ŁASZCZYN

1240 Lasczino (Now. Nieznane nr 2), 1310 Lasczin (Wp. 2 nr 930), 1398 or. Wlasczino [w znaczeniu: w Łaszczynie] (Lek. 2 nr 2080), 1406 or. Lasczino (KoścZ 3, 44v), 1420 Zlasczyna [w znaczeniu: z Łaszczyna] (WR 3 nr 1406), 1443 Lasczyno (KoścZ 12, 376), 5 km na SW od Miejskiej Górki.

1. 1310 Henryk ks. wlkp. i głog. ustanawia dystr. w Poniecu; w jego granicach ma znaleźć się m. in. L. (Wp. 2 nr 930).

1445 n. pow. kośc. (PG 2, 110); 1240 par. Niepart? → p. 5; 1411 n. par. własna (ACC 2, 182); XVI w. par. L. połączona z par. Sarnowa → p. 5.

2. 1421 droga z Sarnowy do L. (Wp. 5 nr 341).

1444-45 spór gran. miedzy Sarnową nal. do panny Elżbiety a L. nal. do Wojc. Chorągwicza Łaszczyńskiego, Janusza s. Wawrzyńca z L., Janusza Podrzeckiego z L., Jana zw. Świnia Głowa z L. oraz Jana z L.; 1445 woźny zatwierdza [ustaloną przez strony] gran. (KoścZ 12 k. 465, 509, 551, 661).

1499 folw., lasy i łąki w L. → p. 3: Jadwiga Łaszczyńska [inna].

1514 kopiec narożny dzieli wsie: L., Konarzewo i Golina (KoścZ 18, 522v-533).

1590 obl. 1591 w podziale lasów w L. wymieniono strugi: Piskorną i Zliczną; drogi: „dzierząrzną” i „ścieżkową”, którą w suchy rok [można] jeździć do Góry [na Śląsku]; granice z Sierakowem i Goliną; błota: Piskorny Kał, Darnowy Kał, Izbiążny Kał1Prawdop. w okolicy tego błota, może w pobliżu gran. z Konarzewem, leżała dziedzina Izbice, nal. do Ł., wymieniana w źródłach z XVII w. (WsG 41, 364; WsG 142, 69; K 2, 240); łasy i bory: Bór Mniejszy nad [strugą?] Konotoplą, Bór Wielgi, Boreczek Okrągły przy drodze do Góry, Las Kołodziejski w Dąbrowie; obiekty nieokreślone: → Chochoły [wzgórze k. strumienia Chochelnego], Klateczne; podziałem objęto również te bory, które leżą przy gran. ze Śląskiem i są sporne [tzn. Ślązacy zgłaszają do nich pretensje] (KoścG 45, 31-33v).

3. Własn. szlach. 1398 pani Chorągwiczyna2KObceRyc. 24 wywodzi Chorągwiczów ze wsi Korangelwitz k. Góry na Śląsku (obecnie Chorągwice). Oprócz tych, którzy mieszkali w Ł., w 1400 i 1409 występował w Wlkp. Henryk Chorągwicz alias Chorągwicza (bez miejscowości; Lek. 2 nr 2749; ZSW nr 1366). Nie wiadomo, czy z Wojc. Chorągwiczą z Ł. można identyfikować Wojciecha zw. Chorąże z Podrzecza z 1434 (PG 1, 56) oraz czy do tejże rodziny należał Winc. Chorążyc (bez miejscowości) występujący w 1424 (KoścZ 5, 452, dawniej 149; 2 zapiski) Łaszczyńska z ss. Mikołajem i Wojtkiem w sporze z Piotrem Góreckim3Równocześnie żyli Piotr (Pietrasz) Górecki z → Górki Miejskiej (p. 3A i przyp. 2) oraz Piotr (Pietrasz) Górecki z Górki Gunclewej, któremu przypisaliśmy poprzednio transakcje dot. Ł. (→ Góreczki p. 3B i przyp. 4). Bliskie sąsiedztwo Ł. i Miejskiej Górki wskazuje jednak raczej na Piotra Góreckiego z Miejskiej Górki; Piotr Górecki otrzymał wwiązanie w 1/4 L., ponieważ bez skutku pozywał wspomn. panią z ss. o 6 małdratów żyta i 2 małdraty owsa (Wp. 3 nr 1987; Lek. 2 nr 1162, 2176, 2080).

1398-1420? Mik. (Nikel, Niklasz) Chorągwicz Łaszczyński: 1398 tenże → wyżej; 1409-13 śwd. Nikel Chorągwicz [bez podania nazwiska lub miejscowości; zapewne z Ł.] (WR 3 nr 422, 427, 505); 1408 tenże Mikołaj z L. w sporze z Anną, Agnieszką i Heleną z L. o podział 1/2 L. i 1/2 folw. tamże (KoścZ 3 k. 69, 72); 1420 tenże? śwd. Mik. „Laszinsky” [= Łaszczyński?] (WR 3 nr 849).

