KICIN

1316 kop. 1330 Kycin (Wp. 2 nr 980), 1376 Kyczino (Wp. 3 nr 1727), 1427 Kisczina (Wp. 9 nr 1120), 1434 Kyczyna (ACC 18, 204v), 10 km na NE od Poznania.

1. 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 8); 1405 n. par. własna (pleban, ACC 1, 120v); 1510 par. własna w dek. Oborniki (LBP 90).

2. 1376 struga zw. Stawisko, przed wsią K.; wielkie łąki (Wp. 3 nr 1727); 1423, 1510 mł. → Czerwony Młyn na terenie obecnej wsi [Czerwonak] (LBP 26, 90).

1500 K. graniczy z Koziegłowami, a 2 kopce [gran.] przy drodze z Poznania do K. zniszczone przez oranie; kmiecie z Janikowa i K. wzbraniają kmieciom z [sąsiednich] Kozichgłów wypasu na ugorze (campi steriles), jaki był w zwyczaju (CP 111, 1v); 1509 kmiecie z K. wypaśli w [sąsiednim] Mechowie zasiewy ozime i jare (CP 111, 36).

1508, 1509, 1563, 1580 mł. (ASK I 3 k. 3, 45; ASK I 5, 222; ASK I 6, 103).

1510 staw rybny Szczawnik, w lesie (LBP 90); 1531 K. graniczy z Koziegłowami i Mechowem (CP 111 k. 117, 120).

3. Własn. kap. kat. pozn. – uposażenie prepozytury. 1316 Jan prep. pozn. oznajmia, że sprzedał Mikołajowi zw. Kicino 2 ł., niegdyś sołeckie, zwalniając je od wszelkich świadczeń i władzy pańskiej, a ponieważ nabywca zagubił wystawiony wówczas dok., przeto wystawia nowy (Wp. 2 nr 980), a 1330 bp pozn. transumuje ten dok. i rozstrzyga spór o dzies. z tych 2 ł. [wolnych], zasądzając Mikołaja na jej uiszczanie prepozytom (Wp. 2 nr 1111).

1376 Trojan prep. pozn. sprzedaje sołectwo w K.: kmiecie mają mu oddawać dzies. snop. na polu; mają uiszczać z ł. po 10 gr, 2 kury, 15 jaj, 3 wozy drewna1Prawdop. obowiązki kmieci co do drewna ograniczały się do jego transportu z K. do Poznania, ewentualnie obejmowały też jego wyrąb w dworskim lesie. Według dosłownego brzmienia dok. kmiecie winni [co roku] 3 wozy drewna uiścić i przywieźć do Poznania (solvere et adducere...tenebuntur) oraz dostarczać to do dworu prep. w Poznaniu, a także 3 razy w roku orać (Wp. 3 nr 1727).

1423 kop. 1488/92 K. do uposażenia prepozytury kat. pozn.: kmiecie z 30 ł. po 10 szer. gr, lecz obecnie płacą po 18 sk., z tego 1/2 w szer. gr.; z 3 karczem po 10 sk.; Czerwony Młyn płaci po 3 grz. (LBP 26).

1436 kap. kat. pozn. uchwala, aby mgr Strzeszek [z Ułanowa i Łagiewnik, kan. pozn.], po dokonaniu z prokuratorami [kap.] obliczeń kosztów swych podróży na sejmiki w interesach kap., potrącił sobie należność z czynszów wsi K. (AC 1 nr 200).

14 III 1454 prep. pozn. sprzedaje stóg żyta młynarzowi Stanisławowi z Nadolnego Młyna [na rz. Główna przed jej ujściem do Warty, pod Poznaniem], Wawrzyńcowi i Stanisławowi z Zawad [obecnie dzielnica Poznania] solidarnie za 3 grz., które zapłacą na ś. Michała [29 IX] (ACC 35, 22).

Bez daty, pocz. XVI w.? wizytacja prepozytury pozn., m. in. wsi K. (CP 111, 58v); 1510 K. do uposażenia prepozytury pozn. (LBP 25).

1511-12 szl. Piotr Sękowski (Sakowski, Sankowski), faktor wsi K., burgrabia w K. (ACC 88, 132v): 1512 tenże pozwany przez uczc. Katarzynę z Chwaliszewa o uznanie, że jest ojcem dziecka, które ona urodziła (ACC 88 k. 182v, 187).

