1368 kop. XV w. Glutawa! (Wp. 6 nr 222), 1372 or. Tlukavi, Thlukawi (Wp. 3 nr 1673), 1403 Tlucawi, Tlukaui (WR 1 nr 555; Wp. 5 nr 39), 1406 Tlukawi (Wp. 5 nr 106), 1417 Tlucawy (PZ 5, 25v), 1471 Tlukawy (PG 57, 129), 1498 Thlukawy (PG 62, 6v), XVI w. fals. (obl. 1552) Sluhawy! (Wp. 6 nr 2, →p. 3), 1500 Thlukavi (PG 63, 110), 1508 Tlukavy (ASK I 3, 17), 1565 w Tlukawacz (LKW 1, 247), 14,5 km na NW od Rogoźna.

1. 1471 n. pow. pozn. (PG 57, 129); 1429 n. par. Rogoźno (ACC 12 k. 106, 115v; →p. 5).

2. 1559 gran. wsi Prosna i Wyszyny panów Czarnkowskich z wsią król. T. w stwie →Rogoźno przebiega k. rz. →Oskobłok [obecnie Flinta] wypływającej z jez. →Gębickiego (KcG 15, 272); 1559 (obl. 1570) król Zygmunt August potwierdza wyrok komisarzy król. w sprawie gran. między wsiami król. T., Tarnowiec i Budzyń a wsią →Prosna nal. do Piotra Czarnkowskiego oraz wsią Wyszyny nal. do tegoż Piotra i do braci Wojciecha, Piotra i Stefana Redeckich; wspomn. rzeczka [Oskobłok] wypływająca z jez. Gębickiego, która płynie przez [Mały?] Skrzetusz w stronę Ryczywołu i przecina gran. między wsiami T. i Wyszyny (PZ 36, 465).

1565 puszcza nal. do stwa rogoz. ciągnie się przez 3 mile od granic wsi Dziewoklucz [pow. kcyn.] do wsi T., a na szerokość 2 mile od wsi [król.] →Podstolice do wsi →Laskowo; w puszczy są drzewa bukowe, dębowe, jesionowe i in.; są też 73 barcie, które podbierają bartnicy z Podstolic i T., dają [do dworu] 1 kłodę lub 1/2 kłody miodu (LWK 1, 248).

1565 cło w stwie rogoz. pobierają m. in. w T. (LWK 1, 247).

1630 gran. wsi T. i Tarnowiec z wsiami Wyszyny i Prosna (PP 6, 102-103v).

3. Własn. król. w stwie →Rogoźno. 1101! (fals. z XVI w.) ks. Mieszko [St.?] nadaje wdzie kal. Mikołajowi gród Czarnków z przyległościami, m. in. z Wyszynami i S.¹Dok. ten otwiera serię ośmiu tzw. falsyfikatów czarnkowskich – wszystkie te dok. znane są z szesnastowiecznych kopii znajdujących się w MK z lat 1518-52 i w poznańskiej księdze wiecowej z 1546; nasz dok. oblatowany został w MK 79, z 1552. Dok. te wciągnął do MK sekretarz król. Stan. Sędziwój Czarnkowski (syn Sędziwoja), który był też zapewne ich autorem (dokładniej →Czarnków – dobra, przyp. 3). Nie można wykluczyć, że rzekomy or. w ogóle nie istniał; lista świadków naszego dok. została wzięta z jakiegoś dok. ks. Przemysła II z lat ok. 1290-92 (Wp. 6 nr 2, w komentarzu) (Wp. 6 nr 2).

1368-1405 Ostenowie w T.: 1368 król Kazimierz nadaje w lenno braciom Dobrogostowi, Ulrykowi, Arnoldowi, Bartoldowi i Henrykowi [von der Osten], dziedzicom z Drzenia [obecnie Drezdenko], m. →Rogoźno z wsiami Gościejewo, Podstolice, T. oraz Bobrowniki i zobowiązuje ich, aby mu służyli, tak jak zobowiązani są służyć inni szlachcice (Wp. 6 nr 222); 1372 Ostenowie z Drzenia potwierdzają nadania króla Kazimierza dla sołtysa w T. (Wp. 3 nr 1673, →p. 4); 1405 król Władysław Jag. zawiera ugodę z Ulrykiem [von der] Ost w sprawie Drzenia; w myśl tej ugody Rogoźno z wsiami [nie wymieniono ich z nazwy] i przyległościami, które Ulryk posiadał, mają wrócić w posiadanie króla (Wp. 7 nr 551).

