RAKOWNIA

1416 or. Rakowna (PZ 4, 167), 1436 Rakownya (PG 1, 192), 3 km na SE od Murowanej Gośliny.

1. 1436 n. pow. pozn. (PG 1, 192); 1508, 1510 n. par. Goślina Kościelna (ASK I 3, 23; LBP 65).

2. 1416 sąd ziemski wyznacza Janowi z Pniew i Mikołajowi z Wierzenicy termin rozgraniczenia m. Goślina Kościelna i wsi Boduszewo z wsią R. przy pomocy instytucji [zw.] opole (PZ 4, 167).

3. Własn. szlach. 1416 Mikołaj z Wierzenicy1Przyjmujemy, że Mikołaj z R. jest ident. z Mikołajem ze Srebrnej Górki w pow. kcyn. (obecnie Srebrna Góra); posiadał on również Wierzenicę i często używał nazwiska Wierzenicki posiada R → p. 2.

1435 Jadwiga [c. Mikołaja z Wierzenicy, a poprzednio ze Srebrnej Górki w pow. kcyn., wd. po Tomku z Pakości kaszt. pozn.] ż. Marcina Zajączkowskiego [z Przetoczna] sprzedaje R. z zastrz. pr. odkupu za 140 grz. Małgorzacie niegdyś Przebędowskiej i jej synowi Mik. Lasswiczowi (PG 1, 88); 1436 taż sprzedaje z zastrz. pr. odkupu swoje wsie Wierzenicę, Kobylnicę, R. i Pławno Piotrowi Polakowi z Wilfina [w Małopolsce, w dawnym pow. bieckim, obecnie Lichwin2A. Gąsiorowski, Kariera Piotra Polaka z Lichwina (1428-1441), „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 13, 1980, z. 1 (27), s. 31-45; SHGKrak. III 620-621] za 800 grz. i równocześnie zobowiązuje się uwolnić te wsie od roszczeń in. osób (wyclić) w ciągu 10 lat, jeżeli jej mąż będzie żył, a gdyby mąż umarł, to w ciągu 6 lat od jego śmierci (PG 1, 192; PZ 13, 130v).

1440 woźny przedstawia w sądzie dok. nabycia (litera resignatoria) przez Piotra Polaka wsi Wierzenica, Kobylnica, R., Pławno i Zalasowo; sąd nadaje temu dok. wieczystą moc (PZ 14, 42); 1440 (obl. 1443) Piotr z Wilfina, dz. w Wierzenicy [i w in. wsiach, w tym w R.] zeznaje, że jest winien Marcinowi Zajączkowskiemu 330 grz. i zwróci mu ten dług do Bożego Narodzenia 1440 (PZ 14, 217v).

1443 król Władysław [Warn.] nadaje Mik. Męczce (Manczca) z Krzysztoporzyc [obecnie Krzysztoforzyce pod Krakowem] dobra Wierzenica wraz z in. wsiami [tzn. wraz z R.] w dzierżawę (in tenutam); poprzednio dobra te Męczka dał Piotrowi Polakowi w zastaw za dług (in certis summis... in mutuum), a po śmierci Piotra Polaka [zm. 1441/42] dobra te przypadły królowi na mocy prawa i na zasadzie pr. bliższości! [pr. kaduka?] (PZ 15, 32).

1443 Marcin Zajączkowski upomina się u [Jana?] Sambora, brata zm. Piotra Polaka z Wilfina, Wierzenicy, Kobylnicy, Pławna i R. o dług 330 grz., które mu Piotr Polak był winien (PZ 14, 205v); 1443 Ścibor i Stanisław, bracia Piotra Polaka z Wierzenicy, Kobylnicy, R. i Pławna płacą kary, bo nie stawili się w sądzie (PZ 14, 220v); 1443 woźny wzywa najbliższych [spadkobierców] zm. Piotra Polaka z Wierzenicy, Kobylnicy, Pławna i R., a mianowicie braci Stanisława i Ścibora, braci Jana Sambora i Mikołaja, siostrę Annę; w tym samym czasie Mik. Mękarz z Krzysztoporzyc przedstawia swoje pr. do wspomn. wsi i pieniędzy, powołując się na dok. nabycia (litera resignatoria); sąd zachowuje go przy jego prawie [do wsi i pieniędzy] (PZ 14, 224); 1443 tenże Mik. Męczka z Krzysztoporzyc obecnie dz. Wierzenicy protestuje przeciw roszczeniom Macieja z Soboty do pieniędzy ciążących wg wspomn. dokumentu nabycia na wsiach Wierzenica, Kobylnica, Pławno i R.; Męczka powołuje się na to, że sąd wspomn. dok. kupna zatwierdził (PZ 14, 248v); 1443 Maciej z Soboty w 5 pozwach pozywa spadkobierców Piotra Polaka, a mianowicie jego siostrę Annę, wuja Kaspra, [brata] Jana Sambora, braci Ścibora i Stanisława oraz Mikołaja (PZ 14, 248v-249); 1444 bracia Marcin i Jan [Zajączkowscy] z Przetoczna sprzedają Mik. Męczce z Krzysztoporzyc swoje [części?] we wsiach Wierzenica, Kobylnica, R. i Pławno za 630 grz. (PG 2, 81).

