NIEPRUSZEWO

1298 or. Neproszevo (Wp. 2 nr 770), 1387 Neproszeuo, Neproszewo (WR 1 nr 22, 33), 1391 Neprussewo, Neprossewo, Neprosszewo (WR 1 nr 276, 282; Lek. 1 nr 1157), 1396 Nepruszewo, Neprosewo (Lek. 1 nr 2209, 2256), 1399 Neproskow[o]!, Neprosszowo (Lek. 2 nr 2384), 1409 Nyeproszew[o] (ZSW nr 1346; WR 3 nr 405), 1413 Neprozewo (PZ 4, 1v-2), 1416 Nyeprosew[o] (WR 1 nr 909), 1418 Nyeproschewo (WR 1 nr 1021, 1025), 1423 Prosewo! (PZ 7, 94), 1427 Neprosschewo (PZ 9, 43v), 1428 Nieproszewo, Neproschewo (ACC 11, 38; WR 1 nr 1295, 1303), 1441 Nyeprosszewo (ACC 24, 158), 1443 kop. XV w. Naprussowo! (Wp. 5 nr 698), 1445 Nyeproschowo (PG 2, 83), 1459 Nyepruschewo (PZ 17, 222v), 1469 Nyeprzossewo (PG 8, 18v), 1489 Nieproschewo (PG 10, 114v), 6,5 km na NE od Buku.

1. 1445 n. pow. pozn. (PG 2, 81v); 1298 n. par. własna w archidiakonacie pozn. (Wp. 2 nr 770); 1510 dek. Śrem (LBP 97).

2. 1397 zapowiedź granic N. i Duraczewa → p. 3A; 1510 łąka w N. (LBP 97); 1566 droga z N. do Ceradza Starego; kopiec narożny w N. stoi przy krzyżujących się drogach, z których jedna prowadzi z Lisówek do Ceradza Nowego (PG 111, 882); ok. 1580 las niepruszewski → p. 5.

3. Własn. szlach.

3A. 1387 n. Nieproszewscy (Niepruszewscy) z N.:

1387 Kuba z N. i Więcek z N., świadkowie (WR 1 nr 33).

1388-91 Trzebiesław z N., Nieproszewski: 1388-91 tenże śwd. (WR 1 nr 47, 266; Lek. 1 nr 458); 1389 tenże i Mirosław z N. w sporze ze Szczepanem z Więckowic (Lek. 1 nr 679); 1391 ż. tegoż → niżej.

1389-92 Jasiek, Jan z N., Nieproszewski, ojciec Wojciecha i Jakusza z N. (WR 1 nr 52, 99, 258, 271): 1390 tenże z ss. [Wojciechem i Jakubem] → Niepruszewskie Jezioro (WR 1 nr 240); 1391 tenże toczy proces z żoną Trzebiesława [z N.] o 6 grz. z tytułu poręczenia (Lek. 1 nr 1157); 1392 tenże z [s.] Wojciechem z N. przegrywają proces z Mikołajem wójtem z Buku i [jego zięciem?] Przybysławem Rudnickim [z Rudnik k. Opalenicy] o 1/2 dziedziny N. (Lek. 1 nr 1181).

1389-1403 Wojciech z N., Nieproszewski, syn Jaśka z N., brat Jakusza z N. (WR 1 nr 52, 88, 136, 205, 211, 234, 258, 271, 282, 723; Lek. 1 nr 1202, 1422, 1462, 1525, 1527; Lek. 2 nr 2384, 2593; WR 3 nr 156): 1390 tenże → Niepruszewskie Jezioro (WR 1 nr 240); 1391 tenże w sporze z Tomaszem z Więckowic, który dowodzi, że nie ręczył na sumę 4 grz. (WR 1 nr 96); 1392 tenże → wyżej; 1393-99 tenże toczy procesy: 1393 ze Szczepanem Skórą [z → Gaju] i jego matką (Lek. 1 nr 1397), 1399 z Tomisławem z Grąbiewa o 12 grz. z tytułu poręczenia za posag (Lek. 2 nr 2348, 2415).

