1310 kop. 1608 Oporów (Wp. 2 nr 930), 1378 or. Opporowo (Wp. 3 nr 1748), 1390 Oporowo (Lek. 1 nr 786) 1397 Oporowo Magnum (Lek. 1 nr 2332), 1397 Mayor Opporowo (PZ 3, 53), 1402 Magnum Opatowo! (ZSW nr 370), 1415 Maius Oporowo (KoścZ 4, 155), 6,5 km na NE od Ponieca.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystr. w Poniecu; w jego granicach mają się znaleźć m. in. trzy wsie O.¹W XV w. znamy w okolicy Ponieca tylko dwie wsie: O. i → Oporówko (tamże, przyp. 1) (Wp. 2 nr 930).

1444 n. pow. kośc. (PG 2, 79); 1378 n. par. własna (Wp. 3 nr 1748); 1510 dek. Śrem (LBP 120).

2. 1413 Stroszyn [Wyskota] przy pomocy instytucji opola rozgranicza O. z m. Poniec i z wsią Śmiłowo nal. do Bartosza [Sokołowskiego] z Ponieca; mieszczanie z Ponieca na rozkaz swego pana przeszkadzali Stroszynowi przy ujeździe granicy; Stroszyn pokazał gran. biegnącą środkiem rzeki; w rozgraniczeniu bierze udział Jakub Górecki [z Górki Miejskiej; → Oporówko] (KoścZ 4, 66v; BR 628 nr 49).

1422 Bartosz Sokołowski wraz z burmistrzem i rajcami z Ponieca ma dokonać ujazdu „prawych” granic między swoim Poniecem i Drzewcami Sobka Żytowieckiego a O. (WR 3 nr 969).

1457 dwór w O. → p. 8.

1491 O. graniczy z folw. → Kałowo (KoścZ 17, 235).

1499 kmiecie z O. mają pr. do pastwisk w folw. → p. 3, → Dziewecznik; 1527 O. posiada kopiec narożny z wsiami Drzewce i Kałowo (PG 17, 318v).

3. Własn. szlach. 1378 śwd. Tomisław [Wyskota] z O.²Nie należy go mylić z występującym w l. 1393-1418 Tomaszem (Tomkiem) z → Oporowa k. Ostroroga i z Bielejewa k. Wronek, którego jeden raz, w 1397, też nazwano Tomisławem (Lek. 1 nr 2285) (Wp. 3 nr 1748).

1388-96 Jan (Janek) Wyskota Oporowski z O. [prawdop. syn Tomisława i Bieniuszy] (DBL nr 124): 1388 tenże z matką i braćmi płaci karę za niestawienie się w sądzie (Lek. 1 nr 301); 1390 tenże jako pełnomocnik Żyda Daniela [z Poznania] ma objąć w posiadanie przysądzoną Danielowi cz. Kopaszewa i płacić mu z tej cz. czynsz (Lek. 1 nr 786); 1391 tenże w sporze z Jaśkiem z Rokosowa o 5 grz. szkody oraz o napad na dom Rokossowskiego z 9 szlachcicami i 3 osobami niższego stanu (Lek. 2 nr 1435, 1436); 1394 tenże dowodzi, że zapłacił Lutowowi [taka forma imienia w rocie – osoba niezident.] dług zaciągnięty przez jego ojca (WR 1 nr 71); 1396 tenże w sporze z Piechnem Krakwiczem [z Karchowa] (Lek. 2 nr 1868); 1398 za tegoż swego brata Jana [Wyskotowie] Czewlej z Krzemieniewa, Lisek, Henryk, Maciek z Pawłowic i Stroszyn z Mirzewa ręczą Sobkowi Żytowieckiemu na sumę 35 grz. i czynsz od niej; Jan posiada zastaw w Bojanicach [w haśle Bojanice imię Jana omyłkowo opuszczono], a ponadto ma odpowiadać z tego, co mu przypadnie w działach z braćmi i siostrami (Lek. 2 nr 2082, 2233, 2234); 1398-99 żona Jana [bez imienia] → niżej: Elżbieta (Halszka) Machowska (Lek. 2 nr 2226, 2828).

1393-1411 Bieniusza Oporowska wd. po Tomisławie: 1393 taż w sporze z Dzierżaną z Goliny [w Golinie k. Ponieca znamy w tym czasie tylko Dzierżka!] o 710 owiec (Lek. 1 nr 1623); 1403 sąd ziemski w Kościanie potwierdza pr. Bieniuszy wd. po Tomisławie Wyskocie z O. do jej oprawy w wysokości 200 grz. w O. i w Kałowie; Bieniusza posiada dok. oprawny wydany przez Sędziwoja [z Szubina] star. [gen.] wlkp. [w 1. 1389-97] (ZSW nr 577; KoścZ 2 k. 53v, 58v); 1409-12 taż toczy spór o swoje wiano z Ramszem [Koszanowskim?], Henrykiem (Andrzejem) [Ramszem] Opolskim [z Oppeln na Górnych Łużycach], Cybkiem Pradlem [ze Spławia w pow. kośc.], Mik. Lasockim [z Lasocic w pow. wsch.], Januszem Warmulem [z Popowa k. Śmigla] i Niklaszem Robaczyńskim [tego wymieniono dopiero w 1412] (KoścZ 3 k. 132, 136; KoścZ 4, 17); 1410 tejże sąd ziemski uznaje dok. dot. oprawy (litera donacionis) na 200 grz. w O. (KoścZ 3, 140); 1411 taż w sporze z Januszem Jurkowskim sprzeciwia się wwiązaniu go w folw. [w O.?] (KoścZ 3, 162).

