(1262 Clay z kop. z XVII w.¹Nazwa K. (Klag z kop.) pojawia się już w 1242 r. jako pierwotna nazwa lasów k. Niepołomic, czyli → Niepołomickiej Puszczy. W t. r. Konrad maz. wyznaczył granice wsi kl. miech. Mszęcin 3,5 km na NE od Niepołomic, a więc nie graniczącej z wsią K., do której włączono wówczas cz. lasu książęcego zw. K. (Mp. 1, 421). Por. też Pol. 3, 39 z 1262 r. - Bolesław Wstydl. nadał kl. staniąt. pr. wycinania drzew w lesie książęcym Clay, przynależnym do Niepołomic, 1350 Clay z or., 1415 de Clayowa, przed 1418 de Claiow, 1427 de Clayge, 1435 de Claye, 1444 de Claya, 1494 de Klaij) 8,5 km na NW od Bochni.

1. 1530, 1581 pow. szczyrz. (RP k. 26; ŹD s. 63); 1350 bp krak. Bodzęta eryguje par. w Niepołomicach, do której przenosi z par. Chełm wieś K. (Pol. 3, 103); 1470-80 n. par. Niepołomice (DLb. 2 s. 165).

2. 1420 żupa bocheńska kupiła od Piotra z K. za 1/2 grz. 93 drzewa dla warzelni soli (AKH 15, s. 171); 1445 młyn → p. 3A; 1454 wieś Targowisko leży blisko K. (Mp. 5 B 95); 1470-80 K. graniczy z Targowiskiem i Drwinią (DLb. 3 s. 10, 78); 1519 granice, droga z K. do Niepołomic → Brzezie p. 2.

3A. Własn. król. - wielkorządy krak., później stwo niegrodowe niepołomickie. 1396 Marcin kmieć z K. przeciw Mikołajowi kmieciowi i włodarzowi z Grodkowic o zabranie 5 koni, 5 sztuk bydła rogatego, 4 świń i wieprza (ZK 2 s. 371); 1425-8 Bartłomiej, Bartek kmieć z K. (GK 1 s. 379; 2 s. 646); 1426 tenże pozywa Jakusza Wieruskiego o 60 kop owsa, 50 prosa, 40 jęczmienia, korzec maku i inne oziminy wart. 8 grz. Wyrokiem sądu Jakusz ma to zwrócić, gdyż wziął od kmiecia 4 grz. (GK 2 s. 617, 627, 636, 641); Jan kmieć z K. pozywa Macieja i Piotra kmieci z Targowiska o bezprawne ścięcie 2 dębów mellificiales alias barthne (GK 2 s. 638); 1428-9 Jan Susz i Wojciech Piętka kmiecie z K. (GK 2 s. 652; 3 s. 107, 120, 220, 229, 249, 287, 297, 305); 1441 Piotr Kłaj kmieć i włodarz w K. (OK 6 s. 274, 278); 1445 Piotr młynarz z K. (OK 6 s. 855); 1457-65 br. Stan. i włodarz Wojc. Szadkowice, Szadkowie [kmiecie] z K. → p. 5 i 6; 1470-80 wieś król. K. z łanami kmiec. i karczmą (DLb. 1 s. 110; 2 s. 165; 3 s. 10); 1494 Jan kmieć ze wsi król. K. (GK 24 s. 872, 883, 904); 1501 wieś K. i karczmarz skazani na karę XIV za niezapłacenie uchwalonego podatku 1 grz. (GK 28 s. 27); 1530 brak danych o poborze (RP k. 26); 1564 własn. król. w stwie niegrodowym niepołomickim.; we wsi 28 kmieci na 13 1/2 ł. oraz 4 zagonach. Płacą różny czynsz, gdyż mają nierówne role, dają łącznie 28 kur, tyleż serów, 4 kopy i 50 sztuk jaj, a ponadto 10 korców owsa żyrowego, które pobiera łowczy [krak.]. 3 wolnych na 2 i 1/2 ł., którzy nic nie płacą i nie odrabiają ale puszczy strzegą. Karczmarz płaci 1 grz. czynszu (LK 1 s. 75).

