1397 or. Nova Curia (Lek. 1 nr 2408), 1416 Nowidwor (PZ 4, 163v), 1416 Nouacuria (Wp. 5 nr 259), 1423 von dem Newen Hoff, vom Newem Hofe (SBP 131 nr 378), wieś położona między Naramowicami, Nową Wsią i Umółtowem, ok. 5-7 km na N od Starego Rynku w Poznaniu; obecnie nie istnieje.

1. 1462 n. pow. pozn. (PG 6, 97); [par. Święty Wojciech k. Poznania?].

2. 1426 Wawrz. [Jeż] z N. toczy spór z Hektorem [z Koziemina, pow. kon.; obecnie Koźmin] prep. głuszyńskim i [kan. pozn.], regensem w Unołtowie [obecnie Umółtowo], o rozgraniczenie N. i Unołtowa (PZ 9, 39); 1427 tenże w sporze z Mik. [Sumińskim] scholastykiem kat. pozn., tenut. wsi kapitulnej Koziegłowy, o jaz na Warcie zbudowany nieprawnie przez Jeża na gruncie wsi → Koziegłowy (PZ 9, 74).

1472 proces o gran. N. z Nową Wsią → Nowa Wieś w par. Święty Wojciech k. Poznania (PZ 19, 142).

1500 mieszkańcy wsi Unołtowo skarżą się, że Bogdanka z N., tak jak poprzedni właściciele Sadowscy, zajął 1/3 lasu nal. do Unołtowa (CP 111, 17v); 1513 kopce narożne dzielą Unołtowo, Nową Wieś i N. (Dominikanie Poznań 194, dawniej Diss. VI c nr 2); 1517 droga [z Nowej Wsi] do N. (Dominikanie Poznań 194, dawniej Diss. VI c nr 2); 1531 N. graniczy z Szydłowem i Unołtowem (CP 111 k. 117, 130v).

3. Własn. szlach. 1397 Andrzej z N.C. przegrał proces o zwierzęta pociągowe [klacze?] (iumenta) z Przybysławem z Przesieki [w pow. gnieźn., par. Lechlin]; Przybysław uwalnia [od odpowiedzialności?] (misit liberam) Helenę [matkę?, żonę? Andrzeja] (Lek. 1 nr 2408).

1416-18, 1420 Andrzej z N. [i z → Nowej Wsi k. Poznania] (Wp. 5 nr 259; WR 1 nr 945; PZ 4, 163v; 1416); 1420 tenże oraz Maciej [Grzybowski z Grzybowa w pow. gnieźn. i Nosilina?] dziedzice N. toczą spór z Jakuszem Pomianem i Jarandem z Lubonia (PZ 6, 77).

1420 Maciej [Grzybowski?] dz. N.? → wyżej.

1420 Erazm Naramowski kupił N. i ma jeszcze do zapłacenia 39 grz. (PZ 6, 111); 1421 sąd ziemski uznaje, że Janusz z Gorzewa ma pr. bliższości do N. i w ciągu 6 tygodni on i jego brat Wawrz. [Jeż] z Morawska mają pr. go wykupić od Erazma Naramowskiego za 120 grz. (PZ 6, 132).

1423 Janusz z N.H. wraz z bratem Wawrzyńcem mają otrzymać 39 grz. zaległego długu od mieszczan pozn. (SBP 131 nr 378); 1423 tenże płaci karę w sądzie za swego brata Wawrzyńca Jeża ze wsi Sady (PZ 7, 112).

1426-28 Wawrz. Jeż z N.D. [brat Janusza z Gorzewa, w 1. 1407-23 z → Morawska, także z Sadów] (WR 1 nr 1539): 1426 tenże → p. 2; 1427 tenże w sporze o swego charta z Januszem z Górki [pow. gnieźn., obecnie Kociałkowa Górka] (WR 1 nr 1263; PZ 9, 105); 1427 tenże w sporze z Mikołajem oraz Wincentym i Mikołajem [młodszym] z Sadów (PZ 9, 120v); tenże pozwany przez [swą bratową] Katarzynę z Gorzewa (PZ 9, 120v); 1427 tenże → p. 2; 1428 tenże w sporze z Erazmem z Naramowic o świnie i o 10 kóp siana (WR 1 nr 1298, 1299).

1426 stary Ryszek [ojciec?] ma okazać swoje pr. do N.; Jan syn Ryszka, który ma zastaw w N., wygrywa proces o 26 grz. z Włodakiem Dąbrowskim [z Dąbrowy w par. Skórzewo] i Mikołajem z Przystanek; mają go oni uwolnić od roszczeń Salomona Żyda z Poznania (PZ 8 k. 115v, 116); 1426 tenże Jan syn Ryszka z N. w sporze z Pawłem karczmarzem z Wargowa (PZ S k. 106, 109v).

1442-45 Mik. Nowodworski [syn Janusza z → Gorzewa] zw. też niegdyś Sadowski z N. (PZ 14 k. 243, 260); 1442 tenże oraz Gotard Dołęga [→ Kiszewo, przyp. 3] mają zapłacić po 50 grz. Maszowi niegdyś Witkowskiemu (PZ 14, 135); 1445 tenże wójt w Obornikach zapisuje ż. Dorocie po 80 grz. posagu i wiana na Chowanówku (PG 2 s. 125v); 1462 Katarzyna Chowanowska [c. Mikołaja Nowodworskiego], ż. Wojciecha z Wargowa sprzedaje N. za 400 grz. Janowi, Marcinowi i Sędziwojowi ss. Wincentego z Sadów (PG 6, 97)

1462-86 Jan, Marcin i Sędziwój ss. Winc. Sadowskiego z Sadów, dziedzice N.D.: 1462 ciż → wyżej; 1472 ciż → p. 2; 1479 ciż bracia Jan i Sędziwój dzielą się majątkiem: przedmiotem podziału są wsie Strzeszyn i N. (PG 9, 109); 1486 tenże Sędziwój Sadowski sprzedaje N. za 350 grz. Tomaszowi Bogdance młynarzowi z młyna pod zamkiem pozn. (PG 10, 52v).

1486-1507 Tomasz Bogdanka młynarz młyna pod zamkiem w Poznaniu: 1486 → wyżej; 1491 tenże daje 2 części wspomn. młyna oraz 2 części wsi N. ż. uczc. Agnieszce w dożywocie (PG 10, 147); 1498 tenże daje wspomn. żonie wieś N. w zamian za jej majątek po ojcu i matce wartości 200 grz. (PG 12, 5); 1500 tenże → p. 2; 1507 tenże sprzedaje N. za 300 grz. Katarzynie ż. Jana Śmigla mieszczanina pozn. (PG 13, 131); 1508 Katarzyna ż. Jana Śmigla mieszcz. pozn. sprzedaje N.D. Sebastianowi de Gallo mieszcz. pozn. za 300 grz., a 1509 wspomn. Sebastian sprzedaje N.D. Andrzejowi [z Szamotuł] wdzie pozn. za 300 zł (PG 14 k. 38, 140).

1537, 1546 Jerzy Naramowski zapisuje po 200 grz. posagu i wiana na → Naramowicach, Szydłowie i N.: 1537 pierwszej ż. Annie c. Wojc. Bylęckiego, 1546 drugiej ż. Annie c. Jana Kołaczkowskiego (PG 17, 150v; PG 18, 265).

[W rejestrach poborowych XVI w. wieś N.D. nie występuje.]