MIERZAWA

(1166-7 Miraue, Mirawa - Mp. 2, 374, 380; 1383 Mirowa, Mirzawa - SP 8, 2091, 2162; 1389 Mirzaua - SP 8, 5100; 1470-80 Myrzawa, Mirzewa, Myrzewa - DLb. 2 s. 69; 3 s. 362, 367; 1490 Mythawa (!) - ŹD s. 438; 1529 Mirzany - LR s. 118) 9,5 km na SW od Jędrzejowa.

1. 1470 pow. żarnowiecki (GK 19 s. 14-5); 1485, 1488, 1492, 1515, 1519, 1523 pow. ksiąs. (Mp. 5/P-74; GK 22 s. 154, 982; 23 s. 1010 n.; ZK 156 s. 305; 160 s. 224; 266 s. 498); 1530, 1581 pow. ksiąs. (RP k. 14; ŹD s. 85); 1470-80 par. Krzcięcice (DLb. 2 s. 69; 3 s. 367).

2. 1440, 1441 karczma w M. z rolami k. wielkiej drogi i granic i z łąką → p. 3A; 1458 łąki i pastwiska zw. błonie między rz. Mirzawą a granicami Potoku, młyn → p. 3A; 1529 rozgraniczenie od dóbr Tęczyńskich M. i Przyłęk [dziś Przyłęczek] od wsi kl. jędrz. Słaboszowice, Potok [Mały], Łączyn, Łysaków i Przyłęk → Łączyn p. 2 (uzupełnienia do cz. III); 1541 granice Mirzawskie → Mierzawa rz.

3. Sprawy własnościowe. 3A. Własn. kl. Cyst. w Jędrzejowie. 1154 → zob. pod 1166-7; 1166-71Ostatnio zjazd i dokument ten jest przedatowywany na 1168 r., zob. J. Bieniak, Obóz obrońców statutu Bolesława Krzywoustego, w: Genealogia. Polska elita polityczna w wiekach średnich na tle porównawczym, pod red. J. Wroniszewskiego, Toruń 1993, s. 25-30 arcbp gnieźn. Jan nadaje kościołowi [kl. Cyst.] NMP i Ś. Wojciecha w Jędrzejowie w czasie jego konsekracji m.in. wsie, które sam zakupił, w tym M. (Mp. 2, 374 - tekst 1, wyd. z datą 1174-6; Repert. 66 - fals. oparty na nieznanym tekście)2W haśle → Jędrzejów klasztor p. b podano pomyłkowo, że w tym dokumencie wymieniono dodatkowo M., Pełknice, Krzęcino i Zdeccze w ustępie o patrymonium Śmiła. Tymczasem wsie te widnieją w odrębnym ustępie o wsiach kupionych przez arcbpa Jana i darowanych klasztorowi, razem z Dzierążną [pow. sand.], → Buszkowem, Tropiszowem, → Białą, → Bezdenem. Tych dodatkowych wsi, w tym M., nie ma wersja 2 dokumentu oraz transumpt w dok. z 1533 r. (Pol. 3, 5 - na podstawie fals. w wersji 2). W sprawie identyfikacji tych wsi → Deszno uw; arcybp Jan doposaża ufundowany przez siebie kl. Cyst. w Jędrzejowie i darowuje mu m.in. wsie kupione przez siebie, w tym M. (DHn. 5-6 s. 54: dopisek pod r. 1154; DLb. 3 s. 362: streszczenie we wstępie do opisu uposażenia kl. jędrz. - obie relacje napisane z wykorzystaniem ww. fals. jędrz., ale różne w treści3Dodatkowe wsie M., Pełknice, Krzęcino i Zdeccze wymienia Długosz w DLb. 3 s. 362 (ewidentnie z autopsji ww. fals. w wersji 1). Natomiast w DHn. Długosz wymienił M., pomijając Pełknice, Krzęcino i Zdeccze. Obecność M. w obu relacjach dowodzi, że Długosz korzystał z jednej wersji dokumentu, pokazanego mu w kl. jędrz. (wersja 1), tyle że w DHn. pominął Pełknice, Krzęcino i Zdeccze, bo praca nad uposażeniem klasztoru pokazała, że nie figurują już one jako własność cystersów (por. niewypełniony formularz tych wsi DLb. 3 s. 368)); → p. 5.

1440 Jakub ze Zdanowic winien płacić kl. jędrz. 1 grz. czynszu na ś. Marcina [11 XI] z karczmy w M. (ZK 256 s. 141); 1441 sąd ziemski krak. poświadcza, że Nieustęp opat jędrz. darował Jakubowi ze Zdanowic karczmę w M. z łąką i 9 zagonami roli k. wielkiej drogi i k. granic, w zamian za 1 grz. czynszu na ś. Marcina (Mp. 4, 1411); 1458 → Mierzawa rz.; 1470-80 M. własn. kl. jędrz. z nada nia arcybpa gnieźn. Jana [Gryfity] (DLb. 2 s. 69; 3 s. 362, 367); 1493-4 spór Mik. [Odrowąża z Rębieszyc] opata jędrz. z Mik. Tęczyńskim dz. M. (ZK 261 s. 332, 341-2, 354, 368); 1496 sąd wyrokuje, że Mik. Tęczyński dz. M. winien płacić kl. jędrz. 1 grz. czynszu na ś. Marcina (ZK 263 s. 376); 1529 → p. 5.