1389-1428 Miroszek, Mirosław z N., Nieproszewski, ojciec Dziersława, Jana i Mikołaja z N. (Lek. 1 nr 882, 2246, 2256, 2257, 2536; WR 1 nr 77, 149, 205, 263, 276, 297, 342, 381, 526, 538, 541, 548, 603, 641, 658, 699, 723, 750, 753, 789, 792, 796, 847; Lek. 2 nr 1920; KP nr 2913; PZ 10, 184v; WR 3 nr 33, 365, 459): 1389 tenże → wyżej: Trzebiesław;

1396-97 tenże toczy procesy ze swą siostrą, panną Wołką: 1396 Szymon Koszucki [z Koszut w pow. pyzdr.] w imieniu panny Wołki w sporze z tymże Miroszkiem, jej bratem, o 30 grz. [szer.] gr tytułem posagu i szat (Lek. 1 nr 2139); 1396 tenże w sporze z siostrą Wołką o szaty i posag przyznaje jej 60 grz. szer. gr; Wołka ma posiadać Duraczewo i 1/4 N.; Mirosław ma te dziedziny sprzedać w ciągu roku, a jeśli tego nie uczyni, to jego siostra wraz z Szymonem z Koszut może je sprzedać bez sprzeciwu Mirosława (Lek. 1 nr 2209); 1397 tenże toczy procesy z Szymonem z Koszut i panną Wołką o 30 grz. [szer.] gr (Lek. 1 nr 2366, 2375, 2493); 1397 Szymon z Koszut w imieniu Wołki, siostry swej żony, w sporze z Niemierzą [skąd?]; Szymon ma dać Niemierzy 15 grz. i opuścić Duraczewo oraz 1/4 N.; woźny sąd. ma upomnieć tegoż Miroszka, aby opuścił on wspomn. dziedziny; zapowiedź granic N. i Duraczewa (Lek. 1 nr 2428);

1413 tenże Mirosław i Hinczka z N. w sporze z [Mik.] Gardzinką z Brzozy (PZ 4, 32); 1415 tenże Miroszek ojciec Dziersława z N. (PZ 4 k. 100v, 102v); 1418 tenże Miroszek niegdyś z N. śwd. (WR 1 nr 948, 955); 1420 tenże [niegdyś z N.] → p. 3C; 1428 tenże (z N.) w sporze: ze Stanisławem sługą (familiaris) Bodzęty [z N. i Lubicza] (WR 1 nr 1303), z Bodzętą z N. niegdyś z → Lubicza (WR 1 nr 1295, 1296, 1507); 1428-29 tenże Mirosław z ss. Janem i Mikołajem braćmi niedz. toczy proces z Bodzętą z N. (PZ 10 k. 33v, 79v, 151v, 184v).

1390-91, 1427-34 Maciej z N., brat niedz. Stanisława: 1390 Tomisława ż. tegoż Macieja toczy proces o 1/4 Więckowic ze Szczepanem, Tomaszem i Jaśkiem braćmi [z Więckowic] (Lek. 1 nr 835); 1391 tenże w sporze z Tomaszem z Więckowic dowodzi, że Tomasz wziął [wspomn.] Tomisławie 5 grz. z jej cz. pieniędzy (WR 1 nr 246); 1427 [tenże?] Maciej z N. w sporze z Janem z Iwna i Januszem z Góry [k. Stęszewa?] (PZ 9, 43v); 1432-34 tenże i Stanisław bracia niedz. z N. w sporze z Janem z Grodziska (PZ 12 k. 22, 123).

1390-1418 Jakusz z N., Nieproszewski, syn Jaśka z N., brat Wojciecha z N. (Lek. 1 nr 1422, 1462, 1527, 2164 – tu błędny odczyt: Janusz; WR 1 nr 205, 312, 407, 439, 505, 531, 538, 627, 676, 708, 723, 750, 753, 787, 790, 822, 846, 1011; WR 3 nr 33, 405, 487; KP nr 3435): 1390 tenże → Niepruszewskie Jezioro (WR 1 nr 240); 1393 tenże w sporze z Winc. Trzcielińskim o konia wartości 3 grz. (Lek. 1 nr 1525, 1526).

1405-15 Piotr (Piotrek, Pietrasz) Nieproszewski (KP nr 2099; WR 1 nr 780; WR 3 nr 543): 1405 tenże → p. 3B; 1405 tenże → p. 3B.

1408 Paszek z N. śwd. (WR 1 nr 787).

1409-18 Wyszek z N., Nieproszewski (Niepruszewski): 1409 tenże wiceburgr. kośc. (ZSW nr 1333, 1345, 1346, 1366); 1410 tenże → Niepruszewskie Jezioro (WR 1 nr 797); 1414-18 tenże śwd. (WR 1 nr 802, 909, 942).

