(1369 Mssana — Mp. 1, 301 z kopii XVIII w.; 1383 Msanca, Mszanca — GB 1 s. 11, 38; 1384 Msana — GB 1 s. 12; 1385 Msenka — GB 1 s. 17; 1397 Mszanka — GB 1 s. 62; 1412 Mschana — Mp. 4, 1130; 1418 Mschanca — GB 2 s. 98; 1429 Msanka — ZDM 7, 2038; 1434 Mssana — ZK 10 s. 156; 1479 Mszanky — GB 3 s. 746; 1493 Msząka — GB 4 s. 17; 1496 Maszanka — BPAN/PAU rps 7126 k. 1; 1497 Mischanka — MS 2, 750; 1521 Msząnka — MBiecza 151; 1529 Mshanka — LR s. 115; 1570 Mszonka — LDK s. 42; 1581 Muszanka — ŹD s. 111) 5 km na NW od Gorlic.

1. 1369, 1412, 1429, 1450 pow. biec. (Mp. 1, 301; ZDM 7, 2038; ZP 24 s. 182); 1529, 1596 par. Moszczenica Niemiecka (LR s. 115 — meszne; WR k. 139v).

2. 1470—80 M. graniczy z Zagórzanami (DLb. 3 s. 201); 1504 Aleksander Jag. wyznacza komisarzy do rozgraniczenia wsi król. M. i → Bystra w tenucie Jakuba Siekluckiego kaszt. wojn. i star. biec. od wsi Łużna i Wola Łużańska Hier. Branickiego (MS 3, 1298); 1530 młyn o 1 kole (RP k. 50); 1570 droga z Nowego Sącza przez Szalową i Wolę Łużańską do M., gdzie wymierzono jej odcinek, a dalej do Zagórzan i Biecza (LDK s. 41—2).

3. -a. Własn. król. w stwie biec. 1369 Kazimierz W. zezwala br. stryj. Mik. i Radostowi z Biecza osadzić na pr. magd. na 50 ł. nad rz. → Mszaną [dziś Mszanka] w pow. biec. wieś M. i nadaje im tamże sołectwo na 4 ł., przeznacza 1 ł. dla kościoła a drugi na skotnicę, zezwala sołtysom na zbudowanie karczmy, młynów i stawów oraz 6 zagród, daje im pr. do trzeciego denara od kar sądowych i szóstego z czynszów. Po upływie wolnizny kmiecie mają płacić po 8 sk. z łanu, dzies. zaś będą oddawać wedle zwyczaju ziemi. Jeden z nich [tj. sołtysów] zobowiązany jest odbywać służbę wojskową z łukiem lub kuszą ma koniu wart. 4 grz. (Mp. 1, 301).

1412 Władysław Jag. zapisuje 200 grz. Mikołajowi „de Galcow” [niezid., może Gałkowice w pow. sand.] na wsiach Bystra i M. w ziemi biec. (Mp. 4, 1130).

1429 Władysław Jag., w drodze specjalnej łaski, zezwala swemu łożnemu Bartłomiejowi Obulcowi z Gór [pow. wiśl.] dopisać 45 grz. do wcześniejszej sumy Piotrowi Mleczce z Jedlicza, które to pieniądze od niego przyjął, na wsiach → Bystra [par. Szymbark] i M. w pow. biec. (ZDM 7, 2038); 1434 Bartosz Obulec z Gór wielkorządca krak. z br. Iwonem oraz Jakub Pieniążek z Iwanowic, poręczając za szl. Piotra Mleczkę z Jedlicza [pow. pilzn.], zastawiają za 100 grz. krak. Janowi z Borowna wsie → Bystra i M. (ZK 10 s. 156).

1450 Piotr Mleczko sprzedaje Piotrowi [Błońskiemu] z Moszczenicy [Niemieckiej] wsie → Bystra i M. w pow. biec., które ma od króla (ZP 24 s. 182); 1454 → p. 4.