1398-1450, zm. 1450 Wojc. (Wojtek) Chorągwicz (Chorągwicza) Łaszczyński z L. (WR 3 nr 245, 422, 505, 722, 979, 1006, 1163, 1406): 1398 tenże → wyżej: pani Chorągwiczyna; 1409, 1415 śwd. Wojc. (Wojtek) Chorągwicz [zapewne z Ł.] (WR 3 nr 422, 541); 1411 tenże oraz Sławnik z L. w sporze z Heleną z L. (KoścZ 3, 171); 1416 tenże → niżej: Wawrzyniec; 1430 tenże w sporze z Janem i Mikołajem Kromno (KoścZ 9 k. 243v, 258); 1444-45 tenże → p. 2; 1449 tenże w sporze z Sędziwojem Łaszczyńskim (→ niżej: Szurkowscy w L.) o swą cz. dziedz. w L.; sąd przyznaje mu pr. do niej (KoścZ 14, 22); 1449 tenże patronem kościoła wL. → p. 5; 1450 tenże w sporze z Tomisławem i Katarzyną z Górki [niezident.] (KoścZ 14, 81v); 1450 n. Agnieszka wd. po nim → niżej.

1400, 1421 śwd. Chorągwicz Łaszczyński (z L.) [zapewne Mikołaj albo Wojciech] (WR 3 nr 147, 865); 1423 Małg. Sarnowska [prawdop. matka Jurgi Donina] dowodzi w sporze z tymże Doninem, że nie wzięła 24 grz., które były zastawione u Chorągwicza (WR 3 nr 977).

1404-20 Wawrz. Łaszczyński z L. (WR 3 nr 250, 312, 486, 974, 1406; KoścZ 3, 146v): 1406, 1411, 1412 tenże występuje jako brat Anny, Agnieszki i Heleny → niżej; 1415 tenże dowodzi, że nie dostał na przechowanie pieniędzy ukradzionych w czasie wojny Sobkowi Żytowieckiemu (WR 3 nr 541); 1416 tenże w sporze z Wojtkiem Chorągwiczem [z Ł.] dowodzi, że żupcy [urzędnicy], którzy zajmowali dobytek za [nie zapłacone przez Wawrzyńca] kary, nie brali dobytku Wojtka i jego ludzi (WR 3 nr 617); 1449 sąd zachowuje Katarzynę wd. po Wawrzyńcu przy jej oprawie w L. w sporze z Sędziwojem [Szurkowskim] z L. (KoścZ 14, 18).

1406-12 Anna, Agnieszka i Helena siostry z L: 1406 te same w sporze z [bratem] Wawrzyńcem z L. w związku z posiadanymi dok. (pro literis ipsarum; KoścZ 3, 29); 1408 → wyżej: Mikołaj; 1411 Sławiec z L. oraz Helena z L. → wyżej: Wojciech; 1410-11 Anna i Helena oraz [Agnieszka?] Sławkowa (w 1410 same, a 1411 z bratem Wawrzyńcem) pozywają Jakuba Szczudło [skąd?] o zabójstwo [kogo?] (KoścZ 3 k. 147v. 156v); 1412 Hanka z L. pozwana przez Wojtka z Szurkowa w sprawie Wawrzyńca z L. o podział L. oraz w sprawie Sławka i Agnieszki, ponieważ nie zwrócili oni w sadzie 3 dok. (KoścZ 4, 27); 1412 taż Hanka przegrywa proces ze Sławnikiem → niżej; 1412 Helena i Sławnik z L. winni stawić po 2 arbitrów, którzy mają ich pogodzić, ponieważ Sławnik pokopał Helenę (KoścZ 4, 31).

1410-12 Sławnik (Sławek, Sławiec) maż Agnieszki: 1410 tenże → wyżej: Wojc. Chorągwicz; 1412 tenże → wyżej: Anna, Agnieszka i Helena; 1412 tenże w sporze z Hanką; sąd ziemski potwierdza mu dok. dot. nabycia 1/4 L. (KoścZ 4, 31).

1421-23 śwd. Balcer (Walczerz) z L. (WR 3 nr 873, 974); 1427 śwd. Hejdan Łaszczyński (WR 3 nr 1292).

1441, 1443 Jan dz. L. [było kilku Janów w tych latach w L., → niżej]: 1441 Zofia z L. podejrzana o cudzołóstwo z nim ma sprzedać wszystko co ma w L. i ma się z L. wyprowadzić; 1443 tenże ma opuścić Zofię (AE I k. 54, 65).

1442-45 Janusz Łaszczyński [który?, → niżej] z ż. Dorotą w sporze z Łucją Łaszczyńską alias Łodzicką [z → Łodzi?] o 100 grz. spadku po matce [może Łucja była siostrą tego Janusza?] (KoścZ 12 k. 256, 359, 633, 655).

1443 n. Sędziwój Łaszczyński → niżej: Szurkowscy w Ł.

1444-45 Janusz z L. s. Wawrzyńca [czy identyczny z Januszem bratem Wojciecha? → niżej: Agnieszka]: 1444-45 tenże → p. 2; 1445 tenże sprzedaje Janowi z L. cz. dziedz. w L. za 50 grz. (PG 2, 110).

1444-45 Jan z L. → p. 2; 1445 → wyżej; 1444-45 [ten sam czy inny?] Jan zw. Świnia Głowa z L. → p. 2.

1444-45 Janusz Podrzecki z L. → p. 2 (KoścZ 12 k. 509, 661).