1415 Dziersław z N. syn Miroszka → wyżej: Miroszek.

1415-43 Jan z N., Nieproszewski, syn Miroszka: 1415-36 tenże śwd. (WR 3 nr 543; WR 1 nr 1060, 1072, 1238, 1478); 1428 tenże → wyżej: Miroszek; 1440 tenże oraz Wincenty z Niegolewa, Paweł i Wojciech z Radwankowa oraz Tomasz z Cieśli zabrali Mikołajowi z Głęboczka [kan. katedry pozn.] wołu i skazani zostają na zapłacenie 1 kopy szer. gr (AC 2 nr 1082); 1443 tenże? Jasiek dz. N., śwd. (Wp. 5 nr 698).

1428-43 Mikołaj z N., Nieproszewski, syn Miroszka (PZ 10 k. 184v, 187): 1428-29 tenże → wyżej: Miroszek; 1434-35 tenże w sporze ze Szczepanem z Manieczek (WR 1 nr 1445; PZ 12, 251v); 1443 tenże → niżej; 1443 tenże → niżej: p. 3E; 1443 tenże z bratem Szymonem z N. w sporze z Janem z Grzebieniska (PZ 14, 197); 1452 Jadwiga wd. po tymże Mikołaju z N. (PZ 17, 38).

1430-43 Szymon z N., Nieproszewski, brat Mikołaja z N. (PZ 11, 50v; WR 1 nr 1605): 1443 tenże → wyżej; 1443 tenże w sporze z Janem z Grzebieniska (PZ 14, 138v); 1443 tenże niegdyś z N. zastępuje w sądzie [swego brata] Mikołaja z N. w jego sporze z kmiotką z N. (PZ 14, 229); 1444 tenże niegdyś Nieproszewski zapisuje ż. Dorocie 100 grz. [posagu] na 1/2 swych dóbr [nie zostały wymienione] (PG 2, 27).

1432-34 Stanisław z N. → wyżej: Maciej.

3B. 1405-89 Gardzinowie Nieproszewscy h. Łodzia, dziedzice Brzozy i N.:

1405 pani Brzoska z N.: taż → niżej: p. 3E; taż, matka Wincentego, w sporze z Piotrem z N. (KP nr 2117).

1413-23 [Mik.] Gardzinka (Gardzina) z Brzozy: 1413 tenże w sporze z Szymonem i Boguszem z Koszut o 1/8 N.; Gardzinka ma przedłożyć na następnym terminie sąd. dok. na tę dziedzinę (PZ 4 k. 1, 1v-2); 1413 tenże → p. 3A; 1423 tenże toczy proces z Piotrem z Radwankowa o 1/2 dziedziny P. (PZ 7, 94).

1441-69 Wawrzyniec, 1442 Maciej, 1442-50 Jan duchowny i 1442-59, zm. a. 1469 Wojc. Gardzinowie Brzoscy, dziedzice z Brzozy i N., ss. [Mik.] Gardziny z Brzozy (AE I 108): 1441 tenże Wawrzyniec → p. 5; 1442 ciż bracia niedz. z N. → p. 5; 1445 ciż Wawrzyniec i Jan sprzedają Janowi Mleczko ze Zborowa 6 ł. os. w N. (PG 2, 81v); 1445 ciż Wawrzyniec, Jan i Wojciech z Brzozy zapisują Michałowi z Kuczkowa [k. Bnina w pow. pyzdr., obecnie nie istnieje] altaryście kat. pozn. 3 grz. czynszu rocznego od sumy [głównej] 36 grz. na swych dobrach Brzoza i N. (PG 2, 83); 1445 ciż Jan i Wawrzyniec → p. 5; 1450 Jan z Brzozy pleb. w Chojnicy [1444-51] odstępuje swym braciom Wojciechowi i Wawrzyńcowi z Brzozy części po ojcu i matce w Brzozie i N. (PG 4, 88); 1459 tenże Wojc. Gardzina z Brzozy, N. i Chojnicy toczy procesy: z Janem Mleczko ze Zborowa o 30 grz. szer. gr, z Sędziwojem z Rąbinia o 40 grz. szer. gr, z Winc. Czurydło z Bielaw oraz z Janem, Wietrzychem [Teodorykiem] i Bartoszem z Chojnicy (PZ 17 k. 182v, 214v, 222v); 1469 tenże Wawrz. Gardzina niegdyś Brzoski mąż Anny Laskownickiej z Laskownicy Małej [k. Gołańczy w pow. kcyn.] sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Wincentemu, Andrzejowi i Janowi braciom niedz. z Brzozy 1/2 Brzozy i cz. N. za 450 grz.; następnie sprzedaje im za 1400 grz. całą Brzozę wraz z cz., która przypadła mu po śmierci bratanicy Katarzyny c. zm. Wojc. Brzoskiego i trzecią cz., którą ma w N. po zm. Katarzynie (PG 8 k. 9v, 18v); 1473 tenże zm. Wawrz. Gardzina niegdyś z Brzozy i N. nazwany bratem herbowym i krewnym Łukasza z Górki wdy pozn. (PZ 19, 153v).