1465 Mik. Błoński sołtys w → Moszczenicy Niemieckiej ustępuje z opieki nad pełnoletnimi bratankami Mikołajem i Andrzejem synami zm. [1454] br. Piotra oraz nad ich dobrami M. i → Bystrą [par. Szymbark], ci zaś kwitują stryja z opieki (ZB 1 s. 269).

1474 Piotr Błoński tenut. i sołtys w M. 1474—8 → p. 4.

1490 szl. Andrzej Strasz tenut. i sołtys w M. oświadcza przed sądem gajonym w Bieczu, że posiada pełne prawa w tej wsi → p. 4; 1493 Andrzej Strasz dz. Glinika [par. Gorlice], będąc winien 70 grz. Barbarze ż. Hier. Branickiego dziedziczce Zabełcza, gwarantuje zwrot tej sumy wwiązaniem do swej wsi zw. M. i sołectwa tamże. Zobowiązuje się też sprowadzić do akt grodzkich biec. żonę, która zrzeknie się oprawy na tej wsi (GB 4 s. 16—7); Andrzej Strasz z Białaczowa i Glinika zastawia za 70 fl. szl. Maciejowi „de Ostrobanky” [niezid.] całą wieś M. (ZB 2 s. 277—8); 1494, 22 I Jan Olbr., dokonawszy rozrachunku z Andrzejem Straszem z Zakrzowa tenut. wsi król. M. i Bystra, od którego pożyczył 1000 fl. węg., oświadcza, iż pozostały dług wynosi jeszcze 1580 fl. węg., które zobowiązuje się zwrócić mu na święto Oczyszczenia P.M. [2 II], w przeciwnym razie zapisze mu tę sumę na słodowni miejskiej w Bieczu (MS 2, 316); 1496 Andrzej Strasz tenut. M. od 3 lat (BPAN/PAU rps 7126 k. 1).

1497 Jan Olbr. ma zapłacić 24 VII 1498 dług Janowi Wielopolskiemu pod gwarancją wwiązania go do wsi M. i → Bystra (MS 2, 750).

1502 Aleksander Jag. zapisuje br. Zygmuntowi dobra Kazimierz, Olsztyn i Biecz za 30 000 fl. i zezwala mu wykupić za 1000 fl. węg. z rąk Jakuba Siekluckiego kaszt. i tenut. alias star. biec. m. Biecz z przedmieściami i wsiami M., → Bystrą i Bednarką (MS 3, 345; MBiecza 100); 1504 M. w tenucie Jakuba Siekluckiego kaszt. wojn. i star. biec. → p. 2.

-b. 1369 po upływie wolnizny kmiecie z nowo lokowanej wsi M. mają płacić po 8 sk. z łanu → p. 3a; 1422 kmiecie z M. pracowali 2 dni przy grodzie w Bieczu (SP 2, 1875¹Tutaj błędny odczyt: Cysanka zamiast Msanka=ZB 1a s. 260); 1477 kmiecie → p. 4.

-c. Areał i pobór, stacja król.; folwark. 1401, 1484 karczma → p. 4; 1473 wieś M. skazana na karę król. XIV z powodu nieoddawania stacji król. (ZK 152 s. 356); 1496 stacja z 4½ ł. i 1½ pręta po 7 gr z łanu; stacja w postaci siana na ś. Jana Chrzciciela [24 VI] po 4 gr z łanu; stacja na ś. Marcina po 4 gr z łanu; pobór z 1 ł. sołtysiego (BPAN/PAU rps 7126 k. 1—4); 1508—10 stacja i czynsz jw. z 4½ ł. (RB k. 391, 411, 419, 438, 444v, 450, 508, 525v, 528v); 1508—10 pobór z 1 ł. [sołtysiego], czynsz z karczmy na ś. Marcina [11 XI] 30 gr (RB k. 422v, 424, 458v); 1530 w M. 4 ł., 6 ł. i ½ pręta, młyn o 1 kole dorocznym (RP k. 50); 1536 4 ł. i 2½ pręta, karczma dziedz. i 1 komornik (RP); 1581 5 ł. kmiec., 1 ł. karczemny, 13 komorników z bydłem, 3 bez bydła, 11 tkaczy (ŹD s. 111).

