KOBYLNIKI

1218 or. Cobilnek (Wp. 1 nr 101), 1388 Kobilniky (Lek. 1 nr 283), 1393 Kobelnik (WR 1 nr 169), 1482 Colkilnyki! (Theiner 2 nr 286), 1492 Kobelnyky (CP 432, 3), 7 km na N od m. Szamotuły.

1. 1508 n. pow. pozn., par. Obrzycko (ASK 13, 13v).

2. 1501 młyn i staw młyński (PG 12, 142); 1508, 1563 młyn o 1 kole (ASK I 5, 13v; ASK I 5, 228); 1580 młyn walnik o 2 kołach (ASK I 6, 122).

1560 struga w C. (PZ 33, 531v-532).

3. Własn. kośc., kl. cystersów w Łeknie, potem szlach. 1218 papież bierze w opiekę kl. cystersów w Łeknie [pow. kcyn.] i wylicza jego posiadłości, m. in. C. i Słopanowo1Dok. papieski wylicza także inne posiadłości klaszt. Ich nazwy również są niezbyt dokładnie podane. Słopanowo to wieś w pow. pozn., położona w pobliżu Szamotuł. Nie ma w Wielkopolsce innej osady o tej nazwie, z którą można by łączyć przekaz z 1218 r. Obok Słopanowa dok. wymienia osadę Cobilnek. K 2, 310-311 trafnie identyfikuje tę miejscowość jako Kobylniki k. Szamotuł, wieś w najbliższym sąsiedztwie Słopanowa. Klasztor w Łeknie zapewne rychło wyzbył się obu tych wsi ze względu na ich odległość od Łekna. Ewentualna identyfikacja osady Cobilnek z 1218 r. ze wsią Kobylec, w pow. kcyn., k. Wągrowca, jest mało prawdopodobna. Kobylec wszedł w posiadanie cystersów dopiero w 1360 r. (Wp. 3 nr 1430) (Wp. 1 nr 101).

1386-1413 Jan, Jan Chemka, Chemka s. Piotra2Tylko w jednym przekazie, z 1388 r., pisze się z K. (Lek. 1 nr 283); w innych przekazach występuje bez powiązania z jakąś miejscowością (Lek. 1 nr 283, 410, 483, 2367, 2688; KP nr 29, 626, 664; WR 1 nr 507), 1388 z K., jego ż. Katarzyna, jego ojciec Piotr z Połajewa (Lek. 1 nr 1027, 1750, 2688), występujący też jako Piotr Chemka z Połajewa (KP nr 248) lub jako Piotr Chemka lub Piotr Dziurka [!] (Lek. 1 nr 2688; KP nr 29, 626), jego brat Jan Dziurka z Gnuszyna oraz z Wróblewa: 1386 Sędziwój Psarski, który poręczył za Jana Chemkę, toczy proces z Sabdajem, Żydem z Poznania, o 6 grz. sumy głównej oraz o odsetki za 6 lat (Lek. 1 nr 75); 1396-97 Dobiesław z Kwilcza z s. Gerwardem toczą proces z Janem Chemka i jego ż. Katarzyną o 21 grz. długu u Żydów (Lek. 1 nr 2241, 2367); 1401 Mik. Bniński toczy proces z Janem Chemka o 8 grz., o 13 grz. oraz dowodzi, że wykupił od niego dziedzinę [nazwy nie podano] i że posiadał ją spokojnie przez 3 lata (WR 1 nr 521; KP nr 734); 1413 Jadwiga Ciesielska toczy proces z Janem Dziurką i jego bratem [Janem] Chemka i dowodzi, że dziedzina Gnuszyn jest jej mieniem po ojcu i że posiadała ją [spokojnie] przez 30 lat (WR 1 nr 892).