1469 Wincenty, 1469-73 Jan i 1469-89 Andrzej duchowny, bracia niedz., dziedzice Brzozy i N. (PZ 20, 87): 1469 ciż → wyżej; 1469 tenże Winc. Brzoski sprzedaje z zastrz. pr. wykupu Wojciechowi z Sędzina 6 grz. czynszu rocznego na wsi Brzoza i na cz. N. za 72 grz. (PG 8, 23); 1469 tenże Andrzej altarysta [w koleg. NMP] in Summo w Poznaniu sprzedaje swemu bratu Winc. Brzoskiemu 1/3 Brzozy i 1/9 N. za 500 grz. (PG 8, 38); 1473 ciż Andrzej i Jan płacą karę, bo nie stawili się w sądzie pozwani przez Jana niegdyś Nowodworskiego (PZ 19, 153v); 1489 tenże Andrzej sprzedaje Urielowi bpowi pozn. i jego bratankowi Łukaszowi z Górki [Miejskiej] Brzozę i 1/3 N. za 1000 grz. albo za 1/6 wsi Radwaniec w pow. kon. i 600 grz. (PG 10 k. 114v, 115 – dwie transakcje, w każdej podano inną cenę)

3C. 1420-29 Lubiccy z Lubicza i N.:

1420-28¹Wbrew KR 5, 14, Święchna w 1433 nie pisze się: z N., lecz występuje jedynie jako: Święchna wd. po Bodzęcie z Lubicza (PZ 12, 83) Święchna [z Niewierza] i 1426-29 jej maż Bodzęta z Lubicza i N.; 1420 taż Święchna wygrywa proces z Mościcem [ze Stęszewa] kaszt. pozn. o 1/4 N. i całe Duraczewo; dobra te posiadał Miroszek [niegdyś z N.] (PZ 6, 43v); 1426-29 tenże Bodzęta z N. śwd. (WR 3 nr 1181; WR 1 nr 1510; PZ 10, 175): 1428 taż Święchna ż. Bodzęty z N. [→ Lubicz] (PZ 10, 6); 1428-29 tenże Bodzęta z N., niegdyś z Lubicza → p. 3A; 1429 tenże w sporze z Piotrem Słapem z Dąbrowy (PZ 10, 194v).

3D. Inni posiadacze części w N.:

1413 Szymon i Bogusz z Koszut: ciż → p. 3B; tenże Bogusz z Koszut w sporze ze Słapem [z Palędzia] o N. (KR 2, 158, cytowanego aktu nie odnaleziono).

1418-34 Hinczka z N., Nieproszewski: 1413 tenże → p. 3A: Miroszek; 1418, 1420 tenże śwd. (WR 1 nr 964, 1021²Zapiska z 1418 nasuwa domysł, że mógł on być zastawnikiem (WR 1 nr 1021: śwd. Hinczka de Nyeproschewo obligacione). Wg KObceRyc. 105, Hinczka Niepruszewski był Ślązakiem z rodu Tadrów, 1025, 1060; WR 3 nr 694): 1424 tenże występuje w sądzie w imieniu Helszki Strzeleckiej (KoścZ 5, 435, dawniej k. 133); 1434 tenże w sporze z Janem Chraplewskim (KoścZ 10, 183v-184).

1444 Mikołaj syn zm. Hinczki z N. w sporze z Janem z Otusza (PZ 15, 24); 1444 tenże Mikołaj niegdyś z N., obecnie sołtys w Skrzynkach i dz. w Sędzinku [k. Buku] (PZ 16, 172).

