1427 or. Liv, Lyw (PP 5 nr 497), 1432 Liw (PP 6 nr 406), 1462 Liiw (MK 18, 226v), 1475 Lyv (MK 5, 180), 1511 Lyph (MK 32, 101), 1526 Lywyecz (MK 41, 180v), 1550 Liviecz, Liwiecz (MS 5/2 nr 5345), 1570 na rzecze Liwczą (ASK LVI L. 3, 44v), 1565 na rzece Liwczu (LM 1565 II 158), 1572 Lywiecz (ASK LVI L. 3, 64v), rzeka, lewy dopływ Bugu, długości ok. 142 km, źródło k. Sobieczy i Próchenki, 15 km na NW od Międzyrzeca Podlaskiego, ujście 1 km na E od Kamieńczyka.

1427 Grzegorz młynarz z Liwa sprzedaje Stanisławowi z Liwa niegdyś młynarzowi z Czerwonki swój młyn na rz. L. (PP 5 nr 497); 1427 ks. Janusz [I] nadaje Piotrowi z → Jaczewa 20 wł. zw. Jaczewo wraz z obu brzegami rz. L.¹Nadanie obu brzegów L. było możliwe dzięki temu, że rzeka płynęła tu roztoką. Postawienie młyna bowiem było możliwie tylko wówczas, gdy oba brzegi rzeki miały jednego właściciela. Tymczasem prawy brzeg L. należał do WKLit (PP 5 nr 502); 1428 ks. Janusz [I] nadaje miastu Liw zabagniony teren na łąki i pastwiska, zaczynając od ogrodów miasta, do jeziora, włączając bagno, aż do rz. L. (PP 5 nr 644); 1430 ks. Anna [Bolesławowa] potwierdza, że ks. Janusz [I] nadał dziedzicom z Górek [pow. nowom.] Pełce, Pietraszowi, Czeczejowi, Jarosławowi, Falisławowi, Mikołajowi, Janowi, Adamowi, Dziersławowi, Przedpełce, 60 wł. zw. Kruszewiec, od granic Korytnicy i Turny do rz. L. wraz z jednym z jej brzegów; ks. zmarł nim wystawiono dok. (PP 6 nr 194); 1432 Jakusz z Polikowa ma posiadać połowę lasu, którą wcześniej kupił od Wojsława z Polikowa, sięgającą aż do rz. L. (PP 6 nr 406); 1436 Falisław z Polikowa[-Daćbogów] sprzedaje Janowi i Pawłowi z Jartyporów [pow. droh.] 1/2 swych dóbr w Polikowie wraz z 1/2 rzek L. i Kostrzyń [gran. szła ich środkiem] (MK 3, 187v); 1442 ks. Bolesław [IV] daje Maciejowi młynarzowi nowo wybudowany młyn na rz. L. w Grodzisku, z siedliskiem i 1 mr. na ogród i pr. do 1/3 miary (MK 3, 270v-271); 1462 Jan z Zaliwia odstępuje dział, który mu wydzielili bracia Jakub, Abraham, Jan i Boksa z Żukowa jako posag ich siostry Anny i przyjmuje ów dział oznaczony nowymi znakami, od gran. chojeckich do wielkiego lasu zw. Kąty, do rz. czyli strugi, a potem aż do gran. zaliwskich i żukowskich, dochodząc do starych gran. i tymi gran. do rz. L., co potw. w 1464 ks. Konrad [III] (MK 18, 226v); 1475 ks. [Konrad III] sprzedaje: wójtom liw. 1 1/2 wł. dąbrowy czyli łęgu między rz. Dzirzówką i rz. L.; opatrz. Jakubowi Świądro mieszczaninowi liw. 1/2 wł. dąbrowy czyli łęgu położone obok, między rz. L. a Dzirzówką z 1 mr. k. rz. L. (MK 5, 180; potwierdzenie z 1539: MK 60, 246); 1499? (kop. 1561) łąka Bożykowa nad rz. L. położona na krańcach wsi Jarnice [pow. droh.] za wsią Grodzisko (DrohZ 3, 328v-329); 1509 Mikołaj Wodyński zastawia Janowi Niwickiemu [→ Niwiski] młyn z brzegiem rzeki L. w Chodowie [pow. droh.], a Jan Wodyński przekazuje ten młyn Stanisławowi z Broszkowa (NGAMB 1759-2-2, 162); 1511 Jan Litawor [Chreptowicz] pożycza 100 kóp gr pol. od Andrzeja Zaliwskiego pod zastaw brzegu i łowisk rybnych rz. L. należących do Mokobód [pow. droh.] (AGAD, Sumariusze akt ziem. i miejskich podlaskich 1, 65); 1511 Stanisław, Marcin, Jakub i Jan, ss. zm. Ziemaka z Polikowa[-Oszczerzy] dają Samsonowi, Jerzemu i Marcinowi ss. zm. Stanisława Oszczerza z Polikowa „okręg” w siedlisku nad rz. L. i 30 kóp gr w półgr, a otrzymują w zamian dział w Polikowie-Wyrzykach (MK 32, 101); 1511 ks. Anna [Radziwiłłówna] sprzedaje prac. Michałowi Wydrze rudnikowi z Siedlec [z. łuk.] nowo wzniesioną rudę na rzece L. k. dóbr książ. Korytnica w miejscu zw. Myszadło (MK 8, 22v); 1526 