1393-1420 Stroszyn (również błędnie: Stroszunc, Troszyn, Stasin, Stosin, Strzusin itp.) Wyskota Oporowski z O. [prawdop. syn Tomisława i Bieniuszy, w 1. 1397-1403 również z → Mirzewa] (Lek. 1 nr 2552; Lek. 2 nr 1619, 2082, 2233, 2234; WR 3 nr 188, 262, 291; KP nr 2851): 1393 tenże płaci karę za kradzież (Lek. 2 nr 1533); 1394 tenże na mocy wyroku sąd. płaci Przedpełkowi ze Stęszewa kaszt. międz. i mieszczanom ze Stęszewa 1/2 należności za konie (Lek. 2 nr 1559); 1393-94 tenże odpiera roszczenia Porosza³Osoba niezident. W XV w. znani są dwaj Poroszę, słudzy Górków, → Kopaszewo, przyp. 4; przy pomocy dok. ks. [oleśnickiego] Konrada i m. Żmigród [na Śląsku] dowodzi, że maciory i wieprze, o które Porosz się upominał, zaginęły w czasie zamieszek i działań wojennych (Lek. 1 nr 1651; Lek. 2 nr 1578); 1397 tenże pozwany przez Janusza Munsterborka [z → Mirzewa] o to, że wprowadził się nieprawnie do Mirzewa, które Janusz trzymał w zastawie (Lek. 1 nr 2430, 2552); 1398 tenże z bratem Baworem [→ Drobnin, → Krzemieniewo] pozwani przez Szczepana z Mirzewa z powodu dokonanych gwałtów (Lek. 1 nr 2698); 1400 tenże z [braćmi] Maciejem i Henrykiem toczy proces z Brylewskim [imienia brak] o Brylewo (Lek. 2 nr 2498; KP nr 60); 1400 tenże winien jest Niczkowi kramarzowi z Kościana 1 kopę [gr] (Lek. 2 nr 2705, 2736); 1401-02, 1407 tenże z bratem Baworem toczy spory z Markielem Żydem [z Poznania] (KP nr 794, 815, 816, 829, 830, 2839, 2851); 1402 tenże z braćmi Maciejem [z Pawłowic] i Andrzejem [recte: Henrykiem] toczy spór z Marcinem Rokitą mieszcz. kośc. o 6 1/2 grz. czynszów [por. → niżej: Elżbieta Machowska] (KoścZ 2, 26v-27); 1401-02 tenże oraz jego brat Bawor pozwani przez Markiela Żyda pozn. o zwrot długu i lichwy (KP nr 794, 815, 829, 830); 1407 tenże pozwany przez Piotra Kunę mieszcz. pozn. o 2 kopy [gr] (PZ 3, 53); 1408 tenże w sporze z bratem swym Maćkiem [z Pawłowic] (KoścZ 3, 83v); 1408-13 tenże w sporach z Jakubem Góreckim [z Górki Miejskiej]: 1408 o wyclenie → Oporówka; 1408 tenże ma przedstawić w sądzie dok. dot. darowizny [oprawy] swej żony; w tej sprawie ręczą za niego Góreckiemu Materna Osiecki [z Osieka k. Kościana] i [brat] Bawor Wyskota (KoścZ 3, 93); 1409 tenże pozwany o 50 grz. z folw. O.M. przez Borka Grodziskiego [z Grodziska (Wlkp.)] (KoścZ 3, 134v); 1409 tenże w sporze z Bernardem z Luboni, m. in. o wyclenie dziedziny → Kociugi (KoścZ 3 k. 118v, 123, 129); 1410 tenże pozwany przez Borka Grodziskiego o 20 grz. i 2 kopy [gr] (KoścZ 3, 142v); 1410 tenże pozwany przez Szczepana Karnińskiego [z Karmina] o 20 grz. i 2 kopy [gr] (KoścZ 3, 142v); 1411 tenże pozwany przez Dzierżkę Barankową [może ż. Mik. Baranka z Wronczyna k. Stęszewa?] o 11 grz. (KoścZ 3, 174v); 1411 tenże pozwany z folw. O.M. i z Kałowa przez Maternę Osieckiego o 23 grz. (KoścZ 3, 156v); 1412 tenże z braćmi Liskiem i Baworem toczy spór z Henichem Tworzyjańskim o Moraczewo; sprawa ma się toczyć przed królem (KoścZ 4, 5); 1412 tenże w sporze z Mik. Lasockim i Cybkiem Pradlem z powodu 26 ran zadanych [przez nich] kmiotkom [kobietom (cmetonisse)] z O. (KoścZ 4, 12); 1413 tenże pozwany przez wspomn. Jakuba o to, że wraz z [bratem] Maćkiem Wyskotą z Pawłowic [k. Rydzyny] nie uwolnili od roszczeń in. osób dziedziny Oporówko (KoścZ 4, 90; por. też k. 83v; WR 3 nr 488); 1413 temuż Materna Osiecki zajmuje przysądzone mu: folw. [w O.] oraz Kałowo wbrew protestom Liska [Wyskoty, brata Stroszyna] (KoścZ 4, 45); 1413 tenże z braćmi Liskiem i Stroszynem w sporze z Hanką [c. Jana Wyskoty i Elżbiety Machowskiej] ż. Dobrogosta Koleńskiego, → Drobnin (WR 3 nr 496); 1415 tenże z braćmi Liskiem, Baworem, Maciejem i Henrykiem odpierają roszczenia Katarzyny ż. Janusza Jurkowskiego i Czewleja niegdyś Miaskowskiego do 1/2 Brylewa; Katarzyna i Czewlej [rodzeństwo?] mają pr. do tej 1/2 Brylewo po swym bracie Wojsławie (KoścZ 4, 190); 1415 tenże toczy spór z bratem Liskiem o to, że jeden z nich [który?] nie dokonał rezygnacji z M.O. i nie uwolnił [tej dziedziny] od roszczeń in. osób wg pr. ziemskiego; sąd przydzielił Stroszynowi woźnego, aby dokonać wizji, ponieważ Lisek 9 pługami worał się nieprawnie w folw. [w O.?]; Lisek nie dopuścił do tej wizji twierdząc, że zaorane grunty do niego należą (KoścZ 4, 155); 1415 Janusz Jurkowski i Materna Osiecki zeznają, że przysądzono im O. z folw. oraz Kałowo i sąd tę decyzję potwierdza oraz że Stroszyn siedzi na folw. [w O.?] z ich wolą, a Lisek bezprawnie go stamtąd wypędził (KoścZ 4, 126); 1415 tenże z braćmi Liskiem i Henrykiem toczy spór z [bratanicą Anną] ż. Dobrogosta Koleńskiego o Drobnin (WR 3 nr 496); 1415 tenże Stroszyn zawiera ugodę z Liskiem: Stroszyn ma wymierzyć Liskowi 1/2 M.O. wartości 220 grz. i uwolnić tę połowę od roszczeń in. osób, a wszystkie długi przenieść na swą połowę i w całości spłacić; Lisek ma zrezygnować z 20 grz. poręki, którą wygrał w sądzie od Stroszyna oraz z czynszu rocznego 2 grz., który od 8 lat nie był płacony [przez Stroszyna?]; Stroszyn ma pr. wykupić od Liska jego 1/2 M.O. za 220 grz. (BR 628 nr 67); 1415 temuż sąd nakazuje uwolnić Sobka z Żytowiecka od obowiązku zapłaty 10 grz. poręki za Febronię siostrę Stroszyna (KoścZ 4, 36v); 1418 tenże w sporze z Katarzyną [ż. Henryka Wyskoty] i Heleną cc. Małg. Walermulowej [z → Karśnic i Popowa k. Śmigla] (KoścZ 5, 54v); 1419 Stroszyn i Lisek dziedzice O. i Tworkowa w sporze z Żydem Jakielem (KoścZ 5, 134); 1420 tenże w sporze ze [swym bratem] Mac. Wyskotą [z Pawłowic], który dowodzi, że nie obiecywał mu pomóc 6 grzywnami przy wyposażeniu dziewki [prawdop. córki] Stroszyna (WR 3 nr 778)⁴W 1426 Jakusz Żytowiecki toczył spór z Andrzejem Bojanowskim o posag 8 grz. „za Stroszyna” (WR 3 nr 1145 – wydawcy czytali błędnie: za Stroszynę). Ta niejasna zapiska dot. prawdop. Stroszyna Wyskoty z O; 1420 tenże w sporze z Agnieszką [c.?] Kwiatka (Agnes Quatkonis) mieszczką z Kościana o należne jej 6 wiard. długu (KoścZ 6 k. 31, 36, 52v, 59v); 1420-27 tenże Stroszyn poza O.: 1420-21 w Stanowie [pow. pyzdr.; obecnie Szczonów] (WR 2 nr 702; PZ 6, 83 – wzmianki te nie dotyczą wsi Staniewo w pow. pyzdr., jak sugerowali KobceRyc. 124 i wydawcy WR 2 nr 702); 1427 śwd. Stroszyn Wyskotą z Pyzdr⁵Stroszyn Pijanowski z → Pijanowic (1423-59) określony został 1424 jako syn Mikołaja (WR 3 nr 1071), więc zapewne nie był identyczny ze Stroszynem z O. Miał on jednakże jakieś związki z Wyskotami, bo w jego imieniu w sądzie występował Piotr domownik (familiaris) Sobka Żytowieckiego [Wyskoty] (KoścZ 9, 159v; KoścZ 14, 233) (Wp. 5 nr 464).

