 3; 1536 w podziale Brzeźna wspomn. droga Przetocka czyli Gorajska (PG 76, 247v-248v).

1541 Jan i Andrzej bracia Przetoccy, Jarosław i Piotr Gorajscy z jednej strony oraz Mik. i Jan Przetoccy bracia niedz. dziedzice Krobielewa zeznają, iż zawarli ugodę co do wsi → Krobielewo; strony zobowiązują się przestrzegać wcześniejszej ugody dot. podziału Krobielewa z 18 IV 1514 [jej tekstu nie udało się odszukać] oraz dodają postanowienia uzupełniające i wyjaśniające tę ugodę (PZ 31, 535-536; zob. niżej akt z 1546).

1545 Sędziwój Przetocki z ss. Piotrem, Wojciechem i Wawrzyńcem oraz bracia Marcin, Jan, Maciej i Łukasz Chraplewscy oraz Franciszek i Joachim ss. Jarosława Łężeckiego dziedzice w G. zawierają ugodę z dziedzicami Krobielewa i Przetoczna co do rozgraniczenia swych wsi: kopce narożne Przetocki i Gorajski przy granicy wsi Lubiekowo; od nich 20 kopców gran.; kopiec stary gran. na wzgórzu; od niego granica do drogi z Przetoczna do Krobielewa, która idzie przez miejsce zw. Zdrojewe Góry1Na niem. MTop. 1933 droga z Przetoczna do Krobielewa przechodzi przez wzniesienie Spring-Berge o wysokości 111 m; za zgodą stron i wg wcześniejszego rozgraniczenia granica idzie tą drogą; bór po lewej stronie tej drogi (idąc do Krobielewa) należy do Przetoczna, a po prawej stronie drogi do G.; przy lesie zw. Mały Lasek trzy kopce narożne Krobielewa, Przetoczna i G.; bór za Małym Laskiem aż do łąki Czyste należy do części Krobielewa zw. Nadolna, zaś dziedzice wsi G. i części Krobielewa zw. Górna nic tam nie mają; dziedzice wsi Krobielewo twierdzą, że jej mieszkańcy posiadali barcie w całym borze między wspomn. trzema wsiami, a także w borze wokół G. i Przetoczna i do dziś je posiadają, zaś czynsz płacili tylko dziedzicom Krobielewa, a nie dziedzicom G. i Przetoczna, a ponieważ Krobielewo nie ma ról, więc wnoszą o zachowanie ich przy tych uprawieniach, co dziedzice G. uznają, natomiast protestują, że łąka Czyste należy do G. (PG 87, 398v-401v).

1546 woźny zeznaje, że łąka Czyste znajduje się na gruncie dwóch wsi Przetoczna i Krobielowa, a poza granicami wsi G.; dziedzice wsi G. zaprzeczają temu i twierdzą, że byli w spokojnym posiadaniu łąki; dziedzice wsi Przetoczno i Krobielewo potwierdzają, że wieś G. była niegdyś w posiadaniu tej łąki, lecz gdy wspomn. trzy wsie rozgraniczono, to łąka ta odeszła od G., zaś od Przetoczna i Krobielewa odeszły bory, czyli barcie; w akcie przytacza się pełny tekst ugody z 1541; następują wywody, że łąka Kąty w Czystem wymieniona w ugodzie z 1541 leży w borze Mik. i Jana Przetockich w ich 1/2 Krobielewa i że nie jest to łąka Czyste; Marcin Gorajski, który wywiózł przemocą do G. 100 wozów siana z łąki Czyste ma je zwrócić dziedzicom Przetoczna i Krobielewa albo zapłacić po 3 sk. za wóz, nadto po 3 grz. kary poszkodowanym i tyleż sądowi (PZ 31, 534v-537).

1571 w podziale G. wymieniono: płosy ku wsi Krobielewu aż po Ostrów Kaczmarski, płosy pod wsią Strych, pola ku [obiektowi nieokreślonemu] Dąbrowie, pola zw. Lipka i Grzybiniec; granice ze wsiami Strych, Wierzbno, Przetoczno; bór pod Dzierzązną, bagniska zw. Folwarczkami; drogi: z Lubiekowa ku Wierzbnu, do [łąki] Czyste; droga gorzycka [do Gorzycka Nowego]; dróżka od Lubiekowa między [obiektami nieokreślonymi] Sośnice i Dąbrowa; ścieżka do Przetoczna między [polem] Lipką a jeziorkiem (PG 123, 40v-42).

1578 podział boru Białe Błota w Przetocznie na 3 części: Abraham Kręski otrzymuje cz., która się ciągnie od granicy G. do Krobielewa; bór zaczyna się przy polu [wsi G.?] zw. Lipka albo Dziesiątnice; pole to wolno każdemu z właśc. powiększać kosztem boru, tak jak jego cz. jest szeroka; pozostałych części nie opisano (PG 133, 213v).

