(1387 kop. 1421 Cawcze, 1423 or. Cawcze, 1428 Kawcze, 1452 Corczewo!) 8 km na NW od Miejskiej Górki.

1. 1387 dystr. Poniec (Wp. 3 nr 1866); 1448 n. pow. kośc. (PG 3, 25); 1510 n. par. Zakrzewo (LBP 123).

2. 1415, 1423, 1432 zapowiedzi → p. 3; 1423 Jadwiga i Anna z Zakrzewa mają rozgraniczyć K. z wsią Sowiny Jakuba, Piotra i Michała z Sowin; obie strony mają stawić po 6 sąsiadów (convicinos) z in. wsi i oni wobec podkomorzego i woźnego sąd. mają zeznać, kędy biegnie gran. między tymi wsiami (WR 3 nr 1463).

1456 zarośla (indago) Dąbrowa Gola w K. → p. 3.

1521 C. graniczy z wsią Szurkowo (PG 15, 399); 1528 (reg. 1797) K. graniczy z wsią Sowiny; gran. ta dotyka [z jednej strony] Sarbinowa, [z drugiej strony] Golinki (BR 533, 54v).

3. Własn. szlach. 1387 Jan Donin z Sarnowy z ż. Małgorzatą kupują od Wincentego z Granowa kaszt. nak. wsie Zakrzewo, Kawcze i Jasienie w dystr. ponieckim za 300 grz. (Wp. 3 nr 1866).

1408 Jurga Donin [z → Sarnowy, tamże wszystkie jego transakcje] ma zapisać swej ż. Małgorzacie 860 grz. darowizny (resignacionem facere... racione donacionis ipsius [= zapis posagu i wiana?]) na wsiach Zakrzewo, C. i Jasienie (KoścZ 3, 68v; BR 628 nr 25, podaje błędną datę 1407 oraz inne sumy darowizny 70 i 60 grz.!); 1415 tenże zapowiada, [a więc posiada], Sarnowę, Żołędnicę, Golę, Zakrzewo, K. i Jasienie (KoścZ 4, 158, dawniej k. 55); 1421 tenże z matką Małgorzatą uposaża kościół par. w Sarnowie; do dochodów tego kościoła, należy m. in. 1 grz. czynszu rocznego od kmieci ze wsi K. (Wp. 1 nr 341); 1423 tenże zapowiada [a więc posiada] Zakrzewo, K., Jasienie, Modłę, Sarnówkę, Łęki, Jałacino, Dąbrówkę i Golę (KoścZ 7, 114); 1428 sąd ziemski uznaje pr. Małg. Doninowej [wd. po Jurdze] do jej oprawy w Zakrzewie, K. i Jasieniu; z tych wsi zostały pozwane cc. Małgorzaty przez Henryka Niałeckiego (KoścZ 9, 95); 1432 Jadwiga i Anna z Zakrzewa [cc. Jurgi Donina] posiadają K. → p. 2.

1448¹Podział ten dawniej datowano błędnie na 1434 r., gdyż składka, na której spisano akt podziałowy zaliczona została błędnie do in., wcześniejszej księgi (PG 1); tę błędną datę powtarzają: KObceRyc. 125, Cieplucha 297, BR 628 nr 98 oraz hasło → Gola Jadwiga ż. Wojciecha [Wyskoty] z Ostrowa [k. Śremu, dawniej ze Zdziesza w pow. pyzdr.] oraz Anna ż. Jana Chełmskiego z Chełmu [k. Krakowa²Jan Chełmski późniejszy kaszt. połaniecki był s. Piotra Chełmskiego kaszt. połanieckiego i Anny z Biechowa [w woj. sandomierskim?], a bratem Ścibora Chełmskiego, który ożenił się z Anną c. Bartosza Sokołowskiego i osiadł w → Poniecu. Jan w 1429 zapisał oprawę posagu i wiana Annie Doninównie na wsiach Wola Chełmska [późniejsza Wola Justowska], Przegorzały i Bielany k. Krakowa (SHGKrak. I, 335)], cc. Jurgi Donina, dzielą się majątkiem po ojcu i matce: Jadwiga otrzymuje K. i Golę, a Anna Zakrzewo i Jasienie (PG 3, 25);

