LIPNIK

(1392 Liplnicz, 1400 Lippnik, 1401 Lyppnik, 1412 Lippki, 1415 Lipnik, 1417 Lipnicza, 1418 Lipniki, 1421 Lipnikij, 1423 Llipnik, 1425 Lypnik, Lijpnijk, 1482 Lypnycza), 12 km na SE od Mstowa.

1. 1508, 1581 pow. lel. (RP k. 359v; ŹD s. 77); 1470- 80 par. Żuraw (Dlb. 2 s. 215).

2. 1444 L. graniczy z Żurawiem → p. 3a.

3. Własn. szlach. 3a. Sprawy własnościowe. 1392-1447 Wawrzyniecz L., Woli Sasinowej 1417-23, Czaryża 1423, h. Ślepowron zaw. Bujno mąż Małgorzaty 1417-23 (ZK lc s. 70; 3a s. 245; 7 s. 417; 312 s. 35, 39, 42, 46, 60, 71, 79 81, 83, 90-1, 96 -7, 112, 116, 120-1, 125-6, 138, 145-6, 149, 150, 156, 157, 169, 172 zp, 213-4, 221, 290-1, 295, 302, 314, 317, 421, 427, 444, 468-70, 495; 313 s. 20-1, 51, 205 zp, 247, 282-3, 346; GK 1 s. 628; 2 s. 360, 367, 380, 672; 3 s. 386; 4 s. 374, 724; 8 s. 971; SP 8, 10615-6 AKH 8, 47; Bon. 14 s. 310)1Może tożsamy z Waw. Żurawskim z Żurawia br. Mik. Żurawskiego, poświadczonym w 1395 r. (Krzyż. 2056); 1400-1 Wawrzyniec z L. procesuje się ze Stachną i jej mężem Adamem wójtem z Mstowa i dz. Żurawia o czwartą cz. Żurawia, o wbicie 60 pali w czasie jej dzierżawienia przez Stachnę, a z Adamem o 2 kmieci tamże (SP 8, 10615-6; ZK 3a s. 245); 1413 Jan z Mękarzowa ma zapłacić 20 grz. półgr i 10 grz. gr pras. Wawrzyńcowi z L. pod rygorem wwiązania do 6 kmieci w Mękarzowie (ZK 312 s. 39); 1414 Mikołaj z Bieganowa ręcząc za Drogosza z Kaliny [Wielkiej], ma zapłacić Wawrzyńcowi z L. 20 grz. szer. gr kwartników i 6 grz. długu pod rygorem wwiązania go do Bieganowa z młynem z wyjątkiem karczem i dworu z rolami (ZK 312 s. 46); 1415 Pielsz z Żurawia zastawia na rok za 10 grz. Wawrzyńcowi z L. 3 kmieci w Wielkich Małusach (ZK 312 s. 71); Dobiesław wójt z Mstowa ma zapłacić Wawrzyńcowi z L. 4 grz. półgr z racji poręki pod rygorem wwiązania go do kmiecia Łysego w Żurawiu (ZK 312 s. 80-1); 1416 Marcisz z Borowna i Bogufał z Piasku mają zapłacić Wawrzyńcowi z L. z racji poręki za ww. wójta z Mstowa 30 grz. w tym 10 grz. szer. gr pod rygorem wwiązania go do 4 kmieci i zagrodnika w Zagórzu [par. Żuraw] i zagrodnika tamże (ZK 312 s. 90 zp.); ww. Dobiesław zastawia za 11 grz. Wawrzyńcowi z L. na rok kmiecia w Małusach Pośrednich (in Malussa Media) i kmiecia w Małusach Starych (ZK 312 s. 96-7); Pielsz z Żurawia zastawia za 14 grz. Wawrzyńcowi z L. 3 kmieci, czyli 3 źrebia w Małusach Taszowych (ZK 312 s. 112).