3B. Własn. kl. miech. 1360 Kazimierz W. odbiera kl. miech. m.in. K., który oddaje fundowanemu przez siebie szpitalowi ś. Jadwigi na Stradomiu; 1370-81 Ludwik Węg. zwraca ww. kl. wieś K. (DLb. 3 s. 30); 1470-80 2 zagrody z rolami w K. należą do kl. miech., który pobiera po 10 sk. czynszu z każdej, a zagrodnicy obow. odrabiać pieszo 1 dzień pańszczyzny w tygodniu (DLb. 1 s. 110; 2 s. 10).

4. Sołectwo dziedz. 1401-3 Mikosz, Miczek [sołtys] z K. podrzędczy niepołomicki (ZK 3a s. 389; AKH 15 s. 159); 1415 Mikołaj sołtys z K. (ZK 312 s. 64, zapewne identyczny z poprzednim, → też przyp. 3); 1415-49 Klemens, Klimek sołtys dziedz. w K., tenut. Łęcznej [pow. lub.] i Pierzchowca [pow. szczyrz.], goniec i łożny król., podrzędczy niepołomicki 1433, podpisał konfederację korczyńską Spytka z Melsztyna 1439 (AKH 11 s. 404-7, 410-1, 414, 416, 420, 424, 428-9, 434, 445; RD s. 521-2, 556; DH 4 s. 245; Fed. s. 247; GK 1 s. 533; 2 s. 326, 416; 3 s. 33, 39, 51; 4 s. 78, 857; 5 s. 619, 635; 6 s. 65, 285; CE 2, 255; SP 2, 2211; SHGL s. 136; Bon. 10 s. 155-6; Mp. 4, 1516)²Klemens czyli Klimek pisał się z K. dopiero od 1420 r., nie licząc nie datowanej wiadomości o nadaniu mu szlach. przed 1418 r. w AKH 11 w l. 1415-31 jego imię pisano jako Klemens lub Klimek, a w indeksie rozdzielono wiadomości o nim pomiędzy dwie różne osoby. Podobnie postąpiono w indeksie do RD, choć tam właśnie są zapisy pozwalające utożsamiać Klemensa z Klimkiem. W literaturze (np RH 10 s. 82) uważa się go za posła król. do cesarza w 1420 r. Był on jednak tylko posłańcem (nuncius, cursor). W 1420 r. jego zadaniem było utrzymywanie szybkiej łączności między królem a posłami. Klemensa nazywa się błędnie Moniaczkowskim (np. Bon. 10 s. 155). W CE znajduje się zapis: „Klemens z K. Moniaczkowski”. Niewątpliwie chodzi tu o dwie różne osoby, a mianowicie Klemensa z K. i podanego bez imienia Moniaczkowskiego czyli dziedzica Moniaczkowic (dziś Muniaczkowice). Z wsią tą Klemens nie miał nic wspólnego, gdyż jego majątek jest dobrze poświadczony przez źródła, a Moniaczkowice należały do dziedziców h. Szreniawa. Nie mógł on też być ewentualnym sołtysem ani w tej wsi, ani w należących do kl. mog. Moniakowicach. W akcie konfederacji winien być zapis: Klemens z K., Moniaczkowski; przed 1418 Władysław Jag. nadaje Klemensowi z K. szlachectwo i h. Pogonię (RH 10 s. 82)³Od tego roku przydawano mu konsekwentnie predykat szlach; 1421 Klemens z K. goniec i łożny król. ma zapłacić 8 grz. długu Żydowi z Krakowa zw. Szaleńcem (Schalenecz; GK 1 s. 533); 1427 Władysław Jag. zezwala szl. Klemensowi z K. wykupić za 60 grz. z rąk Mik. Trybucha z Turki [pow. lub.] wieś król. Łęczna w ziemi lub. (Mp 4, 1245 - w kop. błędnie Trybuth i Tursko); 1428 tenże król zapisuje za zasługi swemu łożnemu Klimkowi 40 grz. na wsi Łęcznej; tenże zapisuje temuż Klemensowi 40 grz. na tej wsi (ZDM 7, 2021, 2063); 1431 szl. Andrzej s. Flaka [sołtysa] z K. zobowiązuje się pod zakładem 10 grz., że w tydzień po szczęśliwym przyjeździe obecnego star. krak. i wwdy sand. Piotra [Szafrańca] powinien postawić na zamku krak. Jana karczmarza ze wsi król. Siedlec [pow. szczyrz.] (GK 4 s. 383)⁴W 1420 r. został poświadczony podrzędczy niepołomicki Mikołaj Flak (GK 1 s. 328). Flak był najpewniej sołtysem dziedz. w K. przed Klemensem i być może należy go identyfikować z Mikoszem i Mikołajem sołtysami z K. (→ wyżej). W 1454 r. Andrzej pisał się z karczmy Turzec k. Chełmu i K. (SP 2, 3555); 1433 Klemens dz. K. podrzędczy niepołomicki wyznacza ż. Annie 120 grz. posagu i wiana na wsi Łęczna. Zapis ten pod zakładem 100 grz. dla kaszt. krak. powinien potwierdzić w Wiślicy lub w Nowym Mieście Korczynie, gdzie król będzie wcześniej. Klemens pod zakładem 100 grz. poręcza za żonę jej br. Zawiszy z Kłoniszowa [woj. sier.], że nie będzie występował przeciw niemu i jego synom, gdyż Zawisza dał mu 40 grz. posagu. Ten z kolei, poręczając za swoją żonę i synów, zobowiązuje się pod karą XV nie występować przeciw Annie o dany jej przez nich czerwony płaszcz podbity wiewiórczym futerkiem (GK 4 s. 876-7); 1436 jeśli Klemens z K. nie zapłaci 20 grz. Ściborowi ze Zborowa [pow. wiśl.] w wyznaczonym terminie, będzie miał do zapłacenia 40 grz. (GK 5 s. 619); 1439 Klemens z K. oddala oskarżenie Katarzyny Fialowej z Krakowa, że nie jest szlachcicem, ponieważ nie jest mu równa stanem (SP 7/2, 725-7); Władysław [Warn.] poświadcza, że szl. Stanisław wykupił z rąk Klimka Kłajskiego wieś Łęczna w ziemi lub. (Mp. 4, 1347); 1444 Klemens z K. zobowiązuje się zapłacić 110 grz. półgr mieszcz. krak. Dominikowi Kuczkowi pod warunkiem wwiązania go do Pierzchowca, który ma w tenucie od króla za pewną sumę pieniędzy (GK 8 s. 961): 1447-8 tenże Klemens zobowiązuje się zapłacić 18 fl. Katarzynie ż. Piotra Łapki z Łapanowa lub jej mężowi pod warunkiem wwiązania ich do młyna w Pierzchowcu do czasu wydzierżenia tej sumy (GK 10 s. 29, 282); 1448 Klemens z K. alias z Pierzchowca za 10 grz. półgr wwiązuje Dominika Kuczkę z Krakowa do Pierzchowca (GK 10 s. 379); 1457 szl. Anna z K. [wd. po Klemensie] (OK 10 s. 36).