1452 taż Jadwiga dz. C. [w księdze błędnie: Corczewo!] oraz Jan Wyskota kanonik kat. pozn. [jej syn] prowadzą spór o pr. patronatu kościoła par. w Zakrzewie z Janem Chełmskim; wspomn. dziedzice K. proponują na pleb. w Zakrzewie Michała z Siekowa (ACC 33, 233); 1464 taż Jadwiga w sporze z Marcinem Łódzkim [s. Bieniaka Będlewskiego z → Będlewa] z Czerwonego Kościoła [obecnie Czerwonawieś], → niżej: transakcje jej synów 1465 (BR 628 nr 173). 1464 taż Jadwiga Kawiecka w sporze z Piotrem i Maciejem ss. zm. Mik. Dobczyńskiego z Ostrowa; sąd ma ocenić, czy wspomn. bracia mają już wiek sprawny, aby występować w sądzie (BR 628 nr 168); 1464 taż Jadwiga w sporze z Janem i Zachariaszem [ss. Mik. Dobczyńskiego] z Ostrowa w sprawie swego posagu i wiana (BR 628 nr 169); 1466 taż w sporze z tymiż Janem, Piotrem, Zachariaszem i Mikołajem [z Ostrowa] o 150 grz. posagu; z powodu niestawienia się Jadwigi sąd nakazał jej wieczne milczenie (BR 628 nr 181).

1456 Andrzej i Maciej [ss. Wojciecha i Jadwigi] bracia niedz. z K. kupują od swej siostry Anny ż. Jakuba ze Strzępinia jej cz. K. oraz zarośla (indago) zw. Dąbrowa Gola za 70 grz. (PG 5, 36); [ok. 1457-60] (wzm. 1521) zapisano czynsz roczny dla kapituły kat. pozn. na K. [wykupiony w 1521] (CP 5 nr 17).

1459 Andrzej z K. z braćmi Mikołajem i Maciejem zeznaje, że jest winien 52 grz. Janowi Czekanowskiemu [z Czekanowa, pow. kal.] (BR 628 nr 163); 1464 tenże Andrzej z K. i z Goli pozwany przez Jana Twardowskiego pisarza sądu ziemskiego w Kościanie o zapłacenie 26 grz. w półgr długu i tyleż szkody (BR 628 nr 175); 1465 tenże oraz jego bracia Mikołaj i Maciej zobowiązują się zapłacić 20 grz. długu Bernardowi, Teofilowi i Wacławowi ss. zm. Jana Czekanowskiego vel Twardowskiego oraz ich stryjowi Jakubowi Kęszyckiemu [ze wsi Kęszyce, pow. kal.] (BR 628 nr 179).

1463-64 Jan Wyskota kanonik kat. pozn., Mikołaj i Maciej bracia niedz. z Kawcza w sporze z Elżbietą wd. po Zygmuncie Sokołowskim i ich dziećmi Maciejem, Zygmuntem, Katarzyną i Heleną o pr. bliższości do Rusocina, w którym zm. Zygmunt Sokołowski zabił niegdyś małol. Małgorzatę c. Wojc. Rusockiego (BR 628 nr 166, 167); 1464 ciż bracia w sporze z Mik. Pasikoniem ze wsi Konarskie [k. Książa] o 20 grz., które należą się wspomn. braciom po zm. Małgorzacie c. Wojc. Rusockiego; Mik. Pasikoń ma zapłacić im tę sumę (KoścZ 14, 294; BR 628 nr 171); 1464 ciż bracia w sporze z Andrzejem i Janem ss. Piotra Słapa [z Dąbrowy, par. Skórzewo] o 256 1/2 grz. półgr; sumę tę winien był Dąbrowskim Wojc. [Wyskota z Ostrowa] (BR 628 nr 172); 1465 Andrzej, Mikołaj, Maciej, Anna, Katarzyna i Helena dzieci zm. Jadwigi Kawieckiej [i Wojciecha] pozywają Marcina Łódzkiego o 200 zł węg. długu i tyleż szkody (BR 628 nr 178).