1397-1417 Bawor Wyskota i Machna jego ż. z O.M. [Bawor prawdop. syn Tomisława i Bieniuszy z O., także z → Drobnina i → Krzemieniewa] (WR 3 nr 188): 1393 taż Machna⁶W zapisce brak wyraźnego stwierdzenia, że Machną i Bawor są z O., a jedynie jej treść dot. wsi M.O w sporze z Mik. Żydowskim [(z Żydowa k. Obornik?), pełnomocnikiem Winc. Granowskiego] kaszt. nak. (Lek. 1 nr 2332); 1400 tenże → niżej: Lisek; 1402 tenże → wyżej: Stroszyn; 1402 tenże z O. nie stawił się w sądzie na rozprawę z Mirosławem Odojem z. Więckowie, mimo iż przedtem pozywał go o kradzież [na drodze] 60 grz. (KP nr 1024); 1413 Lisek Wyskotą staje w sądzie, aby wysłuchać zeznania woźnego o wwiązaniu Bawora w O.; strona przeciwna: Ramsz Koszanowski, Cybek Pradel, dzieci Henryka Ramsza, dzieci Janusza Walermula i Mik. Robaczyński [→ wyżej: transakcje Bieniuszy wd. po Tomisławie, gdzie występują podobne osoby] nie stawiła się w sądzie (KoścZ 4, 40v); 1417 Bawor z ż. Małgorzata, dziedzice O., sprzedają Dobrogostowi z Kolna [mężowi Hanki (Anny), bratanicy Bawora] 1/3 Krzemieniewa, cz. Wierzchucina i 1/3 z 1/2 Brylewa za 400 grz. [→ wyżej: transakcje Liska pod 1416] (KoścZ 25, 169v); 1420 taż Machna Baworowa w Zborowie (WR 1 nr 1004; PZ 6, 50).

