MECHOWO

1383 kop. XV w. Michowo (MPH 2, 727), 1422 or. Mechowo (WR 1 nr 1115), 1424 Mchowo (PZ 7, 202v), 1535 Mychewo (ASK I 5, 141), 1577 Michow (ASK I 5, 681v), 10 km na NE od Starego Rynku w Poznaniu.

1. 1508 n. pow. pozn. (ASK I 3, 8v); 1508, 1510 n. par. Kicin w dek. Oborniki (ASK I 3, 8v; LBP 91).

2. 1396, 1500 łąka Sosnówka (Wp. 3 nr 1972; CP 111, 19); 1418 z rozgraniczenia dziedzin M. i Wierzenica: od kopca węgielnego przy wielkiej drodze kłeckiej [do Kłecka] usypano kopce [gran.] wzdłuż stawu, który leży między M. a Wierzenicą, aż do jego górnego krańca; staw ten należy do kap. kat. pozn. tak daleko, jak graniczy z Kobylińskim Zapustem (CP 381 nr 81); 1500 wieśniacy z → Janikowa zagarniają role w M., a nieliczni ludzie z M. nie mogą się przeciwstawić ich przemocy i liczebności; gdzieniegdzie zajęli im rolę powyżej 2 zagonów (sulci), czynią im szkody w zasiewach oraz odgrażają się, iż dokonają jeszcze większych; kmiecie z → Kobylnicy zagarnęli role i łąki w M. na ponad 1/2 stajania (CP 111, 18v-19); 1505 w M. staw rybny w budowie (AC 1 nr 976); 1510 w rozgraniczeniu M. z Janikowem, wymieniono Michowski Staw (PZ 26, 69v-70v; CP 381, 1-7); 1510 staw (LBP 91); 1511 staw rybny w M. (CP 3 nr 143); 1511, 1531 M. graniczy z Janikowem (CP 33 nr 144, 157); 1531 M. graniczy z Wierzenicą, Kobylnicą, Gruszczynem, Kicinem i Janikowem; [kmiecie] z Kobylnicy czynią szkody na łąkach, a z Wierzenicy podorali 2 płosy (CP 111, 120); 1531 3 stawy rybne w M. (CP 111, 120).

1424-1535 młyn w M.: 1424, 1500, 1508, 1510, 1531 → p. 3; 1510 opust. (LBP 91), 1511, 1531 młyn (CP 3 nr 157); 1535 młyn opust. o 1 kole (ASK I 5, 141).

3. Własn. kościelna – kapituły kat. pozn. 1383-1531 M. w posiadaniu: 1383 [kan. pozn.] Jana z Czarnkowa (MPH 2, 727; SŹ 4, 41), 1396 kan. pozn. Mikołaja s. Strzeszka (Wp. 3 nr 1972); 1418 (CP 381 nr 81); 1444 (AC 1 nr 289); 1500, 1509, 1516, 1521, 1531 wieś prestymonialna kap. kat. pozn. (CP 111 k. 18v-19, 36, 75, 105v-106, 120).

