OSIECZNA – dobra

2. 1468-1522 zamek w O.: 1468, 1501, 1504 fortalicium, 1481 castrum → p. 3: Mik. Borek Osiecki, → p. 3: Anna, Barbara i Małgorzata; → p. 6.

1470 Marcin burgr. osiecki (KoścZ 15, 511); 1509 król Zygmunt zwalnia [Mik.] Lasotę Zaborowskiego z udziału w posp. ruszeniu, ponieważ ma on pozostać [w Wlkp.] dla obrony zamku (castrum) w O. (MS 4 nr 9220); 1522 obsada zamków w Wlkp.: m. in. Jan Chłapowski ma pozostać w zamku (castrum) w O. (MS 4 nr 13286).

1508 młyn słodowy w O., młyn w Jeziorku [koło O.], wiatrak → p. 3: 1563 wiatrak → p. 3.

3. Własn. szlach. 1397-1419 [w 1424już nie żyła?] Małgorzata [c. Wojsława z Gryżyny, siostra Wyszaka Gryżyńskiego z Jaszkowa, więc również Andrzeja z O., zamężna w Młynach w pow. pyzdr. (obecnie Trzykolne Młyny)]: 1397 taż → Gryżyna, p. 3B (Lek. 2 nr 602); 1419 taż → Osieczna – miasto, p. 5: Altarie; 1424-45 procesy o spadek po niej: 1424 Gryżyńscy i Borek Osiecki dowodzą w sporze z Młyńskimi, że Małg. Młyńska nie wzięła 100 grz. z domu swego męża i nie wniosła do [domu] panów Gryżyńskich (WR 3 nr 1252); ciż wygrywają proces z Młyńskimi o srebro, bydło i zboże wartości 50 grz. (KoścZ 8, 100); 1429 Borek Gryżyński uwalnia Borka Osieckiego od roszczeń do 40 grz. spadku po ciotce Małg. Młyńskiej (KoścZ 9, 174); 1445 Borek Osiecki kaszt. nak. pozwany przez Katarzynę [z Młynów] wd. po Wawrz. Bieczyńskim o 1/3 z 100 kóp gr wiana, które ciotka [Borka?] (amita sua) Małgorzata z Młynów wniosła do O.; Katarzyna uważa, że ma lepsze pr. bliższości do tych pieniędzy przez swą matkę Małgorzatę [niejasne, czy Katarzyna była córką Małg. Gryżyńskiej, czy innej niezn. Małgorzaty]; Borek wygrywa, bo Katarzyna nie stawiła się w sądzie (KoścZ 12, 611).

1404-18 Andrzej Gryżyński z O. (jego transakcje → Gryżyna, p. 3C; Wp. 5 nr 608, 725): 1404 tenże z bratem Janem [z Gryżyny], Opacz z Kokorzyna oraz Jeszke wójt z Kościana sprzedają Hannosowi i Niklosowi braciom Falkenhayn czynsz roczny 10 grz. za sumę 100 grz., zapisany na m. Ś. oraz na wójtostwie w Kościanie (SBP s. 54 nr 68); 1414 tenże Andrzej z O. (M Poznań D 302); 1415 tenże zapowiada [a więc posiada] wsieTrzebiec, → Bojanice, Rybnik, → Grodzisko [k. Osiecznej], → Łuniewo, Trzebinia, Świerczyna, → Godziszewo [k. Kościana? – jest to jedyna wzm. o przynależności tej wsi do dóbr O.], Śmiechowo, → Czerwony Kościół, Wojnowice [k. Krzywinia], → Jezierzyce [część?; k. Krzywinia], Ziemice i Sowice (KoścZ 4, 136); 1418 tenże w sporze z Januszem, Niklaszem i Dziersławem z Kąkolewa [k. Osiecznej] (KoścZ 4, 141v).

1418 Małgorzata z O. [c. Andrzeja?]; Stol. Apost. wyraża zgodę na unieważnienie jej małżeństwa z Jerzym [Doninem] z Sarnowy, ponieważ wcześniej zawarła ona ugodę narzeczeńską z Ottonem bratem wspomn. Jerzego1Małgorzata ż. Jerzego (Jurgi) Donina z Sarnowy pojawia się w źródłach w 1408 (i szybko znika; SHG). Nie należy jej mylić z Małgorzatą wd. po Janie-Eliaszu Doninie, matką Jurgi, która występowała do 1438. Nie wiadomo, czy znana ze źródeł Małgorzata, ż. Jurgi Donina, jest identyczna z Małgorzatą z O. z cytowanej tu zapiski i czy to Małgorzata z O. była matką córek Jurgi Donina: Anny ż. Jana Chełmskiego i Jadwigi ż. Wojciecha z → Ostrowa k. Śremu (BulPol. 4 nr 300).

1419 Małgorzata wd. po Andrzeju z O.2KObceRyc. 15, błędnie uważał Wichnę Gryżyńską [= Święchnę z Uzarzewa, ż. Jana Gryżyńskiego] za żonę Andrzeja Gryżyńskiego z O., ponieważ nie rozróżniał, że Borek Gryżyński syn Jana i Borek Osiecki – to dwie różne osoby; Kusz z Gołańczy [pow. kcyn.] ręczy jej za Borka z O., że jej zapłaci na św. Mikołaja [6 XII] 12 grz., a gdyby nie zapłacił wejdzie w Poznaniu w załogę (PZ 6, 6v); 1419 21 XE taż nadal w sporze z Borkiem Osieckim (KoścZ 5, 200v).

1413-52 (1453 wspomn. jako zm.) Mac. Borek Osiecki z Osiecznej syn Andrzeja Gryżyńskiego [we wcześniejszych latach zwany tylko Borkiem Osieckim] (KoścZ 6, 15v; WR 3 nr 857, 871, 1031, 1153, 1156, 1283, 1418; KoścZ 7 k. 100v, 104; KoścZ 8 k. 24v-25, 101v; KoścZ 9 k. 13A, 14, 80, 240; PG 1 k. 101v, 112;PG3, 30; Wp. 5 nr 587 – tu błędnie nazwany Bozey zamiast Borek, 608, 627; Pol. 1 nr 184; Wp. 10 nr 1425, 1438, 1675; CMP nr 120 – tu błędnie Bank zamiast Borek; Wp. 5 nr 528; AG perg. 960 – wzm. z 1520; star. wsch. 1432-43, kaszt. nak. 1442-52 (UDRI/1, 138, 176, G.Star. 69; PSB 19, 33); 1419 tenże pisze się z → Kawczyna (KoścZ 4 k. 420, dawniej k. 163); od 1428 zaczyna używać przezwiska Strączek (Wp. 9 nr 1176) oraz tytułu stren. (AC 2 nr 231); 1440, 1448 tenże → p. 6;