1445-47 Małgorzata ż. Łaszczyńskiego [którego?; imię to nosiła w tym czasie ż. Sędziwoja Szurkowskiego vel Łaszczyńskiego z Ł. (→ niżej), ale tu mamy może jeszcze in. Małgorzatę, która właśnie z nim się procesuje]: 1445 taż w sporze z Piotrem Rąbińskimn (KoścZ 12, 789); 1447 taż w sporach z Januszem z L. [którym?] o 7 grz. i 6 1/2 gr oraz z Sędziwojem [Szurkowskim] z L. o 3 grz. 42 gr (KoścZ 13, 22).

1450-64 Agnieszka Chorągwiczyna wd. po Wojciechu z L. i 1453-64 jej cc. Barbara i Jadwiga: 1450 Agnieszka Chorągwiczyna w sporze z Januszem i Wojciechem braćmi z L. (KoścZ 14, 129); 1453 Barbara ż. Sędziwoja niegdyś Rąbińskiego i Jadwiga cc. Wojc. Chorągwicza z L.4DwMat. 14407, 116 niesłusznie przypuszczał, że Sędziwej Rąbiński mąż Barbary i Sędziwój Szurkowski z Ł., to ta sama osoba. Natomiast Jadwigę, siostrę Barbary, pewnie słusznie utożsamił z Jadwigą wd. po Stan. Łące, która w 1475 sprzedała swe części Ł. odziedziczone po ojcu i matce, z czego wynika, że była ona z domu Łaszczyńska przegrywają proces z Małgorzatą wd. po Mikołaju z Niepartu kaszt. krzyw, o pr. do jej oprawy (KoścZ 14, 204v); 1457 Barbara i Jadwiga [z Ł.] współpatronki kościoła par. w L. → p. 5; 1459 szl. Agnieszka z L. → p. 5; 1462, 1464 taż Agnieszka z cc. Barbarą i Jadwigą w sporach: 1462 z Janem Brylem z Sowiny i z Jerzym Ziemlińskim (KoścZ 14 k. 273, 275v, 332v), 1464 z Mik. Kuczyńskim (KoścZ 14, 332v).

1450-52 Janusz i 1450-77 Wojciech, bracia z L. [DwMat. 14407, 117 identyfikuje tego Janusza z występującymi → wyżej: Januszem s. Wawrzyńca i Januszem mężem Doroty 1442-45]: 1450 ciż → wyżej: Agnieszka Chorągwiczyna; 1452 Janusz Łaszczyński w sporze z Barbarą c. zm. Sędziwoja Łaszczyńskiego; w imieniu Janusza występuje Wojciech (KoścZ 14, 154); 1457 Wojciech [z Ł.] współpatron kościoła par. w L. → p. 5; 1459 Wojc. Łaszczyński zobowiązuje się zapłacić 5 grz. Mik. Szurkowskiemu [jako spadkobiercy zm. Sędziwoja z Ł.]; jest to pozostałość sumy, którą niegdyś sądownie przysądzono zm. Sędziwojowi od Janusza Łaszczyńskiego; resztę należności Mik. Szurkowski umarza (KoścZ 14, 166); 1470 tenże Wojc. Łaszczyński zapisuje ż. Katarzynie po 40 grz. posagu i wiana na 1/2 swych dóbr w L. (PG 8, 53); 1474 → niżej: Szurkowscy, Barbara wd. po Sędziwoju; 1477 tenże Wojc. Łaszczyński sprzedaje Piotrowi Iłowieckiemu [z Sarnowy] swą cz. L. za 130 grz. (PG 9, 76v); 1477 tenże Wojciech kupuje z zastrz. pr. odkupu od Jadwigi ż. Mac. Kawieckiego 4 ł. os. w Sowinie i na tych łanach zapisuje ż. Katarzynie po 40 grz. posagu i wiana (PG 9 k. 76v, 77); → Uwaga 2.

1452 Jadwiga, Dorota i Barbara siostry niedz. z L. [cc. Wojc. Chorągwicza?, czy Sędziwoja Szurkowskiego?5W znanych nam przekazach wśród cc. Wojc. Chorągwicza brak wzm. o Dorocie, a z cc. Sędziwoja Szurkowskiego znamy tylko Barbarę i Katarzynę] toczą spór z Jarosławem, Janem i Piotrem braćmi niedz. z L.6Byli to bracia z Gostkowa; DwMat. 14407, 119 uważa ich za dzieci zm. Wężyka z Gostkowa. W 1450 prowadzili oni procesy z Szurkowskimi z Ł. → niżej: Szurkowscy (Sędziwój oraz Mikołaj). W 1474 Jan Gostkowski występował jako krewny ze strony ojca Katarzyny c. Sędziwoja Szurkowskiego (PG 9, 7v) (KoścZ 14, 153v).

1475 Jadwiga Łaszczyńska [c. Wojc. Chorągwicza?7→ przyp. 4] wd. po Stanisławie zw. Łąka (Lanka) z L. [osoba niezident.] sprzedaje Piotrowi Iłowieckiemu 1/4 L. odziedziczoną po ojcu i matce (PG 9, 20v).

1487 Jadwiga Łaszczyńska z Krobi [sic!; identyczna z Jadwigą ż. Stefka? → niżej] kupuje 4 1/2 ł. w Sarnówce od Piotra Iłowieckiego (PG 10, 76); 1487 taż zeznaje, że Piotr Iłowiecki spłacił jej dług 54 grz.; tenże Iłowiecki ręczy, że uwolni łany w Sarnówce od roszczeń in. osób (KoścG 3 k. 38, 38v); 1501 taż? Jadwiga ż. Stefka Łaszczyńskiego pozywa Jana Sarnowskiego [zięć Piotra Iłowieckiego] o zaoranie ról [gdzie?, może w Sarnówce?] (KoścG 5, 93).

