(1326 Lossossina, 1328 Lassossina, 1396 Lozozina, 1402 Łososina, 1416 Lossossyna, 1435 Losschosina, 1441 Lossosini, 1442 Loszossina, 1446 Loszoczina, 1450 Superior Loszoszina, 1496 Lossoshyna, 1513 Lozozyna) 4 km na NW od Limanowej.

1. 1530, 1581 pow. sądec. (RP k. 42; ŹD s. 131); 1326 n. par. własna; dek. Niegowić dawniej Szczyrzyc (MV 1 s. 126); 1373-4 dek. Kosocice (MV 9 s. 2, 21); 1529 dek. Dobczyce (LR s. 334).

2. 1465 → Jeziernik góra; → Lasocice p. 3a; 1479 → Góra Wałowa p. 2; 1483 granice między częściami w L. → p. 3a; 1504, 1514 → Kisielówka p. 2; 1517 → Kisielówka p. 3; 1520-1 Stan. Lasocki z Lasocie i L. pozywa Jana Laskowskiego z Laskowej [par. L.G.] i Młynnego o nierozgraniczenie i nieusypanie kopców między Laskową i Młynnem a L. Pozwany wnosi o przeniesienie sprawy do sądu podkomorskiego „alias ad campum”. Sąd ziemski przychyla się do tego wniosku (ZCz. 9 s. 173); 1522 [Piotr] Wit Lasocki dz. Lasocie i cz. L. na terminie przypozwanym oddala pozew Jana Lasockiego z Laskowej i Młynnego, gdyż ten nie chciał usypać kopców granicznych między Laskową i Młynnem a L. i lasami na górze → Chomrania, i wnosi o 99 grz. odszkodowania (ZCz. 9 s. 321); 1524 Mik. Rupniowski z Rupniowa i L. pozywa Jana Siestrzeńca dz. cz. L., Mordarki i Sowlin o nierozgraniczenie i nieusypanie kopców między L. a Sowlinami. Sprawa zostaje odesłana do sądu podkomorskiego (ZCz. 9 s. 355); 1535 Achacy Jordan celnik sand., dz. Sowlin i L. pozywa Stan. Lasockiego z L. o rozgraniczenie między jego cz. Sowlin i L. a cz. L. należącą do Lasockiego (ZCz. 10a s. 289); 1566 → Laskowa p. 2.