1413 tenże Borek; sąd uznaje jego pr. do 1/2 Jezierzyc w sporze z Dorotą i Hanką Paruszewskimi, Katarzyną ż. [Janusza] Jurkowskiego i Tomisławą ż. Winc. Gurowskiego (KoścZ 4, 129); 1420 tenże, podobnie jak jego ojciec Andrzej, posiada → Łącko [zaginiona wieś koło O.] (WR 3 nr 768, 769, 769a); 1420 tenże odpiera roszczenia Winc. Piotrowskiego [z Piotrowa w par. Brodnica] i Helszki z Chaław do dziedziny Trzebinia [k. Osiecznej] (KoścZ 6, 3); 1420 tenże pozwany przez Bienkową [wd. po kupcu?] (mercatrix) z Kościana o towary wartości 2 1/2 grz. i 7 gr, sprzedane jego ojcu i matce, za które ojciec nie zapłacił (KoścZ 6, 27v); 1421 tenże odpiera roszczenia [Kat.] Jurkowskiej do zapustu, który posiadał już jego ojciec Andrzej (WR 3 nr 1208); 1424 tenże w sporze z Hanuszem i Hinczą [bratankami] Chwalęty o dok. opiewający na 110 grz. (WR 3 nr 1085); 1424 [a. 1424?] tenże sprzedaje Witosław Stefanowi Rydzyńskiemu (KoścZ 8, 25); 1424 sąd uznaje pr. Borka do 3 części w Rybniku w jego sporze z Małgorzatą wd. po Baworze [Wyskocie]; Małgorzata powołuje się na swój dok. oprawny [z 1398], a Borek na dok., w którym Bawor ze wspomn. żoną zrzekli się tej dziedziny na rzecz Andrzeja [ojca Borka] (KoścZ 8, 95v); 1424, 1429, 1445 tenże w sporach o spadek → wyżej: Małgorzata z Gryżyny i Młynów; 1427 tenże jest winien 25 grz. Jakuszowi Sepieńskiemu, ponieważ mu ręczył za Dziersława Leszczyńskiego (WR 3 nr 1232); 1427 tenże z wyroku sądowego ma dać uczciwemu Stachowi z folw. król. pod Kościanem 9 ćw. żyta za Przedpełka ze Stęszewa (KoścZ 8, 336v); 1427 tenże na mocy ugody ma dać 5 grz. Jakubowi Rormanowi mieszcz. z Kościana (KoścZ 8, 338); 1428 tenże w sporze z wójtem w Kościanie (KoścZ 9 k. 15v, 19, 83v); 1428 tenże w sporze ze Stefanem Rydzyńskim (KoścZ 9, 2); 1428 tenże ręczy królowi Władysławowi za [stryja] Przybysława z Gryżyny i Brenna (Wp. 9 nr 1176); 1428 tenże ręczy Wojc. Dobczyńskiemu za Oswalda [zapewne z Łęgu] w sprawie dot. pancerza wartości 20 grz. (WR 3 nr 1321); 1428 tenże oraz burmistrz i rajcy w O. w sporze z Małgorzatą Sieńską o ludzi [poddanych Małgorzaty] zatrzymanych w O. (WR 3 nr 1350); 1428 tenże w sporze z Borkiem Gryżyńskim (KoścZ 9 k. 34, 42, 59v, 80v, 102, 132v, 178); 1428 tenże w sporze z Andrzejem pisarzem, mieszcz. pozn., o 2 zajęte konie Borka (in obstagio), których Borek nie chciał wykupić, oraz z powodu należności 5 grz. i 15 gr, której Borek mu nie zapłacił (KoścZ 9 k. 9v, 48, 69v); 1428 tenże w sporze z Łukaszem i Wyszotą Górkami (KoścZ 9 k. 37, 60v, 64v); 1428 tenże pozwany przez duchownego Wincentego z Drzeczkowa o → Łącko; oficjał na polecenie króla Władysława nie rozpatruje tej sprawy, ponieważ sądy duch. nie mogą rozpatrywać spraw o posiadanie wsi (AC 2 nr 231; Wp. 9 nr 1177); 1428-29, 1448 tenże w sporach z opatem lub. (KoścZ 9 k. 5, 10v, 33, 38, 75, 126, 191, 226; KoścZ 13, 360v); 1428-29 tenże w sporze z Mik. Smolickim vel Jutroskim z Jutrosina (KoścZ 9 k. 136v, 146v, 173, 194v); 1428-29 tenże w sporze z Kasprem Niałeckim; sprawa dot. m. in. Wojc. Dobczyńskiego (KoścZ 9 k. 16, 30, 44, 76v, 79v, 191v); 1428-30 tenże Mac. Borek w sporze z Olbrachtem i Januszem z Czerwonego Kościoła m. in. w sprawach granicznych oraz w sprawie poręki za Dziersława Chełkowskiego [zw. też Leszczyńskim] (KoścZ 9 k. 32v, 52, 78, 110, 126, 152, 208, 233v, 259, 271v); 1429 tenże pozwany przez Małgorzatę [z Dupiewa, wd. po Mościcu ze Stęszewa kaszt. pozn.] o zwrot 13 łokci pereł [13 sznurów o długości 1 łokcia] lub zapłacenie po 1 kopie gr za każdy łokieć (KoścZ 9 k. 149, 168, 207v, 233); 1429 tenże pozwany przez Michała syna Daniela mieszcz. kośc. o 6 grz. i 1 wiard. za sukno, zeznaje, że jest mu winien [ponadto?] 9 wiard. za kupione siano (KoścZ 9 k. 191, 208v, 216); 1429 tenże jest winien Wojciechowi [Wyskocie] ze Zdzieża [później z → Ostrowa k. Śremu] 10 lub 20 grz.; sąd uznaje pr. Małgorzaty ż. Borka do jej oprawy; do tej oprawy nie należą wsie Rybnik i Śmiechowo, z których Wojciech może pozywać Borka (KoścZ9k. 149, 217); 1429 tenże w sporze ze Stefanem Rydzyńskim (KoścZ 9, 238); 1430 tenże w sporze z Barbarą ż. [mieszczanina? o nazwisku] Divida3Przezwisko Divida nosiła szlachta z Walewic k. Łowicza (Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. W. Taszyckicgo, t. 1, Wrocław 1967, s. 550). Tutaj jednak przedmiot sporu wskazuje na mieszczańską przynależność stanową męża Barbary o 25 grz. za podpinkę futrzaną (subductura) wartości 20 grz. i 5 łokci zielonego sukna wartości 5 grz. (KoścZ 9, 283); 1432 tenże pozwany przez Wojc. Kopaszewskiego tłumaczy, że nie wiedział, czyj był jeleń [którego prawdop. zabił], bo nie było na nim żadnego znamienia [!] (WR 3 nr 1433); 1432-45 Borek z O. uczestniczy w sporach dot. sprzedaży Zdzieża przez Wojciecha ze Zdzieża i z → Ostrowa: 1432 tenże jest pełnomocnikiem Małgorzaty wd. po [Janie-Eliaszu?] Doninie w jej sporze z jej c. [wnuczką?] Jadwigą [ż. Wojciecha ze Zdzieża] (BR 628 nr 92). 1440 u tegoż Borka Wojciech ze Zdzieża [Ostrowski] miał, po sprzedaniu Zdzieża, złożyć posag i wiano żony, ale tego nie uczynił (BR 628 nr 105); 1445 tenże ręczy za Wojc. Zdzieżewskiego w sprawach dot. Zdzieża (BR 628 nr 109);