1521 folw. król. w stwie biec.: w spichlerzu stóg siana, 38 kop żyta, 15 kop owsa, 16 ćw. wymłóconego owsa, 5 korcy ciecierzycy; w zagrodzie 16 krów mlecznych, byk, 9 cieląt dwuletnich, 26 świnek, 21 gęsi, 14 kur, 40 kogutów, 16 cieląt jednorocznych (MBiecza 151); 1529 folwark król. podlegający star. biec. (LR s. 115).

4. 1369 Kazimierz W. nadaje zasadźcom wsi M. br. stryj. Mikołajowi i Radostowi z Biecza sołectwo na 4 ł., zezwala im zbudować karczmy, młyny i stawy oraz 6 zagród, daje im pr. do trzeciego denara od kar sądowych i szóstego z czynszów. Jeden z sołtysów zobowiązany jest odbywać służbę wojskową z łukiem lub kuszą ma koniu wart. 4 grz. → p. 3a.

1383—97 Kunasz (Kunassius, Kunoszsius) sołtys z M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Bieczu (GB 1 s. 11—2, 17, 38=AGZ 1, 7).

1401 Hanek sołtys z M. zobowiązuje się w ciągu 10 tygodni ustąpić Kloszowi z M. karczmę w M. do prowadzenia w niej wyszynku (GB 1 s. 89).

1418 Jan [sołtys?] z M. (GB 2 s. 98).

1424—33 Jakusz sołtys z M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Bieczu (GB 2 s. 152, 301; ZB 1 s. 8, 11); 1433, 21 IV Jakusz ongiś sołtys z M. za zgodą siostry Katarzyny sprzedaje za 62 grz. szl. Andrzejowi Brząksie sołectwo w M. Andrzej zapłaci Jakuszowi 55 grz., natomiast pozostałe 7 grz. na Boże Narodzenie (GB 2 s. 301).

1433—51 szl. Andrzej Branksa, Brząksa (Brzanksa, Brzonksza) sołtys w M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Bieczu, potem sołtys w → Hankówce 1451—68 (GB 2 s. 301, 340; 3 s. 428, 432); 1448 Elżbieta ż. Andrzeja [Branksy sołtysa] z M. i Stan. Młodziejowski z pełnomocnictwami od panny Krystyny mniszki w [kl. Klarysek] w Starym Sączu i jej siostry Ofki protestują, gdyż byli gotowi wszcząć sprawę z [Janem] s. Spytka Morawickiego o ½ wójtostwa w Myślenicach przed panami kasztelanem i wojewodą krak. (GK 10 s. 430); 1451 Mikołaj z Sierczy zobowiazuje się zapłacić ww. Elżbiecie 60 grz. w ratach po 10, 20 i 30 grz. do rąk Stanisława z Młodziejowic pod karą XV — zp. (ZK 14 s. 4, 41 i 119: spłata rat); taż Elżbieta odstępuje Andrzejowi z Sierczy całą cz. swojego wójtostwa w Myślenicach, bachmistrzostwo w Wieliczce oraz części w Zakliczynie, Malejowej i Wysokiej przynależne do tej cz. wójtostwa (ZK 14 s. 4).

1451—4 Jan Długi z Kunowej sołtys w M. (GB 3 s. 456—7, 480); 1451 Jan Długi dz. z Kunowej zamienia z Andrzejem Branksą sołectwo w → Hankówce na sołectwo w M. (GB 3 s. 456—7).

1454 Jan Długi z Kunowej sprzedaje za 100 grz. szl. Piotrowi Błońskiemu sołectwo w M. Błoński płaci najpierw 36 grz., zaś pozostałe 60 grz. (!) zapłacić ma w ratach po 15 grz.na każde kolejne Boże Narodzenie w obecności 2 ławników (GB 3 s. 480—1); szl. Mik. Błoński sołtys w → Moszczenicy Niemieckiej, jako opiekun Piotra, Mikołaja, Andrzeja i Kochny dzieci swego zm. br. Piotra Błońskiego, zapisuje 40 grz. Barbarze ż. szl. Jana Pierzchalica za cz. ojcowizny i macierzyzny na sołectwie w M. Barbara, przyjąwszy powyższy zapis, zobowiązuje się nie niepokoić o spłatę z dóbr ww. braci i siostry; taż Barbara ustępuje za 40 grz. Stan. Taszyckiemu należną jej cz. sołectwa w M. (GB 3 s. 484).

