(1414; w źr. zw. Mniejszą, Niższą, Nogawczyną, Wyższą; Kosyl 33, 64; SHGL 103; Osady 68-9) 11 km na SE od Kazimierza Dolnego, nad rz. Chodelką; ok. 70 km na NE od kl., 8 km na N od → Braciejowic.

Pow. lub.; par. → Wilków.

Własn. szlach.

5. Dzies. należy do kl. święt. i pleb. Wilkowa.

1470-80 z łkm. dzies. snop. dowożą kl. święt., z 3 folw. dzies. snop. bierze pleb. Wilkowa (DLb. II 555; III 252); 1529 z K. „Superiori” dzies. snop. wart. 3 wiard. należy do stołu konw. święt., z folw. dzies. snop. wart. 0,5 grz. pobiera pleb. Wilkowa (LR 351, 441); 1542-3 K. i → Nogawczyna zniszczone przez Wisłę nie dają opactwu dzies. (Gacki 280); 1648 Barbara z Leszna Słupecka, wd. po Szczęsnym Słupeckim kaszt. lub., zobowiązuje się płacić kl. za dzies. z wsi K. i Nogawczyna 15 zł rocznie (ib. 304);

1652 Barbara Słupecka płaci konw. święt. za dzies. z wsi K. i Nogawczyna 15 zł (AG nab. 936 1v, 2); 1659 Jerzy z Konar Słupecki pkom. lub. podnosi ww. sumę do 20 zł rocznie (Gacki 304); 1819 dzies. snop. z wsi K. i → Szczekarków kupowana przez gromadę za 54 zł należy do stołu konw. (ib. 305).

6. 1542-3 → p. 5.

7. Paw. 368, 48a; RL 1626 105; Spis I 448; II 170; Tabela I 213; Gacki 280, 304-5; SG IV 183; Szafran 18; SHGL 103; Osady 68-9; Sochacka wg indeksu; Derwich 1992 wg indeksu; 1992a 69; Rolska → Boruch 185 i wg indeksu.

8. Osada wśr. z VIII-X w. i gród wśr. z VIII-XII w. (Dąbrowska 181, 214; Żaki 516, 522; IA. Badania 1976, W. 1977, 198-9); osada z VIII-X w. i gród z X w. (Hoczyk 114, 119).

Uw. Od przydomka właściciela K. Długosz w DLb. zapisał ją jako K. Nogawczynę (Osady 68). W XVI-XVII w. obok K. pojawia się oddzielna osada zw. Nogawczyna, z której dzies. też pobierał kl. święt., por. zapisy z l. 1542-3 i 1648, 1652, 1659. W 1529 r. pleb. brał dzies. z K., a kl. z K. „Superiori”, czyli Wyższej. Samodzielna osada o nazwie K. Wyższa pojawia się sporadycznie w innych źr. dopiero począwszy od 1563 r., a już w 2 poł. XVII w. zostaje wchłonięta przez graniczącą z K. od N wieś Żmijowiska (Osady 69). Nie wiadomo, czy wzmianka z 1529 r. dotyczy już tej K. Wyższej, czy też jeszcze K. właściwej, którą zakonnicy, dla odróżnienia od dalej i niżej z ich punktu widzenia położonej → K. Kościelnej, także będącej ich wsią dziesięcinną, nazywali Wyższą. Niewykluczone wreszcie, że gdy do nowej osady powstałej na N od K. właściwej przylgnęła nazwa K. Wyższej, wówczas K. właściwą zaczęto ponownie, jak w czasach Długosza, nazywać K. Nogawczyną lub krócej Nogawczyną. Jeśli tak, to w XVI-XVII w. istniały równocześnie 2 wsie: K. właściwa, zw. też. K. Nogawczyną i Nogawczyną oraz K. Wyższa. Jednak równie prawdop. jest przypuszczenie odwrotne: że Nogawczyna była drugą, alternatywną nazwą dla K. Wyższej. W takim przypadku w XVI-XVII w. istniałyby koło siebie także 2 wsie: K. oraz Nogawczyna, czyli K. Wyższa. Zwróćmy jednak uwagę, że nic nie wiadomo o uprawnieniach kl. w Żmijowiskach, które wszak wchłonęły K. Wyższą.

W świetle dostępnych źr. owe zachodzące w XVI-XVII w. podziały są trudne do uchwycenia i interpretacji. Nie musiały być znaczące, skoro w spisach poborowych z l. 1531, 1626, 1676 w par. Wilków wymieniano stale tylko jedną wieś o nazwie K. (Paw. 368, 48a; RL 1626 105). Dla nas ważne jest, że kl. święt., a właściwie konw., brał dzies. z łkm. z całego terytorium szeroko rozumianej wsi K. Por. też Janowiec, uw.