BLIZNE

(1366 Blyzne, 1402 Blysne, 1424 Blisna, 1467 Blysznye, Blyszne) 7 km na NW od Brzozowa.

1. 1366 in distr. san. (VIII 7); 1402 in distr. san. (VII 23); 1406 in distr. san. (ZDM VI 1699); 1420 n. parafia łac. w miejscu (ZDM V 1503); 1515 z. san. (ŹD XVIII s. 147); 1523, 1526, 1530 z. san. (AS I 21 k. 96, 412, 348).

2. 1366 lokacja wsi po obu brzegach rz. Stobnicy w lesie zw. Blyzne (VII 7); 1402 wieś B. w granicach od dawna oznaczonych (VII 23); 1454 wieś Jasienica położona obok wsi B. (XI 3203); 1460 komisarze wyznaczeni przez króla dokonują rozgraniczenia między wsiami Henryka Kamienieckiego powoda: Jasienica, Orzechownica [dziś Orzechówka] i Jabłonica [dziś J. Polska] a wsiami → Domaradz, Ploszyna Wola [dziś Płosina Domaradzka], B., Stara Wieś i miastem Brzozów z przedmieściami, należącymi do Mikołaja bpa przem. i jego kapituły, pozwanymi. Tu interesujący odcinek między B. a Jasienicą i Orzechówką (VIII 85); 1467 Mikołaj bp przem. ze swą kapitułą oraz Stanisław z Dynowa czynią ugodę w sprawie granic między wsiami biskupstwa: Przysietnica, Golcowa, → Domaradz, B. i Stara Wieś a wsiami Stanisława Izdebki i in. (XVI 374, 393, CCCII, 771); 1468 Stanisław z Dynowa, Denowski, pozywa Mikołaja bpa przem. i jego kapitułę o niechęć oznaczenia granic między wsiami Stanisława: Wesoła, Hłudno i Izdebki a wsiami bpstwa: Przysietnica, B., Stara Wieś, Golcowa i Golcowska Wola (XVI 480, 482, 1784).

3. Własn. król., następnie szlach. i duchowna bpstwa przem. obrz. łac. 1366 król Kazimierz pozwala przezornemu Falkowi (Falconi) z Krosna założyć wieś na prawie niem. magd., obejmującą 50 łanów w lesie Blyzne (VII 7); 1402 Ścibor star. san. wraz z sądem prowincjonalnym ziemian stwierdza, że Laczko Wołoch (Walachus) sprzedał Maciejowi bpowi przem. za 100 grz. wieś swą B. [część] (VII 23); 1406 król Władysław pozwala Dobiesławowi Sosze (Socha) z Siar założyć wieś B. na prawie niem., obejmującą 40 łanów (ZDM VI 1699); 1417 Zygmunt s. Ścibora z Oględowa zeznaje, że na polecenie króla odstąpił Maciejowi bpowi przem. wieś B. i otrzymał 100 grz., za które posiadał tę wieś w zastawie od króla (VIII 44); 1457 wieś B. należy do bpstwa przem. (XI 3357, 3359); 1460 Mikołaj bp przem. i jego kapituła pozwani przez Henryka Kamienieckiego o granice m.in. wsi B. (VIII 85) → p. 2; 1465 kmiecie z Domaradza, B. i in. pozywają Stanisława Denowskiego i tegoż siostrę Annę, wdowę po Filipie (XVI 207, 1787); 1467, 1468 wieś B. należy do bpstwa przem., bpa Mikołaja i jego kapituły (XVI 374, 393, CCCII, 771, 480); 1470 Marcin Koth (Coth) urzędnik bpa przem. i jego kapituły w Brzozowie i B., zastępuje biskupa w sprawie z oskarżenia Henryka Kamienieckiego (XVI 736-738); 1515 20 ł., młyn walnik 1 wiard., karczma 1 wiard. (ŹD XVIII s. 147); 1523 podymne, B. zwolnione przywilejem król. (AS I 21 k. 96); 1526 18 ł., po 12 gr, młyn, karczma (AS I 21 k. 412); 1530 18 ł., 1 komornik, młyn, karczma (AS I 21 k. 348); 1552 47 gosp., karczma, młyn o 2 kołach (AS I 21 k. 1016).

Mieszkańcy: 1447 Martinus Bycowycz z B. [de Blisive!] we wsi Trześniów (Trz. 88).