1423 kop. 1488/92 30 ł. kmiecych, 3 karczmy, Czerwony Młyn (LBP 26); 1508 pobór: 8 1/2 ł., z karczmy 6 gr, z młyna o 1 kole 1 wiard. (ASK 13, 8); 1509 pobór: 8 1/2 ł., sołtys na 1 1/2 ł., z młyna 6 gr, z karczmy 3 gr (ASK I 3, 45); 1510 25 kmieci na półł., nadto kmiecie uprawiają [w zamian za czynsz] 5 [półł.] opust., inne 3 [półł.] uprawia się dla prepozyta [kat. pozn.], 3 zagr., sołectwo na 1 1/2 ł., ma też 1 zagr. i karczmę; pleban ma 2 ł., 2 łąki, staw rybny Szczawnik, 1 zagr. (LBP 90); 1510 8 ł. (ASK I 3, 255); 1563 7 ł., sołtys na 1 1/2 ł., młyn dor. o 2 kołach, karczma dor., 2 szynkarki gorzałczane (ASK I 5, 222); 1577 K. prepozyta pozn. (ASK I 5, 681); 1580 K. [prepozyta] Jana Powodowskiego, pobór: 11 półł., 3 [półł.] opust., [sołtys na] 1 1/2 ł., 3 zagr., 5 komor., młyn dor., wyszynk gorzałki (ASK I 6, 103; ŹD 15).

1316-30 służebnik prep. pozn. Mikołaj zw. Kicino, nabywca 2 ł. wolnych w K. (Wp. 2 nr 980, 1111), w [1383] wspomn. jako zm., ojciec Mikołaja ówczesnego wójta z Ostrówka [k. Środki] (Wp. 3 nr 1810); 1509 Jan sołtys w Janikowie, przedtem mieszkał w K. (DepTest. IV 127v).

4. 1316 wzm. o wykupieniu przez Jana prep. pozn. sołectwa w K., które miało 6 ł., z rąk Wilka i Boguszy ss. „Deblona” (Wp. 2 nr 980).

1376 Trojan prep. pozn. po wykupieniu sołectwa w K. z rąk Staśka, Racibora i Marcina oraz ich ss. i krewnych (pronepotes) sprzedaje je braciom Janowi i Przedwojowi ss. Jana zw. Cacko. Sołtysi powinni mieć 3 ł. wolne, ogród wolny, łąkę pośrodku wielkich łąk jak od początku mieli [ją] synowie sołtysów, karczmę wolną, kram szewski, piekarski, rzeźnicki, kuźnię, trzeci denar z opłat sądowych, pr. wypasu stada owiec poza stadem kmieci bez względu na ich sprzeciw, pr. polowania na zające, wilki i ptaki, strumień zw. Stawisko przy wsi. Sołtysi mają służyć na koniu wartości co najmniej 2 grz. Ponieważ pr. magd., na którym wieś jest lokowana, jest [prepozytowi] nieznane, przeto zastrzega wszystko, co dot. korzyści pańskiej (Wp. 2 nr 1727).

1420 sołtys Stanisław → p. 5.

1477 bp pozn. na prośby, które wniósł szl. Benedykt Czeladka sołtys K., transumuje i potwierdza dok. prep. pozn. Trojana z 1376, dot. sołectwa w K., a zaopatrzony w pieczęcie prepozyta i kapituły pozn. (CP 3 nr 53).

1496 m. Poznań płaci sołtysowi z K. 1/2 grz. za gałęzie do Czartorii [ → cz. 1, s. 246] (SBP s. 417); 1509 sołtys na 1 1/2 ł. (ASK I 3, 45); 1510 sołtys ma 1 1/2 ł., zagrodnika i karczmę, daje plebanowi [z jakiego tytułu?] po 1 gr (LBP 90); 1510 prac. Grzegorz sołtys z K. (ACC 87, 158v), 1518 tenże → p. 5; 1563 sołtys na 1 1/2 ł. (ASK I 5, 222); 1580 [sołtys na] 1 1/2 ł. (ASK I 6, 103; ŹD 15).