1499 Jadwiga Łaszczyńska [inna] sprzedaje swój majątek po ojcu i matce tzn. 1/3 L. (1/3 folw., 1/3 lasów i łąk, 1/2 karczmy i cały wiatrak) za 130 grz. Wojciechowi i Szymonowi ze Srok → niżej: Kasper (PG 12, 34).

1499 Kasper Łaszczyński alias Srocki dz. wsi Sroki [w pow. pyzdr.] (PyG 8, 182); 1499 Wojciech i Szymon ss. Kaspra kupują cz. L. → wyżej; 1509 Anna c. zm. Kaspra Łaszczyńskiego; mąż Wojc. Chociszewski zapisuje jej po 100 zł węg. posagu i wiana na cz. Chociszewa w pow. gnieźn. (PG 14, 148); 1510 Wojc. Łaszczyński zw. Kasperek [tzn. s. Kaspra] sprzedaje Janowi Sarnowskiemu 4 ł. roli w L. za 49 grz. (PG 14, 171).

1412?, 1443-74 Szurkowscy w Ł.:

1412 Wojtek z Szurkowa toczy spór o podział L. → wyżej: Anna, Agnieszka i Helena.

1443-50, zm. 1452 Sędziwój Szurkowski (Łaszczyński) z L. [prawdop. s. Stan. Szurkowskiego podsędka pozn., a bratanek wsponm. wyżej Wojtka]: 1443 tenże w sporze z Janem Dłońskim (KoścZ 12, 376); 1444-45 tenże → p. 2; 1447 tenże w sporze z Dziersławem i Piotrem [Koszkami?] z Mirzewa (KoścZ 13, 33); 1448 tenże dz. Szurkowa → niżej: Mikołaj; 1449 Sędziwój z W. zapisuje ż. Małgorzacie po 60 grz. posagu i wiana na 5 ł. i folw. w W. (PG 3, 62v); 1449 tenże w sporze z Wojc. [Chorągwiczem] z L. i Katarzyną wd. po Wawrzyńcu z L. → wyżej; 1449 tenże w sporze z Januszem Łaszczyńskim [którym?] o 22 grz. (KoścZ 14, 2); 1449 tenże współpatronem kościoła w L. → p. 5; 1450 tenże oraz jego ż. Małgorzata w sporze z rodzeństwem Jarosławem, Janem, Piotrem i Małgorzatą z Gostkowa; [w 1452 to rodzeństwo pisało się z L. → wyżej] (KoścZ 14k. 43v, 126v); 1452 tenże wspomn. jako zm. → wyżej: Janusz i Wojciech.

1448 Mikołaj [prawdop. z Szurkowa] dz. L. sprzedaje cz. L. Sędziwojowi dz. Szurkowa za 60 grz. (PG 3, 26v); 1450 tenże Mik. niegdyś Łaszczyński toczy spory z Jarosławem z Gostkowa oraz z Klemensem Szurkowskim (KoścZ 14 k. 43v, 100).

1449-57 Klemens Szurkowski [s. Wojc. Szurkowskiego], brat stryj. Sędziwoja: 1449 tenże zapisuje ż. Małgorzacie po 70 grz. posagu i wiana na cz. Szurkowa i na 1 ł. w W. (PG 3, 63): 1449, 1457 tenże współpatronem kościoła par. w L. → p. 5.

1452 Barbara Łaszczyńska c. zm. Sędziwoja → wyżej: Janusz i Wojciech; 1452 taż? Barbara toczy spory z Janem Brylem Sowińskim oraz Mik. Mączką i Jerzym Ziemlińskimi (KoścZ 14, 179v).

1457 Wawrz. [Szurkowski] współpatron kościoła par. w L. → p. 5.

1459-74 Katarzyna c. zm. Sędziwoja Łaszczyńskiego: 1459 taż toczy spory z Jerzym i Mik. Ziemlińskimi (KoścZ 14, 270); 1474 taż ż. Mik. Ziemlińskiego sprzedaje 1/4 L. (Piotrowi?, tekst uszkodzony] Iłowieckiemu [posiadaczowi dóbr Sarnowa] za 100 grz. (PG 9, 7v).

1469 Jan Szurkowski [prawdop. s. Klemensa] sprzedaje 1 ł. opust. w L. za 18 grz. Michałowi niegdyś Sierakowskiemu [prawdop. z Sierakowa w par. L.] (PG 8, 10).

1474 Barbara wd. po Sędziwoju [II]8Zaliczamy go do rodziny Szurkowskich, gdyż można przypuszczać, że to imię zostało powtórnie użyte w tej samej rodzinie Łaszczyńskim: 1474 taż pozywa Wojc. Łaszczyńskiego o zabójstwo jej męża Sędziwoja (KoścG 2, 1a); 1474 taż sprzedaje 1/4 L. za 100 grz. [Piotrowi] Iłowieckiemu (PG 9, 7v).

1493 Michał i Łukasz bracia z L. [ss. Sędziwoja II]; Piotr Iłowiecki jest im winien 25 zł węg. (PZ 22, 103v); 1493 tenże Łukasz s. Sędziwoja z L., student w Krakowie (AS 2, 27).