1454—8 szl. Stanisław Taszycki z Lusławic, sołtys w M. (GB 3 s. 464, 484—5, 493); 1454 Jan Oświęcim dz. z Kunowej, przyjąwszy od Stan. Taszyckiego 15 grz. za sołectwo w M. zgodnie z wcześniejszym zobowiązaniem wniesionym do akt przez zm. Piotra Błońskiego dla [jego ojca] Jana Długiego, oświadcza, że Taszycki winien mu jest za sołectwo 45 grz., które będzie płacił w ratach po 15 grz. rocznie (GB 3 s. 484—5); 1456 Jan Oświęcim z Kunowej przyjmuje 50 grz. od Stan. Taszyckiego za sprzedane mu sołectwo w M., zaś pozostałe 10 grz. Taszycki zapłaci na Boże Narodzenie (GB 3 s. 493); 1458 Stan. Taszycki zastawia za 50 grz. szl. Jakubowi z → Łękorza swoje sołectwo w M. (GB 3 s. 464).

1465 szl. Jan Niedrzwicki [sołtys w M.] sprzedaje za 73 grz. szl. Janowi Żydówce z → Gromnika sołectwo w M. Żydówka płaci na razie 40 grz., kolejne 15 grz. zapłaci na Boże Narodzenie, zaś pozostałe 18 grz. (!) na kolejne. Stan Taszycki oświadcza, że wyraził zgodę na sprzedaż tego sołectwa Niedrzwickiemu. Taszycki zobowiązuje sie bronić Żydówkę przed pretensajmi innych osób i daje mu wwiązanie (GB 3 s. 507).

1465—73 Jan Żydówka sołtys w M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Bieczu 1473 (GB 3 s. 507, 513—4, 565, 577—8, 588, 611, 643); 1466 Piechna ż. Wawrz. Strzeszyńskiego pozywa swego br. Jana Żydówkę sołtysa w M. o 20 grz. posagu, którego nie chce jej wypłacić (GB 3 s. 513—4); 1467 tenże Żydówka sołtys w M. w powyższej sprawie odwołuje się od niekorzystnego dla siebie wyroku do sądu wyższego pr. niem. w Krakowie (GB 3 s. 565); 1467 Jan Żydowka dwukrotnie na kolejnych terminach złożył pieniądze za sołectwo w M. dla Mik. (!) Niedrzwickiego ongiś sołtysa w M., lecz ten nie stawił się ani nie wysłał nikogo po te pieniądze (GB 3 s. 577—8); 1468 Jan Niedrzwicki kwituje Jana Żydówkę ze spłaty należności za sołectwo w M. (GB 3 s. 588); 1470 Jan Żydówka sołtys z M. i Ścibor [sołtys?] z M. ręczą za Macieja Kopca sołtysa z Jodłówki (GB 3 s. 611).

1474 Jan Żydówka z M. sprzedaje za 73 grz. Piotrowi Błońskiemu tenut. w M. sołectwo w M. Błoński zapłacił 40 grz., pozostałe zaś 48 grz. (!) będzie spłacał po 10 grz. rocznie. Żydówka będzie mógł spokojnie siedzieć w M. do ś. Michała [29 IX] i zebrać zasiewy ozime i jare, zaś do tego czasu czynsze od kmieci będą pobierać po połowie; dokumenty na to sołectwo Żydówka złoży w sądzie w ciągu 4 lub 6 tygodni; gdy odbierze od Błońskiego pieniądze wówczas Anna ż. Żydówki zrzecze się oprawy na tym sołectwie (GB 3 s. 648).