1398-1414 Elżbieta (Halszka) Machowska⁷Nazwisko Machowska wywodzi się prawdop. od działu Machowice w drobnoszlacheckiej wsi Grzybowo ok. 7 km na N od Wrześni w pow. gnieźn. Brak co prawda wzmianek o tym dziale z początków XV w., ale w XVI w. siedzieli w nim m. in. Machowscy (ASK I 12, 563v) wd. po Janie Wyskocie z O. [pani wienna w O. i w → Krzemieniewie]⁸→ Krzemieniewo, przyp. 2 (gdzie sprostowano błędną informację z hasła → Drobnin, przyp. 2): 1398-1403 taż oraz Stroszyn i Maciej [Wyskotowie, bracia jej męża] w sporze z Marcinem Rokitą [mieszcz. z → Kościana] o 7 grz., które zm. Jan Wyskota był winien Rokicie; Machowska ma okazać dok. dot. jej oprawy (Lek. 2 nr 2226; KoścZ 2 k. 21, 25v, 26v, 27v, 33); 1399 sąd przysądza jej za zabójstwo jej męża 30 grz. od braci Gra... [mieszczan kośc.?] (Lek. 2 nr 1181); 1399 taż Janowa Machowska poleca, aby 30 grz. [główszczyzny?], które mieszczanie kośc. złożyli na ratuszu, wypłacić Liskowi Wyskocie (Lek. 2 nr 2344); 1399 taż przegrywa proces z Pałuką [mieszcz. pozn.] (Lek. 1 nr 2828); 1402-03 taż w sporach z Liskiem Wyskotą: w 1403 Hejdan ze Strzelec [k. Grodziska (Wlkp.)] w imieniu [swej] ż. Elżbiety Machowskiej pozywa Liska o krzywdy wyrządzone Elżbiecie w → Krzemieniewie (WR 3 nr 203; ZSW nr 370; KoścZ 2 k. 60, 62); 1403-04 tejże, na podstawie przedstawionego dok., sąd przyznaje [trzykrotnie] pr. do oprawy w O. w jej sporach z Liskiem, z Januszem z Gostynia oraz z Markielem Żydem [z Poznania] (KP nr 1315, 2034; KoścZ 2, 44); 1406 taż w sporze z Niczkiem Unrow, Pietraszem Urbanowskim i dziećmi Andrzeja z Ptaszkowa łowczego [pozn.] o 200 grz. posagu oraz darowizny [wiana?] i o porękę (KP nr 2747); 1411 taż w sporze z Niczem Woytem [osoba niezident.] o 60 grz. (KoścZ 3, 163); 1413 taż dowodzi, że nie wiedziała, iż Lisek zapłacił [długi] za jej męża Janka 60 grz. chrześcijanom i Żydom (WR 3 nr 495); 1413 taż wraz z c. Hanką i jej mężem Dobrogostem Koleńskim zawiera ugodę z Wyskotami [braćmi jej męża] w sprawie wykupu przez nich z jej rąk cz. → Krzemieniewa (KoścZ 4, 47v).