1389-1421 Wincenty, Więceniec, dz. z K., Kobylnicki, Kobyliński (Lek. 1 nr 1495; WR 1 nr 161, 318, 352, 446, 593, 775; PZ 4, 125): 1389-94 tenże toczy proces (procesy?) ze swą jątrwią [bratową] Hanką Mylińską i Żydem Miętusem i dowodzi, że nie przyrzekał Miętusowi zapłacić długu swego brata, aby pozostać w posiadaniu kobył, że przyjął w zastaw kobyły od brata trzy lata przed jego małżeństwem z Hanką, wreszcie 1394 odstępuje bratowej wszelkie wierzytelności swego zm. brata Sędziwoja, a 1395 Miętno odstępuje od swych roszczeń (Lek. 1 nr 695, 1529, 2008, 1857; WR 1 nr 161, 169); 1398-1400 tenże toczy proces o wieś Osowo [k. Szamotuł, obecnie Stare Osowo] z rodzeństwem: Przecławem z Mirucina (też ze Słowikowic), Jakuszem z Mirucina i Dobiesławą Bytkowską (Lek. 1 nr 2749; KP nr 57, 98); 1399-1405 tenże oraz Jost z Wojnowic [k. Buku] poręczyli za Szczedrzyka ze Szczodrzykowa Januszowi Łagiewnickiemu [niezident.], że wyprawa żony Janusza będzie wartości 20 grz. i toczą z nimi proces (procesy?) z tego powodu (Lek. 1 nr 2826, 2853; KP nr 970, 1076, 1085; WR 1 nr 546, 715, 755); 1403 tenże pozwany przez Żyda Bieniasza o 3 1/2 grz. długu oraz o 1 gr odsetek [prawdop. o 1 gr odsetek od każdej grzywny] podnosi, że powód po wyznaczeniu sędziego nie przedkładał swego dok. sprzed 22 lat i unikał rozprawy (KP nr 1631); 1405 tenże toczy proces o dziedzinę Szymankowo z panią Arką (Erką) z Uchorowa, która przedkłada swój dok. darowizny [dok. wienny?] na tę dziedzinę (KP nr 2284, 2401, 2446, 2470); 1412 tenże toczy proces z Janem Janowskim [Janowiec w pow. gnieźn., obecnie Janowiec Wlkp.] i dowodzi, że sołtys Adam nie pozywał Marcina sołtysa ze Szczuczyna (WR 1 nr 682); 1421 Mikołaj Gil z Goliny [k. Ponieca] toczy proces z Olbrachtem Cieleckim [ze wsi Cielcza w pow. pyzdr.] i dowodzi, że nie poręczał za Winc. Kobylińskiego (WR 3 nr 873).

1423-31 Mikołaj dz. w C., Kobylnicki (Wp. 5 nr 517; WR 1 nr 1526), 1431 burgr. pozn. (GUrz. C 320; SBP s. 195-6, nr 540, 543), 1437 wspomn. jako zm., ojciec Piotra i Wincentego (PZ 13, 214): 1423 → p. 5; 1426-27 tenże toczy proces o zajęcie bydła (pro conclusione peccorum et pecudum) z Sędziwojem ze Słopanowa i jego kmieciami (PZ 8, 133; PZ 9, 80).