3. Własn. szlach. -a. Sprawy własnościowe. 1402 Piechna [z Żeleźnikowej i Kępanowa, wnuczka Śmiła h. Drużyna z Żeleźnikowej] oddaje w dożywocie mężowi Adamowi [z Turu, woj. łęcz.] trzecią cz. dóbr, m.in. w L.; por. Bielczyce p. 3 (ZCz. 1 s. 53); 1416 w podziale dóbr między br. Mikołajem, Andrzejem, Zbigniewem i Janem [h. Drużyna] ze Zbigniewa [dziś Zbydniów] Janowi przypadają całe cz. dóbr w L. i Słopnicach (ZK 6 s. 178); 1420, 1433, 1441, 1442 → p. 3b; 1446 Śmił z Markuszowej, Zbigniew ze Stadnik i Jakusz z Lasocie [wszyscy h. Drużyna] pozywają Zbigniewa [Bąka] z Grodkowic, Jagienkę ż. Imrama z Chrząstowa [pow. pilzn., dziś nieistn.] oraz Stanisława i Jana z Krakuszowic o dobra [→ Gołkowice p. 3B], m.in. o 1 kmiecia w L. (SP 2, 3253); 1447 Andrzej z Rupniowa [h. Drużyna] wykupił za 26 grz. od Mikołaja ze Zbigniewa zastawioną cz. dziedziny w L. (ZK 13 s. 34); → p. 3b; 1448 → p. 3b; Zbigniew ze Stadnik oświadcza, że Stanisław z Krakuszowic, ww. Zbigniew z Góry [Bąkowej], Jan z Bełzowa i ww. Jagienka są bliższymi jako krewni zm. Piechny [→ wyżej 1402] ich siostry do dóbr: Rajsko, Gołkowice, Zbigniewice [dziś Zbydniowice], Stępocice, cz. Więckowic [par. Zębocin], Kępanów, Żyrosławice, cz. Bojańczyc, Młynne, 1 kmieć w L., Żeleźnikowa Wielka i Mała, folwark k. Żyrosławic, Dębno [pow. sądec], dom w Krakowie i Bielczyce (ZK 147 s. 188); Andrzej z Rupniowa zastawia za 10 grz. Więcławowi z Jodłownika rolę w L., na której osadzeni są kmiecie Piotr i Wawrzyniec płacący razem 1 grz. czynszu; tenże winien dać ww. Więcławowi wwiązanie na sumę 9 grz. w kmiecia Andrzeja Gola płacącego 1 grz. czynszu. Więcławowi dany jest woźny dla dokonania wwiązania (GK 10 s. 365,405); 1449 Imram Chrząstowski z Glanowa poręcza za ww. Stan. Krakoszowskiego, Jana Bełzowskiego i Jagienkę [stanowiących rodzeństwo], że dokonają działu dóbr ze spuścizny po ww. zm. Piechnie, m.in. w L. (GK 10 s. 797-8); → p. 5; 1450 → Bielczyce p. 3A; Piotr z Lasocie zastawia z racji poręczenia za 10 grz. Mikołajowi z Mstowa 2 kmieci Jana Ujeźdźca i Jana Staszica w S.L. (ZCz. 4 s. 60-1); Piotr z L. (ZCz. 4 s. 87); 1452 Andrzej z Rupniowa zastawia za 10 grz. ww. Mikołajowi w S.L. łan z siedliskiem, na którym jest osadzony kmieć Piotr (ZK 14 s. 88); 1457 → Lasocice p. 3; Tomasz z L. i jego ż. Anna → Lasocice p. 3; Mikołaj z Mstowa oświadcza, że ww. Piotr Lasocki wykupił zastawionych [→ 1450] 2 kmieci w S.L. (ZCz. 4 s. 166); 1458 → Lasocice p. 3; 1465 → Jeziernik góra; w podziale dóbr między br. Piotrem i Stanisławem z Lasocie i Lubomierza Stanisław otrzymuje m.in. 2 kmieci w L. z rolami po obu brzegach rz. Łososiny → Lasocice p. 3a.

1470-80 dziedzicami L. liczni szlachcice Słupscy [h. Drużyna], role kmiece i folwarki (DLb. 2 s. 182); 1471 → Kisielówka p. 3; 1472 Andrzej z Rupniowa zastawia za 20 grz. Piotrowi Słupskiemu w L. 2 ł., na których są osadzeni kmiecie Andrzej Malucha i Jan Jelitko płacący 2 grz. czynszu (ZK 18 s. 134-5); 1476 → 3b; 1480 Piotr Słupski oświadcza, że Andrzej z Rupniowa wykupił za 20 grz. z zastawu 2 kmieci w L. (ZK 18 s. 392); 1479 → Góra Wałowa; 1483 → p. 2; 1486 Andrzej z Rupniowa zastawia za 113 fl. węg. [s.] Janowi z Rupniowa całe cz. swych dóbr w Rybiu i w L. (ZCz. 5 s. 83); → p. 3b; 1492 → p. 3b; Jan z Rupniowa zapisuje ż. Annie c. Mik. Gbelskiego 150 grz. posagu i tyleż wiana na połowie dóbr w L. i Rybiu, które przypadną mu z podziału (ZK 21 s. 141); 1493 Jan z Rupniowa podzastawia za 60 fl. pol. br. Stanisławowi z Rupniowa cz. dóbr w L. i Rybiu, które za 113 fl. trzyma zastawem od ojca Andrzeja (GK 24 s. 163-4 zp.); 1494 ww. Jan gwarantuje Janowi Gabońskiemu ze Zbigniewa zwrot 60 fl. pol. ewentualnym wwiązaniem w dzierżawione przez siebie od ojca wsie Rybie i L. (GK 24 s. 912-3); 1496 → Kisielówka p. 3; 1496, 1499, 1501 → p. 3b.