1435 tenże Mac. Borek kupuje 1/2 Trzebca od Jana Bylęty Trzebieckiego (PG 1, 61v); 1435 tenże kupuje od braci Janusza, Mikołaja, Bartosza4W akcie wymieniony Presbor (?), ale zapewne chodzi o Bartosza, → Czerwony Kościół, przyp. 3 i 4, Wojciecha, Jana, Jarosława i Opacza 1/2 Czerwonego Kościoła za 1100 grz. (PG 1, 108); 1437 tenże w sporze z Andrzejem Gryżyńskim [synem Jana] (KoścZ 12, 28); 1437-38 tenże jako posiadacz Lipna pozwany przez Konrada Kotwiczą z Dryżyny o kradzież 26 szt. bydła (KoścZ 12 k. 34, 51); 1441 tenże [Mac] Borek z O. zawiera ugodę z Bartoszem strycharzem z Poznania, który ma wykonać dla niego cegły: Bartosz ma mu dostarczyć 3 grz. i drewno, a pozostałe 3 grz. zapłaci przy odbiorze cegieł (AR 1 nr 210); 1442 tenże w sporze z Anną ż. Ścibora z Ponieca (KoścZ 12, 247); 1444 tenże posiada Wojnowice → Osieczna – miasto, p. 5: Szpital;

1444-50 tenże Mac. Borek Osiecki zawiera transakcje dot. Nowego Miasta: 1444 tenże otrzymuje od Janusza dz. w Gostyniu 1/2 m. Gostyń z dobrami, a w zamian daje mu 1/2 m. Nowe Miasto z 1/2 dóbr (PG 2, 10); 1444 tenże otrzymuje od Jana Suchorzewskiego [teść Janusza z Gostynia] 1/3 z 1/2 m. Gostyń, a w zamian daje mu wieś Chromiec w pow. pyzdr. [k. Nowego Miasta] (PG 2, 10v); 1444 Małgorzata ż. Mac. Borka z O. dziedziczka 1/2 dóbr Nowe Miasto (druga połowa tych dóbr należy do jej siostry Anny ż. Dobrogosta z Ostroroga kaszt. kam.) zawiera podobne transakcje z Januszem z Gostynia i Janem Suchorzewskim [jako potwierdzenie transakcji zawartych przez jej męża?] (PG 2, 47v); 1444 tenże Mac. Borek z O. zapisuje ż. Małgorzacie 2000 grz. na wsiach Czerwony Kościół, Górka i Bojanice; [przeniesienie oprawy nastąpiło dlatego, że Mac. Borek] sprzedał należącą do niej 1/2 dóbr Nowe Miasto (PG 2, 45); 1446 tenże Mac. Borek z O. nabywa od Małgorzaty ż. Janusza niegdyś z Gostynia jej pr. do oprawy zapisanej na 1/3 m. i dóbr Gostyń (PG 2, 145); 1446 tenże kupuje cz. Podrzecza za 100 grz. od Sędki mieszczki w Gostyniu i ż. Piotra z Podrzecza (PG 2, 151v); 1448 tenże otrzymuje 1/2 m. i dóbr Gostyń oraz 500 grz. od Magdaleny ż. Marcina Janiszewskiego i Marty ż. Jana Brudzewskiego, cc. zm, Bartosza Gostyńskiego, a w zamian daje im 1/2 m. i dóbr Nowe Miasto (PG 3 k. 32v, 33v); 1449-1450 tenże w sporze ze wspomn. Magdaleną Janiszewską o 1/2 dóbr Gostyń (KoścZ 14 k. 58v, 64);

1445 tenże Mac. Borek sprzedaje Lipno Andrzejowi z Kąkolewa [k. Osiecznej] (PG 2, 106v); 1445 tenże sprzedaje 1/2 Borowa Andrzejowi i Janowi Jaszkowskim [ss. Wyszaka z Gryżyny] (PG 2, 108); 1445 tenże odwołuje przed sądem swoje oskarżenie przeciw Maciejowi z Krajewic i Michałowi Koszatce z Bodzewa o zabranie wozów (recepcio vectorum) na drodze do Wrocławia (Koz. Nieznane nr 81); 1447 tenże w sporze z Wichną z Czacza [prawdop. żona Mikołaja albo Piotra z Czacza] (KoścZ 13, 13); [1448] tenże ma być wwiązany w części m. Poniec nal. do Jana Orchowskiego, ale burgrabia Orchowskiego sprzeciwia się temu wwiązaniu, bo nie został o tym [wcześniej] powiadomiony (KoścZ 13, 364); 1449 tenże jest winien Piotrowi Witosławskiemu 300 zł węg. i 100 grz.; Piotr daje te pieniądze w działach swym synom (PG 3, 51v); 1452 tenże pozwany przez Mik. Jurkowskiego o to, że nie wypełnia zobowiązań spadłych na niego po śmierci Henryka i Jadwigi Kleszczewskich5Nie wiadomo, z jakiego powodu Mac. Borek miał płacić za Kleszczewskiego; Kleszczewo k. Krzywinia do niego nie należało [z Kleszczewa k. Krzywinia] → Osieczna – miasto, p. 5: Szpital (KoścZ 14, 144v).

1437-44 Małgorzata z Nowego Miasta ż. Mac. Borka zw. Strączek i siostra jej Anna ż. Dobrogosta z Ostroroga toczą spór z Wincentym i Jakubem braćmi Sierakowskimi; mężowie obu sióstr ręczą za swe żony, że nie będą już rościć pretensji, gdyż Sierakowscy zadośćuczynili im za ich posagi i wiana (PZ 14, 12v, 39); 1444 taż → wyżej: Borek; 1447 taż wspomn. jako zm. (PyZ 10 k. 140v, 160).

1448-[59?] Katarzyna, c. Mac. Borka z O., ż. Szymona ze Sławska zeznaje, że ojciec dał jej 1000 grz. tytułem majątku po ojcu, matce i babce (PG 3, 33); 1459 [?, data w księdze niepewna] taż, zamężna za Marcinem Łódzkim [zw. też Nowomiejskim], w sporze [ze swymi braćmi] Mikołajem, Piotrem i Maciejem z O. (KoścZ 14, 257).

1453-96 Mikołaj [w 1498 wymieniony jako zm.], 1453-64 Piotr i 1453-64 Maciej ss. zm. Mac. Borka z Osiecznej: 1453 ciż w sporze z Niklem Bojańskim (KoścZ 14, 210v); 1453, 1459 ciż w sporach z Malewskimi (KoścZ 14 k. 213v, 214); [ok. 1458?; wg obl. z 1514 – 1448, ale ta data niemożliwa do przyjęcia ze względu na daty skrajne urzędowania wystawcy dok., Ścibora z Ponieca, star. gen. wlkp. w l. 1457-60] ciż sprzedają z zastrz. pr. odkupu wieś Czerwony Kościół z cz. jez. Piegzino, które leży przy m. O., za 1120 grz. Marcinowi Łódzkiemu [zw. też Nowomiejskim] tenut. w Mieścisku (KoścZ 18, 536v); 1459 ciż w sporze ze [swą siostrą] Kat. Sławską ż. Marcina Łódzkiego → wyżej (KoścZ 14, 257); 1459 ciż w sporze z Martą dz. Nowego Miasta, ż. Jana [Brudzewskiego z Brudzewa w pow. kal. i] z Sobótki Małej [w pow. kal.] (KoścZ 14, 256v); 1459 ciż w sporze z Wojsławem z Gryżyny (KoścZ 14, 279); 1462 ciż w sporze z Wojciechem opatem lub. (KoścZ 14, 333v); 1464 ciż pozwani przez Martę i Magdalenę z Nowego Miasta z powodu zamiany dóbr dokonanej przez ich ojca (KoścZ 14, 322); 1464 ciż w sporze ze Stanisławem i Małgorzatą dziećmi zm. Marcina [Łódzkiego, tenut.] z Mieściska (KoścZ 14, 322);