1474—8 Piotr Błoński, zapewne s. Piotra Błońskiego, tenut M. i sołtys tamże (GB 3 s. 648, 676, 683); 1477 Piotr Błoński sołtys w M. zastawia za 11 fl. Stan. Szalowskiemu swoich kmieci, którzy byli zastawieni Janowi Gorlickiemu (GB 3 s. 676); 1478 Piotr Błoński sołtys w M. sprzedaje za 100 grz. Andrzejowi Pieniążkowi z Krużlowej cześnikowi krak. sołectwo w M. (GB 3 s. 683); Jan Żydówka kwituje Piotra Błońskiego ze spłaty sumy 60 grz. za sołectwo w M. (GB 3 s. 711).

1478 Andrzej Pieniążek z Krużlowej, sołtys w M. (GB 3 s. 683).

1479—89 szl. Mikołaj Mleczko z Jedlicza [pow. pilzn.], sołtys w M., ławnik sądu wyższego pr. niem. na zamku w Bieczu (GB 3 s. 724, 735, 746, 756, 769); Mik. Mleczko z Jedlicza pożycza od Piotra Błońskiego 55 grz. gwarantując terminowy zwrot wwiązaniem w sołectwo w M. (GB 3 s. 746); 1484 szl. Piotr [Moszczenicki] ongiś sołtys w Moszczenicy Polskiej, zgodnie z zapisem w księdze grodzkiej biec., pozyskuje na szl. Mik. Mleczce sołtysie w M. [wwiązanie w role] 2 kmieci w M., a w sumie ½ grz. w karczmę tamże (GB 3 s. 724); 1488 szl. Tomasz Sułowski składa skargę przeciwko Mik. Mleczce sołtysowi z M., który nie chce mu zwrócić 5 grz., które poręczył za niego Stan. Lisowskiemu (GB 3 s. 756); 1489 Mik. Mleczko sprzedaje za 100 grz. Andrzejowi Straszowi z Zakrzowa [pow. opocz.] sołectwo we wsi król. M. i wydaje mu dokumenty na to sołectwo (GB 3 s. 769)

1489—90 Andrzej Strasz z Zakrzowa, dz. → Glinika [par. Gorlice] 1493—7, → Bystrej i M., sołtys w M., ławnik sądu wyższego pr. niem. w Bieczu, s. Mik. Strasza z Białaczowa [pow. opocz.] sędziego krak. (GB 3 s. 769, 778, 783); 1490 szl. Andrzej Strasz z M. przed sądem gajonym w Bieczu oznajmił, że posiada pełne prawa w M. i prosił, aby sąd wysłał do wsi woźnego Mnicha, który miał ogłosić, że jeśli ktokolwiek ma jakieś prawa do dziedz. sołectwa tamże, aby odpowiedział na ogłoszenie. Woźny zeznał, że nikt nie odpowiedział; Zawisza Wojnarowski zastawia za 100 grz. Andrzejowi Straszowi z M. sołectwo w Rzepienniku Dolnym i wydaje mu przywileje na to sołectwo (GB 3 s. 778); 1493 → p. 3a.

5. 1369 Kazimierz W. przeznacza w nowo lokowanej wsi M. 1 ł. dla kościoła; kmiecie będą płacić dzies. wedle miejscowego zwyczaju → p. 3a; 1529 dzies. pien. w wysokości 1 grz., 26 gr i 12 den. dla bpa krak.; meszne w wysok. 1 kopy gr oraz dzies. z ról folw. w wysokości 16 gr dla plebana w Moszczenicy (LR s. 37, 115); 1598 kard. Jerzy Radziwiłł administrator bpstwa krak. nadaje nowo powołanym mansjonarzom, czyli wikariuszom kościoła par. w Bieczu, należną mu dzies. snop. z wsi król. M. (MBiecza 355).

Uw. W 1412 w sporze z wójtem nowowsądeckim Treutelem występuje Mścisław trzykrotnie nazwany sołtysem „de Mszanka”, zaś jeden raz „de Mschalnicza”. Wydaje się, że jest to jednak sołtys z Mszalnicy → Uw. tamże.