1603 prep. pozn. sołectwo w K., wsi przynależnej do prepozytury pozn., wykupione z rąk szl. Andrzeja Krupka daje w dożywocie szl. Janowi Rembieskiemu i jego ż. Dorocie z Molowic, co bp pozn. potwierdza (CP 4 nr 313).

5. 1330, 1376 → p. 3.

1417 [Mikołaj s. Jana] Siedleń, pleban w K. toczy proces z Januszem pleb. w Murzynowie [Kościelnym] o dzies. snop. z Kopaszyc2Now. 2, 376 podając, że kościół w K. był uposażony w dzies. z Kopaszyc, cytuje m. in. zapiskę pod 1430 r. (ACC 13, 36), ale tam tej wiadomości nie ma. Poza tym nadanie tej dzies. z odległych Kopaszyc przypisuje osobom z rodu Szaszorów-Opalów: w 1287 r. właśc. Kopaszyc był Dzierżykraj s. Westka, zaś w 1269 r. prepozytem kat. pozn. był Jan, zapewne identyczny z kan. Janem synem komesa Westka z lat 1265/66 [obie wsie w pow. pyzdr.] i uzyskuje pomyślny wyrok, lecz druga strona zakłada apelację do metropolity gnieźn. (ACC 3, 14); 1420 tenże toczy proces ze Stanisławem sołtysem z K. (ACC 3, 83v).

1423 kop. 1488-92 z 30 ł. kmiecych dzies. snop. dla prepozytów kat. pozn. (LBP 26).

23 IV 1423 Mikołaj [Mięszporek] z Inowłodza [woj. łęcz.], kleryk diec. gnieźn., wikariusz w kat. pozn. (o dochodach rocznych 4 grz. srebra), który po zgonie [plebana] Siedlenia od bpa pozn., jako ordynariusza, uzyskał kościół par. w K. (o dochodach 4 grz. srebra), ponownie uzyskuje od papieża tę prowizję (Bul. Pol. 4 nr 1118).

20 IX 1423 Bartłomiej z Szamotuł, pleban w Kopanicy (o dochodach rocznych 4 grz. srebra), który gotów jest zrezygnować z tego beneficjum, otrzymuje [od papieża] kościół par. w K. (o dochodach 8 grz. srebra), jaki wakuje po zgonie Mik. Siedlenia (Bul. Pol. 4 nr 1217).

1424 Michał kościelny (minister ecclesiae) z K. toczy proces ze Stefanem sołtysem z Krzesin o karczmę w Krzesinach, jaką sołtys zagarnął, a która przypadła Michałowi po jego krewnym (nepos) z tytułu pr. bliższości (ACC 7, 9v).

9 II 1425 Mik. Mięszporek, s. Stanisława de Minowlocz [! z Inowłodza w woj. łęcz.?], pleban w K. (o dochodach z tego beneficjum w wysokości 4 grz. albo 5 grz. srebra) oraz wikariusz w kat. pozn. (o dochodach 4 grz. srebra), jako posiadacz tegoż kościoła (pod wezwaniem Wszystkich Świętych), który zawakował po zgonie Mikołaja Siedlenia s. Jana, toczy proces przed stolicą apostolską ze Stanisławem s. Tomasza z Górki Milesznej cz. Targowej [pow. pyzdr.]; w toku procesu okazało się, że żadnej ze stron nie przysługują uprawnienia do tego beneficjum, zaś Mięszporek uzyskuje prowizję na nie (Bul. Pol. 4 nr 1473), natomiast 8 IV oraz 21 XI 1427 z tego samego powodu uzyskuje tę prowizję Stanisław (Bul. Pol. 4 nr 1939, 2063), który jeszcze 27 VII 1428 toczy proces o to beneficjum (Bul. Pol. 4 nr 2180).

1431 pleban Jan sprzedaje dzies. snop. w Kopaszycach zgromadzoną w 1 stogu za 7 wiard. szl. Mikołajowi ze wsi Zberki [pow. pyzdr.] (ACC 15, 74).