1430 Piotr i Wojciech bracia z N. i Wyganowa (K 5, 71, cytowanego aktu nie odnaleziono).

1430-69 Jan Mleczko ze Zborowa i N., wicechorąży w Poznaniu 1430-38, wicepodkom. 1430 i wicewda w Kościanie 1438-40, burgr. 1459 i wicepodkom. w Poznaniu 1462-64, wicewda w Kościanie 1464-69, wicesędzia w Poznaniu 1465-69 (GUrz. nr C 767, 776, 879, 935, 997, 1043, 1057; PZ 12 k. 55v, 145v): 1435 tenże w sporze z Janem Tarnką z Grodziszczka i Otusza (PZ 13, 4); 1445 tenże → p. 3B.

1441-42 Piotr i Paweł z Radwankowa → p. 5.

1441-45 Dobrogost [Świdwa] z Szamotuł dz. N., podkom. kal. 1423-36, kaszt. pozn. 1436-50, star. gen. wlkp. 1430-32 (UDR I/1, 199): 1441-45 tenże → p. 5; 1445 tenże sprzedaje Janowi dziekanowi włocł., Mikołajowi prep. kruszw., Piotrowi i Marcinowi braciom z Niewiesza [woj. sier.] m. in. części w N. za 6000 zł węg. (PG 2, 98v); 1446 pr. bliższości Piotra [Świdwy] z Szamotuł [syn Dobrogosta] do wspomn. dóbr uznaje Jan z Niewiesza dziekan włocł. [→ Dupiewo] (PZ 15, 193).

1445 Mikołaj, Piotr, Marcin i 1445-46 Jan dziekan włocł., bracia z Niewiesza: 1445 ciż → wyżej; 1446 tenże Jan → wyżej; 1446 tenże Jan z Niewiesza i N. dziekan włocł. w sporze z Janem Dąbrowskim [z Dąbrowy k. Poznania] ma zaprzysiąc, że nie wziął zboża wartości 20 grz. [nal. do] Mikołaja Kurzyka i jego zięcia Mikołaja kmieci z N. (WR 1 nr 1643).

1479 szl. Helena Łazarzowa z N.: tejże ma zapłacić Mac. Radwankowski 23 gr (PZ 20, 87).

1488 Jan, Jakub, Maciej i Mikołaj bracia niedz. z Sędzina sprzedają Piotrowi Trzcieńskiemu [z Trzcianki] 6 grz. czynszu rocznego za 72 grz. na wsiach Brzoza i [cz.] N.; czynsz ten kupił [w 1469, → p. 3B] z zastrz. pr. wykupu Wojciech z Sędzina od Winc. Brzoskiego za 72 grz. (PG 10, 91v).

1489-94 Uriel bp pozn. i 1489-1512 jego bratanek Łukasz z Górki [Miejskiej]: 1489 ciż → p. 3B; 1494 tenże Uriel kupuje od Jana Trzcieńskiego 6 grz. czynszu rocznego za 72 grz. na Brzozie i cz. N. (ACC 71, 91v); 1510 N. wieś Łukasza z Górki (LBP 97); 1510 tenże Łukasz Górka dz. N. → p. 5; 1512 król Zygmunt zezwala, aby Łukasz z Górki kaszt. pozn. i star. gen. wlkp. zapisał w dożywocie ż. Katarzynie z Szamotuł swe dobra dziedz., m. in. Brzozę, Dupiewo, Dupiewiec i N. (MS 4 nr 12009).

3E. Przekazy dotyczące całej wsi: 1430 dobra N. uwolnione od czynszu [rocznego] 1 grz. od sumy [głównej] 12 grz. na rzecz wikariuszy kat. pozn. (Wp. 9 nr 1252); 1499 N. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62 k. 12v, 41); 1508 wiardunki wojenne z N. (ASK I 3, 12v); 1510 w N. 18 ł. [os.], folw., 2 karczmy, z których jedna nal. do dziedzica Łukasza z Górki, a druga do sołtysa (LBP 97); 1563 pobór z N. od 6 ł., 2 ł. sołtysich, karczmy, 1 komor., 2 rybaków (ASK I 5, 227); 1577-83 pobór z N. płaci [Piotr Czarnkowski] kaszt. pozn.: 1577 [formularz nie został wypełniony] (ASK I 5, 693v), 1580 pobór z N. od 5 ł., 1 zagr., 2 rybaków, od niewielkiej roli karczmarskiej (ŹD 22; ASK I 6, 119), 1583 (Piotrkowska 2, 49).