1457-79 Jakub Kłajski dz. K. alias [tenut.] Pierzchowca s. Klemensa (GK 13 s. 578; 19 s. 552, 798, 816, 825, 831, 987-8, 991; 20 s. 997-8; OK 2 s. 118; ZK 18 s. 256, 273; 19 s. 10); 1457 zm. 1473 Jan Kłajski dz. K. alias [tenut.] Pierzchowca s. Klemensa (GK 13 s. 578; 18 s. 418; 19 s. 552; OK 12 s. 104, 485, 980; ZK 16 s. 574); 1460-71 Jadwiga c. Klemensa z K. ż. Lazara z Żurawicy [woj. sand.] (ZK 15 s. 65; 152 s. 226); 1460 Jan z K. s. zm. Klemensa zobowiązuje się zapłacić 60 grz. posagu siostry Jadwigi szwagrowi (genero) Lazarowi z Żurawicy pod warunkiem wwiązania go do 2 grz. czynszu w swoich dobrach osiadłych (ZK 15 s. 65-6); 1466 tenże Lazar zeznaje, że Jan z K. zapłacił mu 60 grz. posagu żony i umarza zapis w tej sprawie (ZK 17 s. 409); 1467 Jan z K. winien 30 grz. mniej 1 wiard. Marciszowi z Giedczyc (GK 18 s. 2); 1468 br. nie podzieleni Jan i Jakub z K. wydzierżawiają za 60 grz. księdzu Rafałowi z Tarnowa [pow. pilzn.] wieś Pierzchowiec w pow. krak. Przez 3 lata będzie im płacił po 20 grz. rocznie (GK 18 s. 435-6); 1470-6 Elżbieta dz. K. i tenut. Pierzchowca c. Klemensa ż. Mikołaja z Usarzowa [pow. sand.] (GK 19 s. 987-8, 991, OK 2 s. 118; ZK 19 s. 40); 1471 szl. Jan Kłajski z K. winien 15 grz. [szwagrowi] Lazarowi z Żurawicy (GK 19 s. 367): 1471 szl. Jadwiga ż. tegoż Lazara zeznaje, że jej br. Jan i Jakub z K. spłacił ją z dóbr po ojcu i matce (ZK 152 s. 226); 1472-3 Neta mieszczka i kramarka krak. [ciotka dzieci Klemensa z K.] przeciw Elżbiecie z K. o 8 fl. i 10 gr długu (ZK 17 s. 683); 1473 Jan Kłajski z K. pod karą XV zobowiązuje się zwrócić w 4 ratach po 10 fl. węg. i w piątej 13 1/2 fl. długu Mik. Bąkowi i jego ż. Katarzynie z Krakowa; tenże Jan wyznacza szl. Elżbiecie c. zm. Sylwestra Kobyleńskiego z Krakowa 100 grz. gr pol. posagu i 200 grz. wiana na połowie dóbr (GK 19 s. 770-3); Mikołaj z Podola pozywa Jakuba i Elżbietę z K. tenutariuszy Pierzchowca jako spadkobierców zm. br. nie podzielonego Jana Kłajskiego o zapisane mu przez niego w testamencie 500 fl., a także o jego długi 12 fl. za futro kunie i 8 fl. za pewne srebra (ZK 152 s. 368, 376); Kazimierz Jag. zezwala Mik. Czarnemu z Podola wykupić z rąk Jakuba Kłajskiego s. zm. Klemensa wieś Pierzchowiec (MS 1, 1073; por. też SP 2, 4139); Mik. Bąk z Krakowa z ż. Katarzyną przeciw Jakubowi Kłajskiemu o dług 54 fl. jego zm. br. Jana. Jakub zeznaje, że nie posiada nic z dóbr po zm. bracie; 1474 Jakub Kłajski i jego dwaj synowie przysięgają przed sądem przeciw Mik. Bąkowi z Krakowa i jego ż. Katarzynie, że nie posiadają dóbr po swym zm. bracie i stryju Janie z K. (GK 19 s. 838-9, 864); Elżbieta wd. po Janie Kłajskim ż. szl. Mik. Górskiego wydzierżawia na rok za 3 grz. i 1 wiard. szwagrowi Jakubowi Kłajskiemu całe cz. w K. i Pierzchowcu, które trzyma tytułem posagu i wiana wg zapisu w aktach sądu nadwornego (GK 19 s. 877-8, 1001).