1468 Mikołaj i Maciej [ss. Wojciecha i Jadwigi] bracia z K. wygnali Annę ż. Jana Chełmskiego z jej dóbr dziedz. Zakrzewo; star. gen. nakazuje im oddać te dobra Annie i żyć z nią w pokoju pod zakładem 400 grz. (BR 628 nr 182); 1469 ciż otrzymują całe Zakrzewo i Jasienie od Anny Zakrzewskiej wd. po Janie Chełmskim, a Wojc. Górski [z Góry k. Bnina w pow. pyzdr.] kaszt. lędzki i star. wsch. oraz Ścibor [Chełmski z Ponieca, brat zm. Jana] z Ponieca rezygnują ze swych części oraz praw do tych wsi uprzednio im danych przez wspomn. Annę³Wojc. Górski i Ścibor [Chełmski] z Ponieca otrzymali pewne pr. do Zakrzewa od Anny wd. po Janie Chełmskim, → Zakrzewo (PG 7, 261; PG 8, 9v); ciż bracia z K. oddają wspomn. Annie Zakrzewskiej 1/2 Zakrzewa z całym folw. i z całym dworem oraz 1/2 Jasienia z 1/2 folw. i z 1/2 lasów w dożywocie (PG 8, 45 – 3 zapiski; BR 628 nr 184, 187); 1470 woźny sąd. wwiązuje tychże braci w Zakrzewo i Jasienie, a Annę wd. po Janie Chełmskim w jej dożywocie na tych wsiach; po jej śmierci te części wspomn. wsi mają powrócić do braci z K. (BR 628 nr 188, 189); 1471 ciż bracia otrzymują od wspomn. Anny wd. po Janie Zakrzewskim [Chełmskim] oddane jej w 1469 połowy wsi Zakrzewo i Jasienie, a w zamian zobowiązują się płacić jej czynsz roczny 8 grz. od sumy głównej 60 grz. oraz dawać co roku 2 małdraty żyta, 1 małder pszenicy, 2 ćw. prosa, 2 ćw. kaszy jęczmiennej, 2 ćw. grochu, 4 barany, 2 utuczone wieprze, 2 kamienie masła, 4 kopy serów, 20 kogutów, 20 wozów drewna, 4 1/2 kopy jaj (PG 8, 106v; BR 628 nr 195);

1469 ciż Mikołaj i Maciej z K. zapisują czynsz roczny 6 1/2 grz. od sumy głównej 130 zł węg. Mikołajowi s. Jana Ostrowskiego⁴Nie wiadomo, czy tego samego Mikołaja dot. zapiska z 1477 r.: Mik. Gonka niegdyś z Ostrowa sprzedaje swą cz. K. odziedziczoną po ojcu i matce Eliaszowi Rokossowskiemu za 66 zł węg. (PG 9, 84). Informacja ta nie ma żadnych punktów stycznych z resztą przekazów dot. K., brak też śladów, co się stało z cz. K., którą nabył wspomn. Rokossowski [z Ostrowa k. Śremu] na 6 kmieciach w K. (PG 8, 10); 1469 ciż sprzedają z zastrz. pr. odkupu Mik. Dzięczyńskiemu 7 ł. os. w K. za 100 zł węg. (PG 8, 52v); 1471 ciż kupują od [swej siostry] Katarzyny ż. Sylwestra (Lasoty) z Pniew [niezident.] jej cz. po ojcu i matce w K. za 70 grz. (PG 8, 104v); 1471 ciż sprzedają wieś Gola braciom Zachariaszowi i Maciejowi niegdyś z Ostrowa za 100 grz. szer. gr (PG 8, 105v).

1471 Jadwiga ż. Mik. Kawieckiego sprzedaje cz. dziedz. w Chojnie [pow. kośc.] Mik. Kuklinowskiemu (PG 8, 94).

1471 Jadwiga ż. Macieja z K., c. Michała Sowińskiego, w sporze z Mik. Ziemlińskim o pr. należne jej w spadku po dziadku Janie Brylu Sowińskim (BR nr 191); 1473 taż w sporze ze Szczepanem (Stephanus) Ziemlińskim o pr. do Krzekotowic (BR nr 199); 1473 taż w sporze z Janem, Michałem i Stanisławem z Krzekotowic; sąd przyznaje Jadwidze pr. do spadku po wspomn. dziadku, tzn. do 1/4 Krzekotowic, folw. Szarpatki i łąki Chwałówka wbrew pretensjom Konrada Turskiego [z Turska Wielkiego, pow. kal.], a Jadwiga sprzedaje te dobra Marcinowi niegdyś Karnińskiemu [z Karmina, pow. kal.] (PG 7, 215; BR 628 nr 197, 198); 1476 taż sprzedaje 4 1/2 ł. os. w Ziemlinie za 130 grz. Mac. Kurogórskiemu z Ziemlina (PG 9, 66); 1476, 1479 taż wraz z mężem Mac. Kawieckim pozwana przez Mikołaja niegdyś Kuranowskiego [z Kuranowa, obecnie Koronowo, pow. kośc.] o to, że jej dziad Jan Bryl Sowiński, który ręczył za Dorotę ż. Jana Żytowieckiego a c. Jana Goniębickiego, nie dokonał wyclenia [uwolnienia od roszczeń in. osób] 1/4 Goniębic i 1/4 Wyciążkowa; 1479 sąd wyrokuje, że Jadwiga ma dokonać tego zobowiązania jako najbliższa spadkobierczyni Jana Bryla (BR 628 nr 202, 203, 209); 1477 taż sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 4 ł. w Sowinach Wojciechowi niegdyś Łaszczyńskiemu (PG 9, 76v); 1479 tejże mąż Mac. Kawiecki zapisuje 1000 zł węg. na 1/2 K. (PG 9, 77); 1479 taż w sporze z Marcinem niegdyś Karnińskim, który nie wiadomo, jakim pr. zajął 1/2 Krzekotowic wartości 500 grz., które należały się Jadwidze; z powodu niestawienia się Jadwigi sąd przyznaje 1/2 Krzekotowic Karnińskiemu, a Jadwidze nakazuje wieczne milczenie (BR 628 nr 208); 1482 taż sprzedaje z zastrz. pr. odkupu za 80 zł węg. cz. Sowin Katarzynie ż. Mik. Maczka (Maćka?) z Kuczyny, a 1/3 Sowin daje mężowi Maciejowi (PG 9, 166).

