CŁO

(1198 taberna, 1260 theloneum, 1388 theloneator de Raba, in Raba, 1455 theloneum Raba, 1564 Czlo) karczma i komora celna nad Rabą k. Chełmu, nazwa nie notowana w UN 2, ok. 8,5 km na W od Bochni.

[Pow. szczyrz.]; 1470-80 karczma i cło w par. Chełm (DLb. 2 s. 113).

Przed r. 1198 własn. szlach., ok. t. r. kl. Bożogr. w Miechowie. 1198 karczma → Chełm p. 3; 1260 Bolesław Wstydl. nadaje kl. miech. cło we wsi klaszt. Chełm od każdego wozu z 2 końmi po 1/4 sk., a z 1 koniem połowę z tego (Mp. 2, 458; Pol. 3, 37); 1331 Władysław Łok. zatwierdza kl. miech. m. in. przywileje celne Bolesława Wstydl. i Leszka Cz. [tego księcia nie zachowany] na moście na rz. Rabie w Chełmie (Mp. 2, 604); 1349 Szymon s. Pietrusza włodarz kl. miech. w Mszczęcinie i Chełmie zeznaje, że pobiera 18 grz. z cła i karczmy w Chełmie (Mp. 3, 692); 1360 → Chełm p. 3; 1366 Kazimierz W. uwalnia kupców sanockich na 10 lat od połowy myta królewskiego opłacanego w Krakowie, Żmigrodzie, Wojniczu i Rabie (AGZ 3, 15); 1388 celnik z R. zapłacił 1/2 grz. podrzęctwu niepołomickiemu za wrąb do lasów (RD s. 8); 1411 Michał prepozyt kl. miech. godzi się z cechem rzeźników m. Kazimierza liczącym 40 członków. Rzeźnicy ci ze znakiem cechu pędząc bydło przez most chełmski na rz. Rabie płacą po 1 den. od 1 sztuki bydła, od 2 owiec albo baranów, od 2 wieprzów albo świń, a inni płacą wg zwyczaju, podobnie od koni i wozów (SP 2, 1273; DSZ 140); 1455 w czasie rozbojów w ziemi krak. poniósł straty karczmarz z cła Raba (Mp. 5 C 17); 1461 karczma Turzec w Targowisku przy drodze publicznej, pierwsza po karczmie, gdzie pobiera się cło, położonej nad Rabą; Klemens celnik na R. świadek wystawionego przez kl. miech. dok. w sprawie ww. karczmy Turzec (AG perg. 2600); 1470-80 karczma i cło nad Rabą należy do kl. miech., której role folw. są położone po obu brzegach Raby. Z ról ku Bochni dzies. snop. pobiera pleban w Chełmie, a z ról po drugiej stronie Raby w kierunku karczmy Turek [= Turzec] nie określono właściciela dzies. KI. miech. wybudował most na Rabie i z tego tytułu ma cło mostowe, wydzierżawia karczmę z cłem, z czego ma 24 grz. czynszu i 24 ćw. soli kuchennej rocznie. Karczmę tę nadał klasztorowi rycerz Michora (DIb. 2 s. 14; 3 s. 10); 1479 Kazimierz Jag. zatwierdza kupcom sanockim przyw. z r. 1366 (AGZ 3, 124); 1495 Mikołaj celnik z R., pracowita Anna karczmarka z karczmy celnej na Rabie (de thaberna Thelonei in Raba) z s. Mikołajem i 3 sługami: Stankiem, Marcinem i Stanisławem (GK 25 s. 279, 374); 1504 Aleksander Jag. potwierdza kl. miech. przyw. Bolesława Wstydl. z r. 1260 na cło w Chełmie (MS 3, 1841); 1564 mostowe kl. miech. w Chełmie, „na czlie przez Rabę” oraz cło, kl. miech. pobiera w Targowisku! mostowe (AS rps 19 s. 211); żupa bocheńska ma obowiązek naprawy drogi [w kierunku] na Cz. (LK 2 s. 125); karczma zw. C. w Chełmie k. Targowiska nad Rabą (AG perg. 2771); 1570 przez Chełm górą droga z Krakowa na Ruś [przez Bochnię, Brzesko], w Moszczenicy zła droga, „bywał tam mostek, który mostek i wodę, jako powiadają ludzie, iż zawdy naprawowali mytnicy”. Ciż winni naprawiać także drogę w Chełmie, gdzie jest dość dobry most na Rabie, który naprawia prepozyt miech. (LDK s. 55).