1504-26 Mikołaj i Jakub Rupniowscy dz. Rupniowa, Piekiełka, L., → Kisielówki i Rybia (ZCz. 7 s. 221, 229, 239, 282, 347; 9 s. 94, 103, 209, 355; ZK 25 s. 332, 341; 154 s. 372; MS 3, 1127; SP 2, 4546); 1504 → Kisielówka p. 2; 1505 spór między Mik. Rupniowskim a jego szwagrem Janem Gniadym z Zabierzowa [par. Wawrzeńczyce] burgr. krak. o zapis oprawy Doroty siostry Gniadego a ż. Rupniowskiego (ZCz. 1 s. 221, 229); 1506 ww. Rupniowski zapisuje 300 fl. węg. posagu i 300 fl. węg. wiana ż. Dorocie c. zm. Piotra Gniadego z Zabierzowa kaszt. czech, na połowie swych dóbr w Rupniowie, L., Rybiu i Piekiełku (ZCz. 7 s. 239-40); 1507 ww. Jakub pisarz ziemi krak. i jego br. Mikołaj dziedzice Rupniowa przeprowadzają podział dóbr. Jakub otrzymuje Rupniów, L. i Piekiełko, Mikołaj – Rybie Nowe (ZK 154 zp., nad nią dopisano, iż bracia podział unieważnili); br. niepodzieleni Mik., Jakub, Jan, Wierzbięta i Marcin Lasoccy z L. (ZCz. 5a s. 224); 1508 pełnomocnik szl. Stan. Sikorskiego z Rybia pozywa Mik. Rupniowskiego z Rybia i L. o uwolnienie schwytanego i uwięzionego gwałtem Sikorskiego. Ponadto Rupniowski zostaje pozwany przed sąd nadworny o naganienie szlachectwa Sikorskiego. Jeżeli szlachectwo to zostanie oczyszczone, wówczas pozew o uwięzienie nabierze mocy prawnej (ZCz. 5a s. 228-9); 1510 Mik. Rupniowski sprzedaje za 100 grz. Katarzynie ż. Andrzeja Stradomskiego 5 grz. czynszu na 5 lat, z pr. odkupu, w częściach dóbr L., Piekiełko i Rupniów (ZCz. 1 s. 347).

1513-26, zm. przed 1538 Stanisław Lasocki s. Stanisława dz. cz. → Lasocic, L. i → Bojańczyc (Bon. 14 s. 26; ZK 24 s. 377; ZCz. 9 s. 235, 273, 415); 1513-26 Piotr Wit zw. też Wierzbięta Lasocki dz. cz. → Lasocic i L., br. ww. Stanisława (Bon. 14 s. 26; ZK 24 s. 377; 27 s. 123; ZCz. 9 s. 235); 1513 br. [Piotr] Wit, Marcin i Stanisław [Lasoccy] dziedzice niepodzieleni L. i Bojańczyc gwarantują Marcinowi Raciborzeńskiemu mężowi ich siostry Barbary wypłacenie 100 grz. jej posagu do najbliższego Bożego Narodzenia ewentualnym wwiązaniem w całe cz. ich dóbr w L. i Bojańczycach (ZK 24 s. 377-8); → Lasocice p. 3a; 1514 → Kisielówka p. 2; 1516 → Kisielówka p. 3; 1517 → Grodkowice p. 3; 1517, 1518 → p. 3b; 1518 Jakub z Rupniowa pisarz ziemski krak. wnosi o ukaranie [br] Mikołaja z L. i Piekiełka za niestawiennictwo (ZCz. 9 s. 129).