1403 Wojciech (Vczecho) syn Piotrka z T. [1405 sołtys w T. →p. 4] w sporze z Mikoszem Szczebiotem [z →Pożarowa i →Sokolnik Wielkich k. Kaźmierza], który dowodzi przy pomocy świadków, że zgodnie z prawem „wziął na Piotrku” 40 grz. (WR 1 nr 555 – zapiska przekreślona).

1417 Katarzyna kmiotka z T. i Przecław z Wyszyn toczą w sądzie ziemskim pozn. spór o główszczyznę; Jan Czarnkowski protestuje w sądzie, twierdząc, że wspomn. Przecław jest jego manem (est suus omagialis wlgariter man) i powinien odpowiadać nie przed sądem król., lecz przed nim; Katarzyna powierza swoją sprawę Wierzbięcie [Przesieckiemu] z Rogoźna [tenut. rogoz. 1409-34] (PZ 5, 25v).

1426 (obl. 1541) król Władysław Jag. na prośbę Niemierzy Bliżewskiego dz. w →Kiszewie i Krężołach [także w →Objezierzu] nadaje mieszkańcom m. Nowy Ostrów [→Ryczywół] i wsi Krężoły pr. wolnego wypasania bydła i trzody w lasach, borach, dąbrowach oraz pastwiskach wsi [król.] T., bez czynienia szkód kmieciom z T. (Wp. 9 nr 1103; MS 4 suppl. nr 606).

1471, 1475 wieś T. nie zapłaciła poradlnego (PG 57, 129; PZ 20, 26v); 1498 wieś T. ma płacić karę, ponieważ zalega z podatkiem (PG 62, 6v).

1500 komisarze król. dokonują podziału dóbr [król.] Rogoźno między dwóch braci [Kretkowskich] Mikołaja i Marcina [tenutariuszy rogoz.]; Marcin otrzymuje wsie Gościejewo z folw. Garbatka, T., Piącibuki, Owczegłowski Młyn z 1/2 cła i Hutę Pieczowską [dokładniej →Rogoźno – starostwo, p. 3] (PG 62, 165); 1500 ciż bracia Mikołaj kaszt. brzeski i Marcin dziedzice w Kretkowie i tenutariusze [rogoz.] toczą spór z Wojc. Potulickim dz. w Chodzieży o prac. Andrzeja zbiega z Podstolic, wsi wspomn. Chodzieskiego, do T. [w stwie rogoz.]; Chodzieski ma zeznać, że to jego kmieć (PG 63 k. 36v, 110).

1565 wieś T. w stwie rogoz.; folw. T. powstał po wykupieniu sołectwa, liczy 4 śl.; na folw. w domu gospodarskim biała izba o 4 oknach z „błonami szklanymi” oprawnymi w drewno, z piecem kaflowym z kominkiem, drzwiami na zawiasach, z wrzeciądzem [łańcuchem] i klamką; w tym domu też sień, komora z okienkiem, drzwi na zawiasach i z wrzeciądzem; obok drugi, stary dom, w nim izba biała z 2 oknami, piecem „niedobrym” i drzwiami na zawiasach, komora z okienkiem, drzwiami na zawiasach i wrzeciądzem, przed izbą sień z drewna i drzwiami na biegunach [na obracającym się wałku, na osi]; obok starego domu stajenka na 10 koni, z wrotami na biegunach i wrzeciądzem; jest też obora przegrodzona na 2 części: dla trzody i bydła; w gumnie 2 stare stodoły z drewna, z wrotami „stoczystymi na biegunach”; obok nich spichlerz do zsypywania zboża na dole i na górze, z drzwiami na biegunach i z wrzeciądzem; czeladzi folwarcznej płacą: „urzędnikowi” [tj. zarządcy folw.] 6 zł 12 gr, dworce 4 zł 24 gr, dziewce 1 zł 18 gr, pasturzowi [pastuchowi] 2 zł 6 gr oraz 1 parę nowych butów i 2 kurdwany [kordybany, tj. wyprawione skórki koźle albo trzewiki z takiej skórki]; tegoroczny („latosi”) urodzaj z folw. wynosi: 116 kóp żyta (każda kopa daje 3 1/2 wiert. [ziarna]), 5 1/2 kopy pszenicy (po 3 wiert. z kopy), 30 kóp i 15 snopów owsa (po 1 1/2 ćw. z kopy), 9 1/2 kopy jęczmienia (po 1 ćw. z kopy), 2 1/2 kopy grochu (po 2 wiert. z kopy), 2 1/2 kopy prosa (po 2 wiert. z kopy), 3 brogi siana (w in. latach bywało 4-5 brogów); 3 ogrody, które „zasiewają na wychowanie folwarkowe”; przy folw. wysychająca sadzawka; wysiano: 36 ćw. żyta, 3 ćw. pszenicy, 42 ćw. owsa, 2 wiert. grochu, 2 1/2 ćw. jęczmienia, 1 wiert. prosa; pozostało: 65 1/2 ćw. żyta (ćw. po 20 gr), co daje dochodu 43 zł 20 gr, 1 ćw. i 1/2 wiert. pszenicy (ćw. po 36 gr) – 1 zł 10 gr 9 den., 3 ćw. i 1 1/2 wiert. owsa (ćw. po 12 gr) – 1 zł 10 gr 9 den., 7 ćw. jęczmienia (ćw. po 20 gr) – 4 zł 20 gr, 2 1/2 wiert. grochu (wiert. po 9 gr) – 22 gr 9 den., 1 ćw. prosa za 40 gr – 1 zł 10 gr, 3 brogi siana po 8 zł – 24 fl; w sumie dochód ze zboża i siana z folw. – 77 zł 3 gr 9 den.; na folw. 10 krów dojnych, 8 jałówek, 3 woły robocze, 9 juńców [młodych byków lub wołów], 2 byki, 7 tegorocznych cieląt, 24 pospolite świnie, 76 gęsi; dochód z tego bydła, szacując po 1 zł 14 gr od krowy, wynosi 14 zł 20 gr;

