(1253-1258, 1287, Curozsank) wieś dziś nie istniejąca, wchłonięta przez wieś Radziszów położoną 4 km na SE od Skawiny.

[Pow. szczyrz.; par. Radziszów].

Własn. książęca. 1253-1258¹Tak datuje dok., pozbawiony daty rocznej, wydawca i pod taką ramową datą funkcjonuje ten dok. w literaturze. Wydawca uważał, że w tych latach mogli równocześnie występować opat tyn. Bolebor i pkom. krak. Wawrzyniec. Jeżeli uwzględni się spis podkomorzych w UM nr 253-6, w którym autor tego spisu P. Wojciechowski nie wyjaśnia zachodzenia na siebie lat występowania 3 podkomorzych i pozostawia tę sprawę otwartą, to datacja wydawcy w Tyn. pozostaje do dalszych uściśleń Bolesław Wstydl., na prośbę Bolebora opata tyn., polecił pkom. Wawrzyńcowi, by rozgraniczył wieś opata Radziszów od wsi ludzi grodu krak. K. Ludzie ci należą do stróży brony myślenickiej. Wawrzyniec zwoławszy sąsiadów (convocatio vicinia)²Polemiki wokół tego terminu → J. S. Matuszewski, Poszukiwania... s. 97-103 wytyczył granice od drogi z Radziszowa do Mogilan w kierunku miejsca zw. Włosań, tak jednak by od tego miejsca nie dochodziła. Ludzie z K. zakwestionowali te granice, uważając, że są one wytyczone z ich krzywdą i na ich szkodę. W tych granicach byliby pozbawieni korzystania z wielkiego lasu [puszczy podkarpackiej], który zaczyna się od miejsca Włosań i kończy przy granicy Węgier, i w związku z tym możliwości: polowania na wszelką zwierzynę za pomocą stępic [potrzasków], słop [pułapek], jam i sieci na wiewiórki, połowu ryb i raków w rzekach płynących w tym lesie: Skawince, Skawicy i Sidzince, z wyłączeniem polowania na bobry, a także byliby pozbawieni możliwości zakładania barci. Te wszystkie pożytki mieli wieczyście wspólne z opatem. Mediator książęcy, wysłuchawszy ludzi, nie chciał dalej rozgraniczać i nakazał obu stronom stawić się przed księciem. W obecności księcia opat uznał, że skoro we wsi opata Radziszowie często przebywali ww. ludzie, współżyjący wspólnie z ludźmi opata, nie należy między nich wprowadzać niezgody, a zachować pokój i dlatego oddaje opat wieczyście ludziom należącym do brony za ziemię, którą posiadali w Radziszowie, na zamieszkanie i role inną ziemię, w miejscu, które teraz nazywa się K. (ubi nunc Curozsank dicitur)³Układ zawarty przez opata z księciem, a pośrednio z jego ludźmi strzegącymi brony myślenickiej, tworzy nową, dotąd nieistniejącą osadę K. (której nazwa pochodzi od kategorii ludności służebnej strzegącej brony) przez usunięcie tych ludzi z ról w Radziszowie i danie im tam nowych gruntów do zamieszkania i uprawy - w miejscu „ubi nunc dicitur C”. Spór w literaturze wokół treści tego dok. dotyczy bądź tezy o międzywsiowej szachownicy ról związanej z organizacją opolną, bądź tezy, źe była to szachownica ról wewnątrz wsi, niekorzystna i dla opata i dla ludzi księcia. Przeciw interpretacji, iż powyższy układ dowodzi istnienia gospodarczej, wielowioskowcj wspólnoty opolnej, stanowczo wypowiada się ostatnio J. S. Matuszewski, Poszukiwania, s. 118-21 i passim tu literatura przedmiotu. Opat przyrzeka też chronić tych ludzi przed opatem szczyrz. od strony Mogilan i od innych ,,adversaris” z drugiej strony oraz gwarantuje ludziom z K. tak w Radziszowie jak i w ich wsi, że bez przeszkód będą mogli korzystać z pastwisk i innych pożytków, które zawsze mieli, z tym warunkiem, że uprawiając czy orząc role opata nigdy się w nie nie wwiążą (Tyn. 19).

1287 Leszek Czarny, rozstrzygając spór między Albertem opatem tyn. a ludźmi księcia z K. o las, jego przynależności i pożytki, stwierdza, że ludzie z K. winni być utrzymani przy możliwości korzystania z lasu i jego pożytków, jak to jest im przyznane przywilejem Bolesława Wstydl. [→ wyżej], który Leszek obecnie zatwierdza i odnawia (Tyn. 34).

K. Buczek, Stróże. Studium z ustroju społecznego Polski wczesnofeudalnej, Roczniki do dziejów społecznych i gospodarczych 19, 1957, s. 11-41; J. S. Matuszewski, Poszukiwania alternatywnej koncepcji staropolskiego opola, Łódź 1991, s. 97-103, 118-21 i passim.