1417-23 Małgorzata ż. Wawrzyńca z L. (ZK 312 s. 125-6, 221); 1417 Pielsz z Żurawia ma zapłacić Wawrzyńcowi z L. 10 grz. pod rygorem wwiązania go do 2 kmieci w Żurawiu, czyli 2 źrebi zw. Przydonowski i Pawełkowski; Mikołaj z Bieganowa z s. Janem mają zapłacić Wawrzyńcowi z L. 10 grz. pod rygorem wwiązania go do wszystkich kmieci w Bieganowie i młyna z sadzawkami (ZK 312 s. 120-1); siostry Hanka ż. Mirosława z Deszna, Małgorzata ż. Wawrzyńca z L. i Elżbieta z Woli zobowiązują się zapłacić 66 grz. Annie ż. Warcisława z Miąsowej [pow. chęc.] z racji posagu i wiana pod rygorem wwiązania jej do części w Woli i Czaryżu, trzymanej przez Mirosława z Miąsowej i innej części w Woli Sasinowej, trzymanej przez Wawrzyńca z L. Anna zrezygnuje na rzecz ww. sióstr i odstąpi im swe prawa do cz. dóbr w Woli Sasinowej i w Czaryżu z wyjątkiem zasiewów (ZK 312 s. 125-6 - dwie zapiski, z których pierwsza przekreślona); 1418 Mikołaj z Bieganowa zobowiązuje się uwolnić Wawrzyńcowi z L. kmieci z Bieganowa, którzy byli przedmiotem zastawu za 10 grz. [w 1417 r.] pod rygorem zapłaty 20 grz. (ZK 312 s. 146 zp.); 1423 Wawrzyniec z L. zastawia za 34 grz. półgr na 3 lata Andrzejowi [z Czaryża] części dziedzin w Woli Sasinowej i Czaryżu. [Małgorzata] ż. Wawrzyńca wyraża na to zgodę (ZK 312 s. 221); 1428 Wawrzyniec z L. występuje w sporze z rajcami i społecznością m. Mstowa (GK 2 s. 672); 1432 Waw. Lipnicki z L. procesuje się z Mikołajem wójtem z Mstowa (GK 4 s. 724; ZK 312 s. 427); Mirosław z Deszna zobowiązuje się zapłacić 10 grz. Wawrzyńcowi z L. pod rygorem dania w zastaw na rok kmiecia w Woli (ZK 312 s. 444); 1434 ww. Wawrzyniec sprzedaje za 100 grz. półgr Mikołajowi z Woli Sasinowej cz. dziedzin w Woli Sasinowej i w Czaryżu, które po matce należą do ss. Dziersława i Dobiesława, ręcząc za nich, że po 4 latach zrezygnują na rokach w Lelowie z tych dziedzin na rzecz Mikołaja; Mikołaj ma zapłacić Wawrzyńcowi 28 grz.; ww. Wawrzyniec zastawia za 14 grz. ww. Mikołajowi cz. w Woli Sasinowej i Czaryżu, która należała do Elżbiety c. zm. Niemierzy (ZK 312 s. 468-70 - pierwsze zapiski zostały skreślone).

1434-65 Dziersław z L. s. Wawrzyńca, br. Dobiesława z L. (ZK 312 s. 468-9; 313 s. 20 zp, 21, 346, 372; 314 s. 6, 41, 44, 58, 65, 80; GK 14 s. 48; 17 s. 682).

1434-62 Dobiesław z L. s. Wawrzyńca, br. Dziersława z L. (ZK 312 s. 468-9; 313 s. 21; 314 s. 6, 44, 58, 65; 315 s. 9); 1436 Dziersław s. Wawrzyńca z L. dz. z Woli Sasinowej sprzedaje za 100 grz. Mikołajowi z Woli Sasinowej dziedziny po matce w tejże Woli i Czaryżu, które posiada razem z młodszym br. [Dobiesławem], ręcząc za niego Mikołajowi, → wyżej 1434 (ZK 313 s. 21); 1437 Pielgrzym dz. z Żurawia zastawia na rok za 36 grz. Wawrzyńcowi z L. łan roli i 2 karczmy z rolami w Żurawiu z wyjątkiem słodowni tamże (ZK 313 s. 51): 1444→ p. 3b; Pielsz z Żurawia zastawia za 3 grz. Wawrzyńcowi z L. niwę roli za dworem do rowu (fossatum) i do granic L. (ZK 313 s. 282-3); 1447 Wawrzyniec z L. wraz z s. Dziersławem ustępują Pielgrzymowi z Żurawia z zastawu tamże (ZK 313 s. 346).

