(1393 or. [Girlachowo], [1395] kop. 1416 Gerlachowo, 1485 Gyerlachowo, 1502 Gyerlaschouo) 9 km na S od Ponieca.

1. 1469 n. pow. kośc. (PG 8, 7); 1566 par. Zakrzewo (ASK I 4, 288v).

2. 1421 zapowiedź dziedzin G., Golina [Wielka] i Konarzewo Mikołaja Gila (KoścZ 6, 137; 1432 zapowiedź dziedzin G., Golina [Wielka] i Konarzewo Anny Gilowej i jej dzieci (KoścZ 10, 79).

1514 bracia Andrzej i Bartłomiej z Konarzewa [k. Miejskiej Górki] pozywają Jana, Wojciecha i Feliksa braci i Mik. Zawadzkiego z Goliny [Wielkiej] i G. o rozgraniczenie Goliny i G. oraz Konarzewa, podając opis gran.: kopiec narożny na łące zw. Klin w gaju dzieli Konarzewo i G.; dąb z naciosami, jako kopiec narożny, na łące zw. Kłopotne, dzieli te dziedziny; gran. idzie przez gaj, las i bór; kopiec narożny dzieli dziedziny Łaszczyn, Konarzewo i Golina (KoścZ 18, 522v-533).

1553 Dziersław, Melchior, Stan. Golińscy oraz Katarzyna i Barbara cc. zm. Sebastiana Golińskiego współdziedzice we wsi Golina [Wielka] pozywają Marcina Zawadzkiego o rozgraniczenie ich wsi G. z jego [częścią] wsi Golina [Wielka], podając opis gran.: kopiec narożny zw. Vierska dzieli działy tychże Golińskich w G. i Golinie [Wielkiej] oraz wieś Golinkę; od niego gran. wzdłuż kopców i znaków metalowych aż do kopca narożnego zw. Straskowka [Kozierowski czyta Straskowska; K 3, 258] (KoścZ 28, 137rv).

1561 w podziale Goliny [Wielkiej] wzm. o gran. i kopcach z G. (PG 105, 268v-269v).

3. Własn. szlach. 1393 Piotr Gierłachowski (Lek. 2 nr 1525).

[1396] (kop. 1416) podział dóbr między Dziersławem z Goliny [Wielkiej] a jego siostrzeńcami, tj. Janem Kowalem, Piechnikiem, Gniewomirem i Dziersławem dziedzicami z Goliny [Wielkiej]: m. in. Dziersław otrzymuje dwie części G., a Jan z braćmi trzecią cz. G. (Wp. 3 nr 1736; Wp. 4s. 47).

1421-27 Mik. Gil z Goliny [Wielkiej], Konarzewa i G. (K 2, 11 cytuje pod 1427 KoścZ f. 158, lecz tej zapiski nie udało się odszukać): 1421 → p. 2; 1424 tenże toczy proces z Mik. Czarnkowskim [z Czarnkowa k. Ponieca obecnie Czarkowo], który dowodzi, że Gniewosz [brat Mik. Czarnkowskiego] przez przeszło 3 lata posiadał [część] na G. tytułem [swej] czwartej cz. (WR 3 nr 1080, 1246); 1426 tenże pozwany o łąkę [nie podano, gdzie położona] przez Mik. Czarnkowskiego, który dowodzi, że była ona w posiadaniu jego i jego przodków przez 60 lat (WR 3 nr 1163); 1427 za tegoż Bełczek z Rokossowa i Jan Gościejewski [z Gościejewic k. Ponieca] poręczyli Maćkowej Wyskocinie i jej s. Janowi na sumę 40 grz. szer. gr (KoścZ 8, 413); 1429 tegoż c., panna Jadwiga, po śmierci swego ojca, w procesie z Sobkiem Żytowieckim, o 15 grz. szkód, jakie Sobek poniósł wobec Dobrogosta Koleńskiego oraz o 15 grz. szkód, jakie poniósł wobec Maćkowej Wyskociny [niegdyś z Pawłowic k. Rydzyny], nie staje przed sądem (KoścZ 9, 163).