1447 Jan z Otusza jako wysłannik Mik. Męczki z Wierzenicy, Kobylnicy, Pławna i R. protestuje przeciw roszczeniom [jakim?] Andrzeja Ciecirada z Chwałkowa [k. Środy w pow. pyzdr.] (PZ 16, 97v).

1447-51 Anna z Wilfina siostra zm. Piotra Polaka w sporze z Andrzejem Cieciradem z Chwałkowa; pełnomocnikiem Anny jest Wojc. Wata z Nądni (PZ 16, 63v); 1451 taż sprzedaje swoją wieś Zalasowo Piotrowi Szamotulskiemu kaszt. pozn. za 1000 grz., a swoje prawa do wsi Wierzenica, C., Rakownia i Pławno [przekazuje? – regest niedokończony] Dobrogostowi z Ostroroga3W księdze znajduje się jeszcze jedna zapiska, nieskończona i zapewne unieważniona, z której wynika, że pierwotnie Anna miała sprzedać swe prawa do czterech wsi braciom Stanisławowi i Dobrogostowi Ostrorogom (PG 4, 36) (PG 4 k. 36, 36v).

1450 Jakub, Bartłomiej i Jan, dziedzice w Krzysztoporzycach sprzedają Dobrogostowi z Ostroroga kaszt. kam. swoje prawa do wsi Wierzenica, R., Pławno, Kobylnica i Zalasowo, odziedziczone po stryju Mik. Męczce z Krzysztoporzyc, za 10 części roli we wsi Jabłonka [k. Trzciela] oraz 2000 grz. [w 3 zapiskach dot. tej transakcji występuje każdy z braci osobno; w każdej zapisce wymieniono tę samą cenę, zapewne więc była to jedna transakcja i nie należy tej sumy mnożyć przez 3] (PG 4 k. 8v, 15v, 75).

1469 Dobrogost i Stan. Ostrorogowie [ss. Sędziwoja] pozywają Wincentego i Jana [Turka Łąckiego?] ss. zm. Stanisława z Kamieńca [k. Grodziska] o zwrot 200 grz. posagu albo wiana z dziedzin Wierzenica, Kobylnica i R., które ich zm. ojciec miał zwrócić w ciągu 3 l. po śmierci swej żony Doroty [z → Prusimia], lecz nie zwrócił (KoścZ 15, 262).

1482 Dobrogost Ostroróg z Lwówka [s. Dobrogosta] zapisuje ż. Dorocie po 1800 grz. posagu i wiana na wsiach Wierzenica, R., Pławno, Kobylnica, Charzewo, Lubosz, Konin [k. Lwówka] (PG 9, 158v).

1510 Wacław, Stanisław i Achilles Ostrorogowie przegrywają proces o 50 grz. z Janem Turkiem Łąckim z → Kamieńca; Ostrorogowie żądają zwrotu cz. oprawy Doroty z Prusimia (matki Jana Turka); jej pierwszy mąż, Mik. Męczka Krzysztoporski, zapisał jej po 200 grz. posagu i wiana na wsiach Wierzenica, Kobylnica, Pławno i R.; po śmierci Męczki oprawa ta została przeniesiona na dobra drugiego męża Doroty – Stan. Łąckiego z Kamieńca; sąd oddala roszczenia Ostrorogów (KoścZ 19, 149v).