3. Własn. szlach. 1415 Janusz Gorajski w sporze z Dobrogostem z Szamotuł (PZ 3, 120).

1444 podział dóbr: Marcin i Jan bracia z Zajączkowa otrzymują wsie G., Krobielewo i cz. Dzierzązny, zaś Stanisław podstoli kal. i Dobrogost kaszt. kam. [bracia] z Ostroroga otrzymują wsie Strych, Świniary [k. Skwierzyny] i cz. Dzierzązny z dodatkiem 200 grz. półgr. (PG 2, 14); 1444 Marcin z Przetoczna, Krobielewa i G. w sporze z Sędziwojem z Trzebawia o szkody [czyje?] w wysokości 100 grz. (PZ 15, 12).

1449 Zygmunt niegdyś Zajączkowski zapisuje ż. Katarzynie po 200 grz. półgr. posagu i wiana na sumach, które ma na połowach Przetoczna i G. (PG 3, 45v).

1467-72 Dobrogost Zajączkowski, Psarski: 1467 tenże kupuje od Sędziwoja Niewierskiego z Gorzycka połowy wsi Przetoczno, G. i Krobielewo za 1100 grz. półgr. (PG 6, 247); 1467 tenże zapisuje ż. Ofce po 500 grz. posagu i wiana na wsi Psarskie, na cz. Grzybna, na Karmlinie [wszystkie k. Pniew] i na 1/2 G. (PG 6, 248); 1470 tenże zalega z podatkiem z Przetoczna i G. (PG 57, 90v); 1472 tenże daje Wojc. Nojewskiemu połowy wsi Przetoczno, Krobielewo i G. w zamian za połowy wsi Nojewo i Kikowo oraz 600 grz. (PG 8, 155v); 1475 wd. po nim Ofka sprzedaje za 1000 grz. Janowi, Bieniakowi i Grzegorzowi braciom niedz. z Jankowic [k. Buku] wsie dziedz. Psarskie, Grzybno i Karmlino [wszystkie k. Pniew] jej oprawione, z wyjątkiem 1/2 G. (PG 9, 23).

1475 w wykazie zaległości podatkowych G. [własn.] Sędziwoja (PZ 20, 26v).

1476-89 Wojc. Przetocki: 1476 tenże sprzedaje Wojciechowi z Herstopu 10 ł., w tym 5 ł. os. oraz 1/2 swej cz. folwarku, 1/2 sołectwa, 1/2 zagrodników, 1/2 karczmy w G. za 120 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 9, 48); 1489 tenże sprzedaje swemu bratu stryj. Janowi Przetockiemu 1/2 G. za 160 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (PG 10, 130).

1516 Jan i Maciej bracia Przetoccy sprzedają Benedyktowi Izdbieńskiemu altaryście altarii Ś. Stanisława w kat. pozn. 8 zł (licząc zł po 32 gr) i 11 gr czynszu rocznego na połowach Przetoczna i Krobielewa i na G. z zastrz. pr. wykupu, zgodnie z dok. star. gen. wlkp. (ACC 92, 76v).

1530 Łukaszowi Kwileckiemu poręczają, że będą bronić od roszczeń osób trzecich: A) Jan i Andrzej z Przetoczna cz. G., którą mu sprzedali za 350 grz., B) Mik. Chraplewski dz. w G. dwa łany opust. Odrakowski i Litwiński, które sprzedał mu za 15 grz. z zastrz. pr. wykupu (KoścZ 25, 36v-37).

1530-41 Jarosław Gorajski (ACC 105, 113v-114; PZ 31, 535-536).

1469, 1470, 1475 G. w wykazach zaległości podatkowych (PG 57 k. 33, 90v; PZ 20, 26v); 1508 pobór 8 półł., z karczmy 6 gr (ASK I 3, 15v); 1563 pobór: z powodu pożaru tylko z 2 ł., karczma dor. (ASK I 5, 230); 1564 w G. 7 ł. [kmiecych] (IBP 307); 1577 cz. Strzeżmińskiego, cz. Krzysztofa, A[...] i Łukasza, cz. Łukasza Herstopskiego (ASK I 5, 700); 1580 cz. Łukasza Chraplewskiego, pobór: 3 półł., 4 zagr., komor., 15 owiec, pasterz, colonus od pługa; cz. Dymitra Grochowskiego, pobór: 3 półł., 2 zagr. po 4 gr, 1 zagr. po 6 gr, 35 owiec, pasterz (ŹD 26; ASK I 6, 128).

4. 1476 sołectwo → p. 3; 1571 w podziale G. wspomniano, że pan Strzeżminski na wójtostwo albo sołectwo „prawo ma, które jego przodek miewał” (PG 123, 40v-42).

5. 1564 dla bpa pozn. wiardunki dzies. z 7 ł. [kmiecych] (IBP 307).

6. 1506 Jan z G. niegdyś pleban w Chociszewie (ACC 83, 173); 1517 Stanisław z G. zrezygnował z kościoła par. w Przetocznie (AE VI 63); 1563 na skutek pożaru pobór płaci się tylko z 2 ł. (ASK I 5, 230).

1 Na niem. MTop. 1933 droga z Przetoczna do Krobielewa przechodzi przez wzniesienie Spring-Berge o wysokości 111 m.