1437-zm. 21 VI 1495 Piotr s. zm. Mikołaja z C., Kobylnicki, brat Wincentego (PZ 13, 214; AR 2 nr 1373; Theiner 2 nr 286; AC 1 nr 706; AC 2 nr 1388, 1419, 1443, 1485; CP 3 nr 55; CP 14 s. 615; CP 432 k. 3; CP 435 s. 43): 1437 tenże, kleryk diec. pozn., szlachcic, s. Mikołaja z C. student prawa kanonicznego w Rzymie, prosi papieża o powierzenie mu kościoła par. w Zdbikowie [na Mazowszu, obecnie Żbików] w diec. pozn., którego dochody roczne oszacowane są na 14 grz. srebra, ponadto prosi papieża o zwolnienie go od przeszkody nieodpowiedniego wieku (ma tylko 23 lata) oraz uzyskuje odeń to beneficjum (Repertorium Germanicum, t. 6. Tübingen 1985, s. 494, nr 4882), 1444 student w Krakowie (AS 1 s. 109), 25 VI 1445 kreowany notariuszem publicznym auctoritate apostolica (Bibl. PAN w Krakowie, rps 9175, s. 566-568), od 1445 notariusz publiczny w diec. pozn. (ACC 28, 79v), a w diec. gnieźn. od 1446 (AAG ACons. G II/1 k. 52), 1465-95 sekretarz kap. pozn. (SŹ 3 s. 164 nr 52, s. 157 przyp. 16; AC 1 nr 596; AC 2 nr 1443), 1465-95 kustosz kolegiaty NMP in Summo Poznaniensi (SŹ 3 s. 157), 1472 altarysta w kolegiacie Ś. Marii Magdaleny w Poznaniu (PG 8, 158v), 11 XI 1480 przyjęty w skład kap. pozn. z prowizji bpa pozn. na miejsce po zgonie Mikołaja z Książa (CP 31, 46), a w protokołach obrad kap. pozn. występuje jako kanonik pozn. 1474, 1481 (AC 1 nr 640, 692, 698; CP 30 k. 152v, 154; CP 31 k. 48v, 50; wg J. Nowackiego był kan. pozn. 1474-81, SŹ 3, 157), 1494 kan. włocł. (AC 1 nr 1317), pleban w Sobocie, 1495 zm. we Włocławku (SŹ 3, 164).

1437 Wincenty s. zm. Mikołaja z C., brat Piotra (PZ 13, 214).

1462-74? Wincenty dz. w C., Kobylnicki (ACC 43, 87): 1462 tenże na sumach, które ma u Piotra z Szamotuł oraz Jana Starszego i Jana Młodszego Świdwów z Szamotuł zapisuje ż. Barbarze po 100 grz. posagu i wiana (PG 6, 147); 1474? tenże ze swych dóbr dziedz. wysyła służebnika (familiaris) na wyprawę wojenną (ExpBel. nr 671); 1495 tenże, wspomn. jako zm., jego c. Urszula ż. Szymona dz. w Pożarowie (PG 7, 60).

1488-1501 Andrzej z C., Kobylnicki (Pol. 2 nr 432): 1497 tenże kupuje od Jana Starszego i Jana Młodszego [z Danaborza, ss. Włodka] młyn Kaszuba ze stawem rybnym, k. Stobnicy, oraz 1/4 wsi Bądlino [k. Obornik, obecnie Bąblin] za 150 zł węg. z zastrz. pr. wykupu (MS 2 nr 793)3KR 5, 22-23 mylnie interpretuje to źródło, bo podaje, że Andrzej Kobylnicki kupił od braci z Danaborza cz. Kobylnik!; 1501 tenże na 1/2 wsi C. z folw. i dworem, na 1/2 młyna i stawu młyńskiego, na 1/2 młyna [Kaszuba] w Stobnicy, na 1/2 czwartej cz. wsi Bądlino zapisuje swej ż. Annie, c. Dziersława Rozwarowskiego [z Rozwarowa, obecnie Roztworowo] po 150 grz. posagu i wiana (PG 12, 142); 1508 Andrzej wspomn. jako zm., ojciec Wincentego i Hieronima (PG 66, 25); 1530 Anna Rozwarowska, wd. po Andrzeju Kobylnickim, obecnie ż. Mik. Domasławskiego (PG 16, k. 330, 352).