1538 działy majątkowe Ostrorogów z Lwówka: Urszula [Sierpska] wd. po Marcinie Lwowskim jako opiekunka małol. syna Stanisława otrzymuje wraz z tymże synem na 6 lat, do czasu osiągnięcia przez niego pełnoletności, m. → Lwówek oraz m. in. wsie Wierzenica, Kobylnica, R. i Pławno, → Lwówek (PG 80, 195v-197v); 1545 działy majątkowe Ostrorogów z Lwówka: Stanisław starszy [syn Dobrogosta] i jego bratanek Wojciech syn zm. Jerzego dają Stanisławowi synowi zm. Marcina kaszt. kowalskiego 1/3 m. Lwówek oraz m. in. wsie Wierzenica, Kobylnica, R. i Pławno (PG 18, 181; PG 87, 74-81); 1545 Stanisław Lwowski syn Marcina daje swej matce Urszuli z Sierpca w dożywocie wsie Wierzenica, R., Kobylnica i Pławno oraz folw. na przedmieściu Poznania za kościołem Ś. Marcina (PG 18, 228v); 1548 Urszula i jej syn Stanisław → p. 5.

1508-09 wiardunki wojenne z R.: 1508 od 10 półł., 2 karczem i mł. wodnego; 1509 od 10 półł., 2 karczem, mł. i 1/2 ł. soł. (ASK I 3 k. 23, 65); 1563 pobór od 3 1/2 ł. i 1 karczmy dor. (ASK I 5, 221v); 1577 płatnik poboru [Piotr Potulicki4Piotr Potulicki od 1561 r. był mężem Urszuli c. Marcina Ostroroga Lwowskiego kaszt. kowalskiego, → wyżej (PSB 28, 252)] wda płocki (ASK I 5, 676v); 1580 pobór od 4 ł. i 4 zagr. (ŹD 39).

1445 kmiecie z R. → p. 4; 1509 ludzie z R.5W haśle → Owieńska ludzie ci nazwani zostali omyłkowo ludźmi z Radujewa bezprawnie wycięli 45 sosen w lesie opactwa cysterek z Owieńsk; opatka zarzuca zarządcy dóbr opactwa, Janowi Świerczewskiemu, że bezprawnie sprzedał tym ludziom [ukradzione] drewno wartości 1 grz. za 3 wiard., a on zeznaje, że sprzedał im tylko drewno wartości 20 gr (ACC 86, 72).

4. 1445 Marcin, Brykcy (Briccius) i Stanek, kmiecie z R., nowo osadzeni jako ławnicy w R., pozwani przez Macieja karczmarza z Długiej Gośliny; oczyścić ich [ręczyć za nich?] mają 3 ławnicy wcześniej urzędujący oraz 3 ludzie z innej wsi (WR 1 nr 1619).

1509 sołtys na 1/2 ł. → p. 3.

5. 1467 Andrzej Swarzędzki pleb. w Goślinie Kościelnej pozywa Dobrogosta Ostroroga dz. w R. o to, że nie pozwolił orać łanu plebańskiego w R.; pleb. wyjaśnia, że od dawna łan ten należy do plebanów w Goślinie Kościelnej i jest wydzierżawiany kmieciowi (ACC 46, 128).

1548 Walenty pleb. w Goślinie Kościelnej pozywa Urszulę Lwowską z Sierpca o to, że chce ona sobie przywłaszczyć łan [plebański] w R. oraz o to, że w roku ubiegłym nie zapłaciła mesznego z 2 ł. opust., które sama uprawia; pełnomocnik Urszuli odpiera, że [pełnoprawnym] posiadaczem R. jest jej syn Stanisław i do niego należy skierować zarzuty (AE XX 184).

1 Przyjmujemy, że Mikołaj z R. jest ident. z Mikołajem ze Srebrnej Górki w pow. kcyn. (obecnie Srebrna Góra); posiadał on również Wierzenicę i często używał nazwiska Wierzenicki.

2 A. Gąsiorowski, Kariera Piotra Polaka z Lichwina (1428-1441), „Studia i Materiały do Dziejów Wielkopolski i Pomorza” 13, 1980, z. 1 (27), s. 31-45; SHGKrak. III 620-621.

3 W księdze znajduje się jeszcze jedna zapiska, nieskończona i zapewne unieważniona, z której wynika, że pierwotnie Anna miała sprzedać swe prawa do czterech wsi braciom Stanisławowi i Dobrogostowi Ostrorogom (PG 4, 36).

4 Piotr Potulicki od 1561 r. był mężem Urszuli c. Marcina Ostroroga Lwowskiego kaszt. kowalskiego, → wyżej (PSB 28, 252).

5 W haśle → Owieńska ludzie ci nazwani zostali omyłkowo ludźmi z Radujewa.