wieś T. nal. „do dworu rogoz.”: 12 kmieci os. na 12 śl., z każdego płacą po 2 ćw. żyta, 4 ćw. owsa „miary tej tu [tj. rogoz.] pod rękę”, 2 kapłony, 30 jaj; robociznę dają codziennie; 3 karczmarzy płaci po 36 gr i zobowiązani są do pieszej robocizny, kiedy im każą; 6 zagr. ma 7 zagród, z których płacą po 4 gr i dają pieszą robociznę, kiedy im każą; 1 zagr. na nowej roli płaci 20 gr, a za najem zaciągu [siły pociągowej] jeden z zagr. płaci 24 gr; kołodzieje płacą leśnego około 13 zł 12 gr; 2 bartnicy, jeden z T., jeden ze wsi Zawady [12,5 km na N od Rogoźna], mają w lesie barcie, każdy płaci po 2 zł 12 gr; inne przychody: z „gajenia dębu” co roku 1 zł 12 gr, z wybierania drewna leżącego w lasach [k. T.] przez ludzi z m. Ryczywół pana Kiszewskiego²W LKW 1, 250, mylne objaśnienie, że chodzi o Kiszewskich h. Dryja z Kiszew w pow. kon. Ryczywół nal. do Kiszewskich h. Nałęcz z →Kiszewa k. Obornik corocznie ok. 7 zł 15 gr, z łączek tamże [zapewne na granicy Ryczywołu i T.], których nie koszą na potrzeby dworu – ok. 1 zł; w sumie dochód z wsi T. wynosi 74 zł 23 gr, w tym: czynsz wraz z leśnym 34 zł 3 gr, za 24 ćw. żyta licząc po 24 gr za ćw. – 19 zł 6 gr, za 48 ćw. owsa po 12 gr za ćw. – 19 zł 6 gr, 24 kapłony po 2 gr – 1 zł 18 gr, 6 kóp jaj po 1 den. za jajo – 20 gr (LWK 1 s. 50, 248, 250-251).

1508-80 T. w par. Rogoźno płaci pobór: 1508 od 12 ł., 2 karczem po 6 gr (ASK I 3, 17); 1509 od 11 ł., sołtys od 2 ł., 1 karczmy po 3 gr (ASK I 3, 56v); 1510 od 10 ł., 2 karczem po 3 gr (ASK I 3, 277); 1563 od 12 ł. po 20 gr, 3 karczem dor. po 12 gr, 1 kołodzieja 2 gr, od 1 kowala od 2 kół [tj. od młyna obsługującego kuźnię] 2 gr (ASK I 5, 232); 1577 Krzysztof Sokołowski star. rogoz. płaci od 12 ł. po 20 gr, 1 karczmy 12 gr, 3 zagr. po 4 gr, kołodzieja 2 gr (ASK I 5, 707); 1580 Krzysztof Sokołowski [jako star. rogoz.] płaci od 11 ł. po 30 gr, od 3 zagr. po 6 gr, od 3 zagr. po 4 gr, od 2 kołodziejów po 4 gr (ŹD 30; ASK I 6, 136v).