1470-80 Gorzkowski dz. L. (Dlb. 2 s. 215); 1482-96 Jan Lipnicki z L., ż. Jadwiga ze Szreniawy c. Kmity Bielskiego z Białej [par. Irządze] (ZK 263 s. 7, 381-2; 267 s. 25-6 -jako zm.; 316 s. 55-6; GK 24 s. 219-21, 804; 25 s. 657, 688, 811); 1482 Stan. Boguchwał z Piasku [pow. lel.] i Jan z L. zamieniają zastawy. Boguchwał daje Janowi z L. zastaw 20 fl. w Czepurce na 2 kmieciach Stan. Chadale i Klemensie Szali, który ma od szl. Jana czyli Iwańca niegdyś burg. olsztyńskiego2Poświadczony jako urzędujący burg. olsztyński w 1480 r. (ZK 316 s. 29) z dodaniem 8 fl. a wzamian otrzymuje 20 grz. na Piasku, które Jan z L. ma od Wojciecha z Piasku; ww. Boguchwał ma zapłacić 8 fl. Janowi z L. pod rygorem wwiązania go na rok do cz. w Piasku, którą ma od niego (ZK 316 s. 55-6); 1488 Jadwiga ż. Jana z L. daje swemu ojcu Kmicie z Białej dobra po matce w Szycach i połowę Sierbowic w pow. lel. w zamian za dziedzinę w Szreniawie i 100 grz. (ZK 263 s. 7); 1493 taż Jadwiga ze Szreniawy sprzedaje na 12 lat z pr. odkupu za 80 fl. pol. Stan. Szreniawie z Poręby [Wielkiej] cz. w → Szreniawie (GK 24 s. 219-21); 1496 taż Jadwiga sprzedaje na 10 lat za 80 fl. węg. z pr. odkupu temuż Szreniawie cz. dziedziny w Szreniawie; taż zapisuje mężowi Janowi z L. 100 grz. na dobrach po ojcu i matce w Szreniawie (ZK 263 s. 382).

1512 Mik. Lipnicki z L. sprzedaje za 80 fl. kaszt sier. Janowi z Przerąbu [woj. sier. pow. radomszczański] cz. dziedziny w L. (ZK 316 s. 336-7); Mik. Gorzkowski z Gorzkowa [pow. lel.] sprzedaje za 20 grz. Mik. Lipnickiemu cz. po ojcu i matce w Solcy (ZK 3l6 s. 340); 1518 br. niepodzieleni Stan., Feliks i Baltazar Potoccy z Potoku okazują zapis z akt grodzkich krak., że posiadają dobra L., Piasek i 1/2 młyna w Wyczerpach przeciw Stan. Lipnickiemu z L., który ich pozwał o te dobra. Sąd umarza pozew na te dobra, gdyż Potoccy mają w zastawie dobra lipnickie (ZK 317 s. 110).

1518-32 Feliks Potocki dz. L., Potoku [Złotego, par. własna], Piasku, Woli [Ponikowej], Zagórza, br. Baltazara i Stan. Potockich, → Głupczów p. 3(ZK 317 s. 110; 318 s. 160-5; 206 s. 161-4; 187 s. 256-7; AP Kr., Archiwum Potockich, Zbiory 108 s. 276 reg.).

1518-33 Baltazar Potocki dz. L., Potoku [Złotego par. własna], Piasku, Woli [Ponikowej], Zagórza, br. Stan. i Feliksa Potockich, → Głupczów p. 3 (ZA: 317 s. 110; 318 s. 160-5; AP Kr., Archiwum Potockich, Zbiory 108 s. 276 reg., 415).

1520 Zygmunt I zezwala Janowi z Przerąbu kaszt. sier. zastawić kapitule włocławskiej za 500 fl. czynsz roczny 20 fl. na wymienionych imiennie dobrach w ziemi sier. i na wsiach: Żuraw, Lusławice, Pabianice, Skowronów i L. w ziemi krak. (MS 4, 3392); Jadwiga c. zm. Jana Lipnickiego z L. za zgodą swego męża Jana młynarza z Wojkowic Kościelnych dziedzica z ks. siew. odstępując od swego pow. lel. sprzedaje za 30 grz. Pawłowi Beskiemu cały swój spadek w Solczy po zm. br. Mikołaju oraz darowuje mu dwór z rolami i cz. sadzawki tamże (ZK 267 s. 25- 6); 1524 → Głupczów p. 3; 1525 → Góra pow. prósz. p. 3; 1532 Feliks Potocki sprzedaje za 240 fl. Mik. Sidlnickiemu z Pirocic dziedziny w Potoku [Złotym] i w obydwu Siedlcach i cz. siedliska dworskiego w Krakowie, a odstępuje temuż dziedziny w Zagórzu, Piasku, L. i Poniku w pow. lel. (ZK 187 s. 256-7); 1533 w dziale dóbr między Baltazarem Potockim z Potoku [Złotego] i Mik. Sidlnickim z Pirocic oraz z Potoku [Złotego], Ponika, obydwu Siedlców, Zagórza, Piasku i L. - dóbr, które Mikołaj nabył i otrzymał od Feliksa Potockiego, Baltazarowi Potockiemu przypadła m.in. cz. w L. (Z.018 s. 160-5).

