GRZYMISŁAW

(1272! kop. XVII w. Grimislavo, 1282 obl. 1619 Grzimislawe, 1295 rps XV w. Grzmyslawe, 1296 kop. 1304 Grzimizlave, 1394 kop. XVII w. Grzimislavicze, 1510 or. Grzymyslaw, 1566 Grzimislaw, rps XVI w. Grzymislawie) 3 km na S od Śremu.

1. 1566 n. pow. kośc. (ASK I 4, 278); 1510 n. par. Śrem.

2. 1394 jez. między G. a Pełczynem → Drzonkowskie Jez. (obecnie Grzymisławskie).

3. Własn. rycerska, od 1282 kl. dominikanek w Poznaniu, następnie (od a. 1400) królewska, w dobrach → Śrem stwo. 1282 ks. Przemysł II oznajmia, że Wincenty kanclerz księcia oraz jego bracia: Mikołaj sędzia ziemi pozn. i Mirosław podczaszy kal. [ss. Przedpełka wdy pozn.] dali kl. sióstr Ś. Dominika, który ma być założony w m. Poznaniu, za duszę swego brata zm. Bodzęty, m. in. dwie dziedziny: Donatowo i G. wraz z dobytkiem ruchomym; ks. zatwierdza tę darowiznę i nadaje imm. ekon. i sąd. oraz zezwala na lokację wspomn. dziedzin na pr. niem. lub in. (Wp. 1 nr 504; DK s. 6-7 z błędną datą 1272); 1296 król Przemysł II zatwierdza nadanie kanclerza Wincentego i jego braci, m. in. wsi Donatowo i G. dla kl. dominikanek pozn., wylicza zwolnienia imm. i zezwala na lokacje wsi tegoż kl. na pr. niem. lub in. (Wp. 2 nr 743; DH 2, 471 pod datą 1295)1Dominikanki już w XVII w. nie znały dobrze okoliczności utraty wsi G. W summariuszu klaszt. z tego czasu (Dominikanki P-ń C 23, 6) znajduje się notatka, w której powołano się na „dawną tradycję”, według której G. został przyłączony rzekomo do stwa średz. [recte śrem.] przez Łukasza Górkę wdę pozn., który miał przekupić w tym celu niem. mniszki w klasztorze. Nie wiadomo, o którym Łukaszu Górce mówi ta wzm.; Łukasz I był wdą pozn. w l. 1441-75, a Łukasz II w 1. 1535-38. Żaden z nich nie był nigdy tenutariuszem śrem., natomiast w 1. 1523-37 tenutariuszem śrem. był Andrzej Jaktorowski, który był blisko związany z Łukaszem II Górką i kilkakrotnie w 1. 1517-24 zastępował go na urzędzie star. gen. wlkp. jako jego surogator (A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970, s. 168). Przyłączenia wsi G. do stwa śrem. mógł dokonać Jaktorowski z inicjatywy Górki.

a. 1400 n. G. w dobrach → Śrem stwo.

1510 w G. tylko folw. (LBP 104); 1521 król Zygmunt St. zezwala Piotrowi Opalińskiemu poborcy ceł pozn. na dożywotni wykup od Stan. Lasockiego podkom. pozn. i star. rawskiego m. Śremu z wsiami Pysząca, Drzonek, Nochowo i G. (MS 4/1 nr 4026, konsens nie zrealizowany].

Pobór w G.: 1566 [formularz nie wypełniony] (ASK I 4, 278); 1580 od 4 zagr. (ŹD 84).

5. 1510 folw. G. płaci dzies. plebanowi w Śremie (LBP 104).

8. Ślady osady polowej (?) o nie ustalonej chronologii na północnym brzegu strugi i osad (?), wczśr. (ułamki ceramiki) z X-XIII w. na wschodnim brzegu Jez. Grzymisławskiego i na SE od „Karpiego Dołu” oraz osady średniowiecznej w ogrodzie podworskim (Hensel 2, 162-164).

1 Dominikanki już w XVII w. nie znały dobrze okoliczności utraty wsi G. W summariuszu klaszt. z tego czasu (Dominikanki P-ń C 23, 6) znajduje się notatka, w której powołano się na „dawną tradycję”, według której G. został przyłączony rzekomo do stwa średz. [recte śrem.] przez Łukasza Górkę wdę pozn., który miał przekupić w tym celu niem. mniszki w klasztorze. Nie wiadomo, o którym Łukaszu Górce mówi ta wzm.; Łukasz I był wdą pozn. w l. 1441-75, a Łukasz II w 1. 1535-38. Żaden z nich nie był nigdy tenutariuszem śrem., natomiast w 1. 1523-37 tenutariuszem śrem. był Andrzej Jaktorowski, który był blisko związany z Łukaszem II Górką i kilkakrotnie w 1. 1517-24 zastępował go na urzędzie star. gen. wlkp. jako jego surogator (A. Gąsiorowski, Urzędnicy zarządu lokalnego w późnośredniowiecznej Wielkopolsce, Poznań 1970, s. 168). Przyłączenia wsi G. do stwa śrem. mógł dokonać Jaktorowski z inicjatywy Górki.