3B. Własn. szlach. Lisów do lat 80-tych XIV w., następnie Garniszów h. Poraj do 1445, potem szlachty różnoherbowej, od 1470 Tęczyńskich h. Topór w kluczu przyłęckim, od 1517 Kmitów i Stadnickich.

1385-9 Ota Tłusty lub Ociężały dz. M., → Gniewięcina 1382-8, Opatkowic 1384-5, Piotrkowic [pow. ksiąs.] 1384, → Chebdzia, Tarnowej Góry, Jurkowa [pow. wiśl.] i Zdanowic do 1385, → Klimontowa 1386-1433, Wierzbicy [par. Mstyczów] 1397, → Jeżowa od 1397-8, Żyrkowic [dziś Żerkowice, par. Więcławice] oraz młyna i karczmy w → Maszkowie, s. Piotra, h. Lis, ż. Anna, ss. Ota mistrz sztuk wyzwolonych, Andrzej i Mikołaj (SP 8, 2279 zp., 2303-4, 5100, 5104, uw. 140/1, 159/44); 1385 Szymon [kmieć] z M. płaci karę XV w sprawie przeciwko Ocie Tłustemu niegdyś z Opatkowic, który pozwał go o odejście przed czasem, zabranie 20 korców żyta, 2 miar pszenicy, ½ grz. czynszu i drugą karę za złorzeczenia (SP 8, 3392); Filip mieszcz. z Włodzisławia [dziś Wodzisław] z Otą z M. o dziesięciny (SP 8, 3790, 3822); 1386-7 → Mierzawa rz.

1386-94 Świętosława, czyli Święcisława lub Świętka dz. M., c. Mik. Garnisza z Połajowic [dziś Pojałowice] h. Poraj i Święcisławy z Mstyczowa h. Lis, siostra Chocimira Garnisza z Połajowic, 1o v. ż. Mik. Barczkowskiego z → Barczkowa, 2o v. ż. Wisława z → Kościelca i wd. po nim od 1384 (SP 8, uw. 33/1, 36/21).

1387 Warcisław dz. M., → Gniewięcina 1377, Nagłowic 1381 - przed 1398, cz. Woli Trzcińskiej [później Wola Rakoszyńska, dziś nie istnieje, obecnie łąki o nazwie Wola we wsi Rakoszyn - UN 21 s. 34] i cz. Nowej Wsi [obie wsie w par. Rakoszyn], h. Lis (SP 8, 4305); 1387 Wierzchosław z Siedlec z Otą Tłustym o pszenicę i poranienie koni. Ota ma złożyć przysięgę (SP 8, 4392, uw. 58/18); 1389 → Charsznica p. 3; → Łany [par. Wodzisław] p. 3b; 1394 Święcisława z M. z Włodkiem z Kościelca o 4 grz. i 8 sk. czynszu (ZK 2 s. 31); → Kościelec p. 3.

1410 Jan z M. ma termin z Wojciechem opatem kl. jędrz. w celu zawarcia ugody (OK 4 k. 98r).

1421 Chociemir Garnisz dz. M., Zdanowic 1384-1428, Połajowic [dziś Pojałowice] 1389-1400, → Jeżowa i Kamyszowa [pow. wiśl.] do 1397, → Chebdzia i Góry Tarnowej od 1397-8, → Krężołów 1415-28, Rakowa [dziś Rakówek, par. Mstyczów] 1415 i Suchcic [sier.], h. Poraj [Róża], kaszt. spycimirski 1411, chorąży większy sier. 1413-29, s. Mik. Garnisza i Święcisławy Lisówny, br. Staszki (Stachny) ż. Boksy z Szumska i Nagłowic oraz Świętosławy (Święcisławy, Świętki) ż. Mik. Barczkowskiego i Wisława z Kościelca; ż. Jadwiga c. Jakusza z Boturzyna (UŁS B nr 48, 332; Bon. 5 s. 376); 1421 Wojciech włodarz pana [Chociemira] Garnisza z M. ma stawić woźnego Marcina z Nawarzyc przeciw Wojciechowi zw. Bochnek włodarzowi z Zabłocia, który widział jak Bochnek zabierał świnie w dziedzinie M. Woźny jednak zeznał, że nie widział, w której dziedzinie świnie zostały zabrane, dlatego sąd uwalnia Bochneka od zapłaty przezysków Wojciechowi (GK 1 s. 542, 555).

