1406 or. utraqe Crziczsko (Wp. 5 nr 98; ZSW nr 1088), 1418 Krziczsko (ACC 3, 28v), Krzyczko (DBL nr 151), 1497 Minus Krzyczko (WsG 1, 11v-12), 1507 Cryczko Minus (WsG 1, 59v-60), 10 km na SW od Leszna.
1. 1418 n. par. własna (ACC 3, 28v), 1510 dek. Wschowa (LBP 155); 1497 n. pow. wsch. (WsG 1, 11v-12).
2. 1418 granice Święciechowy z K. (DBL nr 151); 1448 granice Święciechowy z K. i Wilkowem [Niemieckim] (DBL nr 22).
1510 jezioro i 2 lasy (LBP 155); 1543 jezioro → Krzycko Wielkie; 1564 folw. Ś. Walentego i folw. leżący w stronę Święciechowy → Krzycko Wielkie, p. 3 i przyp. 9; 1566 role folwarczne w K.M. przy granicach święciechowskiej i gołanieckiej (WsZ 2, 8v).
3. Własn. szlach. w ręku rodziny Krzyckich h. Kotwicz, → Krzycko Wielkie1W sprawach własnościowych K.M. występowało niemal zawsze razem z Krzyckiem Wielkim. Wszystkie wiadomości o Krzyckich zebrane zostały w haśle → Krzycko Wielkie. Tam też wyjątkowo podajemy kilka przekazów, w których występuje tylko K.M.
1543 Urban Gudel, Walenty Frycz, Jan Kothner pracownicy (laboratores) Mik. Krzyckiego w M.K. (KoścZ 25, 483-483v).
1510 wieś C. ma 12 ł. os., 1/2 ł. opust., w tym sołectwo ma 1 ł., 1 ł. należy do plebana, 2 folwarki dziedzica2W źródle: allodia eiusdem domini, co odnosi się zapewne do wymienionego na wstępie dziedzica, może zaś jednak do wspomn. w zdaniu poprzednim starosty wsch. Starostami wsch. byli wtedy Piotr, Jan i Mac. Górscy z Miłosławia (UDR I/2 s. 186; G.Star. 69); nie są znane skądinąd ich związki z K, jezioro, 2 lasy (LBP 155).
Pobór: 1531 od 3 ł. po wiard. (ASK I 3, 184v); 1563 od 7 1/4 ł., 4 komor., 1 wiatraka dziedz., karczmy (ASK I 5, 208); 1566 z działu Krzysztofa Krzyckiego od 6 3/4 ł., 1 zagr., wiatraka dziedz. i wiatraka dzierżawionego, karczmy, z działu Macieja i Mik. Krzyckich od 3 ł. (ASK I 4, 307v); 1564 wieś M.C. ma 6 1/2 ł. → p. 5; 1579 od 5 1/2 ł., 2 zagr. bez roli, 5 komor. bez inwentarza, rataja 30 gr od pługa, rataja z Nowej Wsi 30 gr, owczarza mającego 25 owiec (ŹD 99; ASK I 3, 665).
4. 1510 sołectwo na 1 ł. (LBP 155).
5. 1418 Tomasz pleb. w K., kaznodzieja we Wschowie (ACC 3, 28v).
1498 Mik. Kieslar pleb. w K., s. Mik. Kieslara mieszcz. kośc. (ACC 75, 33); 1509-17 tenże Mikołaj pleb. w K. i altarysta w Kościanie (ACC 86, 80v; ACC 92, 291v; PG 15, 180v); 1521 [tenże?] Mikołaj pleb. w K. i starszy bractwa kapłanów w Święciechowie (ACC 96, 138).
1510 kościół par. w C. pod wezwaniem Ś. Klemensa, pr. patronatu należy do dziedzica; pleb. ma 1 ł.; kmiecie płacą dzies. w 1/2 bpowi pozn. a w 1/2 staroście wsch., z sołectwa nic nie jest płacone; z 2 folwarków dziedzica3→ przyp. 2 jeden płaci dzies. plebanowi; do par. należą C., Krzycko Wielkie i Nowa Wieś (LBP 155).