1521-7 Jan Siestrzeniec [h. Kornicz] z Mordarki, Sowlin i Jaroszowa, dz. cz. L. (GK 36 s. 163; ZCz. 9 s. 355; ZK 27 s. 276; BJ rps 5348 II s. 270); 1520-21 → p. 2; 1522 → p. 2; 1523 → Lasocice p. 3a; 1524 → p. 2; 1526 → Lasocice p. 3a; Mik. Rupniowski z Rupniowa i L. zastawia za 500 fl. Mik. Filipowskiemu dz. Grodkowie burgr. krak. dobra ojczyste i macierzyste w L., Piekiełku, Kisielówce, Rupniowie i Rybiu (ZK 25 s. 332-4); 1527 ww. Siestrzeniec z Sowlin, Mordarki i L. darowuje wieczyście Achacemu Jordanowi [h. Trąby] z Zakliczyna dwór z rolami folw., sołectwem z wszystkimi przynależnościami w Sowlinach i Mordarce oraz całą rolę w L. z pr. patr. kościoła w L., a wsie Sowliny i Mordarka sprzedaje Achacemu za 700 fl. (ZK 27 s. 476-9; BJ rps 5348 II s. 270 – tu sprzedaż pod r. 1528); 1529 → Bojańczyce p. 3; 1530 → Kisielówka p. 3; 1535 → p. 2.

1535-79 Stanisław Lasocki dz. Lasocic, cz. L. i Bojańczyc, s. Stanisława, brat Marcina i Jakuba (Bon. 14 s. 27); 1536 → p. 3b; 1548 → Góra Wałowa p. 3.

1557-66 Andrzej Rupniowski dz. Rupniowa i L. → Jaworowa Górka (GS 7 s. 609; ZK 407 s. 42).

-b. Kmiecie, młyn, karczmy, pobór. 1399 Mirosław kmieć z L. (SP 8, 8933); 1420 Niemierza z Łapanowa s. Klemensa z Łapanowa sprzedaje za 8 grz. Jakuszowi z Lasocic siedlisko z kmieciem Szymonem w L. Jeśliby ktoś z racji bliższości chciał wykupić tego kmiecia, Niemierza winien Jakusza zabezpieczyć przed tym jako zachodźca lub zapłacić mu 16 grz. (ZCz. 2 s. 315); 1439 Piotr Łapanowski oświadcza, że był gotów wykupić od Jakusza Lasockiego zastawionych kmieci w L. (GK 6 s. 324); 1441 Jan kmieć z L. pozywa Jana s. Andrzeja z Rupniowa, iż ten, zasadziwszy się nocą na wolnej, publicznej drodze, napadł na pozywającego, zadał mu – według rozpoznania woźnego – 13 ran krwawych i sinych, zabrał pas, kord (cutellum magnum) i topór, na szkodę 1 grz.; ww, zarówno pozywający jak i pozwany, nie stawili się w sądzie (SP 2, 2999, 3004); Marcin kmieć z L. pozywa ww. Jana; sąd oddala roszczenia tegoż Marcina o niestawiennictwo ww. Jana (GK 7 s. 683, 692, 705); Paweł kmieć z L. pozywa Racha Rafała sołtysa z Młynnego. Za kmieciem stoi jego pan Jan Ligęza [Opalacz] z Wojsławic [pow. wiśl.], za sołtysem Stan. Krakoszowski z Krakuszowic (GK 7 s. 714); 1442 Marcin kmieć z L. pozywa Andrzeja [Rupniowskiego] i jego s. Jana (ZK 12 s. 8); 1446 → Bielczyce p. 3A; 1447 Mikołaj rektor kościoła par. w L. oddala roszczenia Stachny ze Słupi o Marcina kmiecia w L., z siedliskiem wart. 10 grz., położonym między kmieciem Pawłem Adamowicem a innym kmieciem Pawłem zw. Chrząst, ponieważ Stachna nie stawiła się na termin i nie złożyła przysięgi. Sąd zobowiązuje Stachnę do wieczystego milczenia w tej sprawie (ZCz. 3 s. 279); 1448 tenże rektor pozywa ww. Chrząsta o 10 grz. i tyleż szkody za bezprawne, stwierdzone przez woźnego sądowego oranie roli rektora. Chrząst winien złożyć przysięgę (ZCz. 4 s. 15); → p. 3a; 1449 → p. 5.