1433-45 Jakub Garnisz Zdanowski dz. M., Połajowic do 1447, Zdanowic 1423-47, → Krężołów 1424-47, Rakowa do 1444 h. Poraj, br. Andrzeja z Suchcic, ż. Anna c. Jakuba z Boturzyna podsędka ziemskiego krak. (GK 4 s. 906; ZK 257 s. 41); 1433 → p. 6; Jakub Garnisz ze Zdanowic zobowiązuje się zapłacić 36 grz. Janowi Ossowskiemu pod rygorem wwiązania w 6 grz. czynszu od kmieci osiadłych w M. Jeśli nie dopuści do wwiązania zapłaci 100 grz. (GK 4 s. 930); 1436 Jakub ze Zdanowic zobowiązuje się zapłacić 60 grz. Dziersławowi Taszowi z Brodów [pow. chęc. lub wiśl.] pod rygorem zastawu w tej sumie całej dziedziny M. z zasiewami ozimymi. Jeśli nie da wwiązania w M., dług wzrośnie do 100 grz., w której to sumie da Taszowi wwiązanie w Zdanowice z zasiewami (ZK 197 s. 501-2 zp., 504-5); 1437 Jakub ze Zdanowic zobowiązuje się dać 60 grz. ww. Dziersławowi Taszowi wwiązanie w dziedzinę M. z zasiewami (ZK 256 s. 14 zp.); 1438 Jakub ze Zdanowic zastawia za 100 grz. półgr i za 60 grz. monety krak. ww. Dziersławowi niegdyś z Kurozwęk całą dziedzinę M. z 2 ł. obsianymi i rolą Sięgniewa (Segneo) alias Kobyły. Jakub ręczy za ż. Annę, że będzie przestrzegać zastawu (ZK 256 s. 110-1); 1439 Dziersław Tasz [zastawnik] z M., niegdyś z Kurozwęk (ZK 150 s. 158 zp.: zapłacił); 1440 tenże Tasz potwierdza, że ustąpił Jakubowi ze Zdanowic dziedzinę M., którą Jakub od niego wykupił (ZK 150 s. 180); Jakub ze Zdanowic zobowiązuje się zapłacić 80 grz. Piotrowi Rożkowi z Krężołów i Łopuszna pod rygorem powiększenia długu do 120 grz. Gdyby Jakub nie zapłacił tych 120 grz., to wwiąże Rożka w całą dziedzinę M., w przeciwnym razie dług wzrośnie do 200 grz. (ZK 256 s. 136-7, 159); 1440, 1441 → p. 3A; 1442 tenże Zdanowski zobowiązuje się zapłacić 100 grz. długu Pawłowi Paszkowi z Sokołowa [pow. chęc.] pod rygorem wwiązania go w M., w przeciwnym razie dług wzrośnie do 200 grz. (GK 7 s. 898-9); 1444 tenże Jakub zastawia za 160 grz. Więcławowi z Koziegór [woj. kal.] całą dziedzinę M. i zobowiązuje się jej nie wykupywać przez 3 lata (ZK 256 s. 360-1); Jakub ze Zdanowic sprzedaje za 340 grz. temuż Więcesławowi całą dziedzinę M. (ZK 257 s. 25-6).

1444-6 Więcesław Koziegórski z Koziegór, dz. M., ż. Elżbieta c. Zakliki z Sieciechowic i Jadwigi (SP 2, 3260; ZK 256 s. 25-6); 1445 Jakub ze Zdanowic sprzedaje za 350 grz. temuż Więcesławowi całą dziedzinę M. Anna ż. Jakuba ustępuje Więcławowi z oprawy posagu i wiana na tej dziedzinie (ZK 257 s. 41); tenże Więcesław oprawia na dziedzinie M. 100 grz., które otrzymał z tytułu posagu ż. Elżbiety, siostry zm. Jana Siemiecha z Sieciechowic. Jeśli Elżbieta nie będzie miała dzieci, po jej śmierci suma ta przypadnie Piotrowi i jej pozostałym braciom. Elżbieta ww. pieniądze oprawione na M. lub na jakiejkolwiek innej dziedzinie, zapisze sądownie ww. Piotrowi i braciom. Także Więcesław nie podejmie tych pieniędzy bez zgody ww. Piotra i braci, Elżbieta zaś nie może tych pieniędzy podjąć, dopóki nie zapisze ich na innej dziedzinie (SP 2, 3226; ZK 257 s. 84); tenże Więcesław bierze od ż. Elżbiety 60 grz. pożyczki i zapisuje jej tę sumę na całej dziedzinie M. (ZK 257 s. 84-5); Mik. Niemsta z → Książa Małego uwalnia temuż Więcesławowi dokument i odstępuje od pr. bliższości do dziedziny M. (ZK 257 s. 90, 92); 1446 Mikołaj z Zakrzowa kaszt. wiśl. i wielkorządca krak. pozyskał pr. bliższości na Więcesławie z Koziegór dziedzinę M., wykupując ją od tegoż Więcesława za 300 grz. Więcesław poświadcza, że otrzymał ww. sumę i ustąpił Mikołajowi z tej dziedziny. Sąd wyrokuje, że w sprawie pozostałych 40 grz., jakie Więcesław ma tamże zapisane, obie strony będą miały termin na wiecu. Sąd wyrokuje także, że wszystkie zasiewy ozime i jare należą do Więcesława. Kmiecie z ww. dziedziny mają dla niego zżąć w odpowiednim czasie te zasiewy, co do których od dawna mają taki obowiązek, a następnie zwieść je z pól. Mikołaj nie może im tego zabronić. Zasiewy, których kmiecie nie mają obowiązku zżąć, Więcesław winien zżąć sam. Ponadto kmiecie mają obowiązek w stosownym czasie skosić łąki i zaorać pola. Więcesław może opuścić ww. dziedzinę ze swoimi rzeczami w przeciągu 12 tygodni (SP 2, 3260); Więcesław z Koziegór w sprawie przeciw Mikołajowi z Zakrzowa kaszt. wiśl. winien poprzysiąc, za jaką sumę kupił dziedzinę M., ponadto wedle zapisu w księgach wynosiła ona 340 grz. (ZK 257 s. 102).