1434-43 pleban Mikołaj zw. Stępocino, Stępocki, s. Witosława ze Stępocina [ze wsi bpiej Stępocin w pow. pyzdr.]: 1434 tenże sprzedaje dzies. snop. w Kopaszycach za 7 grz. Mik. Brożynie z Grabowa [pow. pyzdr.], za którego poręcza Piotr Kamieniewski [ze wsi Kamionki k. Kórnika, pow. pyzdr.] (ACC 18, 204v); 1438 tenże toczy proces z Wawrzyńcem, niegdyś wikariuszem w K., który domaga się 13 ćw. (mensure) i 3 korczyków (chori) podwójnego ziarna wartości 3 grz. z tytułu wykonywania obowiązków wikariusza (ACC 22, 104v); 1439 tenże ustanawia pełnomocników procesowych (Bibl. PAN w Krakowie, rkps 9175, s. 918-920; Wp. 10 pod datą 11 I 1439); 1443 tenże toczy proces z prac. Januszem sołtysem z Kopaszyc o to, że ten w ubiegłym roku z 2 ł. własnych [sołeckich] nie uiścił dzies. snop. wartości 3 grz., że wbrew woli plebana wdarł się we wszystkie dzies. [od kmieci] i zużył je na swoją rzecz, wartości 10 grz., zaś sołtys twierdzi, że na nalegania i za zgodą braci plebana zwiózł dzies. snop. [od kmieci] do własnej stodoły, gdzie dotąd w całości się znajduje, zbierając te dziesięciny według zwyczaju ziemi, tak jak inni sołtysi oraz twierdzi, że on i jego poprzednicy z ról sołeckich nie uiszczali dzies. w zamian za zbieranie dzies. [od kmieci], a także wnosi, aby zasądzić plebana do odbioru dzies. [ze stodoły sołeckiej] oraz zwolnić go od uiszczania dzies. z tytułu trudów ponoszonych dla plebana [przy zbieraniu dzies. od kmieci] (AC 2 nr 1160).

1445 sędzia polubowny wybrany przez plebana Tomasza oraz przez sołtysa i kmieci z Kopaszyc w sporze o dzies. z Kopaszyc doprowadza strony do ugody: sołtys ze sołectwa ma oddawać dzies. snop. oraz kmiecie tak samo, co roku, pod karą ekskomuniki (ACC 28, 83).

1458 pleban Tomasz oraz Mik. Milaj [z Miłosławia w pow. pyzdr.], dz. w Kopaszycach zawierają ugodę co do dzies. snop. z Kopaszyc: pleban ma umieszczać [zebraną] dzies. u kmiecia w Kopaszycach, jakiego sobie wybierze; jeśli dz. temu się sprzeciwi, to pleban może ją zabrać i umieścić w innej dziedzinie; dz. winien uiszczać dzies. z łanów kmiecych, jeśliby je uprawiał; również sołtys winien uiszczać dzies. z łanów sołeckich oraz z wolnego [od świadczeń dla dz.] półłanka, pod karami kościelnymi (ACC 38, 140).

1496 Michał Lipka pleban w Murzynowie toczy proces z kan. pozn. Andrzejem Ciesielskim plebanem w K. i wnosi w imieniu własnym oraz kmieci z Kopaszyc o uwolnienie ich od ekskomuniki; Ciesielski wnosi o zwrot pieniędzy za dzies. z lnu, jakie Lipka pobrał od kmieci z Kopaszyc i twierdzi, że ta dzies. ze starodawna należała do plebanów w K., którzy byli w jej spokojnym posiadaniu, tak samo jak dziesięciny snop.; Lipka twierdzi, że jego poprzednicy od wielu lat byli w spokojnym posiadaniu dzies. z lnu; sędzia postanawia, że jeśli Lipka nie udowodni tego, to winien zwrócić dzies. z lnu Ciesielskiemu (ACC 73, 45v).

1510 w K. kościół par. Wszystkich Świętych, pr. patronatu należy do prepozytów kat. pozn.; 25 kmieci płaci meszne oraz po 1/2 gr [plebanowi? z jakiego tytułu?], 3 zagr. po 1 gr, sołtys daje plebanowi po 1 gr; młyn Czerwony Młyn płaci po 1 ćw. (mensura) mąki [rocznie]; pleban ma 2 ł. własne, 2 łąki, staw rybny zw. Szczawnik w lesie, 1 zagr. (LBP 90).

