(1274, 1356 Trebol¹W r. 1274 Bolesław Wstydl. przekazał Władysławowi ośw. ! [= opolskiemu] dobra nad rz. Skawą, z których wyłączył „villas Raduanitarum Trebol vulgariter nuncupatas” (Pol. 1, 59). Dok. ten zatwierdził w r. 1356 Kazimierz W. na prośbę Janusza zw. Radwanczewycz dz. Trzebola. Z kolei w r. 1428 dok. Kazimierza W. transumował Władysław Jag. na prośbę Filipa Radwana z Brzezinki (Pol. 3, 55; MS 4 S 624). Materiał źródłowy nie potwierdza posiadania przez Filipa Trzebola lub cz. tej wsi, z czego wynika, że dok. z r. 1274 dotyczył też wsi B., która już wtedy istniała. Jest to zatem pierwsza pośrednia wiadomość o B., nazwanej jedną z wsi Radwanitów zw. Trzebol. Dodać można, że w r. 1363 określono wieś Jaśkowice, sąsiadującą z B. i Brzeźnicą, jako położoną między Radwanitami (Mp. 1, 269). W sprawie autentyczności i daty (1274 zamiast 1278) dok. Bolesława Wstydl. por. O. Halecki, Powołanie księcia Władysława Opolskiego na tron krakowski w r. 1273, „KH”, 27, 1913, s. 283-315, 1381 Brzeszina, Brzeszyna, Brzeziny, Brzezina, Brzeszyny, Berzynca, Brzesinky, Brzeszynca, Brzezina, Brzezini, Brzezinki, Brzesini, Brzeszini, Brzezinka, Brzesyny, Brzesye, Buzeszyny) 13 km na NE od Wadowic.

1. 1581 pow. szczyrz. (ŹD s. 48); 1470-80 n. par. Pobiedr (DLb. 1 s. 112).

2. [1490-9] rozgraniczenie B. od Jaśkowic → niżej r. 1504; 1491 staw i młyn pod B. → p. 3; 1504 Jan z Rusocic i Filip Burkart z B. godzą się w sprawie granic i stawów między Jaśkowicami a B. Ongiś Jan Świder [z Modlnicy Wielkiej] podsędek ziemski krak. [1490-9] ze szl. Stan. Oraczowskim z Przybysławic i starymi kmieciami z B. i Jaśkowic rozgraniczył te wsie. Granica p. Rusockiego poczyna się od potoku Łazy alias „od Lazow” [dziś pole Łazy w Jaśkowicach ― UN 1 s. 89], na którym ma on staw i na jego naprawę będzie brał ziemię z jednego brzegu stawu, a z drugiej jego strony ziemia należy do pana Brzezińskiego. Rz. Pniówka [dziś w Jaśkowicach zagajnik o tej nazwie ― UN 1 s. 89] dzieli B. i Jaśkowice. Z niej pan Rusocki może brać wodę do swoich stawów, podobnie pan Brzeziński do stawów dolnych zw. Karczemny i Brzeziński od wielkiej drogi. Rz. Pniówka ma płynąć do stawu Karczemnego tak jak dawniej. Poniżej tego stawu pan Brzeziński może mieć najwyżej 5 stawów. Woda z nich ma płynąć nie do Wisły, ale do Rzeczyska (ZK 23 s. 212-3); 1564 w B. karczma zw. → Chajduga na gościńcu z Wieliczki do Oświęcimia (LK 1 s. 53).