1450 → Bielczyce p. 3A; → p. 3a; 1452, 1457 → p. 3a; 1465 → Lasocice p. 3a; 1470-80 role kmiece (DLb. 2 s. 182); 1472 → p. 3a; 1476 Jan Jelitko kmieć Andrzeja z Rupniowa w L. (GK 20 s. 318); 1479 młyn w L. → Góra Wałowa p. 2; 1486 Jakub z Lubomierza, poręczając za swych młodszych braci, zastawia za 20 grz. Janowi s. Andrzeja z Rupniowa swój młyn w L. (GK 22 s. 257-8); 1492 Dorota wd. po Piotrze [Lasockim] z Lubomierza dzierżawczyni w Lubomierzu i jej s. Jakub zastawiają za 32 fl. węg. Janowi Krzeszowi z Gruszowa [par. własna] młyn w L. (GK 23 s. 761-2); 1496 w podziale dóbr między br. Janem, Stan., Mik. i Jakubem Rupniowskimi Mikołajowi przypada cz. w L. z 3 kmieciami Jurgiem, Pawłem i Kuligiem i cała wieś Piekiełko do rz. Łososiny. To co jest na drugim brzegu tej rzeki, ma należeć do Kisielówki (GK 25 s. 1049); 1499 młyn w L. → Grabie [par. Łapanów] p. 3a; 1500 Jakub Lubomirski sędzia grodzki jako opiekun dzieci zm. Jana Krzeszą z Czuszowa przyjął od br. Stan. Lubomirskiego 20 grz. i wykupił za nie młyn w L., który Jakub ww. Krzeszowi za te 20 grz. zastawił, i tenże młyn ustąpił br. Stanisławowi (GK 27 s. 1058-9); 1501 młyn w L. → Lubomierz p. 3a; 1517 potwierdzona wyrokiem sądu ziemskiego krak. ugoda między br. Jakubem i Mik. Rupniowskimi w sprawie zbudowanego przez Mikołaja młyna w L. ze szkodą dla młyna w Kisielówce, nakaz rozebrania młyna i warunki korzystania przez kmieci z L. z młyna Jakuba → Kisielówka p. 3; 1529 → p. 5.

1530 w L. S. pobór z 1 ł. i od 1 komor. (RP k. 42); 1536 pobór z 10 prętów roli, od 1 komornika i z 2 karczem dziedz. i dzierżawnej (RP); 1536 młyn łososiński pod Górą Wałową → Lubomierz p. 3a; 1548 młyn i karczma w L. → Ilmanowa Nowa p. 3a.

5. 1326-7 dochody plebana oszacowane na 8 grz. (MV 1 s. 126, 197); 1328, 1335-7, 1346-58, 1373-4 świętop. 2 sk. (MV 1 s. 298, 368, 378, 392; 2 wg ind.; 9 s. 2, 21).

Plebani: 1326-7 Sądek (MV 1 s. 126, 197); 1396-9 Sobek (ZK 2 s. 407; SP 8, 8933); 1433 Bernard (GK4, 877, 886); 1435 Mikołaj (GK 5 s. 431); 1443 Jan (Cracovia artificum suppl. 1441-1450, 228); 1447-9 Mikołaj (ZCz. 3 s. 279; 4 s. 15, 39, 52-3); 1513 Tomasz (AKapKrak., Regestrum contribucionis... a. D. 1513 k. 34); 1527-9 Feliks z Rajbrotu (Ep. 11 k. 178, 181v; LR s. 334); 1549 Grzegorz (MS 5/1, 684).