Mieszkańcy: 1387 Maciej kmieć z N. w sporze z Prędotą z Wierzei o bydło wartości 6 grz., za które to bydło Prędota mu ręczył (WR 1 nr 22); 1405 woźny sąd. zajął u pani Brzoskiej z N. bydło Macieja kmiecia Piotra z N. (KP nr 2100); 1442 Andrzej karczmarz z N. (AC 2 nr 1134); 1443 Małgorzata kmiotka z N., ż. Tomasza [kmiecia] z N., w sporze ze szl. Mikołajem z N. (PZ 14, 229); 1446 Mik. Kurzyk i jego zięć Mikołaj kmiecie z N. (WR 1 nr 1643); 1465 prac. Katarzyna z N. w sporze ze szl. Szczepanem Ciesielskim (PZ 18, 116v); 1472 Marcin Langno karczmarz z N. (AC 2 nr 1357).

4. 1510 w N. karczma sołtysa (LBP 97); 1563 w N. 2 ł. sołtysie (ASK 15, 227).

5. 1298 Andrzej bp pozn. dzieli archidiakonat pozn. na 3 archidiakonaty i zalicza do archidiakonatu większego [pozn.] m. in. kościół w N. (Wp. 2 nr 770).

1390, 1391 Święcą pleb. z N. śwd. (WR 1 nr 240: presbiter; nr 282: plebanus).

1391 Piotr wikariusz z N. śwd. (WR 1 nr 282).

1400 Jan wikariusz z N. śwd. (Kowalewicz nr 2; WR 1 nr 417).

1423 Jan kościelny (minister ecclesie) z N. [→ Niepruszewskie Jezioro] (AC 2 nr 1846).

1426 Jan pleb. w N. (SzPozn. 246).

1428 Marcin wikariusz w N. w sporze z Janem pleb. w Swarzędzu (ACC 11, 38).

1440 Jan i Mik. Habdank wikariusze w N. oraz Wojciech nauczyciel (magister scole) w N. pozwani w sprawie wiary; Mik. Habdank oczyszcza się przysięgą z zarzutu herezji (AC 2 nr 1104, 1106-1108).

1440 Jan kościelny (minister ecclesie) w N. (AC 2 nr 1107).

1441 Mikołaj z Przeprostyni [k. Zbąszynia, obecnie Przyprostynia] komendarz kościoła [par.] w N. (AE I 67v-68).

1441-45 procesy o pr. patronatu kościoła [par.] w N.: 1441 pełnomocnik Dobrogosta z Szamotuł kaszt. pozn. i dz. w N. toczy proces z Wawrz. Gardziną z N., który prezentuje Tomasza pleb. w Mącznikach [k. Środy w pow. pyzdr.]; do powrotu Dobrogosta z Szamotuł nowym komendarzem zostaje Mik. Kordos [z → Miłosławia] wikariusz kat. pozn. (AE I 67v-68); 1441-42 Dobrogost z Szamotuł toczy procesy z Piotrem i Pawłem z Radwankowa o pr. patronatu kościoła w N.; [Andrzej Bniński] bp pozn. jako sędzia polubowny przysądza Szamotulskiemu pr. patronatu (ACC 24, 158; AE I 41); 1442 Wawrzyniec, Jan, Maciej i Wojciech bracia niedz. z N. (ss. Mik. Gardziny) oraz Tomasz z Żernik [k. Wrześni w pow. pyzdr.] pleb. w Mącznikach prezentowany przez nich na pleb. w N. w sporze z Dobrogostem z Szamotuł o pr. patronatu kościoła w N. (ACC 25 k. 35v, 36v, 40v, 42v-43); 1444 Tomasz pleb. w Mącznikach toczy proces w Rzymie w sprawie pr. patronatu [kościoła] w N. (ACC 27, 8v); 1445 Dobrogost z Szamotuł dopuszcza Jana i Wawrzyńca dziedziców Brzozy do 1/4 pr. patronatu kościoła w N. (AE I 100v).

