NIECHŁOD

1181 fals. z ok. 1230 Nechlod (DBL nr 1), 1258 or. Nechlod (Wp. 1 nr 368), 1437 Nyechlod (ACC 79, 44), 1501 Nyechod (PG 12, 147), 1505 Nyechloth (WsG 1, 50v), 1566 Niechlov (ASK I 4, 307), 8 km NE od Wschowy.

1. 1495 n. pow. wsch. (WsG 1, 1v); 1426 n. par. własna (K 5, 66); 1510 dek. Wschowa (LBP 154).

2. 1517 folw. w N. leży k. drogi dla bydła (WsG 1, 114).

3. Własn. klaszt. w Lubiniu, potem szlach. 1181 [fals. z ok. 1230] Władysław [Lask.] wśród posiadłości bened. lub. wymienia m. in. wieś N., która podlega setnikowi w Kuszkowie (DBL nr 10); 1258 Bolesław [Pob.] wymienia wśród posiadłości tychże bened. m. in. wieś N., która podlega sernikowi w Kuszkowie (Wp. 1 nr 368; DBL nr 23 reg.); [w następnym wykazie dóbr lub. w falsyfikacie datowanym 1294, a powstałym ok. 1300 (DBL nr 41), wieś N. nie jest już wspomniana].

1420 Olbracht z N., Niechłodzki toczy proces z Janem i Pietraszem Szelewskim i dowodzi, że swe dobra „pod królem” [tzn. w Królestwie Pol] posiadał już 3 lata wcześniej, niż Pietrasz go pozwał; rozprawa zostaje odłożona, ponieważ Olbracht nie jest obecny w kraju (WR 3 nr 1406; KoścZ 6, 33).

1492-97 Jan Gołanicki sędzia wsch.: 1492 tenże z N. wraz z sołtysem Marcinem i swymi kmieciami z N. zobowiązuje się płacić szl. Dorocie z Grobi dożywotnio 16 grz. rocznie (ACC 69, 17); 1494 tenże z N. → p. 5; 1495 tenże zapisuje Piotrowi Niemierzyckiemu pleb. w Opalenicy i altaryście w Osiecznej 5 grz. 16 gr czynszu na całej swej wsi N. (WsG 1, 1v); 1495 tegoż kwituje Frycz Jędrzychowski z zapłaty 350 zł, za które nabył z zastrz. pr. wykupu wieś N. [tzn. Gołanicki wykupił te dobra] (WsG 1, 2); 1497 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Piotrowi z Opalenicy sędziemu pozn. 1/2 N. z 1/2 folw. za 100 grz. (WsG 1, 11); 1497 tenże sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Mac. Kawieckiemu z Zakrzewa [k. Górki Miejskiej] 6 kmieci w N. za 100 grz. (WsG 1, 14).

1505-27 Mikołaj i Wawrzyniec, ss. zm. Jana Gołanickiego: 1505 tenże Mikołaj wraz z matką Dorotą wydzierżawia Piotrowi Rydzyńskiemu wieś N. na 4 lata za 120 grz. z tytułu posagu Anny ż. Piotra; jeśli w ciągu owych 4 lat Piotr nie wybierze [zysków] 120 grz., Mikołaj z bratem Wawrzyńcem dopłacą mu brakującą sumę (WsG 1, 50v); 1517 ciż bracia dokonują działów: Mikołaj otrzymuje Gołanice z zamkiem, dworem i folw., nadto folw. w Piotrowicach oraz 1/2 N. z 10 kmieciami, zagrodnikiem, folw. i 1 łanem położonym obok [łanu] Mik. Korbisreynna; ma płacić 1/2 zobowiązań ciążących na N., przejąć może 1/2 koni i klaczy roboczych z N. oraz 1/2 owiec i wełny w N. i Buczu (WsG 1, 114); 1524 tenże Mikołaj toczy proces z występującym z urzędu star. wsch. w sprawie Andrzeja karczmarza z N.; Mikołaj stwierdza, że uwięził Andrzeja jako swego poddanego za występki przeciwko sobie i wypuścił go, gdy ten się „poprawił” (WsG 1 k. 172, 174); 1524 ciż bracia dokonują działów: Mikołaj otrzymuje Gołanice, Wawrzyniec – Bucz i Grobię [brak wzmianki o N.] (WsG 1, 178); 1526-27 ciż bracia odmawiają zgody na ciążenie ich dóbr w Gołanicach i N. z powodu nie opłacenia przez nich podatków uchwalonych przez sejm w 1525 (WsG 1 k. 191, 194v; WsG 2 k. 8v-9, 12, 23, 27, 33); 1533 tenże Wawrzyniec zapisuje swej ż. Helenie c. Jerzego Konarskiego po 1100 zł posagu i wiana na 1/2 wsi Gołanice, Jezierzyce, N., 1/2 cz. Piotrowic i na całych wsiach Bucz i Grobia (PG 16, 601v).