1399-1421 Lisek Wyskota⁹Lisek występuje w źródłach w końcu XIV w., jednakże dopiero od 1400 wyraźnie pisze się z O Oporowski z O. [prawdop. syn Tomisława i Bieniuszy z O.; Lisek później z → Dzięczyny] (WR 3 nr 428, 679, 766; BR 628, nr 78): 1399-1403 → wyżej: Elżbieta Machowska; 1400 tenże w sporze z Janem Gryżyńskim o 1 ł. roli w Łęce Wielkiej (Lek. 2 nr 2630); 1400 tenże pozwany przez Tomisławę z → Moraczewa o to, że z 1 szl. i 6 kmieciami napadł na Moraczewo i chciał zabić Tomisławę i jej męża; w sądzie ma go zastępować pani Klemencja [osoba niezident.] (Lek. 2 nr 2698); 1400 tenże w sporze z Hanką ż. Marcina Łuniewskiego; Lisek pozwał ich oboje o zabójstwo [nie wiadomo kogo] (Lek. 2 nr 2719); 1400 tenże z bratem Baworem toczą spór z Brylewskim (KP nr 60); 1400 tenże z tymże bratem Baworem pozwani: a) przez Lutkę Radomicką, która była przez nich zgwałcona, b) przez Mik. Radomickiego z powodu napadu na jego dom i młyn, c) przez Stefana Wilkowskiego [prawdop. z Wilkowa Niemieckiego; obecnie Wilkowo Leszczyńskie] z powodu zabrania wozu z jego młyna i zranienia sługi, d) przez Olbrachta Krakwicza [z Czerwonego Kościoła], który złożył za nich porękę w wysokości 1000 grz. (Lek. 2 nr 2608-2611); 1403 tenże pozwany z O. przez Mik. Chwalmowskiego; roszczenia te zostały oddalone przez sąd, ponieważ matka Liska [→ wyżej: Bieniusza] przedstawiła swój dok. wienny (KP nr 1315); 1405 tenże pozwany przez Sędziwoja Wyskotę [z Bojanic i Żytowiecka] o dokumenty dot. długów żydowskich, które zaciągnął niegdyś ojciec Sędziwoja, a Sędziwój obecnie spłacił; poręczycielem w tej sprawie był ojciec Liska [tzn. Tomisław] (ZSW nr 790); 1405 tenże Lisek w sporze z Ticzzeniczem [Tycz Zenwicz?, Tyczewic = syn Tycza?] (KoścZ 3, 5); 1405 tenże w sporze z Hanką [swą bratanicą, c. Jana i Elżbiety Machowskiej] z Krzemieniewa o 30 grz. i uwolnienie od roszczeń in. osób 1/6 Krzemieniewa (KoścZ 2, 101); 1406 tenże w sporze z Andrzejem Gryżyńskim [z Osiecznej] o 3 cz. dziedziny Rybnik (KoścZ 3, 27); 1411 tenże dowodzi, że nie zabrał koni Wyszakowi Tarnowskiemu [z Tarnowa k. Czempinia, obecnie Tarnowo Stare] (WR 3 nr 428); 1411 tenże w sporze z [bratanicą] Anną ż. Dobrogosta Koleńskiego o 63 grz. i 1 1/2 ł. w Krzemieniewie (KoścZ 3 k. 168, 168v.); 1411 tenże ma wwiązać Dobrogosta Koleńskiego w 2 ł. w Krzemieniewie, a Dobrogost ma zaprzysiąc, że on nie wysłał Waty [imienia brak], żeby na tych łanach, zanim je prawnie uzyskał, zająć ludzi Liska (WR 3 nr 449; KoścZ 3, 169); 1412 tenże zajął konie Janowi kmieciowi [z Grobi?, z Krobi?] (WR 3 nr 470 – tu lekcja: Stobya, ale takiej wsi w Wlkp. nie znamy); 1412, 1415 → wyżej: Stroszyn; 1413 → niżej: Bawor; 1413 tenże w sporze z Pietraszem Grabianowskim, za którego ręczył na sumę 6 grz. (WR 3 nr 500); tenże z [braćmi] Stroszynem i Baworem toczą spór z [bratanicą] Hanką ż. Dobrogosta Koleńskiego, która dowodzi, że Drobnin jest jej dziedzictwem po ojcu [Janie] (WR 3 nr 496); 1413-15 tenże w sporach z bratem → wyżej: Stroszyn; 1416 (obl. 1421) tenże (tu nazwany: Hanczel Wyskota zw. Liskiem¹⁰W haśle → Dzięczyna, przyp. 3, wyraziliśmy przypuszczenie, że Hanczel Lisek był synem Liska. Z powodu braku in. przekazów źródłowych trudno z całą pewnością rozstrzygnąć, czy Hanczel to imię samego Liska, czyjego syna) i Andrzej [recte Henryk] bracia z O. sprzedają Dobrogostowi z Kolna swą cz. Krzemieniewa, l/2 Garzyna, 1/2 Wierzchucina i cz. Brylewa za 107 grz. [por. wyżej: Bawor pod 1417] (BR 628 s. 42, nr 80; KoścZ 6, 151v); 1417 tenże w sporze z Jarosławem z Kąkolewa [k. Osiecznej o przysądzone [komu?] 35 grz., ma przedstawić dokument król. dot. tej sprawy (KoścZ 5, 152v); 1418-19 tenże posiada 3 ł. w Manieczkach¹¹W 1424 w Manieczkach występuje Pietrasz syn Liska (KoścZ 8 k. 63, 80v, 87-87v) i toczy spór z Mikołajem (Mikul) pleb. w Brodnicy: pleb. domaga się dzies. snop., uważając te łany za łany folw., a Lisek dowodzi, że są to łany kmiece, z których płaci się tylko po 1 wiardunku [dzies.] z 1 ł. bpowi pozn. (WR 3 nr 683, 685; AC 2 nr 953); 1418 tenże zgłasza pr. bliższości do O.M., ponieważ Mościc kaszt. pozn. [ze Stęszewa] przedstawił w sądzie dok. kupna wsi O.M., Ruchocice oraz cz. w Grąbiewie¹²KR 10, 14, na podstawie tej zapiski błędnie uznał braci Jana, Macieja, Pawła, Wojciecha i Bodzętę z Grąblewa (→ Grąbiewo) za posiadaczy O (KoścZ 4, 353v); 1419 tenże z bratem Stroszynem dziedzice w O. i w Tworkowie w sporze z Żydem Jakielem z Poznania (PZ 5, 134); 1420 tenże w sporach z Jaśkiem Koską z Łęki Wielkiej i Maciejem z Łęki Małej (KoścZ 6, 23v); 1420 wyrok sądowy: Lisek ma paść swą trzodę (grex) na swej 1/2 [O.], a nie ma wprowadzać [na tę swą 1/2 O.?] ludzi [poddanych] brata Stroszyna (KoścZ 5, 68v); 1420 tenże przegrywa proces z Mościcem [ze Stęszewa] kaszt. pozn. o 1/2 M.O. i 1/2 folw. Kałowo [i ma mu je oddać], gdy Mościc zapłaci mu 200 grz.; wg zeznań świadków na pokwitowaniu, jakie Lisek dał Mościcowi, nie wymieniono również folw. → Kałowo¹³Dwie roty dot. tej sprawy nieznacznie się między sobą różnią i obie są niejasne. Wydaje się, że Lisek usiłował wyłączyć folw. Kątowo z wykupu. Świadkowie jednak zeznali na jego niekorzyść, twierdząc, że pokwitowanie, sporządzone z wiedzą Liska, opiewało również na ten folwark (KoścZ 6, 77v; WR 3 nr 814, 815); 1421 Lisek w sporze z Tomisławem Kapustą z Borku [k. Śremu, obecnie Boreczek] o porękę (WR 3 nr 912); 1422-34 dalsze transakcje Liska → Dzięczyna¹⁴W 1424 sąd ziemski uznał pr. bliższości Liska do Gołaszyna k. Ponieca w jego sporze z Nankerem z Radomicka (KoścZ 8, 94). W 1427 Lisek płacił porękę za Mik. Krowinę (→ Lubonia, p. 6; KoścZ 8, 307v).