3. Własn. szlach., następnie król. w tenucie czernichowskiej. 1274, 1356 [B.] bez nazwy wymieniona wśród określonych wspólną nazwą Trzebol kilku wsi należących do Radwanitów (Pol. 1, 59; 3, 55)¹W r. 1274 Bolesław Wstydl. przekazał Władysławowi ośw. ! [= opolskiemu] dobra nad rz. Skawą, z których wyłączył „villas Raduanitarum Trebol vulgariter nuncupatas” (Pol. 1, 59). Dok. ten zatwierdził w r. 1356 Kazimierz W. na prośbę Janusza zw. Radwanczewycz dz. Trzebola. Z kolei w r. 1428 dok. Kazimierza W. transumował Władysław Jag. na prośbę Filipa Radwana z Brzezinki (Pol. 3, 55; MS 4 S 624). Materiał źródłowy nie potwierdza posiadania przez Filipa Trzebola lub cz. tej wsi, z czego wynika, że dok. z r. 1274 dotyczył też wsi B., która już wtedy istniała. Jest to zatem pierwsza pośrednia wiadomość o B., nazwanej jedną z wsi Radwanitów zw. Trzebol. Dodać można, że w r. 1363 określono wieś Jaśkowice, sąsiadującą z B. i Brzeźnicą, jako położoną między Radwanitami (Mp. 1, 269). W sprawie autentyczności i daty (1274 zamiast 1278) dok. Bolesława Wstydl. por. O. Halecki, Powołanie księcia Władysława Opolskiego na tron krakowski w r. 1273, „KH”, 27, 1913, s. 283-315; 1381 Staszek z B. (SP 8, 607); 1381-4 Burkart (Burchard, Burgarth) z B. (SP 8, 617; Mp. 3, 937); 1388 dzieci Burkarta z B. (SP 8 uw. 132/4); 1389-1436 Filip Radwan z B. i Kopytówki h. Radwan, zaw. Kaja [w tarczy chorągiew kościelna, nad nią krzyż] (SP 8 uw. 205/22, 232/83, 248/69, 283/72, 284/45, 321/11, 338/50, 340/12, 347/26, 355/5, nr 5822, 8490, 9584; SP 2, 1511-2, 1641; SP 7/2, 236, 285; AKH 3 s. 135 nr 59; 4 s. 19; ZK 5 s. 380, 467; 6 s. 30, 60, 154, 260, 292, 307, 313, 315, 332, 466, 471, 502, 542; 7 s. 105, 131, 223; 194 s. 193, 202; 8 s. 142, 319-20, 360; 9 s. 105, 114, 133; 10 s. 75, 183, 296, 336; 11 s. 125; GK 1 s. 139, 200, 208, 215; 2 s. 582-3; 3 s. 111; 4 s. 793, 804, 867; Krzyż. 1569; Bon. 2 s. 182); 1397-1401 Mikołaj, Miczko z B. (SP 8, 5822, uw. 222/18, 224/14; ZDM 4, 1138; ZK 3 s. 303); 1397 Piotrasz ze Swoszowic [pow. wiśl.] przeciw Klemensowi z Paszówki o dziedziny w B. i Kopytówce (SP 8 uw. 222/21); tenże Klemens uzyskuje przeciw Piotraszowi cz. w B. i Kopytówce, które miał Mikołaj z żoną (SP 8, 6033); 1401 Filip z B. sprzedaje za 40 grz. br. Paszkowi i Michałowi sołtysom z Bęczyna cz. w B. i Kopytówce, które należały do Stanisława ze Swoszowic (ZK 3 s. 279); 1402-14 Jaszek, Jan z B. (ZK 3 s. 376; 4 s. 76, 179, 269; 5 s. 259, 309, 380); 1402 Paszko i Michał z B. sprzedają za 40 grz. gr pras. Janowi ze Swoszowic cv. w B. (ZK 3 s. 469); 1402 Filip z B. zobowiązuje się zapłacić szwagrowi Warcisławowi z Goleniów 50 grz. posagu swej siostry Elżbiety (ZK 3 s. 469); 1403 tenże Filip zastawia w 26 grz. Janowi z B. i jego ż. Wierzbienie (Werbene) 4 kmieci w Kopytówce (ZK 3 s. 575); 1404 Dobek z B. ma zapłacić szwagrowi Warcisławowi z Goleniów 15 grz. gr pras. i 15 grz. posagu siostry swej Elżbiety (ZK 4 s. 118); 1408 Jan z B. bierze w zastaw w 16 grz. od Marka z Pawlikowic cz. w Pawlikowicach (ZK 5 s. 42); Andrzej z ż. Bronką z Łuczyc sprzedają za 30 grz. szer. gr Janowi z