1497 Mac. Kawiecki → wyżej: Jan Gołanicki; 1498 Jan Sowiński [syn Mac. Kawieckiego, → Kawcze] ma z wyroku sądu dokonać z braćmi przyrodnimi (congermani) Piotrem, Tomaszem, Andrzejem, Maciejem, Wojciechem i Mikołajem podziału dóbr nabytych z zastrz. pr. wykupu (reemptiones) w N. (BR 628 nr 249); 1501 tenże otrzymuje od swych braci rodz. [recte przyrodnich] Piotra, Tomasza, Andrzeja, Macieja i Wojciecha z Zakrzewa ss. zm. Mac. Kawieckiego w działach wieś Sowiny, cz. Pawłowic w pow. kośc. oraz cz. N.; części Pawłowic i N. ojciec ich nabył z zastrz. pr. wykupu (PG 12, 147); 1508 tenże Jan sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Annie c. Tomasza Bieczyńskiego a ż. Piotra Drzewieckiego [przedtem ż. Mik. Radomickiego lub Daleszyńskiego] swą cz. N., którą jego ojciec Mac. Kawiecki wziął w zastaw od Jana Gołanickiego (WsG 1, 61); 1514 Elżbieta i Małgorzata z Daleszyna kwitują swych braci rodz. Andrzeja, Jana i Wojciecha z 21 grz. 10 gr należnych im z sumy 100 grz. po zm. matce Annie [c. Tomasza Bieczyńskiego], która sumę tę miała zapisaną przez zm. Jana Sowińskiego na N.; Sowiński dobra te nabył z zastrz. pr. odkupu od Jana Gołanickiego (WsG 1, 93v-94).

1548 Samuel Gołanicki syn zm. Wawrz. Gołanickiego pozywa wd. po Wawrzyńcu, Magdalenę Czarnkowską [z Czarnkowa w pow. kośc.] o dokonanie podziału dóbr Gołanice, N., Jezierzyce i Piotrowice (WsG 3, 120); 1564 tenże → p. 5.

1531 pobór od 10 ł., 1 1/2 ł. sołtysiego (ASK I 3, 184); 1535 pobór od 10 ł., 1 1/2 ł. sołtysiego, karczmy (ASK I 4, 38); 1563 pobór od 17 1/2 ł., 5 komor., 1 karczmy dziedz., 1 wiatraka dor. (ASK I 5, 206v); 1564 12 ł. → p. 5; 1566 pobór od 17 1/2 ł., wiatraka dziedz., 6 zagr., karczmy dziedz. (ASK I 4, 307); 1579 pobór od 21 ł., 4 zagr. z rolami, 4 komor. z inwentarzem, 7 komor. bez inwentarza, sołtysa z 2 ł., 2 rzem., 4 wiatraków (ŹD 99; ASK I 3).