1409-15 Więcoszka ż. Liska Wyskoty: 1409 taż w sporze z Henrykiem Wyskotą [z Bylęcina k. Krzywinia i z Rusinowa] o 110 grz. (KoścZ 3, 109); 1415 tejże Olbracht [z Tworkowa] z bratankiem Michałem dowodzą, że posiadają Tworkowo od ponad 30 l. (WR 1 nr 861).

1413-15 Febronia siostra Stroszyna i Liska: 1413 taż pozywa Jana Rydzyńskiego o cz. Pawłowic [k. Rydzyny] (KoścZ 4 k. 44, 60v); 1415 taż → wyżej: Stroszyn.

1415 Przechna ż. Stroszyna w sporze z Liskiem Oporowskim o szkody w rolach i sadach (pomeria; KoścZ 4, 148).

1415 śwd. Henryk [zw. też Andrzejem, Wyskota] Oporowski [syn Tomisława¹⁵To pokrewieństwo zostało poświadczone w 1403 (KoścZ 2, 59). Na tej podstawie uznajemy braci Bawora, Stroszyna, Liska i Henryka, a także Macieja z Pawłowic, za ss. Tomisława i Bieniuszy. Cytowanej przez KObceRyc. 124, wiadomości, że Bieniusza była matką Bawora, nie udało się odnaleźć, brat Liska, Bawora i Stroszyna z → Bylęcina k. Krzywinia, → Kociug i → Rusinowa] (WR 3 nr 558).

1422 Bartosz Sokołowski swych poręczycieli, którzy ręczyli za niego i za [Mościca ze Stęszewa] kaszt. pozn. przeciw Danielowi Żydowi z Pyzdr i Michałowi Reichenbachowi, a mianowicie Jana Rydzyńskiego, Franciszka Dzierżanowskiego i Olbrachta Cieleckiego ma wwiązać w swoje dobra: Poniec, O., Kałowo [w pow. kośc.] oraz Kórnik, Robakowo, Kandzemino, Skrzynki i Kuropatniki [w pow. pyzdr.]; mają oni trzymać te dobra tak długo, dopóki nie zostanie im zwrócona suma główna [którą wyłożyli za Bartosza?] wraz z lichwą (KoścZ 5, 368v; KObceRyc 95, błędnie pod 1424); 1422 tenże → p. 2; 1432 Henka [= Hanka (Anna)], Synocha i Aleksy, dzieci zm. Bartosza [Sokołowskiego] z Ponieca w sporze z Liskiem [Wyskotą, już z Dzięczyny?] o 150 grz. (KoścZ 10, 70).

1438-44 Dorota wd. po Bartoszu [Sokołowskim] Ponieckim, zwana też Oporowską: 1438 taż Oporowska w sporze z Januszem Fryczem Jutroskim i jego bratankiem Mikołajem (PZ 12, 146); 1440-42 taż Poniecka w sporze ze swą c. Ofką ż. Jana Orchowskiego [z Orchowa w pow gnieźn.] (PZ 12 k. 162, 252); taż za zgodą swych cc. Anny (ż. Ścibora Chełmskiego) i Synochy, zapisuje Janowi pleb. i altaryście ołtarza Ś. Trójcy, NMP i Ś. Doroty w kościele par. w Osiecznej czynsz 6 grz. rocznie z pr. wykupu za 70 grz. na swej oprawie, tzn. na 100 grz., które ma zabezpieczone na dwóch wsiach O. [tzn. na O. i Oporówku] (PG 2, 79; ACC 41, 22).