1444 kap. kat. pozn. postanawia, aby regensi we wsiach kap. Stęszewko, Sarbinowo i M. nikomu obcemu nie darowywali, sprzedawali albo pozwalali wycinać drzew; nie dotyczy to kanoników w przypadku wznoszenia budynków kościelnych (AC 1 nr 289); 1500 w M. 6 półł., z tego 4 półł. os., piąty ma wolniznę, a szósty od wielu lat jest opust.; kmiecie z półł. płacą po 1/2 grz., 4 koguty i 30 jaj; folwark ma 3 półł., zaś każdy z kmieci uprawia tam po morgu, który ma po 18 zagonów (sulci), a ponadto regens przymusił kmieci do koszenia i do zwożenia zboża, czego dawniej nigdy nie robili i co uważają za wielką krzywdę; sołtys ma 2 ł.; sołtys skarży się, że regens zmusza go, aby dawał konia do zwożenia drewna oraz dla służebników regensa, podczas gdy jest on obowiązany jedynie osobiście jeździć konno dla regensa, a ponadto sołtys skarży się, że regens zagarnął mu część łąki Sosnówka oraz że przez staw rybny zalał mu łąkę, na której był osadzony zagr.; młyn opust. i dwór opust.; dawny regens za 2 grz. sprzedał budynki kmieciowi z Janikowa (CP 111, 18v-19); 1505 kap. kat. pozn. asygnuje swojemu prokuratorowi pieniądze na zakończenie budowy stawu w M. (AC 1 nr 976); 1509 w M. 6 półł: 4 półł. opust., 2 półł. os.; kmiecie płacą z półł. po 1/2 grz. czynszu, lecz mówią, że kap. obniżyła go do sumy 18 gr; sołectwo na 2 półł.; folwark opust., łąki niewielkie, z nich 1 stóg [siana]; kmiecie z → Kicina w bieżącym roku wypaśli w M. zasiewy ozime i jare; również szlachta wyrządziła szkody w M., gdy ciągnęła na wojnę (CP 111, 36); 1510 w M. 2 kmieci na półłankach, 2 ł. opust., 3 zagrody opust.; sołectwo na 1 ł.; folw. uprawiają kmiecie; młyn opust.; staw (LBP 91); 1511 kap. kat. pozn. sprzedaje opatrznemu Stefanowi Rethowi młyn o 1 kole, nowo zbudowany w M.; młynarz powinien na własny koszt w przeciągu roku zbudować drugie koło, a na tę budowę otrzyma kamienie młyńskie i części żelazne oraz drewno z boru wsi kap. Stęszewko; młynarz powinien płacić tygodniowo od każdego koła 1 ćw. mąki żytniej do stołu kap. oraz regensowi 1 ćw. mąki pszennej na Wielkanoc, a ponadto ponosić koszty [nowych] kamieni [młyńskich], części żelaznych i inne; młynarz otrzymuje 1/2 ł. kmiecego z łąką wraz ze zwolnieniem od czynszu i świadczeń, a także ogród na warzywa; młynarz może alienować młyn, lecz jedynie za sumę nie wyższą od 20 grz. (CP 3 nr 144); 1516, 1521 wizytacje wsi M. (CP 111 k. 75, 105v-106); 1531 w M. regens Mileski; 2 półł. os.; kmiecie płacą po 18 gr tytułem czynszu, a kapłonów i jaj nie dają z powodu zalania gruntów przez staw; 3 półł. opust. uprawiają kmiecie (wśród nich młynarz) w zamian za czynsz w wysokości 18 gr; folw. na 2 półł., uprawiają go poddani; łąki dosyć dobre, dają 2 stogi [siana]; młyn nowo zbudowany; sołtys skarży się, że regens zabrał mu łąkę, którą miał zgodnie ze swoim przywilejem; budynki dworskie; 3 stawy rybne mniejsze (CP 111, 120); 1531 młyn o 1 kole zniszczał; regens Mac. Mileski (albo Milesz) wybudował nowy młyn o 2 kołach ze stępami oraz prasą do wyciskania oleju; kap. kat. pozn. sprzedaje ten młyn opatrznemu Janowi z Wielatowa [pow. gnieźn., obecnie Wylatowo] oraz anuluje wcześniejsze przywileje dot. tego młyna; młynarz otrzymuje trzecią miarę [z opłat za przemiał i inne usługi], 1/2 ł. kmiecego z łąkami, który będzie wolny od ciężarów na rzecz kapituły, ogród i pr. wyrębu drzew na własne potrzeby; młynarz co roku powinien tuczyć 1 wieprza dla regensa, a dwór regensa w Poznaniu pokrywać gontami na jego koszt; młynarz może alienować młyn, lecz za zgodą kapituły i za sumę nie wyższą niż 20 grz. (CP 3 nr 157). Areał: 1500 5 półł. os., 1 półł. opust., folw. na 3 półł., sołectwo na 2 ł., łąki, staw rybny, młyn opust. (CP 111, 18v-19); 1508 pobór od 3 półł. po wiardunku, od młyna o 1 kole (ASK I 3, 8v); 1509 4 półł. opust., 2 półł. os., sołectwo na 2 półł., folwark, łąki (CP 111, 36); 1510 pobór od 2 1/2 ł., od sołtysa od 1 ł. (ASK I 3, 255); 1510 2 półł. os., 2 ł. opust., sołectwo na 1 ł., folwark, młyn opust., staw, 3 zagr. opust. (LBP 91); 1511 młyn (CP 3 nr 144); 1531 2 półł. os., 3 półł. opust., folw. na półł., łąki, młyn, 3 stawy rybne (CP 111, 120); 1563 wieś M. w rejestrach poborowych [formularz nie wypełniony] (ASK I 5, 22v).

Mieszkańcy: 1424 Jakub młynarz z M. toczy proces ze szl. Chwalętą z Lubicza (PZ 7, 202v).

4. 1396 kan. kat. pozn. sprzedaje opatrznemu Stanisławowi s. Sławęty z Kozichgłów sołectwo na pr. średzkim w M.; do sołectwa należą 2 ł. wolne z ogrodem, łąka Sosnówka; sołtys może alienować sołectwo; powinien służyć konno, tak jak inni sołtysi wsi kapitulnych; mieszkańcy wsi po upływie 4 lat wolnizny mają płacić tytułem czynszu i dzies. po 1/2 grz. z ł. oraz 2 razy w roku po 2 kury i kopę jaj (Wp. 3 nr 1972).

1464 sołtys Andrzej pozwany przez Mac. Czarnego z Piasków [pod Poznaniem] o 10 grz. szer. gr praskich; kilka lat przed wyprawą wojenną na Łuck, M[ikołaj] zw. „Sarbyn”, zm. ojciec obecnego sołtysa, za sumę tę zastawił przywilej na sołectwo zm. Maciejowi „Kyerchembith” mieszcz. pozn. z Nowych Ogrodów (AC 2 nr 1303).

1500, 1509, 1510, 1531 → p. 3.

5. 1396 kmiecie powinni płacić [posiadaczowi wsi z ramienia kapituły] tytułem czynszu i dzies. [łącznie] po 1/2 grz. z ł. (Wp. 3 nr 1972); 1510 kmiecie płacą meszne dla plebana w Kicinie (LBP 91).

6. 1383 [podczas zamieszek po śmierci króla Ludwika Węg. Sędziwój] Świdwa kaszt. nak. spustoszył wsie bpstwa pozn., a szczególnie wsie kap. kat. pozn., m.in. M. (MPH 2, 727).