1475-76 Mac. Kawiecki z K. [s. Wojciecha i Jadwigi Doninówny] kupuje części w Gościejewicacach (BR 628 nr 204): 1475 cz. od Andrzeja Górskiego [podkomorzego pozn., star. wał. i star. człuchowskiego z Góry k. Bnina pow. pyzdr.] (tę cz. posiadał Piotr Sas, z zastrz. pr. odkupu od Jana Ciołka, ale z powodu jego nieobecności na wyprawie wojennej król dał pr. do tej cz. Andrzejowi Górskiemu) za 100 zł węg. (PG 9, 30), 1475 cz. dziedz. od Piotra Gościejewskiego oraz 3 ł., które posiadał on z zastrz. pr. odkupu od Jana Ciołka za 80 zł węg. kupuje (łącznie) za 400 zł węg., 1476 cz. dziedz. Jana Ciołka za 400 zł węg. (PG 9, 64v); 1476 tenże zapisuje Janowi Ciołkowi z Gościejewic czynsz roczny 10 grz. od sumy głównej 100 grz. na K., a Jan Ciołek na tej sumie zapisuje po 35 grz. posagu i wiana ż. Katarzynie (PG 9, 65); 1483 Jan Ciołek z Gościejewic z ż. Katarzyną umarzają zapisy czynszu i oprawy na K. (BR 628 nr 212);

1482 tenże Mac. Kawiecki zapisuje ż. Jadwidze [Sowińskiej] po 300 grz. posagu i wiana na Gościejewicacach, a Jadwiga zeznaje, że mąż zaspokoił ją z posagu i wiana zapisanego [poprzednio] na K. (PG 9, 166).

1483 działy braci Macieja i Mikołaja [ss. Wojciecha i Jadwigi Doninówny]: Mik. Zakrzewski otrzymuje K., 1/2 folw. Jasienie oraz 106 grz., a Mac. Kawiecki otrzymuje Zakrzewo; Jadwiga ż. Mikołaja Zakrzewskiego ma się zrzec swej oprawy na Zakrzewie, a Mac. Kawiecki ma wykupić czynsz roczny 2 grz. ciążący na wsi K. (PG 9, 179v; BR 628 nr 213, 214); dalsze transakcje Mac. Kawieckiego z Zakrzewa → Zakrzewo k. Miejskiej Górki.

1484 Jan [dz. K.] s. zm. Mik. Zakrzewskiego zeznaje, że Mac. Kawiecki [od 1483 z Zakrzewa] zaspokoił go z oprawy jego zm. matki [Jadwigi] w Zakrzewie (PG 9, 187); 1489 tenże zapisuje ż. Dorocie po 100 zł węg. posagu i wiana na 1/2 części K. należnej mu w działach z braćmi (PG 10, 115v); 1489 tenże zapisuje ż. Dorocie po 100 zł węg. posagu i wiana na cz. K., która mu przypadnie w działach z braćmi Andrzejem, Piotrem, Wawrzyńcem i Maciejem oraz na cz. Sierakowa [k. Miejskiej Górki] (PG 10, 125); 1489 tenże kupuje cz. Sierakowa za 85 zł węg. od sióstr niedz. Kat. Krzysztofowej Łangowskiej, Anny ż. Wiktora z Obornik oraz Małgorzaty ż. Malchra (Melchiora) Ziemka ze Szczodrego [niezident.] (PG 10, 125); 1490 tenże od tychże sióstr kupuje 1 ł. opust. i 1/4 sołectwa w Szymanowie [k. Miejskiej Górki], cz. w Chwałkowie nal. do Ciecieradów [pow. pyzdr.] oraz przezyski na in. Chwałkowie k. Dolska [obecnie Chwałkowo Kościelne] (PG 10, 125v).