3b. Kmiecie, służba. 1417 Bartłomiej domownik Wawrzyńca z L. puszcza wolno ze sprawy Warcisława z Miąsowej [pow. chęć] (ZK 312 s. 121); 1444 Wawrzyniec z L. zastawia za 3 grz. Tomaszowi z Ulesia [woj. sier. pow. radomszczański] karczmę w której siedzi Grzegorz Kołosz (Collos) (ZK 319 s. 171); 1470-80 → p. 3c; 1528 prac. Jan Głodomicki z L. (ZK 319 s. 171); 1533 → p. 3a.

3c. Areał, folwarki, pobór. 1470-80 w L. łany kmiece, karczmy i 2 folw. szlach. (DLb. 2 s. 215); 1508-10 wieś L. zwolniona od poboru; 1511-6 L. wymieniony bez danych o poborze (RP s. 359v, 381r, 562r, 588v, 616v, 646r, 679v, 693r, 702r, 723v, 749r, 774v); 1530 w L. pobór z 1/2 ł. (RP k. 60).

5. 1470-80 dzies. snop. i kon. z łanów kmiec. i karczem w L. klasztorowi w Mstowie; dzies. z 2 folw. w L. plebanowi w Żurawiu (DLb. 2 s. 215); 1529 dzies. snop. wart. 12 gr z roli w L. temuż plebanowi (LR s. 342).

6. 1392 Wierzbięta z Wilkowa procesuje się z Wawrzyńcem z L. i Spytkiem ze Skowronowa o najście na dom, o konia, świnie, kuszę, szkodę i 8 grz. (ZK 1c s. 70); 1417 Wawrzyniec z L. występuje w Sieradzu jako szlachcic h. Ślepowron zaw. Bujno przy wywodzie szlachectwa Piotra z Suchorzyna [ziemia sier.] (AKH 8, 47); 1421 Mik. Potocki ze Skowronowa, Wojc. Piaskowski [z Piasku] i Jakub z Żurawia ręczą wspólnie za Wawrzyńca z L. pod rygorem zapłaty 200 grz., że ten stawi się przed królem w Niepołomicach (GK 1 s. 628); 1424 → Koziegłowy zamek p. 6; 1425 Siemek [kmieć] z Małus pozwany przez Wawrzyńca z L. o zabranie gwałtem konia wart. 8 grz., siodła wart. 1 grz., płaszcza wart. 1 1/2 grz., kaftana wart. 1 grz., pasa i sztyletu wart. 16 gr, butów wart. 10 grz. i rękawic wart. 6 gr; Wawrzyniec z L. odwołuje przed sądem oskarżenia przeciwko ww. Siemkowi obwinionemu wcześniej przed [Klemensem] Wątróbką wielkorządcą krak. i Siestrzeńcem justycjariuszem o kradzież3Może tożsamy z Mik. Siestrzeńcem z Jaroszowa burg. będzińskim. 1413-43 (GK 2 s. 360 zp., 367, 380); Wawrzyniec z L. zobowiązuje się zwrócić Zaklice z Białej konia z siodłem zatrzymanego przez ww. justycjariusza ww. kmieciowi Siemkowi i zapłacić mu 4 grz. pod karą XV Zaklice i XV sądowi; tenże Wawrzyniec zwalnia ze sprawy Mikołaja dz. z Małus i jego kmieci Mikołaja i Siemka, których pozwał o rany (ZK 312 s. 290-1); 1431 Paweł Rygwa prep. kl. mstowskiego wstawia się za swym człowiekiem w sprawie z Wawrzyńcem z L. i Mikołajem ze Skowronowa o zadanie temuż 12 ran krwawych na drodze król. (GK 4 s. 374).

1 Może tożsamy z Waw. Żurawskim z Żurawia br. Mik. Żurawskiego, poświadczonym w 1395 r. (Krzyż. 2056).

2 Poświadczony jako urzędujący burg. olsztyński w 1480 r. (ZK 316 s. 29).

3 Może tożsamy z Mik. Siestrzeńcem z Jaroszowa burg. będzińskim. 1413-43.