1474-1584 Piotr Iłowiecki i jego spadkobiercy w Ł:

1474-75 Piotr Iłowiecki skupuje części w L. (→ wyżej): a) 1474 od Barbary wd. po Sędziwoju [II] Łaszczyńskim [Szurkowskim] za 100 grz., b) 1474 od Katarzyny (c. Sędziwoja I], ż. Mik. Ziemlińskiego za 60 grz., c) 1475 od Jadwigi wd. po Stanisławie zw. Lanka 1/4 L., d) 1477 od Wojc. Łaszczyńskiego za 130 grz. (PG 9 k. 7v, 20v, 76v); 1480 tenże na 1/3 swych dóbr Sarnowa, m. in. na cz. L., zapisuje ż. Elżbiecie9Cieplucha 165 błędnie informuje, że żona wniosła Piotrowi Iłowieckiemu 1/2 Ł.; przytoczone zapiski świadczą, że on sam skupował części Ł. od poprzednich właścicieli cząstkowych po 400 grz. posagu i wiana (PG 9, 120v); 1487 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu Janowi Wituchowskiemu 1/2 swej cz. L. za 200 grz. (PG 10, 75v); 1487 tenże → wyżej: Jadwiga Łaszczyńska z Krobi (?); 1487-88 tenże sprzedaje swemu zięciowi Janowi Góreckiemu [z → Górki Miejskiej p. 3B] dobra Sarnowę, w tym cz. L., za 1200 grz., a 1488 jego ss. Jan i Andrzej Iłowieccy z Wolsztyna zrzekają się swych praw do tych dóbr na rzecz tegoż Jana Góreckiego, swego szwagra (PG 10 k. 89, 99v); 1493 tenże Piotr Iłowiecki → wyżej: Michał i Łukasz Łaszczyńscy [Szurkowscy].

1504 Jan Sarnowski [poprzednio zw. Góreckim] jest patronem kościoła par. w L. → p. 5: 1510 tenże kupuje 4 ł. w L. od Wojc. Kasperka → wyżej: Kasper i jego ss.; 1510 tenże jest dz. L. (LBP 122); 1522 tenże daje wieczyście swe dobra Sarnowa, w tym L., swym cc. Agnieszce ż. Mik. Mieszkowskiego [z Mieszkowa w pow. pyzdr.] i Dorocie pannie [później Zakrzewskiej] (PG 15, 470v).

1527-79 współpatroni kościołów par. w L. i w Sarnowie [a więc posiadacze tych dóbr]: 1527, 1543 Mik. Mieszkowski i Wojc. Zakrzewski [z Zakrzewa k. Miejskiej Górki, s. Mac. Kawieckiego z → Kawcza], 1579 Mac. Chojnacki (→ niżej). Wojc. Zakrzewski oraz małol. Mikołaj i Stanisław ss. zm. Jakuba Zakrzewskiego (ich opiekunem jest Mik. Głogiński cześnik kal.) → p. 5.

1564 Piotr Mieszkowski [s. Mikołaja] sprzedaje 1/2 dóbr Sarnowa (w tym 1/2 Ł.) Mac. Chojnackiemu za 20000 zł (PG 20, 364v).

1564-84 Mac. Chojnacki10Zapewne rodem z Chojnaty w woj. rawskim. W połowie XVI w. Paweł Chojnacki opat lub. (1542-69) sprowadził kilku krewnych ze swej wsi rodzinnej do Wlkp posiada 1/2 dóbr Sarnowa: 1564, 1579 tenże → wyżej: 1580 tenże sprzedaje z zastrz. pr. odkupu 1/2 dóbr Sarnowa obejmującą 1/2 m. Sarnowa oraz połowy wsi Sarnówka, Żołędnica i L. oraz cały dwór oraz folw. w Żołędnicy za sumę 1900 vel 2200 zł Wojc. Tarzeckiemu [ze wsi Tarce w pow. pyzdr.] i jego s. Jerzemu (KoścG 34 k. 211v, 280v); 1584 tenże Mac. Chojnacki darowuje s. Mac. Chojnackiemu wszystkie swe dobra obejmujące obok dóbr Sarnowa również 1/2 Spławia k. Kościana, 1/2 wsi opust. Poświątne, 1/2 łąki w Bojanowie i cz. boru w Smyczynie; Paweł drugi s. Macieja wyraża na to zgodę (PG 22, 40; KoścG 34 k. 211v, 280v; KoścZ 21, 43v).

1590 obl. 1591 Mik. Zakrzewski i Chojnacki [brak imienia] posiadacze L. dzielą między siebie lasy w L. → p. 2.

1510-63, 1619 areał: 1510 folw., 14 ł. os. i 4 ł. opust.; każdy z łanów zawiera [tylko] 3 kwarty; karczma na 1/2 ł., w niej warzą piwo (LBP 122); 1530 pobór z 2 ł. (ASK I 3, 127); 1563 pobór: 14 ł., 2 komor., karczma dziedz., wiatrak dziedz. (ASK I 4, 172); 1581 pobór: 13 ł., 1 ł. karczmarski, 10 zagr., wiatrak dziedz. (ŹD 75; ASK I 6. 507); 1619 14 ł. w L. (AV4, 198).

