BIESZCZAD, BIESZCZADY

(1400 Byesczad, 1447 Byeschczad, Byeschczadi, 1472 Besczadi, 1511 Bieszczad) graniczny główny karpacki grzbiet górski.

1400 rozgraniczenie lasów król. zw. Byesczady od dóbr Jaczka sędziego san. Hoczew i Terpiczów, dokonane przez Klemensa star. san. stwierdza, że góra [grzbiet] Byesczad cała jest królewska na szerokość i długość (ZDM I 237); 1447 krajnik i kniaziowie wsi król. Odrzechowa i Szczawne stwierdzają, że Bieszczady [grzbiety górskie] od Jaślisk aż do Połonin są król. i że [potok] Leschna [dziś Liszna, prawy dopływ Solinki] jest cały król. od ujścia aż do Byeschczadu (XI 2511); 1472 król Kazimierz zatwierdza granice między wsiami król. Odrzechowa, Besko i in. a wsiami Wisłoczek, Głębokie, Sieniawa i in., należącymi do dóbr Rymanów Andrzeja z Sienna, i wymienia potok Moszczaniec, qui ex montibus Besczadi Polonie et Hungarie Regna dirimentibus et specialiter ex monte et silva Jawornyky ma początek i wpada do rz. Wisłok (MK 12 k. 56); 1511 Mikołaj z Kamieńca star. san. wydaje przyw. lokacyjny wsi → Smolnik, której granice prowadzą m.in. potokiem dicto Xiawzeczny usque successive ad Bieszczad ad Metregona (Mater. 69); 1512 tenże starosta wydaje przyw. lokacyjny wsi → Komańcza nad potokiem Komańcza i jego dopływami aż do Bieszczadu (MK 30 k. 51-53); 1524 Mikołaj Wolski star. san. wydaje przyw. lokacyjny wsi → Czystohorb, której granice obejmują m.in. potok Dołżyca i prowadzą na Bieszczad i dalej Bieszczadem (MK 55 k. 118); 1526 tenże starosta wydaje przyw. lokacyjny wsi → Łupków, której granice prowadzą m.in. od ujścia potoku Pieseczny na wierzch góry zw. Biesczad (Mater. 76); tenże starosta wydaje przyw. lokacyjny wsi → Moszczaniec, której granice prowadzą m.in. na Bieszczad (CS 162 s. 3453); 1529 rozgraniczenie między dobrami Smerek, Stuposiany i in. Piotra i Stanisława Kmitów a dobrami król. należącymi do Sanoka [stwa san.], wymienia m.in. potok Smerek (Szmerek) spływający z gór B. (de montibus Byesczath) między górami Fereczeth i Jawornik, oraz rz. Solinkę (Solyna) spływającą z gór B. (de montibus Byesczath) między górami i lasami Jawornik i Kosczyow Dzyal (TS 4 k. 202-207; CS 11 s. 463-474); 1530 król Zygmunt wydaje przyw. lokacyjny wsi Zgniła → Osławica, której granice prowadzą m.in. wierzchowiną góry alias horbem na Horodok et a Horodok etiam semita versus Przeslop et de Przeslop ad Byesczad montem, a Byesczad via, que ducit de Poboyscze ad Radoschicze [dziś wieś Radoszyce] (MK 43 k. 291); 1534 rozgraniczenie między dobrami Ternowa Piotra Kmity w z. san. a dobrami Turka, Jaworów, Ilik, Mielniczne i in. szlachty z Turki w z. przem. oraz dobrami król. Wysocko i Borynia należącymi do stwa samborskiego, prowadzone działem między dopływami Sanu z jednej a dopływami rzek Stryja i Dniestru z drugiej strony, wymienia m.in. Byesczad oraz odcinek granicy między górą Bykow [dziś Byczek] a Bieszczadem. Rozgraniczenie zakończono inter bona prefata in Przyslop inter montes Byesczad dividentes Regnum Polonie ab Uhgaria (CS 13 s. 879-882, 899); 1548 Piotr ze Zborowa star. san. wydaje przyw. lokacyjny wsi Dołżycy [koło Komańczy], której granice prowadzą m.in. ze szczytu Kiczara Drapalowa drogą publiczną via publica post transalpinam alias przez Bieszczad ducente ad Krasny Bród villam in Regno Hunga-riae consistentem, następnie od góry Bieszczad i lasów Czerterz zw. Olexow, stąd znów górą Bieszczad jej grzbietem na Polanę zw. Danowa (Stadnicki, O wsiach s. 77-79); 1549 Piotr ze Zborowa star. san. wydaje przyw. lokacyjny wsi Polany Surowiczne, której granice prowadzą m.in. usque ad montem Carpatum alias na Bieszad, Na Polanky, ad viam Ungaricalem (MK 77 k. 245-246); tenże starosta wydaje przyw. lokacyjny wsi Balnicy, której granice prowadzą m.in. monte Karpato alias Biszczadem usque ad superioritatem parvi fluvii Banniczka dicti (MK 75 s. 253-257 i 74 s. 781-782); tenże starosta wydaje przyw. lokacyjny wsi Zubeńsko, której granice prowadzą m.in. superioritate montis Carpati alias Byesczad (MK 77 k. 302-303).