1005 król [niem. Henryk II], walcząc z Bolesławem [Chrobrym], przybył z wojskiem do opactwa zw. Mezerici¹Badacze nie poddają w wątpliwość tego, że opactwo wspomn. przez Thietmara znajdowało się w M. lub w jego najbliższej okolicy. Wskazuje się na wieś Święty Wojciech (1,5 km na E od M.) lub na teren samego miasta. We wsi Święty Wojciech nie natrafiono jednak na ślady warstwy kulturowej z XI w., a odsłonięta tu osada i cmentarzysko datowane są na w. XII. Rozmieszczenie stanowisk archeologicznych na terenie M. skłania badaczy do lokalizowania opactwa na prawym brzegu Obry, na terenie Winnicy (J. Nalepa, Międzyrzecz, w: Studia nad początkami i rozplanowaniem miast nad środkową Odrą i dolną Wartą (województwo zielonogórskie), t. 1, Zielona Góra 1967, s. 234-235; S. Kurantowski, J. Nalepa, Z przeszłości Międzyrzecza, Poznań 1961, s. 170 przyp. 109). O eremie Pięciu Braci identyfikowanym z opactwem → wyżej: Uwaga, gdzie postanowił obchodzić święto Legionu Tebańskiego [22 IX]; starał się, aby kl. (monasterium) i mieszkania nieobecnych mnichów nie poniosły żadnej szkody; następnie ścigał dalej nieprzyjaciela, zatrzymując się 2 mile od Poznania (Thietm. 352-353).

Uwaga: Niektórzy badacze lokalizują w M. klasztor założony przez ś. Wojciecha w 996 w czasie jego podróży z Saksonii do Polski (MPH 1, 154). Klasztor ten umiejscawia się jednak nie tylko na terenie M., lecz wskazuje się też na Trzemeszno, Łęczycę i dzisiejsze Węgry (por. Słownik starożytności słowiańskich, t. 3, Wrocław 1967, s. 199). Wspomn. klasztor identyfikowany jest niekiedy z eremem Pięciu Braci, który z kolei lokalizowany jest w M. lub w Kaźmierzu k. Szamotuł. Najwierniejszą relację o życiu i śmierci eremitów spisał Brunon z Kwerfurtu: „na prośbę ces. Ottona [III] ś. Romuald wysłał [pod koniec 1001 lub na począdtu 1002] z eremu [w Pereum pod Rawenną] do Polski 2 braci, aby ci zbudowali tam kl. (monasterium) w pobliżu granicy z ludami pogańskimi; ks. Bolesław [Chrobry] osadził ich w eremie położonym w lesie, w miejscu przez nich wybranym; erem od kościoła (ecclesia) oddzielał dziedziniec, a obok (iuxta) eremu leżała wieś (uilla); późnym wieczorem 10 XI [1003] na erem napadli rabusie; śmierć poniosło 4 braci i usługujący im chłopiec z pobliskiej wsi (uilla); bp [pozn.] Unger przewodniczył obrzędom pogrzebowym; ciała 4 męczenników pochowano we wspólnym grobie w kościele [klasztornym]; ciało chłopca złożono w klasztorze, potem przeniesiono do kościoła, a podczas ekshumacji doszło do powodzi [blisko rzeka!]; bp zostawił w kościele kapłana (presbiter)... wojsko króla Sasów doszło [w 1005] do owej wsi (uilla) [z relacji wynika, że tej samej, w pobliżu której był opisany wcześniej erem]; w nocy nad kościołem (ecclesia) ujrzano cudowne światło, a ludzie przekonani byli, że to opieka męczenników chroni ich kraj” (MPHn. 4/3 s. 35 n., 69-70). Piotr Damiani uzupełnił tę relację informacją, że ks. Bolesław [Chrobry] wzniósł nad ciałami świętych [tj. nad ich grobami] bazylikę (basilica) [znaczniejszy kościół?] (MPH 2, 333). Wg Brunona z Kwerfurtu erem leżał zatem na trasie pochodu wojsk króla Henryka II (w 1005), czyli na W od Poznania. W nauce długo dominowała hipoteza o identyczności eremu z opactwem w M., wspomn. przez Thietmara pod r. 1005. Zwolennicy tej hipotezy dowodzą, że dopiero po tzw. reakcji pogańskiej erem przeniesiono z okolic M. w inne miejsce: do Kazimierza Biskupiego k. Konina lub Kaźmierza k. Szamotuł (poglądy badaczy zebrała K. Górska-Gołaska, Kazimierz Biskupi w średniowieczu, w: Dzieje Kazimierza Biskupiego. Monografia, Kazimierz Biskupi – Poznań 1993, w druku). Pogląd o identyczności eremu Pięciu Braci z opactwem w M. zakwestionował najpoważniej G. Labuda, wskazując na Kaźmierz k. Szamotuł jako pierwotną siedzibę eremitów, która podobnie jak opactwo k. M., mogła znaleźć się na trasie pochodu wojsk Henryka II (G. Labuda, Rocznik poznański, SŹ 2, 1958, s. 97-112; tenże, Główne linie rozwoju rocznikarstwa polskiego w wiekach średnich, KH 78, 1971, s. 804-839). Z kolei K. Górska-Gołaska, op. cit., dowodzi, że kult Pięciu Braci w Kazimierzu Biskupim datować można najwcześniej na schyłek XIV w., a najpewniej dopiero na początek XV w. Nie ulega natomiast wątpliwości funkcjonowanie eremu po r. 1003 (obojętne, czy położonego k. M., czy w Kaźmierzu k. Szamotuł). Świadczy o tym m. in. relacja Brunona z Kwerfurtu o nowych zakonnikach przybyłych do eremu po śmierci Pięciu Braci oraz o licznych cudach, które działy się przy ich grobie (MPHn. 4/3, 69 n.). Natomiast upadek eremu w czasie tzw. reakcji pogańskiej jest prawdop. Pośrednio wskazuje na to relacja Kosmasa o wywiezieniu w 1039 relikwii męczenników z Gniezna do Czech [a więc już wcześniej przeniesiono te relikwie z eremu do Gniezna] (Fontes rerum Bohemicarum, t. 2, Praha 1874, 76).