1446-8 Mikołaj Zakrzowski dz. M., Zakrzowa [ziemia sier.], → Jemielna 1447-60, → Dzierszyna od 1447, h. Poraj [Róża], marsz. nadworny 1443-4, kaszt. wiśl. 1444-60, wielkorządca krak. 1444-8, z 1-szej ż. NN dzieci Stan. Zakrzowski, inaczej Wiślicki i Katarzyna ż. Jana z Sierczy, 2-ga ż. Barbara Gorajowska (UM 1106, 1455); 1448 na prośbę Jakuba Garnisza odnaleziono wpis, kaszt. wiśl. [Mikołaj z Zakrzowa] pozyskał prawnie na Więcesławie [z Koziegór] dziedzinę M. (ZK 257 s. 294)4Być może jest to ślad zabiegów Garnisza o odzyskanie M., ponieważ jednocześnie wystąpił on o odnalezienie w księgach transakcji sprzedaży przez niego przed 17 laty Krężołów, które następnie wykupił, co pisarz odnotował.

1449-1462, zm. 1466 Jan Mirzawski dz. M. i Zakrzowa [ziemia sier.], ż. Agnieszka 1459, 1469 Jagienka siostra Jana ze Sławic (ZK 14 s. 84; 257 s. 367-8; 258 s. 79, 113; GK 16 s. 3); 1450 → p. 3b; Jan z M. zobowiązuje się zapłacić 65 grz. Janowi ze Sławic pod rygorem wwiązania w całą dziedzinę M. (ZK 257 s. 391-2); 1458 → p. 3A; 1459 Jan z M. oprawia ż. Agnieszce po 130 grz. posagu i wiana na całej dziedzinie M. (ZK 258 s. 164-5); 1466 br. Jan i Pakosz s. zm. Jana ze Sławic wydzierżawiają na 3 lata za 1 grz. czynszu rocznego [ciotce] Agnieszce wd. po Janie z M. całą ich cz. ojcowską w Sławicach (ZK 260 s. 126); 1467 ww. Pakosz s. Jana ze Sławic, ręcząc za młodszego br. Jana wydzierżawia na 9 lat za 60 grz. Stan. Wielkanockiemu całą wieś, czyli dziedzinę M., z tym warunkiem, że Wielkanocki w tym czasie winien własnym sumptem pozyskać główszczyznę za ich zm. ojca Jana oraz sumy zapisane na M. i inne wierzytelności ojcowskie. Te odzyskane pieniądze ma przechować i oddać po upływie dzierżawy wraz ze wsią. Ponadto, jeśli w ciągu tych 9 lat zostanie wykupiona cz. M., na której [Agnieszka] ciotka Pakosza, a wd. po zm. Janie z Zakrzowa ma oprawę posagu, również i te pieniądze Wielkanocki ma przechować i oddać wraz z pozostałymi sumami po upływie dzierżawy (GK 18 s. 30-1); 1468 Stanisław [Wiślicki] z Jemielna i 6 świadków jego stanu przysięgają przeciw Pakoszowi i Janowi, że ww. Stanisław, choć mający pr. bliższości do M., nie najechał tejże wsi, nie trzyma jej, nie wwiązał się w nią, ani nie pobierał z niej pożytków (ZK 315 s. 356); ww. br. Pakosz i Jan wydzierżawiają na 7 lat za 60 grz. Stan. Wielkanockiemu wieś, czyli dziedzinę M., zobowiązując go do pozyskania należnych pieniędzy tytułem główszczyzny za ojca, jego należności i posagu ciotki [Agnieszki] (GK 18 s. 575a - zp.: Pakosz i Jan kazali Stan. Wielkanockiemu skasować zapis).