[1527-35] Andrzej Krzycki bp płocki zapisuje w testamencie nieokreślone sumy kościołowi w C., w którym pochowani są jego przodkowie → Krzycko Wielkie.
1540 rejestr kontrybucji kleru: w K. pleb. płaci 12 gr, kościelny 2 gr (CP 404, 42); 1564 wieś M.C. płaci dzies. z 3 1/2 ł. bpowi pozn., a z 3 ł. staroście wsch. (IBP 312).
1598 Jan archiprezbiter z Góry [na Śląsku] prezentowany na pleb. w K. przez braci rodz. Macieja, Mikołaja i Jana Krzyckich patronów tegoż kościoła przywróconego katolikom4Wg Now. 2, 439, innowiercy przejęli kościół w K. tymczasowo w drugiej poł. XVI w. „po apostazji patronów”. Być może przy okazji sporów o kościół został on złupiony, → przyp. 5 (ACC 132, 112).
1619 wizytacja dek. wsch.: w K. znajdował się niegdyś drewniany kościół par. pod wezwaniem Ś. Klemensa, ale spłonął 1 V 16075Kościół w K. został zapewne wcześniej, w końcu XVI w., złupiony; w 1598 sejmik średzki domagał się bowiem uchwalenia prawa o gwałcicielach grobów „przypominawszy żałosną krzywdę jechm. pp. Krzyckich” (Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, wyd. W. Dworzaczek, t. 1, cz. 1, Poznań 1957, s. 209). Groby rodziny Krzyckich znajdowały się w kościele w K.M. → p. 5; pozostała dzwonnica z 2 dzwonami, ubogi i zrujnowany dom dla plebana oraz szkoła; ołtarze i sprzęty (suppellex) ocalono z pożaru i przeniesiono do znajdującej się w pobliżu (paulo remotius) kaplicy Ś. Walentego6Zob. Krzycko Wielkie przyp. 9 zbudowanej z drewna z fundacji Jana Krzyckiego [sędziego wsch. zm. 1519/20?]; przy kościele w K. nie przebywa żaden kapłan i nie odprawia się nabożeństw (AV 4, 170v-171).
7. SzPozn. 182; ŁOp. 2, 319-320.
1 W sprawach własnościowych K.M. występowało niemal zawsze razem z Krzyckiem Wielkim. Wszystkie wiadomości o Krzyckich zebrane zostały w haśle → Krzycko Wielkie. Tam też wyjątkowo podajemy kilka przekazów, w których występuje tylko K.M.
2 W źródle: allodia eiusdem domini, co odnosi się zapewne do wymienionego na wstępie dziedzica, może zaś jednak do wspomn. w zdaniu poprzednim starosty wsch. Starostami wsch. byli wtedy Piotr, Jan i Mac. Górscy z Miłosławia (UDR I/2 s. 186; G.Star. 69); nie są znane skądinąd ich związki z K.
3 → przyp. 2.
4 Wg Now. 2, 439, innowiercy przejęli kościół w K. tymczasowo w drugiej poł. XVI w. „po apostazji patronów”. Być może przy okazji sporów o kościół został on złupiony, → przyp. 5.
5 Kościół w K. został zapewne wcześniej, w końcu XVI w., złupiony; w 1598 sejmik średzki domagał się bowiem uchwalenia prawa o gwałcicielach grobów „przypominawszy żałosną krzywdę jechm. pp. Krzyckich” (Akta sejmikowe województw poznańskiego i kaliskiego, wyd. W. Dworzaczek, t. 1, cz. 1, Poznań 1957, s. 209). Groby rodziny Krzyckich znajdowały się w kościele w K.M. → p. 5.
6 Zob. Krzycko Wielkie przyp. 9.