1462 ciż bracia dokonują działów majątkowych: Piotr swoją 1/3 majątku po ojcu i matce (ojciec przeniósł majątek po matce z Nowego Miasta na 1/3 dóbr Osieczna i 1/3 dóbr Gostyń) daje braciom Mikołajowi i Maciejowi pod warunkiem, że oni co roku będą mu płacić 100 kóp szer. gr (PG 6 k. 39, dawniej k. 119); 1462 Mikołaj w ramach zamiany z braćmi otrzymuje: m. O z wsiami: Wojnowice z 1/2 gaju, Grodzisko, Łuniewo, Trzebinię z folw. w Sowicy i z folw. Jeziorko (PG 6 k. 106, dawniej k. 214v); 1469 sąd polubowny rozstrzyga spory między Mik. Borkiem z O. a jego braćmi: unieważnia się dwa dok. Piotra Świdwy star. gen. wlkp. [1460-73], świadczące, że a) Maciej miał dać Mikołajowi swą cz. dóbr Gostyń, b) Mikołaj miał dać Maciejowi 40 grz. z Łuniewa i Grodziska6W naszej kwerendzie nie natrafiliśmy na teksty tych dokumentów; Maciej nie ma odstępować żadnej wsi w dobrach Gostyń oraz ma zwrócić Mikołajowi konia stępaka (equus ambulator alias innochodnik7Innochodnik – koń, który stawia na przemian obie prawe nogi, potem obie lewe, Słownik staropolski, Wrocław 1960, s. 32; KoścZ 15, 331).

1453-64 tenże Piotr Borek, od 1462 z Gostynia: 1453 tenże student w Krakowie (AS 1, 165); 1453-64 tenże → wyżej; jego późniejsze transakcje → Gostyń – dobra.

1453-72 tenże Maciej Borek, od 1462 z Gostynia11Tenże → Gostyń – dobra, p. 6 i przyp. 17. W kilka lat później działał w Wielkopolsce inny duchowny Maciej z Gostynia , → Gostyń – miasto, p. 6 jest winien bratu Mikołajowi 330 zł węg. i 75 grz. (KoścZ 15, 331); tenże, ksiądz, sprzedaje 1/2 Ziemie i 1/2 Górki → wyżej: Mikołaj; 1472 tenże → p. 6; 1493 tenże wspomn. jako zm. (MS 2 nr 266).

1453 tenże Mik. Borek w sporze z Janem z Radomicka (KoścZ 14, 219v); 1459 tenże z Czerwonego Kościoła pozwany przez Tomisława Kluczewskiego o 24 grz., które mu był winien Borek z O., ojciec Mikołaja (KoścZ 14, 246); 1462 tenże na części dóbr, należnych mu w działach z braćmi, zapisuje 1500 zł węg. ż. Jadwidze [ze Służewa na Kujawach] (PG 6 k. 36 dawniej k. 116); 1465 u tegoż Mikołaja Iwan Kamiński [z Karmina] ma pewną sumę pieniędzy i daje pr. bliższości do nich siostrze swej Barbarze ż. Wojc. Waty z Bobowicka (KoścZ 15, 26); 1465 tenże z O. w sporze z braćmi Piotrem i Maciejem z Gostynia (KoścZ 15, 133); 1466 tenże w sporze z Wojciechem opatem lub. (KoścZ 15, 200); 1466 tenże występuje jako stryj Małgorzaty c. Borka Gryżyńskiego oraz Andrzeja z Włoszakowic [syna Andrzeja Gryżyńskiego i Stęszewskiej; Mikołaj był bratem stryjeczno-stryjecznym obojga] (PG 6 k. 6, 6v – dawniej PG 7 k. 241a, 241av); 1467 tenże → Osieczna – miasto p. 5.; 1469 tenże kupuje za 400 grz. wsie Zgaliny i Zalesie od Macieja [Zaleskiego] altarysty w O. i sprzedaje te wsie za 450 grz. Andrzejowi z Bnina dz. w Borku [→ Osieczna – miasto, p. 5: Altarie]; (PG 8 k. 9, 22); 1469 tenże → niżej: Maciej; 1470 tenże pozywa brata Macieja o 330 zł. węg.; z powodu nie stawienia się Macieja, sąd daje Mikołajowi woźnego do wwiązania go w dobra Macieja w stosunku 17 zł. węg. na 1 łan os. (KoścZ 15, 514); 1471 tenże płaci kary, bo niesłusznie naganił szlachectwo Bartłomieja niegdyś Palędzkiego h. Drogosław (Koz. Nieznane nr 56; KoścZ 15 s. 559, 561); 1472 tenże nabywa od swego brata Macieja księdza 1/2 Ziemie i 1/2 Górki [k. Krzywinia] za 500 grz. i sprzedaje te wsie za 500 grz. Janowi Gryżyńskiemu [synowi Andrzeja i Stęszewskiej] (PG 8, 160v);

1472 tenże Mikołaj pozwany przed sąd biskupi z powodu porwania Agnieszki Niepartskiej [c. zm. Ścibora] i zawarcia z nią nieprawnie związku małżeńskiego, → niżej: Maciej (AC 2 nr 1352); 1473 tenże pozwany przez Agnieszkę z Niepartu o dokonanie porwania; świadkowie zeznają o okolicznościach porwania, → Niepart, a także zeznają, że Mik. Borek i Agnieszka są między sobą krewnymi: Andrzej z Bnina [żyjący na przełomie XIV i XV w.] był prapradziadkiem Agnieszki a pradziadkiem Mik. Borka (AC 2 nr 1364, 1365, 1366; ACC 52 k. 91v, 92v, 93); 1475 tenże oraz Jan Gryżyński [prawdop. jako poręczyciel Mikołaja] pozwani przez Elżbietę Nieparcką [matkę Agnieszki], powtórnie zamężną za Piotrem Iłowieckim o przysądzone jej kary za napad na Niepart; Mikołaj nie zezwala na wwiązanie Elżbiety w jego dobra (pignus dare noluit; KoścG 2 k. 12v, 25v; PyG 4, 6v); 1485-87 tenże w sporze ze wspomn. Agnieszką z Niepartu ż. Stan. Imbira z Objezierza; proces toczy się przed komisarzami król. (KoścG 3 k. 18, 44);