1469-70 Stanisław Mirzawski, Zakrzowski, inaczej Wiślicki dz. M. → Jemielna 1469-75, → Dzierszyna od 1469, cz. Sobowic i cz. wójtostwa krak., h. Poraj [Róża], s. Mik. Zakrzowskiego kaszt. wiśl. i jego 1-szej ż. NN, br. Katarzyny ż. Jana z Sierczy, ż. Barbara c. Piotra z Kostrza (GK 18 s. 762, 823-4; ZK 315 s. 403); 1469 Stan. Zakrzowski dz. Jemielna zobowiązuje się zapłacić 120 grz. br. Stanisławowi i Janowi z Brzezia pod rygorem podwojenia tej sumy i wwiązania w tej kwocie w dziedzinę, czyli wieś M. oraz w dochody z wójtostwa w Krakowie, które mu wypłaca Ewar [=Marcin Hofer] wójt krak. (GK 18 s. 768 zp.); Stanisław z Jemielna [i M.] za zgodą Jana i Pakosza ss. Jana Sławickiego zobowiązuje się zapłacić Stanisławowi z Wielkanocy 50 grz. ze 130 grz. posagu, które zm. Jan z M. oprawił [na M.] zm. ż. Jagience, pod rygorem wwiązania w tę wieś; ww. Pakosz i Jan tytułem pr. bliższości kwitują ww. Stanisława z M. [i Jemielna] s. zm. [Mikołaja kaszt.] wiśl. ze spłaty 130 grz. posagu ich ciotki Agnieszki, które [jej mąż] zm. Jan z M. oprawił na M. (ZK 260 s. 252-3); 1470 Stanisław z → Jemielna s. zm. Mikołaja z Zakrzowa kaszt. wiśl. zobowiązuje się zapłacić swojemu szwagrowi Janowi z Sierczy 90 grz. posagu swej siostry Katarzyny pod rygorem wwiązania go w dziedzinę M. w pow. żarnowieckim w sumie tego posagu i takiej sumie szkody, tj. razem 180 grz. (GK 19 s. 14-5)5W haśle → Jemielno niepełny regest.

1470 Jan Tęczyński dz. M., Tęczyna i innych dóbr, kaszt. biec. 1433-5, wojnicki 1435-7, wwda sand. 1437-8, krak. 1438-59, kaszt. krak. 1459-70, ż. Barbara c. Zbigniewa z Brzezia, dzieci Andrzej, Jan zw. Wojewodzic, Stanisław, Sędziwój, Zbigniew, Mikołaj, Jan, Gabriel, Anna ż. Dziersława z Rytwian (?), Barbara ż. Jakuba z Koniecpola, Beata ż. Jana Odrowąża ze Sprowy, tercjarka i Zofia (Kurtyka Tęczyńscy passim, zwłaszcza s. 556-7, tabl. IIIa) → Stanisław z Jemielna sprzedaje za 400 grz. Janowi z Tęczyna kaszt. krak. całą wieś M. (ZK 260 s. 310); Stanisław z Wielkanocy kwituje Stanisława z Jemielna ze spłaty zastawów i zapisów, a zwłaszcza 50 grz. [posagu Agnieszki ż. zm. Jana z M.], które miał na M. (ZK 260 s. 311).

1475-96 Mikołaj Tęczyński dz. M., Przyłęku i Pokrzywnicy od 1474, → Brzoskwini 1486-92, → Małoszowa od 1482 oraz Kozubowa 1474 i Kaliny, Łysobarku, Sadku i Zagórzyc [wszystkie wsie w pow. wiśl.] od 1488 i innych, h. Topór, miecznik krak. 1483-1496, wwda bełski 1494-96, ruski 1497, sta ruski 1497, zm. 1497 w bitwie pod Koźminem podczas wyprawy mołdawskiej, s. Jana wwdy i kaszt. krak., ż. Olechna, czyli Aleksandra z Chożowa c. Olechny Sudymontowicza wwdy wileńskiego i kanclerza litewskiego, dzieci Jan wwda sand., Stanisław star. łukowski, Anna ż. Mik. Szydłowieckiego kaszt. i star. sand., Jadwiga 1o v. ż. Adama z Kurozwęk, 2o v. ż. Piotra Opalińskiego kaszt. gnieźn., Barbara ż. Jana z Tarnowa wwdy i kaszt. krak., hetmana koronnego (Kurtyka Tęczyńscy passim, zwłaszcza s. 458-63, 565-6, tabl. IIIa; Kurtyka Latyfundium, s. 108; UM 209 i s. 369; UR 1172; 1238; Urzędnicy bełscy 365).