1453-66 Ofka [c. Bartosza Sokołowskiego z Ponieca, primo voto ż. Jana Orchowskiego, a secundo voto] ż. Dobrogosta Psarskiego vel Zajączkowskiego dz. we wsi Psarskie [k. Pniew]: 1453 woźny zeznaje, że wwiązał wspomn. Dobrogosta Psarskiego w M.O. i w Oporówko¹⁶O. i Oporówko podzielone były zapewne na 3 części między trzy cc. Bartosza Sokołowskiego z Ponieca. W 1457 Dobrogost Zajączkowski mógł posiadać cz. O., która przypadła jego ż. Ofce, a w l. 1463-64 posiadł przejściowo pozostałe części (→ niżej w tekście hasła), należące do Anny i Synochy. Całość transakcji dokonanych przez Ofkę w l. 1453-66 jest niejasna, wsie nal. do jego żony Ofki; Ścibor [Chełmski] z Ponieca jest winien Ofce 200 zł węg. (KoścZ 14, 199); 1457 O. wieś Dobrogosta Zajączkowskiego (AE I 245); 1463 Ofka kupuje za 500 grz. 1/3 M.O. i 1/3 Oporówka od Wierzbięty s. Jana Kępińskiego [i swej siostry, a jego żony, Synochy c. Bartosza Sokołowskiego] (PG 7, 186); 1464 taż pozwana przez [swojego szwagra] Ścibora [Chełmskiego] z Ponieca o to, aby dokonała rezygnacji i uwolnienia od roszczeń 1/2 m. Poniec, 1/2 przedmieścia i zamku (fortalicium) oraz sumy 2500 grz. (PZ 14, 322v); 1464 taż kupuje 1/3 O.M. i l/3 Oporówka od swej siostry Anny ż. Ścibora z Ponieca, odkupuje od swego męża Dobrogosta Psarskiego [Zajączkowskiego] za 500 grz. części obu tych wsi, które uprzednio mu dała i dysponuje, że całe wsie O.M. i Oporówko ma trzymać dożywotnio jej mąż Dobrogost, a po jego śmierci mają one przypaść jej synowi z pierwszego małżeństwa Hektorowi Orchowskiemu (PG 7 k. 200v, 224, 237v, 274v); 1465 taż kupuje od swej siostry Anny ż. Ścibora z Ponieca jej części w M.O. i w Oporówku za 400 grz. (PG 7, 237v); 1466 taż daje siostrze Annie ż. Ścibora z Ponieca 1/3 O.M., a w zamian otrzymuje 1/2 Ponieca i 600 zł węg. (PG 7, 237a); 1466 taż pozwana z O. i z Oporówka przez bpa Andrzeja [Bnińskiego] o 800 zł węg.; pełnomocnikiem bpa jest Mikołaj z Szołdr (PZ 15, 85v).

1467 Hektor Orchowski sprzedaje Andrzejowi [Bnińskiemu] bpowi pozn. całe wsie O. i Oporówko (PG 6, 241v); 1467 Andrzej [Bniński] bp pozn. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu O. i Oporówko [swemu bratankowi] Mikołajowi synowi Wojciecha ze Śmigla za 650 grz. (PG 6, 242; ACC 46, 3v).

1470 działy rodziny Bilińskich: Andrzej bp pozn. daje O. i Oporówko swym bratankom Piotrowi kan. pozn., Andrzejowi, Janowi, Mikołajowi i Stanisławowi [ss. Wojciecha ze Śmigla]; Andrzej Bniński syn Jana z Borku [pow. kal.] i Mikołaj [syn Piotra] z Bnina [bratankowie biskupa] zrzekają się praw do O. i Oporówka na rzecz wspomn. synów Wojciecha (PG 8 k. 54v, 55).

1483 Mik. Śmigielski [syn Wojc. Bnińskiego ze Śmigla] zapisuje swej ż. Róży [z Wrześni] po 200 grz. posagu i wiana na 1/2 tej cz. dóbr Śmigiel, która ma mu przypaść w działach z braćmi, w tym m. in. na częściach wsi O. i Oporówko (PG 9, 180).

1499 Jan Śmigielski [syn Wojc. Bnińskiego ze Śmigla] kaszt. przem. sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Stan. Mirzewskiemu [z → Mirzewa] folw. → Dziewecznik i łąkę Wielka Łąka za 10 zł węg. i 4 grz. w półgr., ale zastrzega sobie, że kmiecie z O. i Oporówka będą mieli pr. do pastwisk na polach tego folw. po zebraniu zboża i na wspomn. łące, a kmiecie z Mirzewa za używanie tychże pastwisk będą zobowiązani do zwyczajowych opłat i świadczeń (debent solvere consuetam solucionem et obvenciones; PG 12 k. 29, 34 – tu ta sama transakcja z sumą 18 zł węg.); 1500 tenże dz. O. (AC 2 nr 1549); 1510 działy braci Śmigielskich [ss. Jana?]; Andrzej otrzymuje m. in. O. i Oporówko (PG 14, 120).

1520 Kat. Oporowska [z domu Szkaradowska] wd. po Andrzeju Śmigielskim daje swemu drugiemu mężowi Marcinowi Ponieckiemu [s. Ścibora] i jego potomkom swój posag 500 zł węg.; pieniądze te będą mogły przypaść Mikołajowi, Sebastianowi i Annie [Śmigielskim], jej dzieciom z pierwszego małżeństwa, dopiero po [bezpotomnej?] śmierci dzieci Marcina Ponieckiego (KoścZ 19, 140v); 1526 taż pozwana przez swych ss. Mikołaja i Sebastiana o inwentarz zabrany ze dworu w M.O.: 50 macior oraz wieprzy i 60 gęsi (anca) wartości 30 grz., 24 konie i klacze, zdatne do pracy, wartości 24 grz., a także 400 owiec wartości 70 [poprawione na 7!] grz. (KoścZ 24, 509v).

