[Pocz. XIII w.], 1241, 1247 gród → Przemęt miasto.
1210 kasztelania (provintia)1Interpretacja terminu „provintia” uważana była za niepewną, w grę wchodzi jednak w każdym razie jakaś jednostka podziału terytorialnego: najpewniej kasztelania, nie zaś opole (które było strukturą mniej sformalizowaną i być może nie miało wówczas wcale charakteru terytorialnego). Z. Podwińska (→ Przemęt – opole. Uwaga) opowiadała się za wykładnią provintia = opole przem. → Przemęt – niezrealizowana fundacja.
1252-90 jako położone w dystrykcie2Może to oznaczać kasztelanię lub opole, ale może też chodzić tu tylko o ogólnikowe określenie okolicy. W takim na pewno znaczeniu pojawia się to określenie jeszcze w 1519 (Karna w dystrykcie przem.: KoścZ 19, 78), kiedy to nie funkcjonował już podział na kasztelanie P. wymienione: 1252 wsie Ptowo, Wieleń, Łupice, Obrzyca (Wp. 6 nr 9); 1261 jeziora Dominice i Luchowo (Wp. 1 nr 390); 1290 wieś Mochy (Wp. 2 nr 653).
1344 wsie Bukowiec i Grotniki od dawna należące do grodu3Zwrot „sub castro situatae” rozumieć należy chyba nie w znaczeniu topograficznym (położone pod grodem), lecz administracyjnym (podlegające grodowi) w P. (Wp. 6 nr 136).
1304 Gunter prokurator książęcy z P.4Byt to urzędnik wprowadzony przez księcia głog. Henryka, który od 1296 władał ziemiami południowej Wielkopolski (na S od Obry), a od 1306 całą Wielkopolską. Gunter byl cystersem ze śląskiego kl. w Lubiążu. W dok. z 1298, znanym tylko z późnej kopii, oraz w fals. rzekomo z 1300 (SU 6 nr 357, 480) określony został „de Przedmost”, co można by chyba uznać za błąd kopisty (zamiast: de Prement). Już zatem w 1298 byłby Gunter książęcym urzędnikiem w P. Poza tym występuje on jeszcze w 1304 jako prokurator książęcy bez podania miejsca urzędowania (Wp. 2 nr 880, dok. dla klasztoru w Paradyżu), w 1309 jako „opiekun części Królestwa Polskiego” (Wp. 2 nr 923), a w 1312 jako star. pozn. z ramienia książąt głog. (CDS 16 nr 3281). Tytuł opiekuna oznaczał najpewniej także starostę, ale nie wiemy, czy dla całej ziemi pozn., czy też tylko przem. (zob. onim T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993, s. 82, 111) (DBL nr 5 1).
1395-1406 zastawnicy grodu P. →Przemęt miasto, p. 3.
Kasztelanowie: 1244 Przedpełk, 1245 Wojciech, 1257-61 Beniamin [Zaremba], 1265 Ciechosław, 1277-81 Bodzęta, 1326 Wincenty [z Szamotuł], 1355-62 Bodzęta, 1370-72 Przybysław z Gryżyny, 1386 Mikołaj, 1388 Jan z Jezierzyc i Paruszewa5Najpewniej jego dotyczą anonimowe wzmianki o kaszt. przemęckim z 1391-93 (Lek. 1 nr 286; Lek. 2 nr 1396, 1471, 1473, 1484, 1485). Małgorzata wd. po Janie Paruszewskim wyszła potem za Bawora Wyskotę z → Krzemieniewa (→ też Jezierzyce k. Krzywinia). , 1393-1406 Sędziwój Gałązka z Gulczewa6Początkowa data urzędowania przesunięta na podstawie Lek. 1 nr 1608 (por. PSB 26, 399-400), 1408-13 Dobrogost z Mrowińca7Data początkowa przesunięta na podstawie: KKal. nr 2694, 2951, 1427-67 Rafał Leszczyński, [ok. 1470?] Jan z Będlewa, 1473-78 Mac. Prądzyński, 1487-1502 Jan Bniński ze Śmigla, 1507-26 Hieronim Rozdrażewski, 1527-32 Sędziwój Czarnkowski, 1534-43 Stan. Łaski, 1543-60 Rafał Leszczyński (UDR I/1 s. 63-64, 158-159; UDR I/2, 151-152, gdzie też ciąg dalszy wykazu do 1793; wszystkie różnice między UDR a naszym wykazem objaśniono przypisami).
Grodzisko → Przemęt miasto, p. 8
1 Interpretacja terminu „provintia” uważana była za niepewną, w grę wchodzi jednak w każdym razie jakaś jednostka podziału terytorialnego: najpewniej kasztelania, nie zaś opole (które było strukturą mniej sformalizowaną i być może nie miało wówczas wcale charakteru terytorialnego). Z. Podwińska (→ Przemęt – opole. Uwaga) opowiadała się za wykładnią provintia = opole.
2 Może to oznaczać kasztelanię lub opole, ale może też chodzić tu tylko o ogólnikowe określenie okolicy. W takim na pewno znaczeniu pojawia się to określenie jeszcze w 1519 (Karna w dystrykcie przem.: KoścZ 19, 78), kiedy to nie funkcjonował już podział na kasztelanie.
3 Zwrot „sub castro situatae” rozumieć należy chyba nie w znaczeniu topograficznym (położone pod grodem), lecz administracyjnym (podlegające grodowi).
4 Byt to urzędnik wprowadzony przez księcia głog. Henryka, który od 1296 władał ziemiami południowej Wielkopolski (na S od Obry), a od 1306 całą Wielkopolską. Gunter byl cystersem ze śląskiego kl. w Lubiążu. W dok. z 1298, znanym tylko z późnej kopii, oraz w fals. rzekomo z 1300 (SU 6 nr 357, 480) określony został „de Przedmost”, co można by chyba uznać za błąd kopisty (zamiast: de Prement). Już zatem w 1298 byłby Gunter książęcym urzędnikiem w P. Poza tym występuje on jeszcze w 1304 jako prokurator książęcy bez podania miejsca urzędowania (Wp. 2 nr 880, dok. dla klasztoru w Paradyżu), w 1309 jako „opiekun części Królestwa Polskiego” (Wp. 2 nr 923), a w 1312 jako star. pozn. z ramienia książąt głog. (CDS 16 nr 3281). Tytuł opiekuna oznaczał najpewniej także starostę, ale nie wiemy, czy dla całej ziemi pozn., czy też tylko przem. (zob. onim T. Jurek, Dziedzic Królestwa Polskiego. Książę głogowski Henryk (1274-1309), Poznań 1993, s. 82, 111).
5 Najpewniej jego dotyczą anonimowe wzmianki o kaszt. przemęckim z 1391-93 (Lek. 1 nr 286; Lek. 2 nr 1396, 1471, 1473, 1484, 1485). Małgorzata wd. po Janie Paruszewskim wyszła potem za Bawora Wyskotę z → Krzemieniewa (→ też Jezierzyce k. Krzywinia).
6 Początkowa data urzędowania przesunięta na podstawie Lek. 1 nr 1608 (por. PSB 26, 399-400).
7 Data początkowa przesunięta na podstawie: KKal. nr 2694, 2951.