1475-1501 Katarzyna c. Jana z Suchoraby ż. Jakuba z K. i wd. po nim, od 1482 ż. szl. Jana z Nowego Miasta Korczyna [pow. wiśl.] (ZK 18 s. 181; 20 s. 134-5; GK 23 s. 12); 1475 Jakub z K. wyznacza ż. Katarzynie c. zm. Jana z Suchoraby po 50 grz. posagu i wiana na połowie dóbr; tenże Jakub składa protest przed sądem przeciw ciotce Necie, która wniosła pozew na te dobra w K., których on nie posiada; Katarzyna ż. Jakuba z K. po uzyskaniu spłaty rezygnuje na rzecz swych br. Stanisława i Jana z Suchoraby z dóbr po ojcu i matce w Suchorabie (ZK 18 s. 181, 209); 1476 Jakub Kłajski z K. w sporze z siostrą Elżbietą zeznaje, że nie wziął działu br. Jana w K. (ZK 19 s. 26 - w zapisce błędnie: Jakuba); tenże Jakub oddala roszczenia Bernarda z Wrzosowej, gdyż nie poręczał 80 fl. długu swego br. Jana (ZK 19 s. 42); Jakub z K. zeznaniami świadków oddala skargę siostry Elżbiety ż. Mikołaja z Usarzowa, ponieważ nie wziął po śmierci br. Jana z K.: 4 koni, czerwonej szuby podbitej skórami kun, 3 nowo uszytych szub podbitych futrami lisimi, 8 srebrnych łyżek, 8 wołów, 13 krów, 6 cieląt, prosiąt i świń oraz 18 fl. w gotówce i wszystkich sprzętów domowych (ZK 18 s. 271; 19 s. 40); 1479 Jakub z K. ustępuje za 5 grz. krawcowi i mieszcz. krak. Janowi Balsamowi (Byalsam) zastaw w Książnicach [par. Chełm], który ma od Jana z Książnic (GK 20 s. 997-8).