1473 tenże Mikołaj pozwany przez Dorotę ż. Przybysława z Chaław o spłatę 25 kóp gr; jeżeli nie zapłaci, Dorota ma otrzymać wwiązanie w dobra Mikołaja, w 1 ł. os. lub w 2 ł. opust.; z tych ról pobierać będzie po 1 grz. czynszu tak długo, dopóki cała suma nie będzie spłacona (KoścZ 16, 17); 1473, 1475, 1479 tenże pozywany jest z O., przedmieścia oraz wsi Łuniewo, Wojnowo i Grodzisko (PyG 4, 6v; KoścZ 16 k. 17, 195); 1475tenże jest winien 8 grz. Tomaszowi opatowi lub. (KoścG 2, 13, KBR nr 146); 1475-91 tenże posiada → Łuniewo; 1478 tenże zapisuje swoim cc. (z Jadwigi Służewskiej), Annie, Barbarze i Małgorzacie 1200 zł węg. na połowach zamku (fortalicium), miasta i przedmieścia m. O.; córki mają tak długo posiadać te dobra, dopóki nie zostanie im wypłacona suma 1200 zł węg. na ich posagi (PG 65, 16); 1479-81 tenże pozwany przez Marcina Nowomiejskiego [z Będlewa i Łodzi] o 1/3 z sumy 1200 grz., czyli o 400 grz., ponieważ nie uwolnił dóbr Czerwony Kościół z jez. Piegzino od roszczeń in. osób (KoścZ 16 k. 195, 260); 1485 tenże występuje jako brat stryj. Małgorzaty c. Borka Gryżyńskiego, powtórnie zamężnej za Piotrem Chociszewskim [w rzeczywistości byłjej bratem stryjeczno-stryjecznym] (PG 10, 22); 1485 tenże kupuje za 1000 zł węg. od Marcina Ponieckiego jego pr. do 1/3 m. i dóbr → Gostyń (PG 10, 23); 1488 za tegoż wikariuszom kat. pozn. ręczy Mac. Kawiecki, że w określonym terminie oczyści się od kary ekskomuniki, w którą popadł z powodu nie zapłacenia zaległych czynszów należnych tymże wikariuszom (BR 628 nr 219); 1491 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Dobiesławowi z Kociug burgr. pozn. za 675 zł węg. i 70 grz. Wojnowice i Śmiechowo oraz czwarte części we wsiach [nal. do dóbr gostyńskich]: Brzezie, Czajkowo, Czachorowo, Bodzewko, Podrzecze, Dusina i Pożegowo (PG 10, 145; KoścG 3, 162); 1493-96 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Piotrowi z Opalenicy 1/4 m. Gostyń z 1/4 młynów tamże i zobowiązuje się uwolnić te dobra od roszczeń in. osób; część tę otrzymał po śmierci brata Macieja (MS 2 nr 266; PZ 22, 215); 1493 tenże pozwany przez Mac. Gostyńskiego [swego bratanka, syna Piotra Borka z Gostynia] o 2000 grz. zaległego posagu i wiana dla Anny Żernickiej ż. Jana [z Żernik k. Janowca w pow. kcyn.?], siostry Mikołaja; zm. Piotr Borek z Gostynia, ojciec Macieja ręczył [niegdyś] za Mikołaja [→ niżej: Andrzej 1506, c.d. procesu] (PZ 22, 40);

1476-96 tenże Mikołaj zawiera różne transkacje dot. wsi w dobrach O. [najczęściej są to sprzedaże z zastrz. pr. odkupu]: 1476 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 5 3/4 ł. w Łuniewie Franciszkowi Kąkolewskiemu [z Kąkolewa k. Osiecznej] za 100 grz. (PG 9, 45); 1478 tenże zastawia Kasprowi Leszczyńskiemu podkomorzemu kal. wieś Grodzisko za 605 zł węg. oraz 1/2 jez. Piegzino nal. do m. O. i plac (area) przyległy do wsi Drzeczkowo, na którym stał młyn-folusz8→ Grodzisko k. Osiecznej: w 1496 nastąpiły dalsze zmiany własności tej wsi (MS 2 nr 624, 625). W 1503 Kasper z Leszna zapisał na tej wsi 600 zł węg. swej ż. Zofii (PG 12, 267). W 1509 Grodzisko wymieniane jest znowu w dobrach O (MS 1 nr 1484, 1485); 1479, 1481 tenże pozwany przez Marcina [Łódzkiego] Nowomiejskiego, ponieważ nie uwolnił od roszczeń in. osób wsi Czerwony Kościół i cz. jez. Piegzino [sprzedanych niegdyś z zastrz. pr. odkupu, → wyżej: ok. 1458] (KoścZ 16 k. 195, 260); 1485 tenże sprzedaje 1/2 Górki z cz. wsi [opust.] Rusinowo Mik. Kamblowskiemu [może Mik. Kamblanowi?9→ Górka k. Krzywinia, przyp. 1] (PG 10, 21v); 1485 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swoje części we wsiach Górka i Ziemice z 1/2 jeziora w Ziemicach za 200 zł węg. Janowi Miaskowskiemu (PG 10, 35v); 1489-91 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 2 ł. opust. w Jeziorku za 70 grz. Elżbiecie ż. Andrzeja Lubiatowskiego [→ Lubiatowo], a 1491 Elżbieta te same łany sprzedaje z zastrz. pr. odkupu za 55 zł węg. Franciszkowi Kąkolewskiemu (PG 10 k. 117v, 148v); 1489-1502 tenże 1489 sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1 1/2 ł. w Drobninie i 1 1/2 ł. w Krzemieniewie Janowi Lubońskiemu [→ Lubonia, p. 3E] za 60 zł węg., a 1502 Jan Luboński na tych samych warunkach odstępuje te role Sędziwojowi Brodnickiemu (PG 10, 117v; PG 12, 187); 1491 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu wsie Wojnowice, Śmiechowo (należącą do Wojc. Miaskowskiego [h. Leliwa]) wraz z opust. rolami wsi Rusinowo, a także czwarte części we wsiach nal. do dóbr → Gostyń za 675 zł węg. i 70 grz. Dobiesławowi [niegdyś?] z → Kociug [tamże, przyp. 3] i uwalnia te dobra od roszczeń in. osób; Wojc. Miaskowski przekazuje swoje pr. do wsi Wojnowice, Śmiechowo i Rusinowo wspomn. Dobiesławowi, a Dobiesław z Kociug burgr. pozn. zapisuje na wspomn. dobrach czynsz 8 grz. od sumy 100 grz. Mikołajowi i Maciejowi ss. Piotra Maiora [Strosberga] mieszcz. pozn. (PG 10 k. 145, 148v, 153; KoścG 3, 162); 1492 tenże sprzedaje z zastrz pr. odkupu 1/4 Świerczyny za 100 zł węg. Mac. Pawłowskiemu [z Pawłowic k. Rydzyny], a [inną?] 1/4 tejże Świerczyny za 200 zł węg. Wojc. Miaskowskiemu10Synowie tegoż Wojc. Miaskowskiego sprzedali tę 1/4 Świerczyny swemu szwagrowi Mik. Bojanowskiemu, a on zapisał na swych dobrach oraz na 1/2 z 1/4 Świerczyny posag ż. Jadwidze Miaskowskiej (PG 15, 81) (PG 10 k. 174, 178v); 1493-96 tenże: 1493 sprzedaje z zastrz. pr. odkupu połowy wsi Górka i Ziemice za 42 grz. Wojc. Miaskowskiemu pisarzowi kal., a 1496 uściśla, że do wspomn. wsi należą też role opust. wsi Rusinowo (PG 7, 123; PG 10 182v).

1468 Jadwiga ż. Mik. Borka z bratem swym Janem ze Służewa [na Kujawach] unieważnia dok. dot. jej oprawy zapisanej [przed regulacjami własnościowymi między braćmi Borkami] na częściach dóbr O. i Gostyń (PG 57, 1v).