4. 1366 25 IV król Kazimierz daje przez. Falkowi z Krosna las zw. Blyzne po obu brzegach rz. Stobnicy na założenie wsi na prawie niem. magd., obejmującej 50 łanów frankońskich. Falko otrzymuje sołectwo z 4 łanami, 2 ogrody, młyn, karczmę, 2 kowali. Po upływie 20 lat wolnizny kmiecie winni z łanu płacić czynsz 8 skojców, dziesięcinę 4 skojce i uczty. Sołtys winien służyć w wyprawie z kuszą, należycie wyposażony. Dla kościoła przeznacza 2 łany, na skotnicę 1 łan (VIII 7); 1406 król Władysław pozwala Dobiesławowi Sosze z Siar lokować wieś B. na prawie niem. na 40 łanach. Dobiesław otrzymuje sołectwo z 4 łanami, karczmę, młyn na Stobnicy, sadzawkę, rzemieślników, zobowiązany będzie do wyprawy wojennej z kuszą. Po upływie 20 lat wolnizny kmiecie winni z łanu płacić czynsz 10 skojców, dziesięcinę 6 gr. Dla kościoła przeznacza 1 łan, na skotnicę 1 łan (ZDM VI 1699); 1424 Socha sołtys z B. pozywa szl. Boguchwała z Orzechówki (de Orzeszkow) w sprawie młynarza. Starosta odsyła sprawę do przyjacielskiej zgody przed biskupem [przem.] (XI 41); 1444 Wojciech (Albertus) sołtys z B. jako ławnik sądu wyższego prawa niem. bpstwa przem. (VIII 72); Piotr kustosz przem. daje Piotrowi bpowi przem. 200 zł na wykupienie sołectwa we wsi B. (VIII 74); 1457 Jan Doliński chor. przem. oskarża szl. Marcisza wwdę biskupiego z Brzozowa, przezornego Wolbrama podwójciego z Brzozowa i Sczenitha podwójciego albo sędziego z ławnikami z B., ponieważ ci pochwycili bez słusznego powodu Janusza mieszcz. z Jaćmierza, rzecznika sław. Mikołaja Czecha z Trześniowa. Woźny z. widział Janusza przywiązanego do słupa i pozwał Marcisza, Wolbrama i sędziego z B. o gwałt. Nadto zeznał, że widział Stanisława z Bukowa i Piotra z Trześniowa zranionych (XI 3357, 3359); 1463 sołectwo we wsi B. wykupione dla stołu biskupa, należało przez pewien czas do kustodii przy katedrze przem. (VIII 91).

5. 1366 przywilej lokacyjny wsi B. przeznacza 2 łany dla kościoła (VIII 7); 1406 przywilej lokacyjny przeznacza 1 łan dla kościoła, ogród i dworzyszcze na dom plebana i łąkę, oraz opłaty od mieszkańców. Dziesięcina 6 gr z łanu (ZDM VI 1699); 1420 Mikołaj [raczej Maciej] bp. przem. potwierdza wyrok polubowny w sporze między Mikołajem plebanem w B. a Henrykiem z Kamieńca o dziesięciny: 1) plebanowi z B. będą podlegały dożywotnio wsie Jasienica i Orzechówka, należące do parafii w B., oraz będzie on otrzymywał dochody i dziesięcinę z dworu w Jasienicy, 2) po śmierci Mikołaja plebana w B. Henryk z Kamieńca będzie miał prawo prezenty plebana w Jasienicy, która wraz z Orzechówką zostanie odłączona od kościoła w B., 3) plebani w B. będą otrzymywać z dochodów kościoła paraf. w Jasienicy 6 miar żyta i tyleż owsa, 4) plebani w Jasienicy będą otrzymywać dziesięcinę snopową z folwarku w Jasienicy a biskup dziesięcinę pieniężną od kmieci (ZDM V 1503); 1443 [Piotr] bp przem. odstępuje altaryście Bożego Ciała w Przemyślu dziesięciny z 6 wymienionych wsi (Felsztyn, Grodowice i in.) w zamian za karczmę w B. i dziesięciny snopowe w B. i Domaradzu (ZDM VIII 2474); 1510 Piotr pleban w B. jako świadek dokumentu fundacyjnego kościoła w Hoczwi (Oss. 5659 s. 15).

8. Kościół drewniany późnogotycki z II poł. XV w. z polichromią zapewne współczesną z powstaniem kościoła, w nim rzeźba NP Marii ok. 1500 r. (Kat. zab. XIII 2 Powiat brzozowski; R. Brykowski, Drewniana architektura kościelna w Małopolsce XV w.).