BIAŁOBRZEGI

(1410 Palverzee [? w kopii z XV w.]1Dokument zachowany nie w oryginale lecz w kopiariuszu z XV w. Stąd możliwy błąd kopisty lub złe odczytanie przez wydawcę nazwy Balybrzeg - Palverzee, 1473 Byalebrzegky, 1474 Byalyebrzegy, 1491 Byaly Brzegy, 1523 Byalobrzegi, 1530 Brzegybyale) 2 km na NW od Krosna.

1. 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 146); 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 411, 346).

2. 1410 w wyniku sporu między Marcinem z Moskorzowa a przedmieszczanami z Palverzee [Białobrzegi], należącymi do miasta Krosna, Piotr Falkowski i in. z polecenia króla dokonują rozgraniczenia między wsią Errenberg [dziś Odrzykoń] a wsią Palverzee: począwszy w polu, gdzie schodzą się role Kotkenhaw [dziś Korczyna] i miasta [Krosna], przez las aż do potoku Globnycza Parvum, ten potok winien być granicą między wsią Errenberg a przedmieszczanami z B. aż do potoku Maius Gylobnycza. Potok Minor Gylobnycza winien dzielić Odrzykoń i B. do miejsca, gdzie wpada do Wisłoka (VII 28); 1516, 1542 kamieniołom w B., z którego od dawna wydobywano kamień na budowę murów miasta → Krosna (Garbacik, Zabudowa s. 124).

3. Własn. król., podlega wójtowi miasta Krosna, stwo san. 1410 przedmieszczanie Palverzee należą do miasta Krosna (VII 28); 1473 trzej ludzie z B. skarżą się przed sądem ławn. wsi Krościenko Wyżne z powodu zniszczenia ich sprzętu do łowienia ryb w rzece Wisłok „alias wyrszye” (SPPP XI 2518-2524); 1474 król Kazimierz daje wsiom B., Krościenko [Niżne], Suchodół i Głowienka, należącym do prawa miejskiego krośn., zdewastowanym przez Węgrów, wolność na 2 lata od wszystkich czynszów, wyjąwszy czynsze z ról zarezerwowane dla siebie (MRPS I 1155); 1491 szl. Jan Krzywiecki wójt krośn., będąc winien Hieronimowi, Piotrowi i Annie, niedzielnym wójtom san., 600 zł, zabezpiecza je na pieniądzach posiadanych na wójtostwie krośn. i daje intromisję m.in. w dochody wójtostwa w B. (XVI 3487); 1504 król Aleksander obiecuje Janowi z Tarnowa wwdzie ruskiemu oddać pożyczone 2300 zł lub zapisać je i zapisuje na zamku san., na miastach m.in. Krosno i wsiach m.in. Krościenko, B., Suchodół i Głowienka (MRPS III 1287; MK 20 k. 233); 1514 Klemens z Kamieńca kaszt. san. zapisuje swemu bratu Mikołajowi z Kamieńca wwdzie i star. krak. i star. san. dług 200 zł na szóstej części z czynszów należnej wójtostwu krośn. z wsi: B., Głowienka, Suchodół i Krościenko Niżne (XVI 3672); 1515 20 ł. (ŹD XVIII s. 146); 1523 inwentarz dochodów w związku z objęciem stwa san. przez Mikołaja Wolskiego: rada krośn. 2 pręty, Rogosz, 10 pr., Fiwagyer, Reszek, Spyewak p 1/2 ł., Paczosza 7 pr., Jacobus Czysz 3 pr., Niszolek 4 pr., Jacobus Oszyp 1/2 ł., Pragyer (a. Pagyer) 2 pr., Andrzeyowa, Kaczorek po 3 pr., Garczarz [a. garncarz], Myąsko po 2 ćwierci, Wylk 3 pr., Wylkowa 2 pr., Szlecz 3 pr., Jurek Koth 2 pr., Wylk 1 pr., Szuba 1/2 pr., Crolowa 1 pr., Lukasz 1/2 pr., Thomek, Babyk, Woydula (a. Woydyla) po 1/2 ł., Włodek 4 pr., Jurek, Barthek, Schay, Szayącz, Kaszdroy po 1/2 ł., Horka 7 pr., Thworek 1/2 ł., Czarny, Helbyak po 11 pr., Thank (a. Thark) 13 pr., Szawathol 3 pr., Thokarz [a. tokarz] 8 pr., Furman [a. furman] 9 pr., Robotha, Klopoth, Regyal (a. Regyel) po 1/2 ł., Łukasz 9 pr., Thworek 11 pr., Waysz 13 pr., Kyellar 9 pr. Razem 21 ł. i 3 pr. Płacą z całej wsi: czynsz 6 1/2 grz. 2 1/2 gr 5 den., ponieważ wójtowi krośn. przypada szósta część, tj. 1 grz. 15 gr 8 den.; stacje 8 grz. 13 gr 1 den.; podymne 41 gr 8 den. Mieszkańcy za ścinanie drzewa we wsiach król. dają po 1 tern. od wozu, co czyni 6 gr (AS I 21 k. 82-85, 157-158); 1526 20 ł. (AS I 21 k. 411); 1530 20 ł., 3 komornicy po 3 gr (AS I 21 k. 346); 1532 król Zygmunt wydaje dekret w sprawie prac dla zamku san. mieszkańców wsi Krościenko [Niżne], B., Suchodół i Głowienka, należących do miasta Krosna (MRPS IV 2, 16274); 1536 20 ł. Wieś tego roku zwolniona od podatku pismem król. (AS I 21 k. 559); 1537 mieszkańcy wsi B. zobowiązani do pracy przy fortyfikacjach miasta Krosna i przy młynie oraz 3 dni rocznie na zamku san. (AKH 9, 37, 39); 1552 44 gosp. (AS I 21 k. 1002).

Mieszkańcy: 1512 Gomolka, Nibling, Kleinhansel, Stelig, Płowy, Ważyjajko, Stawroga, Ryjek, Sommer; 1515 Bartheszler, Barkman, Woytek Furman, Jakub Slysz, Piotr Woys, Jan Datek, Michał Tyczko, Wojtek Szyekanyecz, Jan Szpinak, Bartłomiej Włodek, Michał Bródka, Paweł Targ, Jakub Koczer, Marcin woźnica, Maciej Gerloch (Garbacik, Zabudowa s. 129-130); 1516 Łukasz Kolmer, Nicolaus Blumenhoer, Maciej Twaraszko (Garbacik, Zabudowa s. 124); 1523 → p. 3; 1542 Marcin Furman (Garbacik, Zabudowa s. 124).

4. 1474, 1532 wieś B. należy do prawa miejskiego miasta Krosna (MRPS I 1155, IV, 16274); 1491, 1514, 1523 szósta część z czynszów w B. należna wójtowi miasta Krosna → p. 3; 1527 „wójt” Walenty Kłopot (Garbacik, Zabudowa s. 129).

6. 1474 Wieś B. zdewastowana podczas najazdu Węgrów (MRPS I 1155) → p. 3.

1 Dokument zachowany nie w oryginale lecz w kopiariuszu z XV w. Stąd możliwy błąd

kopisty lub złe odczytanie przez wydawcę nazwy Balybrzeg - Palverzee.