MIĘDZYRZECZ – dystrykt

1322 kop. 1650 Henryk ks. Śląska i pan Głogowa poświadcza nadanie przez braci Jakuba, Mikołaja i Bienia zw. Benwicze (Benewyz) [→ KObceRyc. 10] klasztorowi cyst. w Paradyżu dziedziny zw. Zyrsk1Wydawca, a za nim K 5, 528 identyfikują Zyrsk z Żarzynem k. M. (własn. szlach. do 1257, polem templariuszy, a następnie joannitów; → Boryszyn). Identyfikacja ta nie wydaje się słuszna, choć nie potrafimy jeszcze wskazać, do której osady przekaz ten należałoby odnieść w dystrykcie międz.2Nie wiemy, czy wspomn. w dok. dystrykt międz. oznacza śląski dystrykt prowincjonalny, czy też jest to tylko zwrot formularzowy. Henryk głog. panował w M. w 1. 1322-26 (→ Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3A). W 1322 M. był już miastem i to silnie umocnionym, a wraz z ufortyfikowanym grodem stanowił czołowy punkt obronny zachodniej Wlkp. Mógłby zatem stanowić centrum nowego dystryktu. Nie wiemy jednak, czy śląska reforma zarządu administracyjnego mogła objąć M. i to natychmiast po opanowaniu M. przez Henryka głog., a zarazem w toku walk z Warcisławem IV, a potem u jego boku z Rudolfem saskim i Władysławem Łok. Zasięg tego ewentualnego dystryktu międz. mógłby odpowiadać obszarowi (territorium), który należał do M. w czasie jego przynależności do Nowej Marchii (→ Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3A: r. 1316). Por. też E. Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką w latach 1319-1326, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków pomorsko-śląskich, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 34, 1979, nr 4, s. 478 mapa 1, s. 482 mapa 2 oraz A. Gąsiorowski, „Districtus” w Wielkopolsce początków XIV wieku. RH 32, 1966, s. 173-193 (in districtu Mezerecensi; Wp. 3 nr 1026).

Uwaga: Od połowy XIII do XVI w. termin dystrykt międz. jeszcze kilkakrotnie pojawia się w źródłach, ale w znaczeniu okolica i starostwo: 1256 okolica → Międzyrzecz miasto, p. 2A; 1329, 1335, 1370, 1384, 1390, 1520 starostwo → Międzyrzecz – starostwo, p. 3Aa.

1 Wydawca, a za nim K 5, 528 identyfikują Zyrsk z Żarzynem k. M. (własn. szlach. do 1257, polem templariuszy, a następnie joannitów; → Boryszyn). Identyfikacja ta nie wydaje się słuszna, choć nie potrafimy jeszcze wskazać, do której osady przekaz ten należałoby odnieść.

2 Nie wiemy, czy wspomn. w dok. dystrykt międz. oznacza śląski dystrykt prowincjonalny, czy też jest to tylko zwrot formularzowy. Henryk głog. panował w M. w 1. 1322-26 (→ Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3A). W 1322 M. był już miastem i to silnie umocnionym, a wraz z ufortyfikowanym grodem stanowił czołowy punkt obronny zachodniej Wlkp. Mógłby zatem stanowić centrum nowego dystryktu. Nie wiemy jednak, czy śląska reforma zarządu administracyjnego mogła objąć M. i to natychmiast po opanowaniu M. przez Henryka głog., a zarazem w toku walk z Warcisławem IV, a potem u jego boku z Rudolfem saskim i Władysławem Łok. Zasięg tego ewentualnego dystryktu międz. mógłby odpowiadać obszarowi (territorium), który należał do M. w czasie jego przynależności do Nowej Marchii (→ Międzyrzecz – gród i kasztelania, p. 3A: r. 1316). Por. też E. Rymar, Rywalizacja o ziemię lubuską i kasztelanię międzyrzecką w latach 1319-1326, ze szczególnym uwzględnieniem stosunków pomorsko-śląskich, „Śląski Kwartalnik Historyczny Sobótka” 34, 1979, nr 4, s. 478 mapa 1, s. 482 mapa 2 oraz A. Gąsiorowski, „Districtus” w Wielkopolsce początków XIV wieku. RH 32, 1966, s. 173-193.