1442-47 Jan Gruszka z Pawłowic pleb. w N., wikariusz 1418 i altarysta kat. pozn., adwokat i notariusz konsystorza pozn. 1416, pleb. w Skórzewie 1423-27, w Wirach 1427 n., Pniewach 1435-42, w Śródce k. Poznania 1447-50, zm. 1450 (AE I k. 45v, 108, 128v; SŹ 3, 1958, s. 154, przyp. 1): 1450 tenże dowodzi, że w 1446, gdy był pleb. w N., Mikołaj z Konarzewa zagarnął dzies. z ról, które sam uprawiał w Miłobratowie oraz dzies. z pozostałych ról kmiecych w tej wsi wartości 2 grz.; Miłobratowo należało do par. N. (ACC 32, 147v).

1459-78 Franciszek z [Szymankowic] pleb. w N., altarysta w kat. pozn. (AC 2 nr 1357; ACC 48 k. 23v, 33v; AE II 136; SzPozn. 246; Now. 1, 343; Now. 2, 316): 1466 tegoż mają przeprosić za zniewagi, uderzenia i rany Jan Młodawski, Jan z Ceradza [Nowego] i Piotr niegdyś Chojnicki (AC 2 nr 1308); 1472 temuż Franciszkowi pleb. i altaryście w N. zapisuje z zastrz. pr. wykupu Jan z Raczkowa [k. Skoków w pow. gnieźn.] 10 grz. czynszu rocznego na Glinnie i na 1/4 Raczkowa za 120 grz. (PG 8, 131v).

1508 do par. N. nal.: N., Więckowice, Więckówko, Cieśle, Skrzynki, Otusz, Grodziszczko, Żegowo, Brzoza i Radwankowo (ASK I 3, 12v).

1510 w N. kościół [par.] NMP, ŚŚ. Wawrzyńca, Szymona i Judy, kolatorem jest dziedzic Łukasz z Górki; do par. N. w dek. Stęszew nal.: N., Brzoza, Więckowice, Otusz, Skrzynki, Żegowo, Grodziszczko, Cieśle, Radwankowo, Zborowo³Wieś Zborowo w 1510 wymieniono w opisie par. N. i Dopiewo (LBP s. 97, 104), a w 1580 w par. Dopiewo (ŹD 11) oraz Podlesie [obecnie Podłoziny], które było niegdyś folw., lecz dołączono go do ról kmiecych; do uposażenia pleb. nal.: w N. łąka i niewielka rola oraz dzies. snop. z 18 ł. i z folw., z Brzozy dzies. z folw., z Więckowic dzies. z folw. i meszne z 11 ł. po 2 ćw., z Otusza dzies. z folw. i meszne z 13 ł., meszne z Żegowa, z Grodziszczka meszne z łanów [kmiecych] i dzies. z folw., ze Zborowa dzies. snop. [z folw.] oraz od 11 kmieci os. na półł. po 14 gr tytułem dzies. wiard., ze Skrzynek (wsi kap. [kat.] pozn.) dziesięcina z sołectwa była dla pleb., lecz kanonicy nie chcą jej uiszczać (LBP s. 97, 104).

1564 Otusz w par. N. (IBP 304).

1580 do par. N. nal.: N., Więckowice, Cieśle, Skrzynki, Otusz, Grodziszczko, Żegowo, Brzoza i Radwankowo (ŹD 22; ASK I 6, 119).

ok. 1580 [sic] z fundacji Łukasza Górki [wdy łęcz. 1558-62, kal. 1562-65 i pozn. 1565-73, zm. 1573!] wzniesiono murowany z cegły, jednonawowy kościół późnogotycki; Górka nadał plebanowi wolny wyrąb w lesie niepruszewskim i brzoskim oraz toń niewodową na jez. [Niepruszewskim] (SzPozn. 246; ŁOp. 1, 258-259; KZSz. V z. 14 s. 28; informacja ta jest mało prawdop. również dlatego, że Łukasz Górka był luteraninem).

6. 1389 Nieproszewski w sporze z kmieciem z Więckowic (Lek. 1 nr 565).

8. Domniemane grodzisko, nie potwierdzone badaniami archeologicznymi (Hensel 4, 182). Ok. 500 m na NE od N. osada wczśr., grób szkieletowy (Hensel 4, 182-183).

Uwaga: W znanych źródłach nie znaleźliśmy informacji o Pakoszu z N. synu Miroszka z N., wymienionym przez SzPozn. 245.