1498-1506 Andrzej Osiecki syn zm. Mik. Borka z O.: 1498 tenże zobowiązuje się uwolnić od roszczeń in. osób wsie Wojnowice wraz z należącymi do tej wsi rolami opust. wsi Rusinowo, Śmiechowo oraz 1/4 dóbr → Gostyń; dobra te nabywa z zastrz. pr. odkupu Dobiesław z → Kociug (KoścG 5 k. 1v, 16); 1499 tenże sprzedaje z zastrz. odkupu te same dobra Piotrowi z Opalenicy za 685 zł węg. i 20 gr oraz 70 grz., a Piotr na tych samych warunkach odstępuje je Dobiesławowi z Kociug (PG 12 k. 31v, 32); 1499 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Andrzejowi Błockiemu 1/4 Garzyna oraz łany nie objęte zastawem w Łuniewie za 80 grz. (PG 12, 27v); 1500 tenże przenosi czynsz 3 1/2 grz. od sumy 42 grz. dla Jana altarysty w O. ze swojej wsi Górka na wsie Krzemieniewo i Drobnin (ACC 79, 53v); 1500 tenże sprzedaje Janowi Sieńskiemu połowy wsi Ziemice i Górka z 1/2 folw. Rusinowo za 320 grz. (PG 12, 130); 1502 tenże w sporze ze wspomn. Janem Sieńskim o to, że na sprzedanych wsiach ciąży suma 30 grz. należnych Mac. Gostyńskiemu [synowi Piotra] (KoścZ 18, 80); 1501 tenże sprzedaje z zastrz. pr odkupu czynsz 16 zł węg. rocznie, nazwany tu szosem, płacony z ratusza w O. [tzn. przez władze miasta] właścicielowi miasta, za 200 zł węg. księdzu Mac. Pigłowskiemu (PG 12, 143); 1502 tenże nie dopuszcza do zarządzonego przez sąd wwiązania Macieja kaszt. śremskiego i Jana, braci Gostyńskich [ss. Piotra] w dobra O. na sumę 250 grz. (KoścZ 18, 46v); 1504 tenże [jako kolator kościoła par. w Świerczynie] prezentuje kandydata na plebanię tamże (ACC 81, 135v); 1505 tenże → Osieczna – miasto, p. 5; 1506 tenże pozwany

przez Katarzynę wd. po Jarosławie Dłużyńskim [synu Andrzeja z Gryżyny, Dłużyny i Włoszakowic], a ż. Piotra Witosławskiego o to, że Andrzej wypędził ją z jej oprawy 80 zł węg. zapisanej jej przez Jarosława na wsiach Wojnowice, Śmiechowo i części Rusinowa, leżącej przy Wojnowicach; sąd poleca woźnemu wwiązanie Katarzyny we wspomn. jej dobra oprawne (PG 65 k. 144v, 178); 1506 tenże zapisuje ż. Małgorzacie [→ niżej] 200 zł posagu na 1/2 [dóbr] O. (PG 13, 77v); 1506 tenże toczy proces o zwrot posagu, wniesionego do Żernik przez zm. Annę (siostrę jego ojca Mikołaja, → wyżej: 1493) ż. Jana Żernickiego (GZ 13, 121v); o jego udziale w dobrach O. → niżej: Anna, Barbara i Małgorzata.

1508-31 Małgorzata [z Budziszewa, wd. po Hinczy Lgińskim], powtórnie wd. po Andrzeju Osieckim12Dwukrotnie nazwana została błędnie wd. po Macieju w 1527 (PG 16, 152v) i w 1531 (WsG 2, 98), co odnotowano już w haśle → Lgiń, przyp. 3. Znajduje się tam jednak błędna informacja, że w Osiecznej występował bratanek Andrzeja o tym imieniu. Andrzej, mąż Małgorzaty, nie miał żadnego bratanka; był on ostatnim męskim przedstawicielem Borków Osieckich [jej transakcje związane z Lginiem z l.: 1476-1531, → Lgiń]: 1508 → niżej: Anna, Barbara i Małgorzata cc. Mik. Borka; 1517 tejże jej brat Piotr Budziszewski [syn Adama] jest winien 110 grz. (PG 69, 438v); 1524-29 taż nabywa z zastrz. pr. odkupu: 1524 od Adama Popowskiego i jego ż. Kat. Sokolnickiej 8 ł. w Goślinie Długiej za 100 zł, 1527 od Barbary wd. po jej bracie Piotrze Budziszewskim 1/4 wsi Głęboczek za 40 grz., 1529 od Marcina Goślińskiego [zapewne z Gośliny Długiej] 1/2 młyna w Wojnowie za 25 grz. (PG 16 k. nieliczbowana verso i k. 10, 152v, 313); 1536 taż wspomn. jako zm. → Lgiń.

1500 Piotr Opaliński nazwany dz. w O. [prawdop. jako nabywca cz. dóbr osieckich (ale bez m. O.!) z zastrz pr. odkupu] (ACC 77, 14).

1501 Anna, Barbara i Małgorzata cc. zm. Mik. [Borka] Osieckiego pozywają swego brata Andrzeja o to, że zajął połowy miasta, fortalicium i przedmieścia w O., które zapisał im ich ojciec w 1478 → wyżej; sąd nakazuje wwiązanie wspomn. sióstr w ich dobra w O. (KoścG 5, 112); 1504 sąd ponawia decyzję o wwiązaniu sióstr Anny i Barbary w ich cz. m., fortalicium i przedmieścia w O. na sumę 800 zł węg.; pozostałe 400 zł węg. pozostaje dla ich siostry Małgorzaty (KoścG 6, 34); 1508 wzm. o śmierci Anny, która umarła przed zapisaniem oprawy Małgorzacie [z Budziszewa] ż. Andrzeja Osieckiego [1506 → wyżej: Andrzej]; 1/3 z połowy O. należącej do sióstr przypaść miała jej bratu Andrzejowi (PG 66, 75v); 1508 Barbara panna i Małgorzata ż. Mik. Zaborowskiego, cc. Mik. [Borka] Osieckiego, pozywają Małgorzatę wd. po ich bracie Andrzeju o to, że je wygnała z cz. dóbr O., które im się należą po śmierci Andrzeja Osieckiego; wdowa okazuje swój dok. oprawny na 200 zł węg. posagu i 200 zł węg. wiana, zapisanych na 1/2 m. O., na całym mł. słodowym [w O.], na całym mł. wodnym Jeziorkowskim i na wiatraku oraz na folw. pod m. O. (wraz z bydłem znajdującym się na tym folw.); pełnomocnik wdowy dowodzi, że Andrzej, gdy zapisywał oprawę żonie prawie nic nie posiadał w O., gdyż 3/4 każdej wsi miał Mac. Gostyński, a 1/4 Jan Luboński; sąd przyznaje wdowie pr. do oprawy na 1/2 dóbr O., do których zalicza [tylko!] Jeziorko, Krzemieniewo i Drobnin i równocześnie postanawia, że burgr. kośc. z asesorami mają ocenić, czy oprawa Małgorzaty zapisana została na 1/2 dóbr O. (tak jak to przewiduje zwyczaj ziemski – consuetudo terrestris), a to co przewyższa wartość wspomn. 1/2 dóbr, mają przydzielić siostrom Barbarze i Małgorzacie (PG 66 k. 75v, 137); 1509 taż Barbara pozwana przez Małgorzatę wd. po Andrzeju Osieckim o to, że nie dopuściła do wwiązania wdowy w jej oprawę w dobrach O.; Małgorzata siostra Barbary do wwiązania dopuściła (PG 66, 207v); 1509 te same siostry Barbara i Małgorzata pozwane przez Jana Lubońskiego o to, że go wypędziły z jego części w Krzemieniewie i w Drobninie [→ wyżej: Mik. Borek pod 1489] (PG 66, 153v);