ks. Anna [Konradówna] sprzedaje Pawłowi zw. Koszelanka młynarzowi z Kamieńca [pow. kam.] dział (porcio) lasu k. Kamieńca z pr. połowu [w rz. L.] sieciami zw. wata, saki i wiersze za 18 kóp gr; każdy, kto będzie spławiał drewno rzeką L. lub odnogą młyńską (demissorium molendini), ma zapłacić młynarzowi od tratwy (tabula alias oth glytnya) 2 ternary [6 den.] (MK 41, 180v); 1535 król Zygmunt [I] nadaje wójtom [w Korytnicy], braciom Janowi, Stanisławowi i Maciejowi Załęskim oraz ich bratankowi Stanisławowi, 3 1/2 wł. w pobliżu rz. L., między Jaczewem a Kęsami, w zamian za 3 wł. wójt. w Korytnicy (MS 4/2 nr 17189; MK 50, 347v; por. LM 1565 II 186); 1539 Jakub wójt w Liwie Starym prosi króla o potwierdzenie dok. ks. Konrada z 1475 → Liw Stary, p. 4A; 1543 Krystyn Żukowski z Żukowa z bratankami Jakubem i Stanisławem zawiera ugodę z Mikołajem Wrzelowskim z Mokobód [pow. droh.] w sprawie młyna zw. Balia na samicy rz L. (NGABM 1759-2-5, 391v-392); 1544 star. liw. oskarżony o zabór młyna na rz. L. → Korytnica, p. 4; 1546 komisarze sprawdzają stan gran. pol.-lit. na rzece L., rostrzygając m.in. sprawy o rozkopanie koryta L. i zniszczenie młynów → Górki-Kruszewiec, → Turna i → Żuków; 1546 star. liw. poleca rozkopać groblę na odnodze rz. L. przy młynie Szeszul przy Węgrowie [pow. droh.] → Liw – starostwo, p. 3B; 1549 ruda król. nad rz. L. [→ Ruda] w dobrach Jadowo czyli Myszadła (AGAD perg. 798); 1550 królowa Bona lokuje na surowym korzeniu wieś Królowa Wola koło rz. L. (MS 5/2 nr 5345; MK 80, 43); [po 1550] Mikołaj Zawisza star. liw. i kam. otrzymuje od króla [Zygmunta Augusta] 10 wł. lasu nad rz. L. i zakłada tu wieś → Zawiszyn (LM 1565 II, 165); [a. 1565] Załęscy stawiają młyn na odnodze rz. L. → Załęże; 1565, 1570 rz. L. stanowi granicę wsi Królowa Wola z dobrami panów Łochowskich; przy tej wsi jest ruda na rz. L. [→ Ruda]; Mikołaj Zawisza star. liw. i kam. otrzymał od królowej Bony nadaniem wieczystym 10 wł. lasu w puszczy Łochowiec, „posadził” tam wieś [→ Zawiszyn] i postawił młyn na L., młyn ma 4 młynice [oparte] na jednej grobli przez L.; Liw Stary graniczy na rz. L. z WKLit.; wieś Krypy graniczy z Węgrowem na rz. L.; wsie Popowo i Grodzisko leżą nad rz. L. i graniczą przez tę rz. z WKLit.; starosta [liw.] nie sprzedaje żyta „u brzegu” [rz. L.], ale spławia je do Gdańska (LM 1565 II s. 163-165, 177, 179-183; ASK LVI L. 3 k. 44v, 49, 51, 51v-52, 53-53v, 54v); 1565 przy Korytnicy są 4 młyny: 1) na odnodze rz. L. w użytkowaniu Załęskich, ma 2 koła walne i staw; 2) nowy zw. Trwoga na odnodze L. ma 1 koło walne i mały staw; 3) na Jelenim Gruncie na rz. L. jest w budowie [→ Księży Młyn] (LM 1565 II 187); 1565-72 młyny na rz. L. należące do stwa liw. → Liw – starostowo, p. 2C; 1565-72 ruda na rz. L. przy wsi Królowa Wola → Ruda; 1566 młyn na rz. L. (MS 5/1 nr 3519); 1569! [recte: 1570] do wsi Korytnicy należy 6 młynów, w tym: 3 na odnogach L., a 2 na L. (LM 1569, 317); 1570 do Korytnicy należy 7 młynów, w tym: 1) na rz. L. w użytkowaniu pana Górskiego; 2) zw. Trwoga na odnodze L., ma 1 koło walne i niewielki staw; 3) niedawno zbudowany na Jelenim Gruncie na L. [→ Księży Młyn]; 6) Simira na rz. L.; przy Korytnicy jest też ruda na rz. L.; młyny miejskie na L.: jeden z 2 kołami walnymi trzyma Stanisławowa Ryszkowa, inny Zamiejski ma 3 koła walne, staw „niemały”, ale zarosły (ASK LVI L. 3 k. 51v-52, 58v-59, 60); 1572 młyn zw. Balla należący do Zawiszyna na rz. L. (ASK LVI L. 3 k. 64v).

Uwaga: Hydr. Wisły nr 405 (L.), nr 406-410 (dopływy); Bilut 92-93. Rz. L. w środkowym biegu wyznaczała gran. Mazowsza i pow. droh. WKLit.