Uposażenie i sprawy gospodarcze par. 1433 Bernard pleban z L. gotów był przyjąć pieniądze od Andrzeja Zbigniewskiego ze Zbigniewa (GK 4, s. 877; 886); 1435 Mikołaj pleban z L. gotów był przyjąć pieniądze od Andrzeja z Rupniowa (GK 5 s. 431); 1447, 1448 → p. 3b; 1449 Paweł Chrząst [kmieć] z L. ustępuje Mikołajowi pleb. w L. i jego następcom na par. rolę zw. Baranowska z siedliskiem. Ponadto Paweł, wynagradzając szkodę, którą wyrządził plebanowi, winien dać i przywieźć kłody dębowe i belki, „superioritatem alias wyrzch”, gonty, ćwieki i krokwie, ile ich będzie trzeba na budowę „campanilli alias zwonycze”. Ma też zrobić plebanowi wóz z wasągami (cum waszangis – wasąg to wiklinowy kosz kładziony na podwozie, SS 10 s. 47) oraz dać 4 miary anony (ZCz. 4 s. 39); Piotr ze Słupi ustępuje wieczyście Mikołajowi pleb. w L. siedlisko z rolą w L. za siedlisko z rolami i młyn w Słupi. Zamiana doszła do skutku za zgodą kolatorów kościoła (ZCz. 4 s. 52-4); 1470-80 kościół par. pod wezw. Wszystkich Świętych, par. jednowioskowa. Dzies. snop. wart. 12 grz. z ról i folwarków należy do miejscowego kościoła. Pleban ma własne wolne role i łąki (DLb. 2s. 182)¹Wiadomość w DLb. 1 s. 597 o nadaniu [ok. r. 1347] przez bpa krak. Jana Grotowica dzies. w L. (Lyoszoszina) prebendzie Ś. Jerzego na zamku krak. odnosi się do → Leszczyny, par. Trzciana; 1491 budowa nowego kościoła, który w drugiej połowie wieku XVI został zajęty przez arian, a następnie zniszczony (KatZab. 1 s. 192); 1527 spór o filialność par. Ilmanowa Nowa w stosunku do par. L. → Ilmanowa Nowa p. 5; Stan. Mik. i Jakub Słupscy sprzedają Achacemu Jordanowi z Zakliczyna m.in. pr. patr. kościołów w L. i Omanowej Nowej (ZCz. 9 s. 494); → p. 3a; 1529 do par. należy dzies. snop. i kon. z całych wsi: Zbigniew wart. 14 grz., L. wart. 8 grz., Góra Wałowa wart. 2 1/2 grz., z folw. w Laskowej wart. 1 grz., 3 wiard. dzies. pień. z Pasierbca, Laskowej i L., czynszu 60 gr z karczmy, 30 gr od zagrodnika w L., 36 gr od kmiecia w Woli Laskowskiej [zw. też Wolą Laskowską Nagórną → 1426 Lipie p. 3a, dziś nie istn., może to dzisiejsza cz. Laskowej – Nagórze; UN 6 s. 21], 2 ćw. mesznego w owsie wart. 8 gr w L., 30 gr klerykatury [opłata na szkołę par.]. Dochód par. wynosi 29 1/2 grz. 8 gr (LR s. 334); 1549 Zygmunt August na prośbę Grzegorza pleb. w L. zatwierdza zamianę [→ 1449] dokonaną przez Mikołaja niegdyś pleb. w L. i Piotra Słupskiego roli kmiecej i siedliska należących do kościoła łososińskiego w Słupi za rolę kmiecą i siedlisko w L. (MS 5/1, 684).

8. Chrzcielnica kamienna, gotycka z XV wieku (KatZab. 1 s. 192).