1475, 1480, 1487, 1491 → p. 3c; 1485 Mikołaj z Tęczyna zastawia za 400 fl. węg. Janowi Smolikowi ze Strzeszkowic wsie i dziedziny Przyłęk, M. i Pokrzywnica w pow. ksiąs. (GK 22 s. 154); Mikołaj [Odrowąż z Rębieszyc] opat jędrz. pozywa Jana Smolika dzierż. [właściwie: zastawnika] z M. (ZK 262 s. 286); Kazimierz Jag. zważywszy na wierną i stałą służbę zezwala Mikołajowi z Tęczyna miecznikowi krak. sprzedać z pr. odkupu za 200 fl. węg. wikariuszom wieczystym katedry krak. czynsz roczny 6 grz. i 16 sk. na dobrach M., Przyłęk i Pokrzywnica pow. ksiąs. (Mp. 5/P-74); 1486 tenże Mikołaj miecznik krak. sprzedał z pr. odkupu za 200 fl. węg. wikariuszom wieczystym katedry krak. czynsz roczny 6 grz. i 16 sk. na dobrach M., Przyłęk i Pokrzywnica w pow. ksiąs., zobowiązując się dostarczać ten czynsz przez własnego posłańca do kamienicy wikariuszy na zamku krak. (ZK 262 s. 321; Mp. 5/Q-319); 1488 Mikołaj z Tęczyna zobowiązuje się zwrócić 2000 fl. węg. Kazimierzowi ks. zator. i jego ż. Małgorzacie księżnie raciborskiej i w tej sumie daje im wwziązanie w swe dobra Kozubów, Łysobark, Kalina, Zagórzyce i Sadek w pow. wiśl. z pr. sprzedaży lasów, borów i gajów oraz spuszczania wody z sadzawek. Jeśli Tęczyński zechce wykupić te dobra przed upływem terminu, winien o tym powiadomić na kwartał przed upływem terminu, podobnie para książęca, gdyby zechcieli wcześniej otrzymać pieniądze. Suma 2000 fl. węg. ma zostać zwrócona wraz z sumą 400 fl. węg., które Tęczyński zapisał temuż księciu i księżnej na wsiach Przyłęk, M. i Pokrzywnicę w pow. ksiąs. (GK 22 s. 973-5 zp.)6Obie transakcje w dosłownym brzmieniu zostały ponownie wpisane do tejże księgi (SP 2, 4342 zp.; GK 22 s. 980-4); tenże Tęczyński zastawia za 400 fl. węg. ww. parze książęcej Przyłęk, M. i Pokrzywnica w pow. ksiąs. z pr. sprzedaży lasów, borów i gajów oraz spuszczania wody z sadzawek i z identycznymi jw. warunkami co do wcześniejszego wykupu. Suma 400 fl. węg. ma być zwrócona razem z 2000 fl. węg. zapisanymi na ww. dobrach w pow. wiśl. Książę winien zwrócić w takiej liczbie, w jakiej je otrzymał wszystkie sztuki bydła i trzody, maciory, gęsi, kaczki, kury i koguty oraz zasiewy w folwarkach z tych wsi (GK 22 s. 973-5 zp.); 1490 Mik. Tęczyński dz. Brzoskwini zobowiązuje się zwrócić 300 fl. węg. długu szl. Katarzynie ż. Zbig. Służowskiego dzierż. w Bronocicach pod rygorem wwiązania jej w Przyłęk, M. i Pokrzywnicę w pow. ksiąs. (GK 23 s. 339-340); 1491 tenże Tęczyński i Stan. Korytko z Koryta [pow. wiśl.] zobowiązują się zwrócić 1200 fl. węg. długu Mikołajowi z Paczółtowic, Mik. Czarnemu z Jawczyc i Mikołajowi z Kończyc pod rygorem wwiązania ich w swoje dobra: Tęczyński do Brzoskwini, Przyłęku, M. i Pokrzywnicy, a Korytko do Witowic, które trzyma w zastawie (GK 23 s. 528-30); 1491 Kazimierz Jag. poświadcza, że Mikołaj z Tęczyna miecznik krak. zapisał ż. Olechnie [z Chożowa na Litwie] 6000 fl. węg. na wsiach Przyłęk, Pokrzywnica, M. i → Brzoskwinia w ziemi krak., Kozubów, Sadek, Zagórzyce i Łysobark w ziemi sand. oraz Putniowice, Busieniec i Jarosławiec w ziemi chełmskiej, które to dobra wykupił wcześniej za ww. kwotę otrzymaną od żony (MS 2, S 107=MS 2, 1332=BCzart. Katalog 1, 712=Mp. 5/R-1); 1492 Mikołaj z Tęczyna zobowiązuje się uwolnić swoich poręczycieli od poręki 1200 fl. węg. danej Hier. Boturzyńskiemu pod rygorem wwiązania w dobra Przyłęk, Pokrzywnica i M. w pow. ksiąs. (GK 23 s. 1010-2); 1493-4, 1496 → p. 3A.