1509 taż Małg. Osiecka c. Mik. Borka, ż. Mik. Lasoty Zaborowskiego daje małol. Andrzejowi z Górki synowi Łukasza swoją cz. dóbr Osieczna tzn. części w m. O., oraz we wsiach Łuniewo, Grodzisko, Trzebinia [od 1475 wieś ta była w posiadaniu Kąkolewskich! → niżej: 1510], Wojnowice, Łącko, Jeziorko, Piegzino, części we wsiach: Górka, Ziemice, Trzebiec, ponadto 1/2 z 1/4 dóbr → Gostyń, a także 1/2 z 1/4 wsi Krzemieniewo, Garzyn, Drobnin, Rusinowo, Świerczyna, Czerwony Kościół i Daleszyn, a w zamian otrzymuje 4000 zł węg., 1/2 wsi Wrzeszczyna [wieś król. w dobrach Wieleń] oraz 1/2 części we wsiach Sobiałkowo, Rozstępniewo i Górka Mała [te 3 wsie k. Miejskiej Górki]; taż Małgorzata zobowiązuje się uwolnić sprzedawane dobra od roszczeń in. osób z wyjątkiem ciążących na nich czynszów kościelnych: 1200 zł węg. na 1/4 dóbr Gostyń, 50 zł węg. na wsi Grodzisko, 400 zł węg. na wsi Łuniewo, 300 grz. na wsi Trzebinia i 100 grz. na wsiach Ziemice i Górka (PG 14, 166; PG 66 k. 251v); 1509 taż Barbara c. Mik. Borka, ż. Dobrogosta Jezierskiego [z Jezior Wielkich w pow. pyzdr.] zawiera taką samą transakcję ze wspomn. małol. Andrzejem Górką [nie znaleziono wiadomości o zobowiązaniu do uwolnienia sprzedanych dóbr od roszczeń in. osób, analogicznym do tego, które złożyła Małgorzata] (PG 14, 168);

1510 taż Barbara Osiecka, zamężna Jezierska, pozwana o czynsze dla altarii w O. → Osieczna – miasto p. 5; 1510 taż nabywa z zastrz. pr. wykupu Modliszewo z pustkami Labiszynek i Ciołkowo w pow. gnieźn. od Wojc. Kołybskiego za 700 grz. (PG 66, 372);

1512? [kolejność kart w księdze oraz ich datowanie budzą wątpliwości] te same siostry Małgorzata i Barbara pozwane przez braci Macieja i Jana Gostyńskich o to, że nie zgodziły się na wwiązanie wspomn. braci w określone sumy na ich dobrach O.; wwiązanie to miało nastąpić na podstawie wyroku wydanego przez komisarzy król.; [Stan.?] Tarnowski pełnomocnik sióstr dowodzi, że sprawa została nieprawnie przeniesiona z sądu ziemskiego przed króla i obecnie nieprawnie wraca od króla do sądu ziemskiego, oraz że w sprawach, które się toczą przed sądem ziemskim nie może być stosowane bracchium regale; sąd uzależnia decyzję w tej sprawie od uzgodnienia jej z komisarzami król. na [najbliższym] sejmie w Piotrkowie13Wpis znajduje się między innymi kartami, datowanymi na l. 1511 i 1512 (daty skrajne księgi: 1501-15). Zastanawia prowadzenie tego procesu już po formalnej sprzedaży dóbr przez siostry Osieckie, która nastąpiła w 1509 r. Odwołanie się do najbliższego sejmu w Piotrkowie niczego nie wyjaśnia, gdyż sejmy takie odbywały się kolejno w l. 1506, 1509, 1510, 1511, 1512 (Chronologia polska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1957, s. 481). Równocześnie przed królem toczył się proces Łukasza Górki (ojca małol. Andrzeja, nabywcy dóbr O. i 1/4 dóbr Gostyń) z Gostyńskimi o te same dobra → p. 3: Łukasz Górka (1512) (KoścZ 18, 265v);

1510-34 taż Barbara ż. Dobrogosta Jezierskiego już po sprzedaniu swej cz. dóbr O. występuje nadal jako Osiecka (PG 14, k. 232, 281, 237v, 238v, 638);

1514-21 taż Małgorzata, ż. Mik. Lasoty Zaborowskiego (w 1521 wd. po nim), już po sprzedaży swej cz. dóbr O. występuje nadal jako Osiecka (PG 15 k. 22, 85v, 97, 270v; MS 4 nr 2365; Rykaczewski 295).

1509-31 (zm. 3 XII 1551) Andrzej Górka, syn Łukasza (WSB 217; PSB 8, 41): 1509 tenże małol. otrzymuje od Andrzeja z Szamotuł wdy pozn. wieś [król.] Wrzeszczyna [w dobrach Wieleń] (PG 14, 164); 1509 tenże kupuje dobra O. → wyżej; 1510 tenże kupuje Trzebinię14Trzebinia była co prawda już od dawna wymieniana wśród wsi klucza O., ale już od 1475 mamy przekazy źródłowe świadczące o tym, że 1/2 tej wsi należała do Kąkolewskich za 450 zł węg. od Jana Sieńskiego i jego bratanka Andrzeja Kąkolewskiego (PG 14, 182); 1520 tenże sprzedaje z zastrzeżeniem pr. odkupu Janowi Gostyńskiemu za 2500 zł węg. 1/4 m. Gostyń i czwarte części we wsiach nal. do dóbr Gostyń (w tym m. in. czwarte części wsi [dotąd zawsze wymienianych] w dobrach O.: Świerczyna, Rusinowo, Trzebiec, Krzemieniewo, Drobnin, Garzyn, Czerwony Kościół (PG 15, 336); 1522 tenże odstępuje dobra O. i 1/4 dóbr Gostyń ojcu Łukaszowi Górce → niżej; 1511-31 tenże występuje jako dz. O. w różnych transakcjach, nie związanych z O. (nabycie cz. wsi Szymanowo [k. Miejskiej Górki] w 1511, nabycie wsi Drzęczewo w 1516, nabycie ról w Ziółkowie [k. Gostynia] i w Podrzeczu w 1516, nabycie wsi Zatom w l. 1519-21, opieka nad dziećmi Łukasza Boturzyńskiego w 1520, nabycie wsi Dziećmiarowo [obecnie Dziećmierowo] w pow. pyzdr. w 1521, śwd. w konsystorzu pozn. w 1531 w sprawie moderacji czynszów kościelnych w Kościanie; PG 15 k. 69, 80, 323, 366v, 374, 404; AC 2 nr 1829).