1522 Andrzej Jurkowski [z Mirzewa] sprzedaje z zastrz. pr. odkupu za 9 zł węg. Jerzemu Rogaczewskiemu łąki podleśne w O., które jego dziad Stan. Mirzewski nabył od Jana Śmigielskiego [→ wyżej, pod 1499] (PG 15, 432v); 1528 Jerzy Rogaczewski sprzedaje 2 ł. w Mirzewie [nie wiadomo, czy pod tym określeniem nie ukrywają się wspomn. wyżej łąki] Janowi Oporowskiemu [Śmigielskiemu?] dz. w Oporówku (PG 16, 255).

Areał: 1510 O. pana Śmigielskiego: 9 1/2 ł. os., 7 ł. opust. i folw., którego się nie uprawia (LBP 120); 1563 pobór: Anna Kąkolewska płaci od 7 ł., 1 komor.; Stan. Rydzyński płaci od 6 ł., 2 komor., 1 karczmy dor. (ASK I 4, 179); 1580 pobór: Mik. Śmigielski płaci od 6 ł., 1 ł. karczmarskiego, 3 zagr., 3 komor., 2 rzem. i od wyszynku gorzałki; Stan Rydzyński płaci od 6 ł. opust., 1 rzem. i wiatraka dor. (ŹD 78; ASK I 6, 262).

1395-96 kmiecie: 1395 Wawrzyniec [z Łęki Wielkiej] i Ochli [pow. pyzdr.] dowodzi przy pomocy świadków, że nie ukradł krów kmieciowi Szorbie z O. (WR 3 nr 22); 1396 wieś O. płaci karę za wieśniaka [z O.], który coś ukradł i został za to powieszony (Lek. 2 nr 1887); 1412 kmiotki (cmethonisse [= żony kmieci?]) z O. odniosły 26 ran, → wyżej: Lisek.

1471 Marcin włodarz → p. 5.

5. 1378 śwd. Piotr, notariusz publiczny, pleb. w O. (Wp. 3 nr 1748); 1395 śwd. pan (dominus) Stanisław z O. [pleban?] (WR 3 nr 21); 1419 Marcin pleb. [z O.?] i Mikołaj wikariusz z O. (WR 3 nr 731); 1430 Stanisław pleb. z O. w sporze z Bartoszem [Sokołowskim z Ponieca] (KoścZ 9 k. 267, 271); 1434 Damian pleb. w O. (AC 2 nr 1059); 1450 testament zm. Damiana pleb. w O. na rzecz łaźni dla ubogich w Poniecu (AE I 180); 1455 witrycy kościoła w O.; Jan Lubost altarysta w Luboni zobowiązuje się zapłacić im 2 grz. (AE I 221v); 1457 Henryk pleb. w O. pozywa Hanka pleb. w Poniecu o to, że zajął mu w lesie 2 wozy z końmi wysłane po drewno; pleb. z Ponieca oświadcza, że nie wyraził na to zgody (AE I 245); 1471 Mikołaj pleb. z O. pozywa dziedzica Mik. [Śmigielskiego] i Marcina włodarza o to, że zabrali mu 1 kopę gr (ACC 51, 18).

1510 wiardunki dzies. z O. pobiera pleban (LBP 120).

1564 pleb. Grzegorz rezygnuje z par. w O.; Stan. Rydzyński kolatorem kościoła w O. (ACC 121, 647); 1584 na plebana w O. prezentowani są: Michał Pełka penitencjarz kat. pozn. i Walenty z Piotrkowa (Piotrcoviensis; ACC 126 k. 208, 233v); 1584, 1591 Jan Śmigielski dz. 1/2 O. i 1/2 Oporówka, kolator kościoła w O. (ACC 126 k. 208, 233v; AE 14, 143); 1591 Paweł z Krobi instytuowany na pleb. w O. (AE 14, 143).

1610 kościół par. Ś. Klemensa w O.¹⁷Później obok ś. Klemensa wymieniano jako patrona kościoła również ś. Marcina. W 1645 powstał w O. nowy kościół par. pod wezwaniem Niepokalanego Poczęcia NMP i Ś. Stanisława, a dawny parafialny, przez jakiś czas używany jako sukursalny, został ok. 1667 rozebrany (Now. 2, 415; KZSz.V 12, 45) (AV 4, 209v).

6. 1454 Jakub kapłan z O. wydzierżawia dochody kościoła par. w Wonieściu (ACC 35, 20); 1521 śwd. Jan Oporowski jest obecny przy sprzedaży sołectwa w Pawłowicach [k. Rydzyny] (BR 176, 1).

8. 1457 izba biała we dworze w O. (AE I 245).

Uwaga: Nie wiadomo, jaki związek z O. i Oporówkiem w pow. kośc. mieli bracia Jan i Wojc. Oporowscy, występujący w l. 1520-21 w okolicach Rydzyny: Jan był obecny przy sprzedaży sołectwa w Pawłowicach k. Rydzyny, a jego c. Anna, panna, nazywana była Przybińską (z Przybina k. Rydzyny, obecnie Przybiń; KoścZ 19, 80-81; KoścZ 22, 70-71; BR 176, 1).