1508-35 Hieronim Kobylnicki, s. Andrzeja Kobylnickiego: 1508 tenże oraz Wincenty, bracia nieletni, w asystencji stryja Stan. Słopanowskiego i wuja Jerzego Młodawskiego, zeznają, że Mik. Kurnatowski zaspokoił ich roszczenia do sumy 70 grz., jaką był dłużny ich ojcu Andrzejowi Kobylnickiemu i do sumy 18 zł węg. oraz kwitują go z tych kwot (PG 66, 25v-26); 1508-10 ciż toczą proces z Janem Kąsinowskim o 150 zł węg. kary umownej, ponieważ Jan nie uwolnił młyna Kaszuba od 1 grz. czynszu rocznego na rzecz kościoła w Stobnicy oraz dwukrotnie nie dopuścił ich do objęcia w posiadanie swoich dóbr Kąsinowo mimo wyroku na ich korzyść (PG 66 k. 25, 280v-281): 1525 Hieronim, wuj Jadwigi Tarnowskiej, wd. po Mac. Wargowskim, obecnie ż. Stan. Łaskawskiego (PG 16, 91); 1529 tenże, sumy na wsiach Piotrkowo [obecnie Piotrkówko], Jaryszewo i Sycyn, zapisane mu przez ur. Andrzeja z Danaborza, star. nak., oraz przezyski na nim przysądzone, sprzedaje ur. Mac. Tuczyńskiemu (PG 16 k. 299v, 528v); 1535 tenże, krewny (nepos) Piotra Ćmachowskiego (PG 16, 751v).

1508-10 Winc. Kobylnicki → wyżej Hieronim.

1560 Hieronim Kobylnicki [czy identyczny z Hieronimem z lat 1508-35?] pozwany przez Wojc. Słopanowskiego o akty przemocy w Słopanowie, m. in. o przekopanie w borze [w Słopanowie?] wielkiego rowu do strugi w C., przez co struga zalała 36 zagonów żyta w Słopanowie i wyrządziła szkody w wysokości 100 grz. (PZ 33, 531v-532).

1577 płatnicy poboru Wiaczimer [!] i jego brat Kobylniccy (ASK I 5, 695v).

1580 płatnicy poboru Andrzej, Mikołaj i Jakub Kobelniccy (ŹD 23).

Areał: 1499 C. w wykazie zaległości podatkowych (PG 62, 11v); 1508 pobór: 11 ł., 6 gr z karczmy, wiard. z młyna o 1 kole (ASK I 3, 13v); 1563 pobór: 11 1/2 ł., młyn dor. o 1 kole, karczma dor., 1 kowal (ASK I 5, 228); 1564 16 ł. [kmiecych] (IBP 304); 1580 10 półł., 4 zagr., 3 komor., 1 kowal, 1 pasterz, młyn walnik o 2 kołach, karczma na 1/4 ł., od wyszynku gorzałki 6 gr (ŹD 23; ASK I 6, 122).

5. 1423 Marcin pleban z Obrzycka toczy proces z Mikołajem, dz. w C., o dzies. snop. z ról przez niego uprawianych, a w toku sporu występuje pełnomocnik bpa pozn., który twierdzi, że dzies. ta należy do uposażenia bpiego (ACC 6 k. 27v, 38, dawniej k. 37v, 48).

1 Dok. papieski wylicza także inne posiadłości klaszt. Ich nazwy również są niezbyt dokładnie podane. Słopanowo to wieś w pow. pozn., położona w pobliżu Szamotuł. Nie ma w Wielkopolsce innej osady o tej nazwie, z którą można by łączyć przekaz z 1218 r. Obok Słopanowa dok. wymienia osadę Cobilnek. K 2, 310-311 trafnie identyfikuje tę miejscowość jako Kobylniki k. Szamotuł, wieś w najbliższym sąsiedztwie Słopanowa. Klasztor w Łeknie zapewne rychło wyzbył się obu tych wsi ze względu na ich odległość od Łekna. Ewentualna identyfikacja osady Cobilnek z 1218 r. ze wsią Kobylec, w pow. kcyn., k. Wągrowca, jest mało prawdopodobna. Kobylec wszedł w posiadanie cystersów dopiero w 1360 r. (Wp. 3 nr 1430).

2 Tylko w jednym przekazie, z 1388 r., pisze się z K. (Lek. 1 nr 283); w innych przekazach występuje bez powiązania z jakąś miejscowością.

3 KR 5, 22-23 mylnie interpretuje to źródło, bo podaje, że Andrzej Kobylnicki kupił od braci z Danaborza cz. Kobylnik!