Mieszkańcy: 1492 kmieć Marcin Jon (ACC 69, 17); 1497 kmiecie Merten Jone (płaci 6 wiard. rocznego czynszu), Hannes Lemmerherth (6 wiard.), Peter Segerth (1 kopa), Hannes Alde Vorrich (1 kopa), Garthichen (1 kopa), Kasper Jone (1 kopa; WsG 1, 14); 1517 kmiecie Jerzy Jeske, Bartłomiej Scholcz, Stan. Scholcz, Piotr Schramme, Baltazar Oelschleger, Jan Primel, Tomasz Rysterman, Jerzy Weidener, Grosz Merten, Sehobel, Wawrz. Czeiske, Piotr Morken, Mik. Korbisreynn, zagrodnik Czeiske (WsG 1, 114).

4. 1492 sołtys Marcin (ACC 69, 17); 1531-1579 sołtys ma 2 ł. → p. 3: pobór.

5. 1426 Jan pleb. w N. (K 5, 66); 1427 tenże toczy proces z Jerzym pleb. z Dębowej Łęki1W tym samym 1427 zanotowano proces Jana pleb. de Nichelaw, Nichilaw, który pozwany został przez Jana pleb. z Gerslersdorf [niezident., na pewno na Śląsku] o księgę kanonów wartości 1 wiard., szatę (peplum) wartości 10 gr swego sługi oraz 10 grz. z powodu obrazy, jako że przed kilku dniami nazwał go źle urodzonym obcokrajowcem i groził mu spaleniem kościoła (ACC 10, 225v). Now. 2, 441, odnosi tę wzmiankę do wsi Niechlów (na Śląsku, k. Góry, tuż przy pol. granicy), przyznaje jednak, że w Niechlowie nie jest poza tym poświadczony kościół par. Być może chodzi tu jednak o nasz N. Mylenie N. i Niechlowa zdarzało się też w rejestrach poborowych.

1437 Mikołaj pleb. w N. i altarysta w Lasocicach (Wp. 10 nr 1438; → Lasocice).

1494 Jan [syn] Łukasza kuśnierza ze Zbąszynia prezentowany przez Jana Gołanickiego na pleb. w N. po śmierci pleb. Macieja z Kłody (ACC 71, 69v).

1510 par. N. w dek. Wschowa [formularz nie wypełniony] (LBP 154); 1564 wieś N. [Samuela] Gołanickiego płaci od 12 ł. dzies. wiard. bpowi pozn. (IBP 312); 1673 wizytacja kościoła w N., filii kościoła par. w Gołanicach2Kościół w N. już w 1628 był filią Gołanic (Now. 2, 440). Utrata praw par. była wynikiem zmian zaszłych w okresie Reformacji, kiedy to N. okresowo przejęli innowiercy: kościół jest drewniany, pleb. ma 1 ł. (AV 17, 643-644).

1 W tym samym 1427 zanotowano proces Jana pleb. de Nichelaw, Nichilaw, który pozwany został przez Jana pleb. z Gerslersdorf [niezident., na pewno na Śląsku] o księgę kanonów wartości 1 wiard., szatę (peplum) wartości 10 gr swego sługi oraz 10 grz. z powodu obrazy, jako że przed kilku dniami nazwał go źle urodzonym obcokrajowcem i groził mu spaleniem kościoła (ACC 10, 225v). Now. 2, 441, odnosi tę wzmiankę do wsi Niechlów (na Śląsku, k. Góry, tuż przy pol. granicy), przyznaje jednak, że w Niechlowie nie jest poza tym poświadczony kościół par. Być może chodzi tu jednak o nasz N. Mylenie N. i Niechlowa zdarzało się też w rejestrach poborowych.

2 Kościół w N. już w 1628 był filią Gołanic (Now. 2, 440). Utrata praw par. była wynikiem zmian zaszłych w okresie Reformacji, kiedy to N. okresowo przejęli innowiercy.