Mieszkańcy: 1423 Czosnek karczmarz z L.; Mikołaj, Gniewosz i Jan Czarnkowscy [z Czarnkowa k. Ponieca] płacą mu 9 grz.; w procesie uczestniczą [jako zachodźcy?] Mik. Gil [z Goliny k. Ponieca] oraz Henryk Czernar [mieszkaniec Ł.?]11KObceRyc. 134-135 uważa go za przedstawiciela śl. rodziny rycerskiej; drugiej cytowanej wzm. o nim z 1424 nie udało się odnaleźć (KoścZ 8, 21).

4. 1406 Jakub zw. Lorka sołtys z L.; Wojc. Bryl z Kuczyny odpiera jego roszczenia do 10 grz. (KoścZ 3, 44v); 1510 łany soł. uprawiane przez dziedzica → p. 5.

5. 1240 Paweł bp pozn. nadaje dzies. z 10 wsi, m. in. z L., na utrzymanie kapłana stale urzędującego (iugiter deserviens) w Nieparcie (Wp. 6 nr 4).

1411 śwd. Mikołaj wikary z L. (ACC 2, 182); 1416 śwd. Paweł pleb. w L. (WR 3 nr 617).

1449 po śmierci Jana pleb. w L. [Wojc.] Choragwicza prezentuje na plebanię w L. kapłana Jana z Kuczyny, a bracia stryj. Sędziwój i Klemens [Szurkowscy] prezentują Mac. Koskę [krewnego Kosków z → Łęki Wielkiej k. Ponieca?]; patroni zawierają ugodę: [Szurkowscy] przyłączają się do prezenty dla Jana z Kuczyny, a następnym razem im ma przysługiwać pr. prezentowania nowego plebana (AE I 149v); 1457 po rezygnacji Piotra z Głoginina [w pow. pyzdr.] z plebanii w L. [Andrzej Bniński] bp pozn. instytuuje w L. pleb. Bronisza z Domachowa, prezentowanego przez Barbarę i Jadwigę cc. Wojc. Chorągwiczy, przez Wojc. [Łaszczyńskiego] oraz przez Wawrzyńca i Klemensa [Szurkowskich]; podkreśla się, że na mocy poprzedniej ugody (→ 1449 r.) tym ostatnim właśnie przysługuje obecnie pr. do prezentowania plebana (AE I 249); 1459 Bronisz pleb. w L., szl. Agnieszka oraz witrycy kościoła par. w L. Mają zapłacić 1 zł węg. za mszał Michałowi prep. kościoła Ś. Ducha pod Kościanem (ACC 39, 37); 1504 Jan Sarnowski patron kościoła w L. po śmierci pleb. Bronisza prezentuje na pleb. duchownego Macieja z Kórnika (ACC 81, 127).

1510 kościół par. ŚŚ. Marcina i Małgorzaty; dzies. z 14 ł. os. po 7 gr dla par. w Nieparcie, meszne po 2 korce żyta i 3 korce owsa dla pleb. w L.; z folw. dzies. dla pleb.; dz. nic nie płaci z 4 ł. os. oraz z sołectwa, które uprawia; do par. należą wsie: L., Konarzewo, Szymanowo12ŁOp. 2, 87, a za nim SzPozn. 401, błędnie odnieśli wiadomość o erekcji kościoła par. w 1444 w Szymanowie na Mazowszu do Szymanowa w par. Ł, Żołędnica i Sierakowo (LBP s. 117, 122).

1522 Stan. Malewski pleb. w Sarnowie i w L. (KoścG 8, 76).

1527 Mik. Mieszkowski i Wojc. Zakrzewski patroni [połączonych] parafii w L. i w Sarnowie toczą spór z pleb. Piotrem o to, że Piotr nie utrzymuje wikarego w jednej ze swych parafii (co patroni zastrzegli sobie, gdy go prezentowali) oraz o to, że Piotr uprowadził maciory, krowy i 2 konie nal. do uposażenia (dos) plebanii [nie podano której] (ACC 102, 173); 1543 ciż patroni toczą spór z Janem Skałowskim (Skaławskim) alias Mieczewskim pleb. w L. i w Sarnowie; Sebastian [Branicki] bp pozn. ponawia decyzję o unii tych 2 parafii (AE VIII 352v).

1579 [Łukasz Kościelecki] bp pozn. po rezygnacji pleb. Jana Skałowskiego instytuuje na połączone plebanie w Sarnowie i w L. Wawrzyńca z Kaźmierza, poprzednio wikarego i komendarza w Popowie [którym?; kościół par. był tylko w Popowie Kościelnym w pow. i diec. gnieźn.], prezentowanego przez Mac. Chojnackiego, Wojc. Zakrzewskiego oraz przez opiekuna [małol.] Mikołaja i Stan. Zakrzewskich (AE XII 383).

6. 1493, 1507 studenci z L. w Krakowie: 1493 Łukasz s. Sędziwoja [II] → p. 3: Szurkowscy; 1507 Marcin s. Michała → Uwaga 1.

8. Nie datowane ślady osady(?) na wydmie w pobliżu drogi do Konarzewa (Hensel 3, 245).

Uwaga 1: KObceRyc. 121 i SzPozn. 208 podają błędnie, że już w 1404 wieś Ł. należała do Jana Rydzyńskiego [h. Wierzbna] (cytowana zapiska ZSW nr 684 nie zawiera takiej informacji). W zebranym materiale nie posiadamy w ogóle wiadomości o tym, aby którakolwiek z rodzin występujących w Ł. używała w XV-XVI w. h. Wierzbna.