1515 Nawojka [Kmitówna] ż. Piotra Ligęzy z Bobrku za zgodą męża podzastawia za 500 fl. pol. Mik. Taszyckiemu z Lusławic dobra Przyłęk, Pokrzywnicę i M. w pow. ksiąs. (ZK 156 s. 305); 1517 taż Nawojka dz. Piotrkowic ż. Stan. Stadnickiego wwdy bełskiego zastawia w sumie 2300 fl. półgr mężowi dobra dziedz., m.in. M., które tenże Stadnicki wykupił za własne pieniądze z zastawów od różnych osób (ZK 25 s. 508); [wpis z 1518] Mik. Taszycki z Lusławic podzastawia za 500 fl. pol. Andrzejowi Morskiemu dobra Przyłęk, Pokrzywnica i M., które miał w tej sumie od Natalii, czyli Nawojki [Kmitówny] (ZK 157 s. 246); Andrzej Morski ze Śladowa dzierż. dóbr Przyłęk, M. i Pokrzywnica ustępuje ż. Małgorzacie ww. dobra w sumie 500 fl. półgr, które podzastawił mu w tej sumie Mik. Taszycki, trzymający je w zastawie od Natalii, czyli Nawojki, niegdyś ż. Piotra Ligęzy z Bobrka, a obecnie ż. Stan. Stadnickiego wwdy bełskiego (ZK 266 s. 183-4); Małgorzata c. zm. Jana Pielsza z Damianic i ż. Andrzeja Morskiego pozywa Nawojkę c. zm. Henryka [Kmity] Sobieńskiego ż. Stan. Stadnickiego, dzierż. dóbr Przyłęk, M. i Pokrzywnica z tytułu pieniędzy zapisanych na tych dobrach i odziedziczonych po jej zm. br. Piotrze Kmicie z Wiśnicza, o to, że trzyma dobra Damianice, na których zm. matka Małgorzaty Anna, c. zm. Jana Szanty z Niedźwiedzia miała oprawione przez zm. męża Jana Pielsza po 400 grz. wiana i posagu, które to pieniądze należą się Małgorzacie z tytułu oprawy matki (ZK 266 s. 215-6); 1518 Ignacy Jakub s. Andrzeja Morskiego pozwał ww. Nawojkę o przezyski na dobrach Przyłęk, M. i Pokrzywnica i uzyskał wwiązanie w te dobra (ZK 266 s. 384-5); 1519 Natalia ż. Stan. Stadnickiego ze Żmigrodu w obecności męża potwierdza, że darowała Andrzejowi Stadnickiemu ze Żmigrodu dobra dziedz. Przyłęk, M. i Pokrzywnica w pow. ksiąs. (ZK 266 s. 498-9); 1522 woźny zeznał, że ww. Nawojka przez swego sługę szl. Marcina Broniowskiego dała Ignacemu, czyli Żegocie s. Andrzeja Morskiego wwiązanie w dobra Przyłęk, Pokrzywnica i M. w zapisanych na nich sumach i przezyskach (ZK 267 s. 172); Andrzej Morski dzierż. Przyłęku, M. i Pokrzywnicy w imieniu s. Ignacego Jakuba oraz Stan. Stadnicki z Niedźwiedzia [i Żmigrodu, mąż Nawojki] zawierają ugodę w różnych sprawach, a szczególnie przezyski na dobrach Przyłęk [Pokrzywnica i M.], które syn tegoż Morskiego pozyskał na Nawojce ż. tegoż Stanisława. Przyłęk i inne wsie Stadnicki zastawił Mik. Taszyckiemu w sumie 500 fl., Taszycki zaś podzastawił je Morskiemu w tejże sumie [→ 1517], do której Morski dodał 100 fl. za pewne ruchomości w tychże dobrach. Arbitrzy wyrokują, że Morski winien otrzymać od Stadnickiego zwrot ww. 100 fl.; Morski kwituje Stadnickiego ze spłaty 600 fl. pol., w których trzyma ww. dobra i rzeczy kupione od Taszyckiego i ustępuje z nich (ZK 267 s. 200-2); 1523 Stan. Stadnicki z Niedźwiedzia pkom. san. kwituje br. Tęczyńskich Andrzeja wwdę sand. i Jana miecznika krak. z zapłaty sum zapisanych na wsiach i folwarku Przyłęk, Pokrzywnica i M. w pow. ksiąs. i ustępuje im te dobra (ZK 160 s. 224).

3Bb. Kmiecie. 1383-4 Staszek Werkałka z Potoku pozywa Floriana zw. Wojewoda kmiecia w M. o to, że odszedł od niego przed czasem z czynszem i powinnościami. Kmieć skazany na 3 grz. szkody (SP 8, 2091, 2162, 2224); 1385 Szymon [kmieć] → p. 3B; 1433 6 kmieci płacących po 1 grz. czynszu → p. 3B; 7 kmieci → Mierzawa rz.; Piotr Goły, Stan. Synowiec, Bieniasz kmiecie → p. 6; 1438 Sięgniew Kobyła → p. 3B; 1450 Jan z M. zachodźca swego kmiecia Stanisława wójta [sąd.] w M. w sprawie przeciw Janowi z Brzostków o zaoranie roli w Potoku (ZK 257 s. 385); 1469 szl. Stanisław włodarz w M. (Myrzawski) (ZK 315 s. 403); 1498 Sołtys (Scholtyss) zapłacił pobór (RP k. 39v)7Sołtys to zapewne przezwisko, urobione od funkcji wójta sąd.

3Bc. Areał, pobór. 1441 karczma z 9 zagonami → p. 3A; 1470-80 w M. należącej do kl. jędrz. 7 ł. kmiec., karczma z rolami, z której karczmarz płaci 1 grz. czynszu klasztorowi i dziedzicowi; młyn klasztorny na rz. → Mierzawie, z łąką, ale bez ról, z którego młynarz który płaci klasztorowi 5 grz. czynszu i tuczy wieprzka; powinności chłopskie nie zostały określone (DLb. 2 s. 69; 3 s. 367); 1474 wsie Przyłęk i M. [Mik.] Krakowczyka z Tęczyna nie zapłaciły 6 gr poboru i zostały skazane na karę król. XIV za odbicie ciążenia (GK 19 s. 975); 1475, 1480, 1487, 1491 ww. wsie Mikołaja z Tęczyna nie zapłaciły poboru i skazane na takąż karę (GK 20 s. 36; 21 s. 145; 22 s. 732-3; 23 s. 728); 1489-93 pobór z 4 ł., 1507 pobór z 7 ł., 1508-16, 1518-9 z 5 ł., 1494-6, 1497, 1498-1501, 1502-6, 1520 brak danych (ŹD s. 438; RP k. 10, 39v, 76, 113, 135v, 162, 177v, 192, 207, 226, 248, 276v, 300, 322v, 339v, 366v, 542v, 571, 596v, 626, 710, 733v, 765v, 780v, 790, 812, 827, 849v); 1530 pobór z 3 ł. i karczmy dorocznej z rolą (RP k. 14); 1563 pobór z 5¾ ł., uprzednio z 3¼ ł. oraz karczmy dorocznej (RP s. 266).