1430-32 Anna Gilowa, wd. po Mik. Gilu: 1430 taż z nieletnimi cc. Jadwigą i Katarzyną zawiera ugodę z Janem Diakiem z Goliny; Anna z cc. zwalnia Jana od roszczeń z powodu zabójstwa jej męża; Anna winna uwolnić od obciążeń 1/2 ł. w G., który został przez jej męża zastawiony Czernie Jezierzyckiemu; jeśli Anna nie osadzi tam kmiecia, to Jan może to uczynić; Jan ma pobierać dochody z tego 1/2 ł. i dysponować nim dowolnie; Anna umarza wszelkie spory z Janem Diakiem i Konradem z Golinki; strony umarzają wszelkie kary, co nie dotyczy ojcowizny Jana Diaka w G. zgodnie z wyrokiem sądowym; Jan winien Annie przekazać wszelkie dobra w G., Konarzewie i Gierłachowie, które mu sąd przysądził od Mik. Gila (KoścZ 9, 283v-284); 1432 Anna i jej dzieci → p. 2.

1449 Mikołaj z Konarzewa daje w działach swym braciom Czarnkowo wraz z Konarzewem i G. (PG 3, 51).

1469 Dziersław z Goliny Wielkiej ze stryjami i wujami sprzedaje Małg. Gierłachowskiej swej matce a żonie Michała 5 ł. os. w Konarzewie i czwartą cz. połowy G. za 60 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 8, 7).

1476-85 Michał Gierłachowski: 1476 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 100 grz. posagu i wiana na 1/2 Konarzewa (PG 9, 65v); 1476 tenże kupuje od Małgorzaty c. zm. Macieja Kawieckiego z Konarzewa 1/2 Konarzewa i czwartą cz. G. za 170 grz. (PG 9, 65); 1477 tenże z synami swymi niedz. Maciejem i Janem daje Janowi Golińskiemu z Goliny Wielkiej 3 1/2 ł. os. w Golinie Wielkiej w zamian za 1 1/2 ł. os. w Konarzewie (PG 9, 90v); 1485 tenże daje Marcinowi Ponieckiemu części w G., tj. cz. którą kupił od swej ż. Kat. Golińskiej i inną cz. którą kupił od Małgorzaty c. zm. Mac. Konarzewskiego [czyli Kawieckiego] w zamian za 4 ł. os. w Konarzewie i za czwartą cz. G. (PG 10, 23v).

1480 Mac. Gierłachowski zapisuje ż. Helenie po 70 grz. posagu i wiana na 1/2 cz. należnej mu z działów z bratem w G. i na 3 ł. os. w Konarzewie (PG 9, 194v).

1485 Jan Goliński brat stryj. Jadwigi wd. po Ocie z Goliny Wielkiej kupuje od niej części w G. i Konarzewie za 300 grz., a następnie daje je Marcinowi Ponieckiemu w zamian za 2 ł. w Długiej Ulicy pod Poniecem i za 300 grz. (PG 10 k. 12v, 13v).

1496 Marcin Poniecki sprzedaje Sędziwojowi Siekowskiemu całą wieś G. i 3 ł. os. w Konarzewie za 60 grz. z zastrz. pr. wykupu (PG 7, 122v).

1502 król zatwierdza wyrok komisarzy, który przysądzili Ambrożemu Pampowskiemu wdzie sier. i star. łęcz. dobra Poniec, m. in. wieś G. (MS 3 nr 70).

1514 Jan, Wojciech i Feliks bracia i Mik. Zawadzki: z Goliny [Wielkiej i z G.] → p. 2.

1540 podział dóbr między braćmi Pampowskimi: Ambroży Pampowski otrzymuje m. Poniec z przynależnościami, m. in. wieś opust. G. (PG 17, 393-396v).

1566 G. [formularz nie wypełniony] (ASK I 4, 288v).