Natomiast DwMat. 14407, 98-116 zestawił genealogię kwitnącej do XX w. rodziny Łaszczyńskich używającej h. Wierzbna; gałąź ta wywodzi się od żyjącego w połowie XVI w., już poza Ł., Jana Łaszczyńskiego (imienia jego ojca nie znamy), który żonaty był kolejno z Dorotą Szczurską oraz z Synochą Górecką c. Piotra z Domaradzic i z Góreczek Śliwnych (→ Góreczki). Jego s. Jan występował w 1591 jako krewny (nepos) i spadkobierca stryja (nie rodzonego) Mac. Łaszczyńskiego (PG 157, 1001 v).

DwMat. 14407, 99 stwierdził, że w XVI w. znany jest w źródłach tylko jeden Mac. Łaszczyński s. Michała, a więc Łaszczyńscy h. Wierzbna pochodzą z tej samej rodziny co Michał i jego zstępni. W końcu XV w. było jednak w Ł. 2 Michałów: Michał niegdyś Sierakowski (→ p. 3) oraz Michał s. Sędziwoja [II] prawdop. potomek Szurkowskich (→ p. 3: Szurkowscy oraz przyp. 6). Nie wiemy, który z nich żonaty był z Małgorzatą c. Andrzeja Barklińskiego. Małgorzata wraz ze swą siostrą Anną ż. Tomasza Ręcskiego weszły drogą zamiany w posiadanie 1/2 Kotusza; w l. 1506, 1510 Maciej, Marcin, Mikołaj oraz Anna, Katarzyna, Jadwiga i Zofia, dzieci Michała Łaszczyńskiego, sprzedali swą cz. Kotusza. Marcin w 1507 był studentem w Krakowie. Mikołaj był żonaty z Małg. Żabieńską i wszedł w posiadanie części w Żabnie, Krajkowie oraz w Przewozie. Części te odziedziczył po jego śmierci w 1534 jego brat Maciej, sprzedał je jednak owdowiałej bratowej Małgorzacie. Maciej wraz z ż. Małg. Grabionowską (c. zm. Mik. Grabionowskiego) w 1549 zlikwidował oprawę tejże ż. na sołectwie we wsi Pełczyn [wieś k. Śremu nal. do kapituły kat. pozn.]. W 1558 Małgorzata była już wd.; w 1575 jako „szl. i sław.” dokonywała rozliczeń rodzinnych z Anną wd. po Andrzej u Kemblanie mieszcz. śmigielskim (AS 2, 109; PG 7, 75v; PG 14, 201; PG 16 k. 418v, 438, 653, 662; PG 66, 308v; PG 89 k. 235, 497v; PG 91, 244; KoścG 3, 16v; KoścG 5, 3; KoścG 6 k. 13v, 15, 43; KoścG 7, 9; KoścG 9, 373; KoścG 12, 1; KoścG 29, 122; KoścZ 24, 396v).

Uwaga 2: Poza wsią Ł. żyli też Katarzyna wd. po Wojciechu z Ł. (→ p. 3) z ss. Stanisławem i Jakubem; w l. 1491-1501 rozliczali się oni z Mac. Kawieckim i jego ss. z sum zapisanych na 4 ł. w Sowinach (KoścG 3, 341v; KoścG 4, 111; KoścG 5, 105v). Stanisław żonaty był z Jadwigą, która miała pr. do 4 grz. czynszu z Kłody i prawdop. w związku z tym miała rozliczenia z Rydzyńskimi; w 1502, już po jej śmierci, dług skwitował jej s. Mikołaj (PZ 22, 38v; KoścG 5 k. 42v, 108v, 151). DwMat. 14407, 118 przypuszczał, że ten sam Mikołaj nabył w l. 1506-13 różne części Chwałkowa [Kościelnego] i ożenił się z Anną c. Świebora Kolnickiego współposiadacza w Chwałkowie; w 1516 części te sprzedał Benedyktowi Chwałkowskiemu (PG 13, 92; PG 14, 243; PG 15, 85v; KoścG 6, 43; KoścZ 22, 32; ACC 84, 145v). Może ten sam Mikołaj zmarł ok. 1545 jako pleb. w Wieszczyczynie; o spadek po nim wartości 25 grz. Wawrz. Łaszczyński [skądinąd niezn.] oraz Jan s. [!] zm. plebana pozywali w l. 1545-47 Wawrzyńca i Bartłomieja Grodzielskich [Grodzielec, obecnie Grudzielec - wieś w pow. kal.] (KalZ 25 k. 69v, 221v).