B. swoją cz. w B. i Kopytówce (ZK 5 s. 43); 1409 Dobek z B. zastawia w 15 grz. Filipowi z B. swoją cz. po ojcu w B. (ZK 5 s. 127); 1413 Jan z B. sprzedaje za 100 grz. półgr Adamowi i Pakoszowi z Brzeźnicy całą cz. po ojcu i matce w B. i Kopytówce. Filip z B. kładzie areszt na dok. w tej sprawie (ZK 5 s. 379); Marcisz z Bęczyna, poręczając za Adama i Pakosza z Brzeźnicy, zobowiązuje się zapłacić w terminie wyznaczonym 13 grz. gr pras. Janowi z B. pod gwarancją wwiązania go do 2 kmieci w Trzebolu (ZK 5 s. 379); jeśli Filip z B. nie zapłaci w ciągu 2 tygodni 90 grz. półgr. Adamowi i Pakoszowi z Brzeźnicy za dziedzinę w B. i Kopytówce, wówczas zajmą ją pr. bliższości (ZK 5 s. 380); tenże Filip zastawia za 90 grz. półgr. Michałowi z Krzykawy całą wieś Kopytówkę (ZK 5 s. 383); 1414 tenże Filip pozyskuje pr. bliższości do części po matce i ojcu w B. i Kopytówce, które Jan z B. sprzedał Adamowi i Pakoszowi z Brzeźnicy. Filip wykupuje od nich te części za 90 grz. półgr. (ZK 5 s. 397); Helena ż. Jana z B. ustępuje Filipowi z B. z pr. do posagu i wiana w B. i Kopytówce, a Filip wypłaci jej w określonym terminie 2 i pół grz. (ZK 5 s. 456); 1418 tenże Filip procesuje się z Laczkiem ongiś z Pobiedru o cz. w Sosnowicach [par. Pobiedr], do której ma pr. bliższości po ż. Hance (ZK 6 s. 471); 1419 Filip Burkart z B. ma dać 6 wołów Janowi z Łuczanowic w ciągu tygodnia pod karą XV (GK 1 s. 135); Bernard z B. (GK 1 s. 139); 1420 Anna ż. Filipa z B. (ZK 7 s. 105); 1421 Dobek z B. ustępuje br. przyrodniemu Filipowi z wszystkich dóbr z wyjątkiem cz. w B., którą będzie miał w dożywociu, a po jego śmierci obejmie ją Filip (ZK 7 s. 123-4); tenże Filip sprzedaje za 170 grz. półgr. z pr. wykupu w ciągu 1 roku Stanisławowi z Pogórzyc Kopytówkę z wyjątkiem części zastawionej Janowi Swoszowskiemu (ZK 7 s. 134); 1426 Mikołaj i Marcin kmiecie Filipa z B (GK 2 s. 582), 1428 → przyp. 1; Mikołaj z Rusocic oddala roszczenia Anny ż. Filipa z B. o połowę Jaśkowic i trzecią cz. dziedzictwa w Trzebolu (ZK 146 s. 132-4); 1436-46 Teodor alias Ceder, Czader z B. h. Radwan, s. Filipa Radwana (GK 4 s. 867; 9 s. 673; ZK 12 s. 247, 316; DLb. 1 s. 112 ― błędnie z rodu Gryfów); 1445-7 Mik. Radwan z B. dworzanin Piotra Odrowąża ze sprowy wwdy ruskiego (AGZ 14, 1563, 1750, 1801, 1866, 1874; Bon. 2 s. 182); 1447 pani Machna c. Kisielewskiego przekazuje panu Mik. Brodzkiemu prawa do B. (ZZ 12 s. 20; 13 s. 25; SKO s. 54 pod r. 1467); 1448-59 Burkart z B. i → Bęczyna (ZK 13 s. 399; 14 s. 268; 15 s. 19); 1448 tenże sprzedaje za 400 grz. Mikołajowi z Bęczyna 4 ł. w Bęczynie (ZK 13 s. 430); 1459 Burkart z B. ustępuje Szczepanowi Pogórskiemu całą wieś Kopytówkę, którą ma w zastawie w 70 grz. od Małgorzaty wd. po Mik. Brodzkim [z Brodów] (ZK 15 s. 19); 1460 Czader z B. wyznacza bratowej Małgorzacie wd. po Burkarcie 120 grz. posagu i wiana na połowie dziedzictwa swego brata w B. (ZK 15 s. 167); 1469 Burkart z B. [najpewniej Filip Burkart] (ZK 152 s. 167); 1470-2 Małgorzata Burkartowa z B. wd. po Burkarcie z B. (ZK 16 s. 619, 631, 643, 655; ZK 152 s. 217 → też Bęczyn), 1470-1504 Filip Burkart z