1500, 1501 br. Bieniasz czyli Benedykt i Andrzej dziedzice z K. [ss. Jakuba] sprzedają za 40 grz. gr pol. Janowi Jaworskiemu całe cz. ról po ojcu i matce w K. Katarzyna wd. po Jakubie Kłajskim rezygnuje z pr. do posagu i wiana (GK 27 s. 1337-8; ZK 23 s. 12); 1505 szl. Jan Jaworski sołtys z K. sprzedaje za 24 grz. Tomaszowi Kleczce z Bratucic połowę sołectwa w Okulicach (Teut. 6 s. 333); 1564 sołtys posiada 1 1/2 ł. obow. tylko do służby wojskowej i udziału w polowaniu w Puszczy Niepołomickiej z królem i łowczym [krak.] (LK 1 s. 75).

5. 1262 pap. Urban IV zatwierdza kl. miech, posiadanie dzies. m.in. w K. (Mp. 2, 464); 1400 Jakusz z Bełzowa poręcza Pietraszowi z Dzierzkowic za Sławnika ze Śladowa dług 18 grz. za kupioną przez tegoż dzies. w K. (SP 8, 9917); 1419 Jaszek z Łysokań pod karą XV zobowiązuje się zapłacić 28 grz. monety obiegowej star. krak. Mikołajowi na ręce komornika ziem. krak. Floriana z Knyszyna za złożoną w stogi dzies. w Targowisku i K. (ZK 6 s. 503); 1429 Jan alias Jaszek z Cikowic płaci 4 grz. prep. kościoła S. Michała na Wawelu Piotrowi Boleście na ręce jego i pełnomocnika Jana z Tępoczowa za dzies. w K. i Targowisku. Zobowiązuje się zapłacić jeszcze 10 grz. (GK 3 s. 267); 1457 br. Wojc. i Stan. Szadkowice [kmiecie] z K. zapłacili 4 grz. i zobowiązują się zapłacić jeszcze 10 grz. księdzu Janowi Białkowi psalmiście krak. faktorowi kan. krak. Dymitra za kupioną od niego dzies. w Trzcianie, Glinniku i Żyznówce (OK 10 s. 32); 1463 ciż kmiecie zobowiązują się zapłacić 17 grz. monety obiegowej kan. krak. Stan. Czajce za dzies. z bieżącego roku w K. oraz dać mu 4 ćw. owsa, 1 ćw. jęczmienia i 1 korzec jagieł miary bocheńskiej (OK 12 s. 153); 1465 Stan. Szadek [kmieć] z K., poręczając za włodarza tamże Wojciecha Szadka, zobowiązuje się zapłacić kan. krak. Stan. Czajce 8 grz. za dzies. snop. w K. z minionego roku (OK 12 s. 483); 1470-80 dzies. snop. i kon. z całej wsi K. wart. 18 grz. prebendzie bodzowskiej w kat. krak. (DLb. 1 s. 110; 2 s. 165 - wart. dzies. 16 grz.; 3 s. 10); 1529 dzies. snop. z całej wsi K. i 1/2 Targowiska wart. 26 grz. prebendzie bodzowskiej w kat. krak. (LR s. 190).

6. 1409-10 Jan z K. (AKH 15 s. 171); 1419 kusznicy i myśliwi król. przebywali w K. (RD s. 536); 1472 wypłacono 2 fl. Kłajskiemu na koszty związane z jego wyjazdem z różnymi rzeczami do zaciężnych w Stropkowie [Spisz] (RK s. 53); 1487 Dorota Kłajska c. Mik. Wolnego i Barbary z Krakowa (KUJ 3, 280).

8. Powierzchniowe znaleziska ceramiki wczesnośredn. i średn. (A. Jodłowski, K. Reguła, Sprawozdanie z badań powierzchniowych przeprowadzonych wzdłuż lewobrzeżnej terasy Raby na odcinku Myślenice - Bochnia w 1965 roku, SA 19, 1968, s. 409).