1495 Wawrz. Kawiecki [s. Mikołaja] zapisuje ż. Jadwidze c. Hinczki Ujesdzkiego [z Ujazdu, pow. kośc.] po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr należnych mu w działach z braćmi Piotrem i Maciejem (PG 7, 88).

1501 Piotr Kawiecki [s. Mikołaja] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1 ł. os. w C. Andrzejowi Konarskiemu burgr. ziemskiemu kośc. za 11 grz.; na tym łanie siedzi kmieć Wojc. Kostnilath (PG 12, 175); 1501 tenże zapisuje ż. Barbarze c. Marcina Grabisza ze wsi Nowiec po 60 zł węg. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w C., m. in. na dworze i na 1 ł. sołectwa (PG 12, 188).

1501 Mac. Kawiecki [s. Mikołaja] zapisuje ż. Barbarze Przybyszewskiej po 50 kóp [gr] posagu i wiana na 1/2 części w C., która mu przypadnie w działach z braćmi (PG 12, 152).

1498 Dorota wd. po Janie Kawieckim wysyła na wyprawę wojenną przeciw Turcji łucznika ze swej oprawy w K. i w Sierakowie (ExpBel. nr 577).

1505 Zygmunt, Anna i Jadwiga z K. [dzieci zm. Jana?] sprzedają z zastrz. pr. odkupu swą cz. Sierakowa za 85 zł węg. Bartłomiejowi Konarzewskiemu [z Konarzewa, pow. kośc.] (PG 13, 27).

1520 Mac. Kawiecki z K. [s. Mikołaja?] wyraża zgodę na erekcję altarii w kościele par. w Zakrzewie ufundowanej przez zm. uczciwą Małg. Głąbową (Glambowa) z K. (ACC 95, 28).

1521 wykupiono czynsz roczny ciążący na wsi K. dla kapituły kat. pozn. [zapisany ok. 1457-60] (CP 5 nr 17).

1523 Dorota Sarnowska ż. Wojc. Zakrzewskiego [s. Mac. Kawieckiego z Zakrzewa?] sprzedaje szl. Janowi Zawichojskiemu [niezident.] 1/2 ł. w K. (BR 628 nr 268). 1533 Mik. Kawiecki zięć Jana Szurkowskiego kupuje z zastrz. pr. odkupu od swego teścia cz. Szurkowa za 60 grz. (PG 16, 577).

1510 w K.: 4 ł. os. [uprawiane] przez dziedziców, 18 1/2 ł. os. [kmiecych] oraz 5 ł. [kmiecych] opust. (z tego 2 1/2 ł. uprawiają dziedzice); ponadto w K.: wiatrak, karczma, 2 ł. sołectwa (LBP 123); 1530 pobór z K. z 4 1/2 ł. (ASK I 3, 135v); 1563 pobór z K.: 7 3/4 ł., 2 wiatraki dor., 2 karczmy dor., 3 komor. (ASK I 4, 210); 1581 pobór płacą: a) cz. Jana Kawieckiego: 3 ł., 3 zagr., owczarz, który ma 10 owiec, wiatrak dor., b) cz. Jadwigi Golińskiej: 6 półł., 6 zagr., 1 komornica, owczarz, który ma 30 owiec, wiatrak dor., c) cz. Jakuba Kawieckiego: 2 ł., 3 zagr., d) cz. Piotra Kawieckiego: 5 półł., komornica, krawiec, owczarz, który ma 25 owiec (ŹD 90).

4. 1452 Jakub Katno (Cathno) sołtys w K. zeznaje, że oddał swe sołectwo w C. Jadwidze ż. Wojciecha niegdyś Ostrowskiego dziedziczce w C. i unieważnił przyw., który na to sołectwo posiadał (BR 628 nr 160); 1510 z 2 ł. [dawnego?] sołectwa w C. płacą 1/2 grz. [rocznie, dzies.?, czynszu?] kapitule kat. pozn. (LBP 123).

5. 1510 wiardunki dzies. z K. należą się kościołowi par. w Sarnowie, a pleb. w Zakrzewie otrzymuje tylko meszne; z 2 ł. [dawnego] sołectwa płacą 1/2 grz. [dzies.?, czynszu?] kapitule kat. pozn. (LBP 123).

6. 1463-64 Jan Wyskota kanonik kat. pozn. [s. Wojciecha z Ostrowa i Jadwigi Doninówny] (MH 12, 51; Now. 1, 300-301): 1464 temuż Sędziwój Rąbiński, Jan Baranowski, Mik. Szołdrski i Mik. Sokołowski winni są 150 grz. (BR 628 nr 174); 1463-64 → p. 3.