4. 1372 Dobrogost, Arnold, Ulryk i Bartold Ostenowie z Drzenia potwierdzają Mikołajowi i Obiecanowi, braciom rodz., przyw. króla Kazimierza [Wlk.] dla sołectwa w T., które to sołectwo Nadziej, dziad tychże braci, niegdyś sołtys w T., wykupił za 20 grz.: sołtysi otrzymują 4 ł. wolne zgodnie z zapisem w dawnym przywileju [król.], karczmę wolną i 2 zagr., a także 1/3 dochodów z opłat sąd.; ponadto pr. posiadania pułapek na zwierzynę (fericipia seu sepes ferales) zw. grodzie [na ryby?] na rz. zw. →Golnica [k. T.], pr. polowania na zające i posiadania barci; sołtysi mają służyć na koniu wartości 2 grz.; kmiecie z T. mają płacić [panom, tj. Ostenom] tytułem czynszu na ś. Marcina [11 XI] po 4 ćw. (mensura) owsa i 2 ćw. żyta, a tytułem dzies. po 4 gr; na Wniebowzięcie NMP [15 VIII] dadzą 2 kurczaki, a na Wielkanoc po 30 jaj; kmiecie mają też 3 razy w roku orać i kosić siano dla pana; z tytułu odbywanych 3 razy w roku sądów kmiecie dadzą 2 razy po 1 wiard., a sołtysi raz wiardunek; jeśli w T. osadzeni zostaną zagrodnicy, zapłacą panom na ś. Marcina po 4 gr (Wp. 3 nr 1673).

1405 Wojciech (Vuczecho) sołtys w T. toczy spór ze Skrzetuskimi ze →Skrzetusza [manami?] Mik. [Czarnkowskiego] sędziego pozn., który zachodzi ich (intercessit) w sądzie ziemskim pozn. [→Skrzetusz, p. 3Ab] (KP nr 2293; PZ 2, 276; RH 14, 1938, s. 59) [także →p. 3, pod 1403].

1509 sołtys, 2 ł. soł. →p. 3: pobór.

5. 1403 Wojc. [Jastrzębiec] bp pozn. nadaje kanonikom i wikariuszom kat. pozn. 40 grz. rocznie dziesięcin z różnych wsi k. Rogoźna, Czarnkowa i Ujścia, m. in. z wsi T.³W regeście tego dok. z 1403, w haśle →Rogoźno miasto, p. 5A, podano, że T. określono jako leżące w par. Rogoźno, jednak ani w tym dok., ani w zatwierdzeniu pap. z 1406 nie ma takiej informacji (Wp. 5 nr 39); 1406 pap. Grzegorz XII potwierdza wspomn. nadanie (Wp. 5 nr 106).

1429-30 spór między plebanami z Rogoźna i Ryczywołu o przynależność par. wsi T., Jardanowice i Ninino (Now. 2, 382 – w przytaczanych tam źródłach T. nie występuje!)⁴Wg Now. 2, 381-382, z powołaniem na cytowane wyżej przekazy z l. 1429-30, w sporze o przynależność par. T., Jardanowice i Ninina w 1430 wydano wyrok na korzyść par. Ryczywół, a ostatecznie spór wygrała par. Rogoźno. Przekazy te potwierdzają, że plebani z Rogoźna prowadzili procesy z plebanami z Parkowa i Ryczywołu, ale ich ostateczny wynik nie jest znany; przynależność tych wsi do par. Rogoźno wynika tylko z rejestrów poborowych (→Rogoźno miasto, przyp. 11): 1429 Piotr pleb. w Rogoźnie pozywa Macieja pleb. w Ryczywole o to, że na swoim cmentarzu pochował on zmarłych ze wsi T. [nal. do par. Rogoźno] (ACC 12 k. 106, 115v); 1430 wspomn. Maciej prosi oficjała pozn. o uwolnienie wieśniaków (rustici) z T. od pretensji z powodu niezapłacenia mesznego do par. Rogoźno, a tenże Piotr pleb. w Rogoźnie dopomina się u wspomn. Macieja o meszne od wieśniaków z T. i dowodzi, że on i jego poprzednicy w Rogoźnie zawsze otrzymywali te świadczenia; oficjał odsyła sprawę do rozstrzygnięcia przez bpa [pozn.] (ACC 13, 31v).

1510 wsie T. i Zawady płacą po 1 gr [dzies. z łanu?, mesznego?] do kościoła par. w Ryczywole (LBP 92).

1508, 1509, 1510, 1563, 1577, 1580 T. w par. Rogoźno →p. 3: pobór.