Uwaga 3: Nie wiadomo czyim s. był Jan Łaszczyński wspomn. w 1482 jako mąż Barbary c. Adama Mychowskiego [osoba niezident.], a wd. po Jerzym Chojeńskim z Chojna k. Miejskiej Górki. W końcu XV w. wyszedł on zapewne z Ł. i nabył z zastrz. pr. odkupu: w 1484 8 1/2 ł. w Bodzewie, w 1489 1/2 Kaniewa w pow. pyzdr. i w 1493 Skałowo w pow. pyzdr. Posiadał również w 1485 cz. Godurowa, w l. 1485-87 in. cz. Bodzewa, a w l.1486-93 1/2 Wyganowa w pow. pyzdr. W 1496 był burgr. kal.; zm. a. 1499 , a wd. z c. Zofią pozostały w Skałowie13Pisarz zapisał błędnie, że Zofia ma przedłożyć dok. dot. sumy zapisanej na wsi Okalewo (PyG 8, 99v); konteksty in. zapisek wskazują na Skałowo. K 2, 537 i K 8, 79 na tej podstawie wymieniał rzekomą wieś Okalewo w okolicy Jarocina; w 1520 Barbara wd. po Janie sprzedała Skałowo [pierwotnie Łaszczyńscy posiadali je z zastrz. pr. odkupu!] swej c. Zofii wd. po Marcinie Wyganowskim (PG 7, 33; PG 9, 160v; PG 10 k. 6v, 20v, 34, 51, 53, 55v, 89v, 109, 183v, 186v; PG 12, 127; PG 59 k. 17cv, 303v; KoścG 2, 100v; KoścG 3, 89; PyG 8 k. 92v, 99v, 181v; PyZ 17, 33; CP 24, 51v; ExpBel. nr 498).

Uwaga 4: Nie umiemy określić jakimi więzami pokrewieństwa związani byli z poprzednim pokoleniem posiadaczy Ł.: Jan Łaszczyński (→ Uwaga 3), Kasper Srocki vel Łaszczyński (→ p. 3), Stefek Łaszczyński mąż Jadwigi (→ p. 3) oraz 1527 Tomasz Łaszczyński wuj Barbary Jurkowskiej ż. Piotra Krzesińskiego (KoścZ 24, 543v).

1 Prawdop. w okolicy tego błota, może w pobliżu gran. z Konarzewem, leżała dziedzina Izbice, nal. do Ł., wymieniana w źródłach z XVII w. (WsG 41, 364; WsG 142, 69; K 2, 240).

2 KObceRyc. 24 wywodzi Chorągwiczów ze wsi Korangelwitz k. Góry na Śląsku (obecnie Chorągwice). Oprócz tych, którzy mieszkali w Ł., w 1400 i 1409 występował w Wlkp. Henryk Chorągwicz alias Chorągwicza (bez miejscowości; Lek. 2 nr 2749; ZSW nr 1366). Nie wiadomo, czy z Wojc. Chorągwiczą z Ł. można identyfikować Wojciecha zw. Chorąże z Podrzecza z 1434 (PG 1, 56) oraz czy do tejże rodziny należał Winc. Chorążyc (bez miejscowości) występujący w 1424 (KoścZ 5, 452, dawniej 149; 2 zapiski).

3 Równocześnie żyli Piotr (Pietrasz) Górecki z → Górki Miejskiej (p. 3A i przyp. 2) oraz Piotr (Pietrasz) Górecki z Górki Gunclewej, któremu przypisaliśmy poprzednio transakcje dot. Ł. (→ Góreczki p. 3B i przyp. 4). Bliskie sąsiedztwo Ł. i Miejskiej Górki wskazuje jednak raczej na Piotra Góreckiego z Miejskiej Górki.

4 DwMat. 14407, 116 niesłusznie przypuszczał, że Sędziwej Rąbiński mąż Barbary i Sędziwój Szurkowski z Ł., to ta sama osoba. Natomiast Jadwigę, siostrę Barbary, pewnie słusznie utożsamił z Jadwigą wd. po Stan. Łące, która w 1475 sprzedała swe części Ł. odziedziczone po ojcu i matce, z czego wynika, że była ona z domu Łaszczyńska.

5 W znanych nam przekazach wśród cc. Wojc. Chorągwicza brak wzm. o Dorocie, a z cc. Sędziwoja Szurkowskiego znamy tylko Barbarę i Katarzynę.

6 Byli to bracia z Gostkowa; DwMat. 14407, 119 uważa ich za dzieci zm. Wężyka z Gostkowa. W 1450 prowadzili oni procesy z Szurkowskimi z Ł. → niżej: Szurkowscy (Sędziwój oraz Mikołaj). W 1474 Jan Gostkowski występował jako krewny ze strony ojca Katarzyny c. Sędziwoja Szurkowskiego (PG 9, 7v).

7 → przyp. 4.

8 Zaliczamy go do rodziny Szurkowskich, gdyż można przypuszczać, że to imię zostało powtórnie użyte w tej samej rodzinie.

9 Cieplucha 165 błędnie informuje, że żona wniosła Piotrowi Iłowieckiemu 1/2 Ł.; przytoczone zapiski świadczą, że on sam skupował części Ł. od poprzednich właścicieli cząstkowych.

10 Zapewne rodem z Chojnaty w woj. rawskim. W połowie XVI w. Paweł Chojnacki opat lub. (1542-69) sprowadził kilku krewnych ze swej wsi rodzinnej do Wlkp.

11 KObceRyc. 134-135 uważa go za przedstawiciela śl. rodziny rycerskiej; drugiej cytowanej wzm. o nim z 1424 nie udało się odnaleźć.

12 ŁOp. 2, 87, a za nim SzPozn. 401, błędnie odnieśli wiadomość o erekcji kościoła par. w 1444 w Szymanowie na Mazowszu do Szymanowa w par. Ł.

13 Pisarz zapisał błędnie, że Zofia ma przedłożyć dok. dot. sumy zapisanej na wsi Okalewo (PyG 8, 99v); konteksty in. zapisek wskazują na Skałowo. K 2, 537 i K 8, 79 na tej podstawie wymieniał rzekomą wieś Okalewo w okolicy Jarocina.