4. 1450 kmieć Stanisław wójt [sąd.] w M. → p. 3b.

5. 1166-78O dacie zob. przyp. 1 bp krak. Giedka nadaje kościołowi i klasztorowi w → Jędrzejowie w czasie konsekracji dzies. ze swego stołu w wyliczonych wsiach w diec. krak., m.in. w M. (Mp. 2, 380 - treść fals. w interpolowanym transumpcie z 1210 r.; Repert. 67); 1529 dzies. snop. w wys. 2 grz., jest pobierana naprzemiennie przez kl. jędrz. i pleb. w Nagłowicach; dzies. snop. z 2 ł. wart. 30 gr w M. dla pleb. w Nagłowicach (LR s. 118, 251).

6. 1433 → Mierzawa rz.; Stan. Manschowsky dowiódł w sprawie przeciw Piotrowi Gołemu kmieciowi z M., że z jego pozwu woźny zabrał temuż kmieciowi konia, ale go zwrócił. Tenże Stanisław składa przysięgę, że nie zabrał ww. Piotrowi 12 grz., kuszy, miecza i pozostałych rzeczy oraz przeciw Stan. Synowcowi [kmieciowi z M.], że nie zabrał mu 6 grz. i 2 toporów (secures alias byndaszy). Bieniasz i Stanisław kmiecie z M. ustanawiają swym zachodźcą Jakuba Garnisza ze Zdanowic w sprawie przeciw temuż Manschowskiemu i Jakub pozywa go o to, że najechał dziedzinę M., rozbił domy, okaleczył 3 kmieci, związał ich i wywiódł poza 3 granice, wyrządzając im szkody na sumę 30 grz., po czym oddał ich jako rękojmię, a następnie ograbił (GK 4 s. 913). Studenci Uniw. Krak. z M.: 1405 Bartłomiej s. Świętosława; 1434 Jan s. Marcina (Metryka UK 1 [05/090], [34e/041], [34h/056].

1 Ostatnio zjazd i dokument ten jest przedatowywany na 1168 r., zob. J. Bieniak, Obóz obrońców statutu Bolesława Krzywoustego, w: Genealogia. Polska elita polityczna w wiekach średnich na tle porównawczym, pod red. J. Wroniszewskiego, Toruń 1993, s. 25-30.

2 W haśle → Jędrzejów klasztor p. b podano pomyłkowo, że w tym dokumencie wymieniono dodatkowo M., Pełknice, Krzęcino i Zdeccze w ustępie o patrymonium Śmiła. Tymczasem wsie te widnieją w odrębnym ustępie o wsiach kupionych przez arcbpa Jana i darowanych klasztorowi, razem z Dzierążną [pow. sand.], → Buszkowem, Tropiszowem, → Białą, → Bezdenem. Tych dodatkowych wsi, w tym M., nie ma wersja 2 dokumentu oraz transumpt w dok. z 1533 r. (Pol. 3, 5 - na podstawie fals. w wersji 2). W sprawie identyfikacji tych wsi → Deszno uw.

3 Dodatkowe wsie M., Pełknice, Krzęcino i Zdeccze wymienia Długosz w DLb. 3 s. 362 (ewidentnie z autopsji ww. fals. w wersji 1). Natomiast w DHn. Długosz wymienił M., pomijając Pełknice, Krzęcino i Zdeccze. Obecność M. w obu relacjach dowodzi, że Długosz korzystał z jednej wersji dokumentu, pokazanego mu w kl. jędrz. (wersja 1), tyle że w DHn. pominął Pełknice, Krzęcino i Zdeccze, bo praca nad uposażeniem klasztoru pokazała, że nie figurują już one jako własność cystersów (por. niewypełniony formularz tych wsi DLb. 3 s. 368).

4 Być może jest to ślad zabiegów Garnisza o odzyskanie M., ponieważ jednocześnie wystąpił on o odnalezienie w księgach transakcji sprzedaży przez niego przed 17 laty Krężołów, które następnie wykupił, co pisarz odnotował.

5 W haśle → Jemielno niepełny regest.

6 Obie transakcje w dosłownym brzmieniu zostały ponownie wpisane do tejże księgi (SP 2, 4342 zp.; GK 22 s. 980-4).

7 Sołtys to zapewne przezwisko, urobione od funkcji wójta sąd.

8 O dacie zob. przyp. 1.