1512-29 Łukasz Górka kaszt. pozn. i star. gen. wlkp. [ojciec wspomn. wyżej Andrzeja]: 1512 tenże w sporze z Janem Gostyńskim o 1/4 dóbr Gostyń i 1/4 [?] dóbr O., które Łukasz kupił od Barbary Jezierskiej i Małg. Lasociny Zaborowskiej [transakcje opiewały na małol. Andrzeja Górkę → wyżej; proces toczy się przed sądem król. → wyżej: inny proces przed komisarzami król. między wspomn. siostrami Osieckimi a braćmi Gostyńskimi] (MS 4 nr 10202 – tu błędnie: Oleśnica zamiast Osieczna); 1522 tenże otrzymuje od syna Andrzeja z Górki zamek i m. O. oraz 1/4 dóbr Gostyń (MS 4 nr 13177); 1529 tenże → Osieczna – miasto, p. 3.

1552 Andrzej Górka syn Andrzeja obejmuje po ojcu m. in. dobra O. (Raczyński Wspomnienia 1, s. XXXIX); 1582 tenże kaszt. międz. pozwany przez Mik. Objezierskiego o to, ze przetrzymuje w m. O. jego zbiegłego sługę (famulus) Baltazara Pawłowskiego zw. Głodny (KoścZ 14, 483). 1592 Andrzej Czarnkowski kaszt. nak. po śmierci Stanisława, ostatniego z Górków, otrzymuje [jako jego siostrzeniec po matce Barbarze, siostrze Andrzeja i Stanisława Górków] m. in. m. O. z wsiami Grodzisko, Wojnowice, Łuniewo, Trzebinia (tu błędnie podano: Trzebnica), Sierpowo, Olszewo oraz z folwarkami i wsiami opust. (Raczyński Wspomnienia 1, s. XLV).

6. 1440 Mac. Borek Osiecki; król Władysław poleca, aby nie sądzić jego spraw, gdyż Borek udaje się z królem na Węgry (Wp. 10 nr 1511).

1448 Mik. Świrzkot, pełnomocnik Mac. Borka [Osieckiego] w sądzie (KoścZ 12, 210).

1472 Mac. Borek z Gostynia [syn Mik. Borka z O.] pleb. w Goniębicach pozwany o to, że zachowywał się skandalicznie w karczmach w Dolsku i w Krobi, utrzymywał konkubinę o nazwisku Mokrska, zgwałcił dziewczynę w Gostyniu oraz nieprawnie udzielił ślubu swemu bratu Mikołajowi z porwaną Agnieszką c. zm. Ścibora z Niepartu, przez co nałożony został interdykt na kościół [par.] w O. i na całą miejscowość (locus; AC 2 nr 1352, 1354); pełniejsze dane o nim → Gostyń – dobra, p. 6 i przyp. 17.

1481 oficjał unieważnia (divorciavit) małżeństwo szl. Mac. Węgierskiego [osoba niezident.] z uczc. Anastazją, zw. Małgorzatą, z Lwówka, zawarte nocą na zamku w O., ponieważ Węgierski zawarł je [tylko] po to, aby uwolnić wspomn. Anastazję z więzienia, w którym ją trzymał i męczył [Mik. Borek] Osiecki (AC 2 nr 1415).

1 Małgorzata ż. Jerzego (Jurgi) Donina z Sarnowy pojawia się w źródłach w 1408 (i szybko znika; SHG). Nie należy jej mylić z Małgorzatą wd. po Janie-Eliaszu Doninie, matką Jurgi, która występowała do 1438. Nie wiadomo, czy znana ze źródeł Małgorzata, ż. Jurgi Donina, jest identyczna z Małgorzatą z O. z cytowanej tu zapiski i czy to Małgorzata z O. była matką córek Jurgi Donina: Anny ż. Jana Chełmskiego i Jadwigi ż. Wojciecha z → Ostrowa k. Śremu.

2 KObceRyc. 15, błędnie uważał Wichnę Gryżyńską [= Święchnę z Uzarzewa, ż. Jana Gryżyńskiego] za żonę Andrzeja Gryżyńskiego z O., ponieważ nie rozróżniał, że Borek Gryżyński syn Jana i Borek Osiecki – to dwie różne osoby.

3 Przezwisko Divida nosiła szlachta z Walewic k. Łowicza (Słownik staropolskich nazw osobowych, pod red. W. Taszyckicgo, t. 1, Wrocław 1967, s. 550). Tutaj jednak przedmiot sporu wskazuje na mieszczańską przynależność stanową męża Barbary.

4 W akcie wymieniony Presbor (?), ale zapewne chodzi o Bartosza, → Czerwony Kościół, przyp. 3 i 4.

5 Nie wiadomo, z jakiego powodu Mac. Borek miał płacić za Kleszczewskiego; Kleszczewo k. Krzywinia do niego nie należało.

6 W naszej kwerendzie nie natrafiliśmy na teksty tych dokumentów.

7 Innochodnik – koń, który stawia na przemian obie prawe nogi, potem obie lewe, Słownik staropolski, Wrocław 1960, s. 32.

8 → Grodzisko k. Osiecznej: w 1496 nastąpiły dalsze zmiany własności tej wsi (MS 2 nr 624, 625). W 1503 Kasper z Leszna zapisał na tej wsi 600 zł węg. swej ż. Zofii (PG 12, 267). W 1509 Grodzisko wymieniane jest znowu w dobrach O.

9 → Górka k. Krzywinia, przyp. 1.

10 Synowie tegoż Wojc. Miaskowskiego sprzedali tę 1/4 Świerczyny swemu szwagrowi Mik. Bojanowskiemu, a on zapisał na swych dobrach oraz na 1/2 z 1/4 Świerczyny posag ż. Jadwidze Miaskowskiej (PG 15, 81).

11 Tenże → Gostyń – dobra, p. 6 i przyp. 17. W kilka lat później działał w Wielkopolsce inny duchowny Maciej z Gostynia , → Gostyń – miasto, p. 6.

12 Dwukrotnie nazwana została błędnie wd. po Macieju w 1527 (PG 16, 152v) i w 1531 (WsG 2, 98), co odnotowano już w haśle → Lgiń, przyp. 3. Znajduje się tam jednak błędna informacja, że w Osiecznej występował bratanek Andrzeja o tym imieniu. Andrzej, mąż Małgorzaty, nie miał żadnego bratanka; był on ostatnim męskim przedstawicielem Borków Osieckich.

13 Wpis znajduje się między innymi kartami, datowanymi na l. 1511 i 1512 (daty skrajne księgi: 1501-15). Zastanawia prowadzenie tego procesu już po formalnej sprzedaży dóbr przez siostry Osieckie, która nastąpiła w 1509 r. Odwołanie się do najbliższego sejmu w Piotrkowie niczego nie wyjaśnia, gdyż sejmy takie odbywały się kolejno w l. 1506, 1509, 1510, 1511, 1512 (Chronologia polska, pod red. B. Włodarskiego, Warszawa 1957, s. 481). Równocześnie przed królem toczył się proces Łukasza Górki (ojca małol. Andrzeja, nabywcy dóbr O. i 1/4 dóbr Gostyń) z Gostyńskimi o te same dobra → p. 3: Łukasz Górka (1512).

14 Trzebinia była co prawda już od dawna wymieniana wśród wsi klucza O., ale już od 1475 mamy przekazy źródłowe świadczące o tym, że 1/2 tej wsi należała do Kąkolewskich.