B., Kopytówki i Bęczyna s. Burkarta (ZK 16 s. 635, 643, 679; 18 s. 81; 152 s. 217; GK 23 s. 748; 27 s. 141; DLb. 2 s. 129 ― wpis ręką XV/XVI w.; ZK 23 s. 27, 35, 63, 212); 1471 Filip z B. wraz z rodzeństwem wydzierżawia na 3 lata za 12 grz. rocznego czynszu Mik. Crispo [Kędzierzawemu] z Bęczyna wieś B. i cz. w Marcyporębie i Kopytówce (ZK 152 s. 221); 1472 Mik. Crispus z Bęczyna rezygnuje na rzecz Stanisława z Więcławic z dzierżawy B., Marcyporęby i Kopytówki, którą ma od Filipa z B. (ZK 18 s. 139-40); 1475 tenże Filip sprzedaje br. Mikołajowi z B. za 200 grz. całe swe cz. w B., Bęczynie i Marcyporębie (ZK 18 s. 186); 1488-90 Mikołaj alias Burkart z B., → Bęczyna i Kopytówki (GK 22 s. 875; 23 s. 73, 178, 280, 452; ZK 153 s. 31); 1490 Feliks s. Mik. Burkarta z B. (ZK 153 s. 31); Filip alias Burkart z B. zastawia za 20 grz. Mikołajowi z Marcyporęby 2 kmieci w B. (GK 23 s. 297); 1491 Mik. Burkart (Burkoth) z B. zastawia Bernardowi z Przybkowic za 60 fl. węg. całą cz. w Kopytówce oraz staw i młyn pod wsią B. (GK 23 s. 678-9); 1502 prac. Maciej sługa Filipa z B. (ZK 23 s. 63); 1518-24 Filip Burkart Brzeziński z B. (ZK 26 s. 74, 261, 491, 27 s. 16); 1524 szl. Maciej Radwanek z Kęt ustępuje Filipowi Burkartowi z B. bratu wujecznemu (fratri suo avunculari germano) z dóbr po ojcu i matce w B. (ZK 26 s. 581); 1525 Jerzy Radwanek z Kęt s. Macieja i Anna siostra Macieja odstępują Janowi Burkartowi naturalnemu s. Filipa Burkarta pr. do wsi B. i 4 kmieci w Kopytówce przypadłe im po zm. Filipie (MS 4, 4825 z 17 VIII); wyrokiem sądu król. wieś B. i cz. Kopytówki, które po bezpotomnej śmierci Filipa Burkarta przypadły pr. kaduka królowi, po udowodnieniu praw spadkowych przechodzą na Walentego Sikorskiego s. Urszuli, siostry zm. Filipa Burkarta (SP 6, 519 z 30 X); Zygmunt Stary nadaje Mikołajowi z Szydłowca [pow. rad.] kaszt. sand. i skarbnikowi Królestwa wsie B. i Kopytówkę pr. dziedzicznym (MS 4, 14 293); Jan Burkart naturalny s. zm. Filipa Burkarta darowuje Mikołajowi z Szydłowca B. i 4 kmieci w Kopytówce, które miał od Jerzego i Anny dzieci [!] zm. Macieja Radwanka z Kęt (MS 4, 14 322 ― por. wyżej, gdzie Anna jest siostrą Macieja, zapewne chodzi tu o inną osobę); Jakub Więcławski darowuje Mikołajowi z Szydłowca B. i cz. w Kopytówce (MS 4, 14 323); 1564 własn. król. w tenucie czernichowskiej, 11 kmieci, z których 7 na większych rolach jako zagrodnicy, robią 3 dni w roku, powinni też spuszczać staw, płacą po 2 fl. Zagroda pusta, którą teraz przejęto, 2 role z dawna puste. Łąki puste w najmie. Karczma → Chajduga (LK 1 s. 53).

5. 1470-80 dzies. snop. z 4 ł. kmieć, prebendzie Bodzowskiej w kat. krak., z 2 ł. kmiec., 4 zagród i ról folw. plebanowi w Pobiedrze (DLb. 1 s. 112; 2 s. 129 ― wpis z XV/XVI w.); 1529 dzies. snop. z 1/2 wsi wart. 3 wiard. plebanowi w Pobiedrze, z reszty wsi wart. 30 gr wikarii Bodzowskiej w kat. krak. (LR s. 117, 256).

6. 1413 Filip z B. skazany na karę XV przeciw Janowi z B., ponieważ namawiał go do przysięgi w sprawie 90 grz. z tytułu posiadłości (SP 2, 1320); XV/XVI w. Filip Burkart patronem kościoła w Pobiedrze (DLb. 2 s. 129).