1512 Wawrzyniec niegdyś pleban w K. pod karą pozbawienia beneficjów, zobowiązuje się oddalić kucharkę Agnieszkę, co do której jest podejrzany, ani w swym domu jej nie utrzymywać, ani z nią nie jeździć (ACC 88, 267).

1518 mgr Maciej z Wielunia pleban w K. [podówczas też adwokat konsystorski] wydzierżawia na 1 rok wszystkie dochody kościoła par. w K. (role, łąki, dzies. w Kopaszycach) prac. Grzegorzowi sołtysowi z K. za 6 grz.; dzierżawca winien pokryć wydatki związane z wikariuszem, kościelnym, archidiakonem [to jest pokryć wydatki związane z jego wizytacją?], zapłacić pobór, naprawić stary dom pleb. dając nowe belki i dachówki (ACC 93, 125).

Plebani: 1405-07 Mikołaj (ACC 1, 120v; ACC 2, 54), 1407 Tomasz (SzPozn. 144), 1417-20 Mikołaj Siedleń, s. Jana (ACC 3 k. 2, 3, 14, 27v, 83v), 13 IV 1423 wspomn. jako zmarły (Bul. Pol. 4 nr 1118, 1217, 1474), 23 IV 1423 Mikołaj z Inowłodza zaś 20 IX 1423 Bartłomiej z Kopanicy → wyżej, 1425 Mikołaj Mięszporek s. Stanisława de Minowlocz [! z Inowłodza w woj. łęcz.?] (SzPozn. 144, por. Bul. Pol. 4 nr 1473, 1939, 2063, 2180), 1427 Stanisław s. Tomasza z Górki Milesznej czyli Targowej [pow. pyzdr.] (Repertorium Germanicum, t. 4, kol. 3402; Bul. Pol. 4 nr 1473, 1939, 2063, 2180), 1431 Jan (ACC 15, 74), 1434-43 Mikołaj zw. Stępocino, Stępocki, s. Witosława ze Stępocina [ze wsi bpiej Stępocin w pow. pyzdr.] (ACC 18, 204v; ACC 22, 104v; AC 2 nr 1160; Wp. 10 pod datą 11 I 1439), 1445-58 Tomasz (ACC 28, 83; ACC 38, 140), 1496 Andrzej Ciesielski [ze wsi Cieśle k. Buku] kan. pozn. (ACC 73, 45v), 1509 Wawrzyniec, 1512 tenże niegdyś pleban (DepTest. IV 127v; ACC 88, 267), 1518 mgr Maciej z Wielunia3W 1510 r., już wówczas adwokat konsystorski, został na uniwersytecie w Krakowie promowany na magistra sztuk wyzwolonych (L. prom., s. 151), równocześnie adwokat konsystorski (ACC 93, 125).

6. 1413 Maciek Kiciński mieszcz. pozn., 1432 Kiciński [bez imienia] właśc. ogrodu za pozn. bramą Wrocławską (SBP s. 86 nr 207, s. 277 nr 388); 1507 Stanisław z K. rektor kościoła par. w Uzarzewie rezygnuje z tego beneficjum w zamian za kaplicę w Chodzieży (ACC 84, 138v).

1 Prawdop. obowiązki kmieci co do drewna ograniczały się do jego transportu z K. do Poznania, ewentualnie obejmowały też jego wyrąb w dworskim lesie. Według dosłownego brzmienia dok. kmiecie winni [co roku] 3 wozy drewna uiścić i przywieźć do Poznania (solvere et adducere...tenebuntur).

2 Now. 2, 376 podając, że kościół w K. był uposażony w dzies. z Kopaszyc, cytuje m. in. zapiskę pod 1430 r. (ACC 13, 36), ale tam tej wiadomości nie ma. Poza tym nadanie tej dzies. z odległych Kopaszyc przypisuje osobom z rodu Szaszorów-Opalów: w 1287 r. właśc. Kopaszyc był Dzierżykraj s. Westka, zaś w 1269 r. prepozytem kat. pozn. był Jan, zapewne identyczny z kan. Janem synem komesa Westka z lat 1265/66.

3 W 1510 r., już wówczas adwokat konsystorski, został na uniwersytecie w Krakowie promowany na magistra sztuk wyzwolonych (L. prom., s. 151).